Ο ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΣ

ROBERT HARRIS

Μετάφραση: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΡΟΥΞΗΣ

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Σελ. 577, Μάρτιος 2015

     Με την περίφημη υπόθεση Ντρέιφους, ασχολείται στο βιβλίο του ο Ρ. Χάρις. Η υπόθεση αυτή συγκλόνισε τη Γαλλία και την υπόλοιπη Ευρώπη τη δεκαετία το 1890 και αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες δικαστικές πλάνες, που συνοδεύτηκε και από απόπειρα συγκάλυψης στη συνέχεια. Ο Άλφρεντ Ντρέιφους, είναι αξιωματικός του γαλλικού στρατού (λοχαγός), εβραϊκού θρησκεύματος. Κατάγεται από πλούσια οικογένεια εμπόρων διαμαντιών και τα εισοδήματά του από τις οικογενειακές επιχειρήσεις, είναι πολλαπλάσια του μισθού του. Με βάση κάποια τελείως «αδύναμα» στοιχεία που υποκλάπηκαν από τη Γερμανική πρεσβεία στο Παρίσι, συλλαμβάνεται, δικάζεται από στρατοδικείο «κεκλεισμένων των θυρών» και καταδικάζεται ως κατάσκοπος των Γερμανών. «Το δικαστήριο καταδικάζει ομοφώνως τον Άλφρεντ Ντρέιφους, στην ποινή της ισόβιας φυλάκισης, επιβάλλει την απόταξη του λοχαγού Ντρέιφους και διατάσσει να πραγματοποιηθεί η καθαίρεσή του ενώπιον της στρατιωτικής παράταξης της φρουράς του Παρισιού». Και σα να μην ήταν αυτό αρκετό, ο στρατηγός Ογκίστ Μερσιέ που ήταν τότε Υπουργός Πολέμου, διατάσσει τον εγκλεισμό του «σε ένα μέρος όπου να είναι αδύνατον να μιλήσει με κάποιον… ένα σημείο στα παράλια της Νότιας Αμερικής, εφτά χιλιάδες χιλιόμετρα από το Παρίσι… Το Νησί του Διαβόλου: δεκαπέντε χιλιόμετρα απόσταση από την ακτή της Γαλλικής Γουιάνας. Η θάλασσα γύρω του είναι γεμάτη καρχαρίες. Έχει τεράστια κύματα και ισχυρά ρεύματα, τόσο, που είναι δύσκολο να πλησιάσει πλεούμενο». 

     Στη διάρκεια της δίκης, το ρόλο του συνδέσμου ανάμεσα στην αίθουσα του δικαστηρίου και τον Υπουργό Πολέμου, παίζει ο ταγματάρχης Ζορζ Πικάρ, καθήκον του οποίου είναι να μεταφέρει στον Υπουργό τα όσα διαμείβονται στην αίθουσα, καθώς και το κλίμα και την ατμόσφαιρα που επικρατεί στους δρόμους της γαλλικής πρωτεύουσας. Η δίκη αυτή με εξιλαστήριο θύμα τον άτυχο λοχαγό, είναι «βάλσαμο» για τους ηγέτες του στρατού, μετά τη ντροπιαστική ήττα στον πόλεμο του 1870 με τους Γερμανούς. Βρήκαν που να ρίξουν το «ανάθεμα». Ο «εβραίος προδότης», αποδεικνύεται ιδανικός «αποδιοπομπαίος τράγος». Η προσοχή και η οργή της κοινής γνώμης, έχει στραφεί επάνω του.  Όταν η δίκη τελειώνει, ο Πικάρ προάγεται σε συνταγματάρχη και του ανατίθεται η διοίκηση του Τμήματος Στατιστικής, όπως ονομάζεται κατ’ ευφημισμό, η υπηρεσία πληροφοριών του στρατού, η ίδια υπηρεσία που οδήγησε τον Ντρέιφους σε δίκη.

     Ο Πικάρ είναι ένας έντιμος αξιωματικός και είναι πεπεισμένος, όπως και όλη η Γαλλία, ότι ο Ντρέιφους είναι ένοχος. Όμως στη διάρκεια της απουσίας ενός υφισταμένου του, ανακαλύπτει κάποια στοιχεία που τον κάνουν να ξανασκεφτεί το ζήτημα και τον πείθουν ότι ο πραγματικός κατάσκοπος, είναι άλλος κι εξακολουθεί να υπηρετεί στο στράτευμα. Όταν όμως προσπαθεί να πείσει τους ανωτέρους του ότι έκαναν λάθος κι έχουν καταδικάσει έναν αθώο, αντιμετωπίζεται με συγκατάβαση. Δεν είναι δυνατόν ο Στρατός να έχει κάνει λάθος, είναι το νόημα όσων του λέει η ηγεσία του στρατού. Ο Πικάρ όμως επιμένει κι αγωνίζεται να αποδείξει την ορθότητα των ισχυρισμών του. Τότε ορθώνεται μπροστά του ένα τείχος εχθρότητας. Ο Πικάρ δεν θα εγκαταλείψει τον αγώνα, στη διάρκεια του οποίου θα αναθεωρήσει πολλά απ’ όσα πιστεύει για το στρατό, την πατρίδα του, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό.

     Ένα εξαιρετικό ιστορικό μυθιστόρημα, με εκπληκτικό ρυθμό και μοναδική αφήγηση, που ακόμη κι αν γνωρίζετε την υπόθεση Ντρέιφους, θα το διαβάσετε με κομμένη την ανάσα. Όταν το πήρα στα χέρια μου, υπολόγισα ότι θα μου πάρει 6-7 μέρες για να το διαβάσω. Είναι τόσο συναρπαστικό που το τελείωσα μόλις σε δύο!