Η ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ

MATS STRANDBERG

Μετάφραση ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΘΟΠΟΥΛΟΣ

Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

Σελ. 575, Απρίλιος 2019

     Στο χώρο της λογοτεχνίας του φανταστικού κινείται το μυθιστόρημα του σουηδού συγγραφέα M. Strandberg.

     Το Μπλάκ Καρίσμα, είναι ένα κρουαζιερόπλοιο, που πραγματοποιεί εικοσιτετράωρες κρουαζιέρες στη Βαλτική, κινούμενο μεταξύ Σουηδίας και Φινλανδίας. «Μέρα μπαίνει μέρα βγαίνει, όλο το χρόνο το Μπάλτικ Καρίσμα ακολουθεί την ίδια ρότα. Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα σταματάει στο Όλαντ. Φτάνει στο Όμπου της Φινλανδίας στις εφτά το πρωί, όταν οι Σουηδοί επιβάτες είναι ακόμα ξαπλωμένοι και κοιμούνται και έπειτα από είκοσι τρείς ώρες δένει ξανά στο λιμάνι της Στοκχόλμης».

     Οι επιβάτες, που είναι κυρίως ενήλικοι, πραγματοποιούν αυτό το ταξίδι με σκοπό να πιούν, να μεθύσουν και να ξεσαλώσουν. «Στη χώρα του πουθενά, που είναι η Βαλτική, οι αναστολές εγκαταλείπονται με τρόπο που δεν οφείλεται μόνο στο φτηνό αλκοόλ. Είναι σαν ν’ αλλάζουν ο χώρος και ο χρόνος. Παύουν να υφίστανται κοινωνικοί κώδικες και κανόνες».

     Το πλοίο, αν και δεν βρίσκεται πια στην πρώτη του νεότητα, δεν έχει το μέγεθος και την πολυτέλεια των σύγχρονων σκαφών και δεν είναι τόσο δημοφιλές όσο παλιά, εξακολουθεί να προσελκύει κόσμο. «Το υπό σουηδική σημαία Μπάλτικ Καρίσμα έχει κατασκευαστεί το 1989 στο Σπλιτ της Κροατίας. Έχει μήκος εκατόν εβδομήντα μέτρα, πλάτος είκοσι οκτώ και χώρο για περισσότερους από δύο χιλιάδες επιβάτες. Πάει όμως καιρός από τότε που όλες του οι θέσεις ήταν κλεισμένες. Σήμερα είναι Πέμπτη και επιβιβάζονται μόλις χίλιοι διακόσιοι επιβάτες». 

     Μαζί με τους συνηθισμένους επιβάτες όμως, επιβιβάζεται και μία αδιανόητη απειλή. Μια «μόλυνση» -όπως πιστεύεται αρχικά-που μεταμορφώνει όσους προσβάλλει για πάντα, σε πλάσματα χωρίς λογική και με ζωώδη ένστικτα. Επιβάτες και πλήρωμα, αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την απειλή. Όταν μάλιστα καταλαβαίνουν ότι το πλοίο πηγαίνει με τον αυτόματο πιλότο και οι επικοινωνίες με την στεριά έχουν διακοπεί, ο πανικός εξαπλώνεται σαν τη φωτιά σε ξερά χόρτα! Μόνο μερικά μέλη του πληρώματος και ελάχιστοι επιβάτες θα διατηρήσουν την ψυχραιμία τους και θα προσπαθήσουν να αντισταθούν.

     Ένα μυθιστόρημα εξαιρετικό στο είδος του, που διαβάζεται ευχάριστα και από όσους δεν είναι φαν της λογοτεχνίας του φανταστικού.

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΙΣΝΤΑΛ

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΙΑΝΝΙΣΗΣ

Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ

Σελ, 407, Μάιος 2019

     Με μια υπόθεση που αποτελεί άλυτο πρόβλημα στη Νορβηγία εδώ και πενήντα χρόνια, ασχολείται το νέο βιβλίο του Β. Γιαννίση.

     Στη Νορβηγία τον χειμώνα του 1970 και πιο συγκεκριμένα στο Μπέργκεν, το βαρύτερο έγκλημα που συμβαίνει είναι οι φασαρίες που προκαλούν οι μεθυσμένοι  τα σαββατόβραδα. Έτσι όταν ανακαλύπτεται το πτώμα μιας απανθρακωμένης γυναίκας στην κοιλάδα του Ίσνταλ, η πόλη ταράζεται. «Η πόλη του Μπέργκεν περιβάλλεται από τα λεγόμενα Εφτά Όρη. Στους πρόποδες του ψηλότερου από αυτά, του Ούλρικεν, βρίσκεται η κοιλάδα του Ίσνταλ. Οι ντόπιοι την αποκαλούσαν η Κοιλάδα του Θανάτου, μιας και το μέρος αυτό είχε μια μυστηριακή σύνδεση με τον κάτω κόσμο. Στη διάρκεια του Μεσαίωνα οι υποψήφιοι αυτόχειρες του Μπέργκεν πήγαιναν εκεί για να αυτοκτονήσουν, ενώ τα προηγούμενα δέκα χρόνια μια σειρά από θανάτους ορειβατών είχαν γιγαντώσει το θρύλο της, ντύνοντάς την με την αύρα του απόκοσμου».

     Τα μέλη του αστυνομικού τμήματος του Μπέργκεν, σπεύδουν στην περιοχή. «Τη βρήκαμε ημίγυμνη. Έχει εγκαύματα σε όλο το μπροστινό μέρος του σώματός της […] Η φωτιά κατέστρεψε τα πάντα. Ρούχα, παπούτσια, πρόσωπο». Οι πρώτες ενδείξεις, δεν αφήνουν τους αστυνομικούς  να βγάλουν ασφαλή συμπεράσματα αν πρόκειται για αυτοκτονία, δολοφονία ή ακόμη και ατύχημα. « “Οι πιθανότητες είναι τρεις’’ είπε ο Στόλενσεν σηκώνοντας τρία δάχτυλα. ‘Πρώτον, ο θάνατος προήλθε από ατύχημα. Η γυναίκα ανεβαίνει για πεζοπορία στο Ούλρικεν, σταματάει για να ξεκουραστεί, ανάβει φωτιά, ζαλίζεται από τον καπνό, πέφτει στις φλόγες και πεθαίνει από τα εγκαύματα που προκαλούνται’. Το κατέβασμα του πρώτου δαχτύλου ακολουθεί αυτό του δεύτερου. ‘Δεύτερον, η γυναίκα αυτοκτόνησε . Τρίτον, δολοφονήθηκε’. Ο Στόλενσεν […] παρατήρησε προσεκτικά τα πρόσωπα των συναδέλφων του. Μπορούσε να πει με σιγουριά ότι οι περισσότεροι πόνταραν στην τρίτη πιθανότητα». Επίσης, δεν έχουν καμιά ένδειξη για το ποια είναι αυτή η γυναίκα ή τι την έφερε στην σχεδόν ερημική αυτή περιοχή. Επειδή οι έρευνες δεν φέρνουν αποτελέσματα κι επειδή ο Ψυχρός Πόλεμος εξακολουθεί να μαίνεται και οι κατάσκοποι στη Σκανδιναβία μετακινούνται εύκολα από χώρα σε χώρα, τα κεντρικά της αστυνομίας, στέλνουν στο Μπέργκεν δύο από τους πράκτορες της. Ένας από αυτούς είναι ο Άνερς Φλο, ένα από τα πιο λαμπρά μυαλά του Εγκληματολογικού, που με τη βοήθεια του τοπικού αστυνομικού Ρολφ Στόλενσεν, θα προσπαθήσουν να ανακαλύψουν την ταυτότητα της γυναίκας, τι την τράβηξε στην περιοχή του Ίσνταλ και τι προκάλεσε το θάνατό της.

     Ένα καλογραμμένο αστυνομικό μυθιστόρημα, με αναπάντεχη εξέλιξη και σασπένς που κλιμακώνεται από σελίδα σε σελίδα. Η ιστορία βασίζεται σε πραγματικό γεγονός που συνέβη στη Νορβηγία το 1970 κι έκτοτε παραμένει άλυτο μυστήριο. 

ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΙΑΝΤΑΣ

Εκδόσεις ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Σελ.278, Ιούνιος 2019

     Με δύο ακανθώδη προβλήματα που απασχόλησαν και απασχολούν πολλά ζευγάρια, ασχολείται ο Γ. Γιαντάς στο νέο του μυθιστόρημα με τίτλο «Για Ένα Παιδί»: την αδυναμία απόκτησης παιδιών και τη συζυγική απιστία.

     Ο Μάνος και η Βικτώρια, είναι ένα ζευγάρι που επιθυμεί διακαώς να αποκτήσει ένα παιδί. Μετά από αρκετό καιρό προσπαθειών, καταλαβαίνουν πως δεν μπορούν να τα καταφέρουν με τον φυσικό τρόπο. «Είχαν φανταστεί ένα αγοράκι που θα χαλούσε τον κόσμο με τη σκανδαλιά του ή ένα κοριτσάκι με φωνακλάδικα κοτσιδάκια, που θα προκαλούσε διαρκώς γέλια με τα νάζια του […] αποζητούσαν τον ερχομό του πλάσματος που θα τους στέριωνε σαν οικογένεια και θα γέμιζε το σπίτι με άφατη αγαλλίαση».

     Για να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους, κατέφυγαν σε ειδικούς γιατρούς, που ο καθένας είχε να τους προτείνει διαφορετική θεραπεία, αν και κάποιοι από αυτούς, έβλεπαν τα ζευγάρια με το συγκεκριμένο πρόβλημα, σαν μια καλή πηγή εισοδήματος, αφού δε δίσταζαν να εκμεταλλευτούν τον πόθο τους για ένα παιδί! 

     Ο Πέτρος και η Μαρίνα είναι οι γονείς δύο παιδιών: ενός κοριτσιού κι ενός αγοριού, που για τον πατέρα, μοιάζουν σαν ένα πρόσθετο βάρος στην πληκτική του καθημερινότητα. «Φτάνοντας στο σπίτι τον παραμόνευε η γνώριμη πραγματικότητα, η αρτηριοσκληρωτική του ρουτίνα με τις αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις. […] η μικρή του κόρη σιγόκλαιγε στο κάθισμα και ο γιος του μόλις τον είδε έτρεξε και κλείστηκε στο δωμάτιό του». Λόγω και του τρόπου με τον οποίο μεγάλωσε, έτσι κυλούσε η ζωή του. Μεταξύ του οδοντιατρείου και των οικογενειακών υποχρεώσεων. «Η ζωή του πλέον ήταν ρυθμισμένη με ακρίβεια ρολογιού, η δουλειά, η οικογένεια, το σπίτι, μια καλοστρωμένη καθημερινότητα, που σύντομα του προκάλεσε έναν αφόρητο κορεσμό». Όταν ο «πειρασμός» εμφανίστηκε με τη μορφή μιας όμορφης καλοβαλμένης ξανθιάς, της Σύλια, ο Πέτρος ήταν έτοιμος να υποκύψει «σαν άγουρο και ανυπεράσπιστο παλικαράκι».

     Οι ιστορίες των δύο ζευγαριών του μυθιστορήματος, δεν διασταυρώνονται. Κοινή τους συνισταμένη, αποτελεί η Σύλια, αφού η ερωμένη του Πέτρου, εργάζεται στην ίδια εταιρία με τον Μάνο. Και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι τελείως διαφορετικά. Αυτό που για το ένα ζευγάρι είναι δεδομένο, για το άλλο είναι το ζητούμενο. Ο Πέτρος και η Μαρίνα έχουν παιδιά, αλλά αφήνουν τον πειρασμό να μπει ανάμεσά τους. Από την άλλη ο Μάνος και η Βικτώρια, επιθυμούν διακαώς ένα παιδί, αλλά δεν σκέφτονται ούτε μία στιγμή την απιστία. Ακόμη κι όταν στον Μάνο, δίνεται η ευκαιρία!

     Όμως οι ιστορίες τους, φανερώνουν με τον πιο εμφατικό τρόπο, ότι ο γάμος είναι ένας διαρκής αγώνας, ώστε να χωρέσουν στην κοινή ζωή τα διαφορετικά «θέλω» του κάθε μέρους και να γίνουν κοινά «θέλω» του ζευγαριού. Αυτό επιτυγχάνεται, μεταξύ άλλων, με την αλληλοκατανόηση και μικρά βήματα προς τα πίσω και από τους δύο, που θα δώσουν την ώθηση για το άλμα προς μια ευτυχισμένη κοινή ζωή.

     Δύσκολα τα θέματα, αλλά ο Γ. Γιαντάς, τα χειρίστηκε με εξαιρετική ευαισθησία και διεισδυτικότητα, δημιουργώντας έτσι, ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα που παρά τα κάπως «στενάχωρα» θέματα, διαβάζεται εύκολα κι ευχάριστα.                          

ΟΙ ΑΛΩΒΗΤΟΙ

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΡΑΚΗΣ

Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ

Σελ. 503, Μάρτιος 2019

     Το τρίτο βιβλίο του Β. Τσιράκη, ένα ιστορικό μυθιστόρημα με τίτλο «Οι Αλώβητοι», κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες.        Οι πολυάριθμοι πρωταγωνιστές του έργου, κινούνται στους ίδιους χώρους στους οποίους κινούνταν οι ήρωες των δύο προηγούμενων μυθιστορημάτων (δηλ. τη Θεσσαλονίκη) -το βιβλίο αποτελεί το τρίτο μέρος μιας άτυπης τριλογίας μαζί με τα «Σελανίκ» (2012, παρουσίαση 15Ιουνίου 2012) και «Τα Χρόνια Ανάμεσα» (2016, παρουσίαση 30 Ιουνίου 2016), αλλά δεν είναι απαραίτητο  να τα έχει κάποιος διαβάσει για να παρακολουθήσει τον μύθο-αλλά σε άλλους χρόνους. Ξεκινά  την εποχή του εμφυλίου, συνεχίζει τα άγρια χρόνια της δεκαετίας του ’50, όταν οι διώξεις των κομμουνιστών-κι όχι μόνο-είχαν φτάσει στο απόγειο και τα στρατοδικεία έκαναν… υπερωρίες, ακολουθεί η δεκαετία του ’60, που σκόρπισε ελπίδες και έφερε μια πολιτιστική αναγέννηση, μέχρι που ήρθε η χούντα να τα καταλύσει όλα, και τελειώνει τη βραδιά της εκκένωσης του Πολυτεχνείου.

     Ο Πασχάλης, που από γιατρός του αντάρτικου βρέθηκε στην Τασκένδη όπου συνέχισε τις σπουδές του κι έγινε μεγάλος και τρανός. Η Μυρτώ κι ο Πέτρος, παιδιά μικρασιάτη υφασματέμπορου. Ο Βίκτωρας και η Βιργινία, παιδιά του βιομήχανου Αλέξανδρου Δομούζη από την Οδησσό. Ο «τουρκόσπορος» Μήτρος και η όμορφη Καλλιόπη προσφυγόπουλα από τα Γρεβενά, που βρέθηκαν να καταλύουν στο Καραβάν Σεράι. Ο φτωχός βιοπαλαιστής Στάθης που έχασε τον πατέρα του στην εκστρατεία στην Ουκρανία και τη μητέρα του από φυματίωση, αλλά χάρη στην εργατικότητα και την ευστροφία του, κατάφερε να αναδειχθεί σε σημαίνον τραπεζικό στέλεχος, αλλά και ο νεαρός ζωγράφος κι ευνοούμενος της υψηλής κοινωνίας της πόλης Κλοντ Πιέρ, είναι κάποιοι από τους χαρακτήρες του βιβλίου, την ζωή των οποίων παρακολουθεί ο συγγραφέας, καθώς με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συμμετέχουν σε ιστορικά γεγονότα που μεταμορφώνουν τη ζωή τους, τους σημαδεύουν και τους καθορίζουν για πάντα. Παράλληλα, αλλάζει και η Θεσσαλονίκη. Μεταμορφώνεται από τη μόδα της αντιπαροχής, αλλά και την ευκολία με την οποία οι ιθύνοντες δίνουν τις άδειες για την καταστροφή και ανοικοδόμηση ιστορικών κτιρίων, κυρίως της οθωμανικής περιόδου, που αποτελούσαν εμβληματικά σημεία της πόλης.

     Καλογραμμένο βιβλίο, με πολλά πραγματολογικά στοιχεία που αφορούν τα ιστορικά πρόσωπα και την αστική τοπιογραφία της Θεσσαλονίκης. Όμως το σημαντικότερο προσόν του βιβλίου, είναι πως υποδόρια, μέσα από την αφήγηση του βίου των χαρακτήρων, περνά όλη η σύγχρονη ελληνική Ιστορία, με τρόπο αμερόληπτο και απαλλαγμένο από κάθε είδους παρωπίδες.

ΔΩΡΙΚΟΥ ΡΥΘΜΟΥ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Εκδόσεις ΠΗΓΗ

Σελ. 393, Ιούλιος 2019

     Το πρώτο μυθιστόρημα του Α. Οικονόμου που κυκλοφόρησε πριν από λίγες εβδομάδες, σας παρουσιάζω σήμερα.

     Η αρχαιολόγος Θάλεια Δημητριάδη, δέχεται την πρόταση του καθηγητή της Ορέστη Αγγέλου, να εργαστεί στην αποκατάσταση του μεγάλου-σε μέγεθος και αξία-μακεδονικού τάφου «της Κρίσεως», που βρίσκεται στην περιοχή της Νάουσας. «Η Θάλεια Δημητριάδη δεν είχε πολύ καιρό που δούλευε στην περιοχή αυτή της Μακεδονίας, λίγο έξω από τη Νάουσα, όπου οι αρχαιολόγοι είχαν εντοπίσει τα ίχνη μιας αρχαίας πόλης, που κατά την επικρατούσα πλέον άποψη ταυτιζόταν με την αρχαία Μίεζα […] Άνεργη ουσιαστικά τους τελευταίους μήνες, εύκολα δέχτηκε την πρόταση του αγαπημένου της καθηγητή από το πανεπιστήμιο να έρθει εδώ ως βοηθός του και να συμμετάσχει στη συντήρηση και αποκατάσταση των κονιαμάτων και των τοιχογραφιών του μεγάλου τάφου «της Κρίσεως» όπως ήταν γνωστός στους αρχαιολογικούς κύκλους». Σύντομα γίνεται φανερό ότι η μακεδονική γη έχει πολλά ακόμα μυστικά, που περιμένουν να αποκαλυφθούν. Δίπλα στον μεγάλο τάφο, ανακαλύπτεται ένας μικρότερος. Σχεδόν τυχαία, ο καθηγητής και η βοηθός του, εντοπίζουν σε μία εσοχή κάποια κτερίσματα που φανερώνουν ότι ο τάφος είναι μιας νεαρής γυναίκας. Τα κτερίσματα συσκευάζονται προσεκτικά με την προοπτική να μελετηθούν  και να αξιολογηθούν σε εύθετο χρόνο.

     Όμως, προς μεγάλη έκπληξη της Θάλειας, στην οποία είχε παραδώσει ο Αγγέλου τα κτερίσματα, ο καθηγητής δεν εμφανίζεται στο χώρο των εργασιών, ούτε απαντά στα τηλεφωνήματα που κάνει η βοηθός του, στην προσπάθειά της να τον εντοπίσει, κάτι που την γεμίζει ανησυχία. «Κανείς πάντως δεν έδειξε να ανησυχεί, ίσως γιατί στο παρελθόν ο καθηγητής τους είχε συνηθίσει σε τέτοιου είδους εξαφανίσεις, η Θάλεια όμως πίστευε βαθιά μέσα της ότι κάτι το διαφορετικό είχε συμβεί αυτή τη φορά. Δεν ήταν δυνατόν, μετά την ανακάλυψή τους και μετά τη γεμάτη έξαψη μέρα που πέρασαν μαζί, εξετάζοντας τα ευρήματα, να την παρατούσε ξεκρέμαστη και με τέτοια στοιχεία στα χέρια της ένας τόσο μεθοδικός άνθρωπος σαν τον Ορέστη Αγγέλου».

     Από το σημείο αυτό ξεκινά μια σειρά εξελίξεων που οδηγεί από τη Νάουσα ως την Αίγινα, την Αθήνα τη Θεσσαλονίκη, το Άγιο Όρος και την Κραϊόβα της Ρουμανίας. Εξελίξεις που οδηγούν τους πρωταγωνιστές της ιστορίας σε ατραπούς πολλές φορές επικίνδυνες, αφού έρχονται αντιμέτωποι με αρχαιοκάπηλους και μέλη της ανατολικοευρωπαϊκής μαφίας που δε θα διστάσουν να προχωρήσουν ακόμα και σε δολοφονίες, αρκεί να πετύχουν τους σκοπούς τους. Παράλληλα αναπτύσσονται και ερωτικές σχέσεις, που άλλοτε εξελίσσονται ομαλά κι άλλοτε δοκιμάζουν τις ψυχικές αντοχές και την ηθική των νεαρών εραστών.

     Ένα μυθιστόρημα που συνδυάζει τις πολλές γνώσεις και την αγάπη του συγγραφέα για τις αρχαιότητες της περιοχής της Νάουσας, με μια ιστορία που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.