ΤΟ ΔΙΚΙΟ

ΝΙΚΟΣ ΑΡΑΠΑΚΗΣ

Εκδόσεις Ε.Ο.ΛΙΒΑΝΗΣ

Σελ. 540, 2010.

     Τον τελευταίο καιρό, τελείως συμπτωματικά, διάβασα σχεδόν το ένα πίσω από το άλλο, τέσσερα βιβλία (δύο ιστορικές μελέτες και δύο μυθιστορήματα) σχετικά με τη γερμανική κατοχή στην Ελλάδα. Και τα τέσσερα είναι πολύ καλά και τα απόλαυσα. Θέλω λοιπόν, παρουσιάζοντάς τα, να σας παρακινήσω να τα διαβάσετε κι εσείς. Για τη μια ιστορική μελέτη που έχει τίτλο "Η Ναζιστική Τρομοκρατία Στην Ελλάδα" έχω ήδη γράψει μια παρουσίαση. Στο ένα μυθιστόρημα αναφέρομαι σήμερα. Σε λίγες (ελπίζω) μέρες, θα μπορέσω να αναφερθώ και στα δύο άλλα βιβλία. Στο "Δίκιο" πρωταγωνιστής είναι ο Μηνάς. Ένας νέος άντρας που ζει στην Καλαμάτα και του οποίου ο ένας αδελφός, ο Κοσμάς, σκοτώθηκε πολεμώντας τους Ιταλούς στα βουνά της Αλβανίας και ο δεύτερος, ο Δαμιανός, δολοφονήθηκε στη διάρκεια των πρώτων μηνών της Κατοχής, από κάποιον Δρογκάκο, δοσίλογο, συνεργάτη των Γερμανών. Αυτή η δολοφονία επέδρασε καταλυτικά στο Μηνά. Αποφάσισε να εκδικηθεί. Μη υπολογίζοντας τις συνέπειες, αποφάσισε να εκτελέσει τον φονιά του αδελφού του και στη συνέχεια να φύγει στο βουνό και να καταταγεί στον ΕΛΑΣ, αφήνοντας πίσω την οικογένειά του, τη δουλειά του στο καφενείο του Στέλιου και την αγαπημένη του, την Κρινιώ.

     Με ένα παράτολμο τρόπο, θα καταφέρει όχι μόνο να εξασφαλίσει τα μέσα για να εκτελέσει το Δρογκάκο, αλλά και να πραγματοποιήσει την απειλή του. Αμέσως μετά, έφυγε για τα βουνά της Πελοποννήσου, όπου τον περίμεναν και τον οδήγησαν στο αντάρτικο λημέρι. Στη διάρκεια των μαχών που έδιναν οι αντάρτες, διακρίθηκε για τον ηρωισμό του, αλλά και την...ξεροκεφαλιά του, αφού υποστήριζε σθεναρά την άποψή του και δεν υποχωρούσε εύκολα. 'Όταν η δράση του έγινε γνωστή, ο πιο σκληρός διώκτης του, έγινε ο Διονύσης, ο αδελφός της Κρινιώς (ο οποίος φυσικά δε γνώριζε τίποτα για τη μεταξύ τους σχέση), ένα άτομο ψυχικά διαταραγμένο από τη χρόνια μάχη του με την ασθένειά του (έπασχε από φυματίωση, ασθένεια μη ιάσιμη εκείνη την εποχή), που είχε ενστερνιστεί πλήρως την κοσμοθεωρία του εθνικοσοσιαλισμού και -έχοντας και τη γνώση της γερμανικής γλώσσας- συνεργαζόταν πολύ στενά με τους Ναζί.

     Όταν ο πόλεμος τελείωσε και οι Γερμανοί υποχώρησαν, ο Μηνάς πίστεψε (όπως και πολλοί άλλοι) ότι τα βάσανα τελείωσαν και θα μπορούσε να συνεχίσει τη ζωή του. Όμως πλανήθηκε. Σύντομα άρχισαν οι διώξεις που τον ανάγκασαν να ξαναβγεί στο βουνό, αυτή τη φορά όχι για να παλέψει για την πατρίδα, αλλά για την ίδια του τη ζωή.

     Φυσικά το βιβλίο δεν τελειώνει εδώ. Οι περιπέτειες του Μηνά, της οικογένειάς του και των φίλων του, θα συνεχιστούν για καιρό ακόμη. Μέχρι να δοθεί μια λύση, να επέλθει μια μορφή κάθαρσης.

     Το μυθιστόρημα "Το Δίκιο", είναι καλογραμμένο κι ευκολοδιάβαστο. Αναφέρεται σε μια εποχή όπου τα πάθη ήταν οξυμένα, τα λάθη διαδέχονταν το ένα το άλλο και παρά το γεγονός ότι είναι εύκολο να διολισθήσει δίνοντας Δίκιο προς τη μια ή την άλλη πλευρά, κρατάει αξιοσημείωτη ισορροπία, όχι ωραιοποιώντας καταστάσεις και γεγονότα, αλλά λέγοντας "τα σύκα, σύκα και τη σκάφη, σκάφη". "Αντί να ζητάμε χέρια να πιαστούμε, ζητάμε χέρια να κόψουμε. Κόψαμ' εμείς, κόψαν οι άλλοι, ξανακόψαμ' εμείς, ξανακόψαν οι άλλοι, φτάσαμε να είμαστε όλοι ανάπηροι. Γιατί να ξέρεις, δεν κόβαμε χέρια και κεφάλια, τις ψυχές μας κόβαμε, τις κάναμε κολοβές κι ανάπηρες". Ο συγγραφέας, σαν σκηνοθέτης, χειρίζεται τους πολλούς χαρακτήρες του βιβλίου του (είτε πρωταγωνιστές, είτε δευτερεύοντες) και την πλοκή με εξαιρετική μαεστρία. Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που συναρπάζει τον αναγνώστη από την πρώτη σελίδα και κρατάει το ενδιαφέρον αμείωτο μέχρι την τελευταία.