Η ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΤΩΝ ΤΡΕΝΩΝ

ΜΑΡΛΕΝΑ ΠΟΛΙΤΟΠΟΥΛΟΥ

Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Σελ. 421, Ιούνιος 2015

     Μια ακόμη υπόθεση αναλαμβάνει να ερευνήσει και να διαλευκάνει ο Παύλος Γ. , γιος του αστυνόμου Αναστάση Γεωργούλα, που έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης στο Σώμα και σε όσους τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του.

     Ο Παύλος είναι αρχιτέκτονας και λόγω της ευκολίας του στο σχέδιο, για πολλά χρόνια συνεργαζόταν με την αστυνομία ως σκιτσογράφος, ενώ ακόμη διατηρεί τον τίτλο του «ειδικού συμβούλου» του Τμήματος Ανθρωποκτονιών. Ο πατέρας του, πρώην διοικητής της Ασφάλειας, πριν πεθάνει, του κληροδότησε μια βαλίτσα με φακέλους άλυτων υποθέσεων («ο γέρος του άφηνε βερεσέδες για να τον βασανίζει και να τον επιμορφώνει»). Και ο Παύλος που έχει το ένστικτο αλλά και το «μικρόβιο» του ντετέκτιβ, προσπαθεί από καιρού εις καιρόν, να λύσει κάποιες από αυτές. «Ήταν ολοφάνερο πια σε αυτή τη δεύτερη αναμέτρηση με την πατρική κληρονομιά που έκρυβε η βαλίτσα στο γραφείο του πατέρα του, πως ο γέρος του δεν είχε αφήσει απλώς κάποιες ανεξιχνίαστες περίπλοκες υποθέσεις που τον βασάνιζαν ως αστυνομικό, αλλά υποθέσεις στις οποίες είχε μικρότερη ή μεγαλύτερη συναισθηματική εμπλοκή».

     Ο φάκελος που θα ανασύρει αυτή τη φορά από τη μικρή δερμάτινη βαλίτσα, έχει τίτλο «Η Πηνελόπη των τρένων». Αφορά το φόνο ενός έλληνα μετανάστη, του Στρατή Κοκκινίδη, στο σταθμό του Μονάχου το 1965, τη μέρα που με το Ακρόπολις Εξπρές, έφτανε στη γερμανική πόλη ο Στέλιος Καζαντζίδης με τους συνεργάτες του, (Μαρινέλα, Χρ. Νικολόπουλος, Μίμης Παπαϊωάννου κ. ά.) για μια σειρά συναυλίες. Παρά τις αμφιβολίες που έχει, παρακινούμενος και από μια σύγχρονη υπόθεση με πακιστανούς μετανάστες στην Αθήνα, αποφασίζει τελικά να ασχοληθεί. «Ποιος νοιάζεται γιατί σκοτώθηκε ένας φουκαράς εργάτης στον σταθμό του Μονάχου πριν πενήντα σχεδόν χρόνια; Εμένα γιατί να με νοιάζει; Γιατί να ασχοληθώ; Επειδή το απαιτεί με τον γνωστό τρόπο του, και από τον Παράδεισο ο πατέρας; Μου άφησε κληρονομιά επτά ανεξιχνίαστες υποθέσεις. Την προηγούμενη φορά έψαξα έναν φόνο που είχε σχέση με τον Εμφύλιο (σημ. η υπόθεση στην οποία αναφέρεται είναι αυτή που περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Η Μνήμη Της Πολαρόιντ»). Να καταλάβω την ιστορία: αντάρτες, στρατιωτικοί, παρακρατικοί, έρωτας, πόλεμος. Τώρα πρέπει να φάω μερικούς μήνες από τη ζωή μου για να καταλάβω τους έλληνες μετανάστες στη Γερμανία».

     Τα ίχνη τον οδηγούν στη Νάουσα, τόπο καταγωγής του Κοκκινίδη και όπου ζουν πολλά από τα πρόσωπα που τον γνώρισαν όταν βρισκόταν στο Μόναχο. Εκεί θα αντιληφθεί ότι όλοι γνωρίζουν ένα τμήμα της ιστορίας. «Όλοι έχουμε μια εικόνα, αλλά σε όλους λείπει ένα κομμάτι της. Διαφορετικό στον καθένα. Αν καταφέρεις να βρεις τα κομμάτια που λείπουν, ίσως καταλάβεις». Ο Παύλος προσπαθεί να βρει την άκρη σε ένα «γαϊτανάκι» που περιλαμβάνει ερωτικά μυστικά, δοσίλογους, λίρες ύποπτης προέλευσης, στελέχη του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ, ανεξήγητες συμπεριφορές και πολύ… Καζαντζίδη!

     Ένα καλογραμμένο πολυεπίπεδο μυθιστόρημα, που επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις, αφού πέρα από την «αστυνομική» ιστορία, θίγει πολλά κι ενδιαφέροντα θέματα, με προεξάρχον, αυτό της ελληνικής μετανάστευσης στην Γερμανία. 

ΤΑ ΤΕΙΧΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ

JAMES HENEAGE

Μετάφραση ΤΙΤΙΝΑ ΣΠΕΡΕΛΑΚΗ

Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ

Σελ. 635, Απρίλιος 2015

     Το πρώτο μέρος της «τριλογίας του Μυστρά» είναι το πολύ ενδιαφέρον ιστορικό μυθιστόρημα που σας παρουσιάζω σήμερα.

     Το πρώτο αυτό μέρος, εκτυλίσσεται στα τέλη του 14^ου αιώνα στην ανατολική Μεσόγειο, όπου τέσσερις αυτοκρατορίες συναντούνται και συγκρούονται. Η Οθωμανική που εξακολουθεί να είναι ορμητική και κατακτά συνεχώς νέες γαίες, η Ενετική που κρατά τα σκήπτρα στη θάλασσα και το εμπόριο, η φθίνουσα Βυζαντινή αλλά και η αναδυόμενη Μογγολική.

     Το έργο ξεκινά με ένα επεισόδιο που έλαβε χώρα στις 12 Απριλίου του 1204, τη μέρα που οι Φράγκοι μπήκαν στην Πόλη. Μια ομάδα βαράγγων, δίνει αναφορά στον αυτοκράτορα Αλέξιο Ε!. Οι βάραγγοι αποτελούσαν ένα επίλεκτο σώμα ατρόμητων πολεμιστών, ήταν η προσωπική φρουρά του εκάστοτε αυτοκράτορα, πολεμούσαν πάντα δίπλα του και ορκίζονταν τυφλή πίστη και υπακοή. «…είχαν έρθει με τα πλοία τους από ένα νησί πέρα στη Δύση, ένα νησί τυλιγμένο στην ομίχλη που λεγόταν Αγγλία… είχαν σαλπάρει με τα καράβια για να ξεφύγουν από τους Νορμανδούς, που είχαν σκοτώσει το βασιλιά τους, καρφώνοντάς του ένα βέλος στο μάτι. Είχαν έρθει να υπηρετήσουν έναν αυτοκράτορα που χρειαζόταν γενναίους και αξιόμαχους άνδρες για να πολεμήσει τους δικούς του Νορμανδούς. Είχαν έρθει με μίσος στην καρδιά ώστε να γίνουν οι πρώτοι Άγγλοι Βάραγγοι».

     Ο αυτοκράτορας τους ζητάει να φύγουν παίρνοντας μαζί τους και το «κιβώτιο». Πράγματι, χάρη στην άρτια εκπαίδευσή τους, οι άντρες φτάνουν στην προβλήτα, μπαίνουν σε ένα πλοίο με σημαία της Βενετίας και μέσα στην αναταραχή που επικρατεί σαλπάρουν για το Μυστρά.

     Διακόσια σχεδόν χρόνια αργότερα, η αυτοκρατορία καταρρέει. Έχει συρρικνωθεί δραματικά, ενώ ο Βαγιαζήτ, ετοιμάζεται να πολιορκήσει την Πόλη. Στο Μυστρά, ο Λουκάς Μαγκόρις, ένας 17χρονος βάρραγος, θα ψάξει να βρει το κιβώτιο που οι πρόγονοί του μετέφεραν εκείνο το βράδυ του Απριλίου του 1204. «Ο Λουκάς ήξερε πως, μια νύχτα φωτιάς και καταστροφής, ένας θησαυρός είχε μεταφερθεί στον Μυστρά από τέσσερις Βάραγγους με επικεφαλής τον πρόγονό του, για να θαφτεί κάπου στους λόφους του. Ήταν ένας θησαυρός που έλεγαν ότι θα μπορούσε κάποια μέρα να σώσει την αυτοκρατορία, ένας θησαυρός που οι Βάραγγοι και οι απόγονοί τους, είχαν ορκιστεί να φρουρούν όσο θα χρειαζόταν. Όταν ο Νορμανδός Βιλλεαρδουίνος είχε έρθει στο Μυστρά, οι γιοί τους είχαν αναγκαστεί να πάνε στη Μονεμβασιά. Εξακολουθούσαν όμως να φυλάνε το μυστικό του σημείου όπου ήταν κρυμμένος ο θησαυρός στον Μυστρά, περνώντας το από γενιά σε γενιά».

     Το μυστικό του σημείου του θησαυρού όμως, σε κάποια χρονική στιγμή χάθηκε και ο Λουκάς θα πρέπει να ψάξει για να βρει κάποια λύση, αν θέλει να βοηθήσει να σωθεί η αυτοκρατορία. Για να το πετύχει αυτό, θα μπει σε μια απίστευτη περιπέτεια και θα χρειαστεί να ρισκάρει την ελευθερία του και τη ζωή του την ίδια.

     Το ιστορικό αυτό μυθιστόρημα, έχει τη σωστή αναλογία μύθου και Ιστορίας, φανταστικών και πραγματικών προσώπων και γεγονότων. Τα εκπληκτικά πολλά στοιχεία που παραθέτει και που δείχνουν προϊόν συστηματικής και κοπιώδους έρευνας, αναπλάθουν με τον καλύτερο τρόπο τόσο την ατμόσφαιρα και το κλίμα της εποχής, όσο και την καθημερινή ζωή αρχόντων και λαού σε κάθε γωνιά της ταραγμένης περιοχής της ανατολικής Μεσογείου. Θα περιμένουμε με αγωνία τα επόμενα δύο μέρη της τριλογίας.

ΤΟ ΦΙΛΙ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

ΖΙΛ ΒΕΝΣΑΝ

Μετάφραση: ΡΙΤΑ ΚΟΛΑΪΤΗ

Εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

Σελ. 273, Απρίλιος 2015

     Τη δύναμη και την επιβολή του παρελθόντος στο παρόν της Ισπανίας αναδεικνύει το αστυνομικό μυθιστόρημα του Ζ. Βενσάν.

     Τον Ιούλιο του 1936, ο εμφύλιος της Ισπανίας φαίνεται να μην πηγαίνει καλά για τους Δημοκρατικούς. «Στις 20 Ιουλίου η Γρανάδα έπεσε, χωρίς μεγάλη αντίσταση στα χέρια των φασιστών του Φράνκο. Από τότε, εκτελούσαν όσους περισσότερους μπορούσαν. Στα σοκάκια, στις πίσω αυλές και στις γύρω εξοχές, οι ομοβροντίες αντηχούσαν ολημερίς ως αργά τη νύχτα». Ένα μήνα αργότερα, οδηγούνται για εκτέλεση λίγο πριν τη αυγή τέσσερα άτομα. «Δύο αναρχικοί, ένας κουτσός δάσκαλος κι ένας ποιητής: τα λάφυρα της βραδιάς». Ο ποιητής ήταν ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα.

     Εβδομήντα πέντε χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 2011, ο επιθεωρητής Τομά Ρουσέλ, της Δικαστικής Αστυνομίας του Πο των Πυρηναίων, δέχεται ένα τηλεφώνημα το βράδυ του γάμου του. Στην άλλη άκρη της γραμμής, βρίσκεται η Κλερ, μια πρώην αγαπημένη του, από την οποία δεν είχε νέα της εδώ και τέσσερα χρόνια. Είναι έντρομη και ζητάει τη βοήθειά του, λέγοντάς του ότι βρίσκεται κάπου στη Μασσαλία. «Δεν μπορώ να μιλήσω πιο δυνατά. Αυτοί είναι στο διπλανό δωμάτιο. Με απήγαγαν πριν από λίγο, από το σπίτι μου και μ’ έφεραν εδώ. Σ’ ένα υπόγειο, κοντά σε κάποιο σταθμό, ακούω τα τρένα έξω. Μονάχα εσένα έχω Τομά. Αν δε έρθεις θα με σκοτώσουν… Προχώρησα πολύ μακριά στις έρευνές μου, δεν μπορώ να σου εξηγήσω τώρα. Αλλά αυτό που βρήκα είναι φοβερό. Φοβερό! Αποκάλυψα ένα γαμημένο μυστικό και γι’ αυτό θέλουν να με εξαφανίσουν. Για να μου κλείσουν το στόμα και να μη βγει ποτέ προς τα έξω…».

     Λίγες ώρες αργότερα, ο Τομά αποφασίζει να ασχοληθεί με την υπόθεση και τηλεφωνεί στην αστυνομία της Μασσαλίας. Μαθαίνει ότι πριν λίγο, βρέθηκε το απανθρακωμένο πτώμα μιας νεαρής γυναίκας κοντά στις γραμμές του τρένου. Αποφασίζει να πάει στη Μασσαλία για να συνεργαστεί με την εκεί αστυνομία. Από ένα δαχτυλίδι που βρίσκει στο εντελώς παραμορφωμένο πτώμα, καταλαβαίνει ότι είναι η Κλερ. «Τη λέγανε Κλερ. Κλερ Νταντριέ. Έκλεισε τα είκοσι εννέα στις 22 Μαρτίου. Ένα κι εξήντα τρία, πενήντα κιλά, μάτια ανοιχτοκαστανά, μακριά μαλλιά, σπαστά με κοκκινωπές ανταύγειες. Πτυχιούχος, κάτοχος μάστερ και διπλώματος διδακτικής επάρκειας στα ισπανικά απ’ το πανεπιστήμιο του Πο. Χαρακτηριστικό γνώρισμα: το πάθος και οι επακόλουθες παρορμήσεις. Το επίκεντρο των ενδιαφερόντων της: η Ισπανία, η Ισπανία, η Ισπανία. Η ιστορία αυτής της χώρας τη συγκλονίζει θαρρείς και ήταν η δική της ιστορία. Ήθελε να μάθει τα πάντα, να καταλάβει τα πάντα, μερικές φορές ακόμα και ν’ αλλάξει τα πάντα».

     Οι αστυνομικοί ακολουθώντας κάποια στοιχεία οδηγούνται στην Ισπανία, όπου θα δουν να ζωντανεύουν τα φαντάσματα του πρόσφατου παρελθόντος αυτής της χώρας.

     Ένα καλογραμμένο νουάρ μυθιστόρημα, στο οποίο τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται και στο οποίο οι ανατροπές συμβαίνουν μέχρι την τελευταία σελίδα. 

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΟΥ ΜΠΕΪ ΣΙΤΙ

CATHERINE MAVRIKAKIS

Μετάφραση ΤΖΕΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ

Σελ. 310, Μάρτιος 2015

     Το βιβλίο της (γεννημένης από πατέρα ελληνικής καταγωγής) Κ. Μαυρικάκης που παρουσιάζω σήμερα, είναι το πρώτο της που μεταφράζεται στα ελληνικά.

     Το Μπέι Σίτι του Μίσιγκαν, είναι μια τυπική μικρή βιομηχανική αμερικανική πόλη. Με δυο-τρεις μεγάλους δρόμους, αλλά τόσα υποκαταστήματα μεγάλων αλυσίδων super market και την… απαραίτητη μόλυνση. Εδώ γεννιέται το 1961 η Έιμι, από έλληνα πατέρα και μητέρα μια πολωνή εβραία που διασώθηκε από το ολοκαύτωμα μαζί με την αδερφή της, επειδή οι γονείς τους τις έστειλαν εγκαίρως στη Νορμανδία, όπου ένα γενναίο ζευγάρι γάλλων αγροτών, τις έκρυψαν στο αγρόκτημά τους. Οι δύο αδελφές, τις οποίες οι αγρότες αγάπησαν σαν να ήταν τα παιδιά τους που ποτέ δεν απόκτησαν και γι’ αυτό τις κληροδότησαν όλη τους την περιουσία, μετά τον πόλεμο, μετά από μια μικρή παραμονή στο Παρίσι, μετανάστευσαν στην Αμερική. Εκεί θέλουν να κάνουν μια καινούρια αρχή στη ζωή τους, μακριά από την Ευρώπη.

     Η Έιμι, από μικρή νοιώθει έντονα το αίσθημα της απόρριψης, αφού η μητέρα της δεν την θέλει. «Με θεωρούν λιγάκι καθυστερημένη, εξαιτίας των επιπλοκών της γέννας και της ασφυξίας που προκάλεσαν. Σε όλη τη διάρκεια της παιδικής μου ηλικίας, η μητέρα μου δεν παύει να μου λέει ότι είμαι διανοητικά καθυστερημένη, ότι δεν έχω ποτέ συνέλθει από τη γέννησή μου: μια ματιά είναι αρκετή για να το καταλάβει κανείς. Κλαίει συχνά στην αγκαλιά της αδελφής της, της Μπάμπετ, βλέποντάς με να ζω…».

     Η Έιμι μεγαλώνει στο λαμαρινένιο σπίτι της θείας της (που είχε εμμονή με την καθαριότητα) και μεγαλώνει καλά, χάρη στην αγάπη του θείου της, αφού ο πατέρας της έχει κατά κάποιο τρόπο εγκαταλείψει την οικογένεια . Όμως η μητρική απόρριψη, δεν είναι το μόνο θέμα που έχει να αντιμετωπίσει. Από μικρή ακούει για την αδελφή της που γεννήθηκε πεθαμένη. Και καθώς μεγαλώνει και μπαίνει στην εφηβεία, τα φαντάσματα των προγόνων που θανατώθηκαν στα κρεματόρια του Άουσβιτς «κατακλύζουν» το σπίτι κι επειδή επηρεάζουν έντονα τον ψυχισμό της, δεν την επιτρέπουν να μεγαλώσει σαν κάθε άλλη αμερικανίδα έφηβη. «Μακριά από την παραφορά της Ευρώπης, πολλά χρόνια μετά τον τρόμο, τη φρίκη, ο ουρανός του Μπέι Σίτι κουβαλάει ακόμα μερικά πτώματα».

     Ώσπου την 4^η Ιουλίου του 1979, στα 18^α γενέθλιά της, το λαμαρινένιο σπίτι παίρνει φωτιά και για μια ακόμη φορά, η οικογένειά της αφανίζεται, σε μια συγκλονιστική επανάληψη της Ιστορίας.

     Πολύ καλό μυθιστόρημα, που εξετάζει την προσπάθεια της ηρωίδας να συμφιλιωθεί με το παρελθόν της και να χαράξει τη δική της πορεία προς ένα καλύτερο μέλλον.

Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΧΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ

Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

Σελ. 389, Μάρτιος 2015

     Η «δημόσια ιστορία», είναι ένας τομέας της επιστήμης της Ιστορίας, που δεν είναι ευρέως γνωστός στο ελληνικό κοινό, λόγω ακριβώς του γεγονότος ότι έχει λίγα χρόνια που μελετάται. «Στην Ελλάδα, η μελέτη της δημόσιας ιστορίας βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, πάντως όχι στα σπάργανα, παρά το γεγονός ότι η σχετική βιβλιογραφία τείνει αυξανόμενη κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες…».

     Το 2013, διοργανώθηκε στο Βόλο συνέδριο με θέμα «Χρήσεις και καταχρήσεις της ιστορίας: Η δημόσια ιστορία στην Ελλάδα». Το συνέδριο συνδιοργάνωσαν το Δίκτυο για τη Μελέτη των Εμφυλίων Πολέμων, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και η International Federation for Public History. Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στο τόμο που σας παρουσιάζω σήμερα, αποτέλεσαν εισηγήσεις του συνεδρίου (όπως και κάποια ακόμη που δεν περιελήφθησαν).

     Τα κείμενα, πέρα της επιστημονικής τους επάρκειας, είναι διαφωτιστικά και για τον μέσο αναγνώστη-και αυτός είναι εκείνος που ενδιαφέρει εμένα-για το τι είναι δημόσια ιστορία και που αυτή αποσκοπεί. «…στην πληροφόρηση, στην υψηλή εκλαΐκευση και τη μαζική ιστορική εγγραμματοσύνη, στην καταγραφή της τραυματικής μνήμης, στη συσχέτιση μνήμης και ταυτότητας, στην ιστορική αφύπνιση, στην ψυχαγωγία και την καλλιέργεια ενός κοινού που δεν είχε ποτέ προηγουμένως επαφή και ενδεχομένως να μην έχει κανένα ενδιαφέρον δια την επιστημονική διάσταση της ιστορίας». Ακόμη εξετάζονται ζητήματα, όπως ποιος «δικαιούται» να «γράφει» δημόσια ιστορία και τη σχέση της με τους «επίσημους» ιστορικούς, σχέση μάλλον «αντιπαλότητας», τουλάχιστον αρχικά. «Για τη μελέτη και τη συγγραφή της επιστημονικής ιστορίας, από τη γένεση των εθνών-κρατών και έως πρόσφατα, ήταν επιφορτισμένοι οι επαγγελματίες ακαδημαϊκοί ιστορικοί, όσοι είχαν σπουδάσει ιστορία. Αυτοί έγραφαν ιστορία, έχοντας ως στόχο τους να υποδείξουν στους λαούς τι να θυμούνται από το παρελθόν τους και πώς να το θυμούνται, διαμορφώνοντας έτσι παράλληλα το σύστημα των κύριων αξιών με βάση τις οποίες πορεύονταν στη ζωή. Σήμερα ωστόσο η αποκλειστικότητα των ιστορικών καταρρίπτεται».

     Τέλος τα περισσότερα κείμενα, αποτελούν παραδείγματα της θεματολογίας της δημόσιας ιστορίας με αποτέλεσμα και αυτό το σημείο να αποσαφηνίζεται πλήρως.

     Το βιβλίο περιλαμβάνει μια κατατοπιστικότατη εισαγωγή και τα εξής κείμενα:

«Πως και γιατί η χρήση και η κατάχρηση της ιστορίας είναι αναπότρεπτη, αναπόφευκτη και ανεκτίμητη για τη δημόσια ζωή. Του A. D. Moses.

«Υπάρχει τελικά διεθνής δημόσια ιστορία;». S. Noiret.

«Ιο-πολιτική και ιστορική κουλτούρα». Μ. Μπιλάλης

«Δημόσια ιστορία: Η διεθνής εμπειρία και το ελληνικό παράδειγμα». Ε. Λεμονίδου

«Ο Goldhagen, το «νέο κύμα» και ο «διάλογος για την ιστορία»: Όψεις και όροι της δημόσιας ιστορίας στη Γερμανία και στην Ελλάδα». Σ. Δορδανάς.

«Χτίζοντας τη δημόσια ιστορία στον χώρο: Η περίπτωση των μνημείων στην Κομοτηνή». Β. Δαλκαβούλης-Κ. Τσέκου

«Θεσσαλονίκη-Bitola: Δημόσιες εκδοχές της μακεδονικής ιστορίας σε δύο αγάλματα του βασιλιά Φιλίππου Β!». Α. Ανδρέου-Κ. Κασβίκης.

«Ιστορία και λογοτεχνία: Χάδια, χαστούκια και το Χαστουκόδεντρο του Άρη Μαραγκόπουλου». Γ. Κόκκινος-Π. Κιμουρτζής-Μ. Ματούση

«Από τη μαρτυρία στην «απομακρυσμένη μνήμη»: ένα νέο αφηγηματικό είδος; Η σύγχρονη λογοτεχνία του Ολοκαυτώματος μεταξύ ιστορίας και μυθοπλασίας». Ν. Κοκκομέλης.

«Η Κύπρος μεταξύ «μητέρας Ελλάδας» και «μητριάς Αγγλίας»: Μαρτυρίες λογοτεχνών ή η λογοτεχνία ως δημόσια ιστορία». Α. Αθανασοπουλου.

«Μαθήματα δημόσιας ιστορίας από το ελληνικό Κοινοβούλιο. Η περίπτωση του νόμου 1285/1982 Για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης του Ελληνικού Λαού εναντίον των στρατευμάτων κατοχής 1941-1944». Ε. Στριφτόμπολα.

«Οι διώξεις των ελλήνων Εβραίων στις ελληνικές ταινίες μυθοπλασίας μεγάλου μήκους». Γ. Ανδρίτσος.

«Η Δεξιά, η Αριστερά και ο κυρ-Παντελής: Τα Δεκεμβριανά στη σκηνή του δημοφιλούς θεάτρου». Γ. Μουρατίδης

«Λαϊκή κουλτούρα, δημόσιος διάλογος και εθνική ταυτότητα με αφορμή την προβολή της ταινίας του Κώστα Γαβρά Παρθενών στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης». Χ. Δερμεντζόπουλος.

«Προσεγγίζοντας κριτικά το παρελθόν: Σε αναζήτηση του οπτικού, μιντιακού και ιστορικού εναλφαβητισμού. Σκέψεις πάνω στα αποτελέσματα του διαγωνισμού παραγωγής ιστορικού ντοκιμαντέρ από μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης». Β. Σακκά.

«Το «άλλο» παρελθόν: Δημόσιες χρήσεις της αρχαιολογίας στην τυπική και άτυπη εκπαίδευση». Κ. Κασβίκης

«Η σφαγή του Διστόμου: Ερευνητική προσέγγιση ενός τραυματικού και επίμαχου ιστορικού γεγονότος». Ζ. Παπανδρέου.

     Το βιβλίο συμπληρώνουν ευρετήρια Όρων, Ιστορικών Γεγονότων, Ονομάτων και Τοπωνυμίων. 

Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ

CILLA & ROLF BORJLIND

Μετάφραση ΑΜΠΥ ΡΑΪΚΟΥ

Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Σελ. 440, Μάρτιος 2015

     Το πρώτο μιας σειράς βιβλίων με ήρωες τη νεαρή αστυνομικό Ολίβια Ρένινγκ και τον αρχιεπιθεωρητή Τομ Στίλτον του συγγραφικού –και όχι μόνο- ζεύγους Borjlind, είναι το «Η Μεγάλη Παλίρροια».

     Στα τέλη του καλοκαιριού του 1987, στις δυτικές ακτές της Σουηδίας στο νησί Νόρντκοστερ, θα συμβεί το φυσικό φαινόμενο που συμβαίνει όταν ευθυγραμμίζονται η Γη, ο Ήλιος και η Σελήνη. «…η διαφορά ανάμεσα στην πλημμυρίδα και την άμπωτη κυμαίνεται συνήθως από πέντε μέχρι δέκα εκατοστά, εκτός από τις μέρες με τη μεγάλη παλίρροια. Ένα φαινόμενο που παρατηρείται όταν ο Ήλιος, η Σελήνη και η Γη ευθυγραμμίζονται. Τις μέρες αυτές η διαφορά φτάνει σχεδόν τα πενήντα εκατοστά. Ένα ανθρώπινο κεφάλι έχει ύψος περίπου είκοσι πέντε εκατοστά».

     Εκείνο το βράδυ, ένα εννιάχρονο αγόρι κρυμμένο πίσω από ένα βράχο, βλέπει με μεγάλη περιέργεια, τρεις ανθρώπους, να σκάβουν ένα λάκκο στην άμμο. Η περιέργεια του θα μετατραπεί σε τρόμο, όταν δει τη συνέχεια. Οι τρεις άνθρωποι, θα ρίξουν μέσα στο λάκκο μια έγκυο γυναίκα, θα τη θάψουν μέχρι το λαιμό και θα αφήσουν τη μεγάλη παλίρροια να αναλάβει τα υπόλοιπα… Ο μικρός τρέχει όσο πιο γρήγορα μπορεί για να ειδοποιήσει τους γονείς του.

     Είκοσι τέσσερα χρόνια αργότερα, το καλοκαίρι του 2011 στη Στοκχόλμη, η νεαρή Ολίβια Ρένινγκ, ολοκληρώνει την αστυνομική της εκπαίδευση. Το μόνο που απομένει είναι η εργασία της για το καλοκαίρι: να ερευνήσει μια ανεξιχνίαστη υπόθεση του παρελθόντος, και να αναλύσει το τι θα μπορούσε να προκύψει με τις νέες εργαστηριακές μεθόδους που χρησιμοποιεί η σύγχρονη εγκληματολογία. Επιλέγει την υπόθεση του Νόρντκόστερ, στην οποία είχε εμπλακεί και-ο επίσης αστυνομικός- πατέρας της, ο οποίος είχε πεθάνει λίγο καιρό πριν. Η Ολίβια συνειδητοποιεί ότι για να αρχίσει να ξετυλίγει το κουβάρι, πρέπει να βρει τον αρχιεπιθεωρητή Τομ Στίλντον, που είχε τεθεί επικεφαλής της ομάδας που είχε αναλάβει την υπόθεση, χωρίς όμως να καταφέρει να την εξιχνιάσει. Όμως ο Στίλντον, έχει εξαφανιστεί μετά την παραίτησή του από την αστυνομία-για προσωπικούς λόγους- όπως της λένε αυτοί τους οποίους ρωτάει με το θάρρος και το θράσος της ηλικίας της, για το που μπορεί να τον βρει.

     Στο μεταξύ, οι άστεγοι της Στοκχόλμης, πέρα από τα προβλήματα που ούτως ή άλλως έχουν, έρχονται αντιμέτωποι με ένα ακόμα: μια συμμορία, ξεμοναχιάζει κάποιους από αυτούς και τους ξυλοκοπά ανηλεώς. «Μερικοί νεαροί απομόνωναν κάποιον και τον έδερναν. Για την ακρίβεια τον έκαναν τόπι στο ξύλο. Κι επιπλέον βιντεοσκοπούσαν όλη αυτή τη φρίκη και την ανέβαζαν στο ίντερνετ».

     Καλογραμμένο θρίλερ, με γρήγορη κινηματογραφική πλοκή, σασπένς και ανατροπές, που δείχνουν την εμπειρία των συγγραφέων στο τηλεοπτικό και κινηματογραφικό σενάριο. 

ΕΜΕΙΣ

DAVID NICHOLLS

Μετάφραση ΕΦΗ ΦΡΥΔΑ

Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ

Σελ. 590, Ιανουάριος 2015

     Το μυθιστόρημα που παρουσιάζω σήμερα, είναι το τρίτο βιβλίο του Ν. Νίκολς που κυκλοφορεί στα ελληνικά και είναι πραγματικά εξαιρετικό.

     Ο Ντάγκλας Πήτερσεν, είναι ένας 54χρονος βιοχημικός που χαίρει εκτίμησης στους επιστημονικούς κύκλους. Ζει με τη γυναίκα του Κόνι, με την οποία είναι παντρεμένοι 29 χρόνια  και τον γιό τους, λίγο έξω από το Λονδίνο. Ένα βράδυ ή μάλλον καλύτερα ένα ξημέρωμα, ακούει εμβρόντητος τη γυναίκα του, που τον ξύπνησε μέσα στα άγρια μεσάνυχτα, να του ανακοινώνει ότι η επικείμενη αναχώρηση από το σπίτι του γιου τους για σπουδές, την έκανε να σκεφτεί κάποια πράγματα και να πάρει κάποιες αποφάσεις για το μέλλον της. Μια από αυτές είναι και ότι θέλει να χωρίσουν. «Εγώ είπα ότι ο γάμος μας έκανε μάλλον τον κύκλο του. Νομίζω ότι θέλω να χωρίσουμε Ντάγκλας». Εκείνος παραζαλισμένος τόσο από το ακατάλληλο της ώρας, όσο και από αυτά που άκουσε, προσπαθεί να καταλάβει. «Η Κόνι ήταν συνεπαρμένη από τα λόγια της αλήθειας, εγώ παράπαια μάλλον ασυνάρτητος, προσπαθώντας να το συνειδητοποιήσω. Πόσο καιρό αισθανόταν έτσι; Ήταν πραγματικά τόσο δυστυχισμένη, τόσο εξαντλημένη; Κατανοούσα την ανάγκη της να «ανακαλύψει τον εαυτό της από την αρχή», αλλά γιατί να μην το κάνει μ’ εμένα κοντά της;»

     Ο Ντάγκλας αρνείται να δεχτεί ότι «η ίδια ευφυής, διασκεδαστική, ελκυστική, γυναίκα με ξύπνησε για να μου ανακοινώσει ότι πίστευε πως θα ήταν πιο ευτυχισμένη, ότι το μέλλον της θα ήταν μάλλον πληρέστερο, πλουσιότερο και ότι σε γενικές γραμμές θα αισθανόταν πιο «ζωντανή» αν δεν ήταν μαζί μου». Οπότε αποφασίζει με τη σειρά του, να μετατρέψει τις τελευταίες ίσως οικογενειακές διακοπές που θα κάνουν μαζί, από ένα ταξίδι γνωριμίας με ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και πόλεις, σ’ ένα ταξίδι στο οποίο θα κάνει οτιδήποτε μπορεί για να ξανακερδίσει την Κόνι και να την πείσει να μείνει μαζί του. Το ταξίδι το είχαν σχεδιάσει μήνες πριν και είχαν σκοπό να επισκεφτούν μαζί με το γιό τους, τα μεγάλα μουσεία και άλλα σημαντικά αξιοθέατα, σε Παρίσι, Άμστερνταμ, Μόναχο, Βενετία και Φλωρεντία.

     Ο Ντάγκλας αφηγούμενος την πορεία του ταξιδιού τους, επιστρέφει συχνά στο κοινό τους παρελθόν και τελικά η αφήγησή του καταλήγει να είναι η αφήγηση της πορείας μιας σχέσης κι ενός γάμου από την απαρχή, μέχρι το πιθανό τέλος του.

     Ένα βιβλίο τρυφερό και συγκινητικό, στο οποίο ένας άντρας που μάλλον δυσκολεύεται να εκφράσει τα συναισθήματά του, κάνει ή νομίζει ότι κάνει με τρόπο κωμικό αλλά και σπαρακτικά αδέξιο ότι είναι δυνατό για να κάνει τη γυναίκα του που υπεραγαπά, να τον ξαναερωτευτεί, να βελτιώσει τη σχέση του με το γιό του, να φέρει ξανά τη ζωή του σε μια «κανονικότητα». Ένα πολύ καλό βιβλίο, με εξαιρετικά δομημένους χαρακτήρες, συναρπαστική αφηγηματική ροή, διασκεδαστικό, με μεγάλες δόσεις χιούμορ, τρυφερότητα και συγκίνηση. Ένα βιβλίο που θα σκέφτεστε αρκετό καιρό μετά την ανάγνωσή του.