Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΚΑΤΑΛΑΝΟΤΤΙ

ANDREA CAMILLERI
Μετάφραση: ΦΩΤΕΙΝΗ ΖΕΡΒΟΥ
Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ
Σελ. 338, Ιούνιος 2020

 

     Μια ακόμη υπόθεση που πρέπει να διαλευκάνει ο επιθεωρητής Σάλβο Μονταλμπάνο και η ομάδα του, περιλαμβάνει το βιβλίο του Α. Καμιλλέρι με τίτλο «Η Μέθοδος Καταλανόττι», που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες.

     Όταν η οικιακή βοηθός πήγε εκείνο το πρωινό να τακτοποιήσει το διαμέρισμα του 55χρονου Καρμέλο Καταλανόττι, τον βρήκε νεκρό στο κρεβάτι του και κάλεσε αμέσως την αστυνομία. «Ο νεκρός φορούσε όλα του τα ρούχα, σακάκι, γραβάτα, καλογυαλισμένα παπούτσια κι ένα μαντηλάκι στην τσέπη. Αν δεν προεξείχε η λαβή ενός χαρτοκόπτη στο μέρος της καρδιάς, θα ήταν απλώς ένας κύριος που είχε γυρίσει από κάποιον γάμο ή βάπτιση και ξάπλωσε στο κρεβάτι». Η μικρή ποσότητα αίματος που είχε βγει από την πληγή και το καθαρό από αίμα κρεβάτι, προβλημάτισαν τον επιθεωρητή. Αρχικά υπέθεσε ότι η δολοφονία έγινε κάπου αλλού και η σορός μεταφέρθηκε στη συνέχεια στο διαμέρισμά του.

     Ξεκινά τις έρευνες, προσπαθώντας να βρει κάποια στοιχεία για τον δολοφονημένο, ο οποίος δεν είχε απασχολήσει ποτέ τις αρχές. Απευθύνεται στον θυρωρό της πολυκατοικίας, ο οποίος του δίνει ενδιαφέρουσες πληροφορίες. «Ο κύριος Καταλανόττι ούτε υπάλληλος ήταν κάπου ούτε είχε μόνιμη δουλειά. Όμως τα χρήματα δεν του έλειπαν. Οι τσέπες του ήταν γεμάτες». Ζούσε μόνος και δεν είχε οικογένεια. Ακολουθούσε μια συγκεκριμένη ρουτίνα. Έβγαινε κάθε μέρα πρωί και απόγευμα και τις ελάχιστες μέρες που έμενε μέσα, δεχόταν κάποιους ανθρώπους, άντρες και γυναίκες διαφόρων ηλικιών.  

     Ενδιαφέροντα στοιχεία δίνουν και οι έρευνες στο διαμέρισμα του. Ο επιθεωρητής βρίσκει σε ένα συρτάρι έγγραφα που αποδεικνύουν ότι ο δολοφονημένος είχε σημαντική ακίνητη περιουσία, που εξηγούσε και την οικονομική του άνεση. Βρίσκει επίσης λογιστικά βιβλία, οι εγγραφές των οποίων, δείχνουν ότι ήταν τοκογλύφος, που όμως δεν δάνειζε με υπερβολικό τόκο! Ακόμη, σε ένα ντουλάπι, βρίσκει αρκετές δεκάδες φακέλους, οι οποίοι περιείχαν από μία φωτογραφία ενός ανθρώπου και δυο-τρία φύλλα χαρτί ο καθένας. Αυτά που διαβάζει στα χαρτιά, αντί να ξεκαθαρίσουν, περιπλέκουν περισσότερο την έρευνα.

     Μια ακτίνα φωτός, αρχίζει να φαίνεται, όταν το Τμήμα επισκέπτεται ο μηχανικός Ροζάριο Λο Σάβιο. Λέει στον επιθεωρητή ότι υπήρξε φίλος του θύματος. Ήταν και οι δύο μέλη της διοίκησης της ερασιτεχνικής θεατρικής ομάδας Τρινακριάρτε. Του είπε ακόμη ότι ο φίλος του «Πέρα από το ότι ήταν ο σημαντικότερος χορηγός της Τρινακριάρτε, ήταν επίσης εξαιρετικός ηθοποιός και πολύ σοβαρός σκηνοθέτης, καλά προετοιμασμένος και με ιδιαίτερη άποψη για το θέατρο […] ήθελε κάθε ηθοποιός για να ερμηνεύσει τον ρόλο του να ωθείται από κάτι βαθιά προσωπικό. Τι να πω, ένα τραύμα, μια δυσκολία της ζωής, μια αποτυχημένη ερωτική σχέση, μια βαθιά προσωπική εμπειρία, που κατά κάποιο τρόπο θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες του κειμένου». Χρησιμοποιούσε μια μέθοδο αντίστοιχη αυτής του Στανισλάφσκι, η οποία επηρέασε και διαμόρφωσε το σύγχρονο θέατρο παγκοσμίως. Δηλαδή «έκανε ανασκαφή στη συνείδηση, αναζητώντας κάτι αληθινό στην ψυχή εκείνων που πίστευε ότι ίσως ήταν ικανοί να ερμηνεύσουν κάποιο ρόλο στο έργο του».

     Ο Μονταλμπάνο αντιλαμβάνεται ότι ο δολοφονημένος υπήρξε μια έντονη και πολύπλοκη προσωπικότητα. Κι ενώ αρχικά είχε σκεφτεί να ερευνήσει διεξοδικά τους ανθρώπους με τους οποίους ο Καταλανόττι είχε οικονομικές συναλλαγές, καταλαβαίνει ότι υπό έρευνα πρέπει να τεθούν και οι ερασιτέχνες ηθοποιοί, αφού οι μέθοδοι και οι μεγάλες απαιτήσεις του ως σκηνοθέτη, μπορεί να δημιούργησαν αντιπάθειες και αντιπαλότητες.

     Ακόμα, ο Μονταλμπάνο, έχει να αντιμετωπίσει τις αμφιβολίες του για τις προσωπικές κι ερωτικές του σχέσεις, αφού ένα νέο πρόσωπο μπαίνει δυναμικά στη ζωή του και απειλεί να σαρώσει συνήθειες και βεβαιότητες ετών.

     Ο Καμιλλέρι, και σε αυτό του το αστυνομικό μυθιστόρημα, όμως και σε όλα τα προηγούμενα, δεν αρκείται στο να αποτυπώσει την πλοκή μιας πολύ ενδιαφέρουσας αστυνομικής ιστορίας. Τιμώντας τον ρόλο του ως προσωπικότητα των γραμμάτων, δεν διστάζει να κάνει κριτική στην πολιτική και την κοινωνία οι οποίες διαμορφώνουν συνθήκες που οδηγεί τους νέους στην απελπισία λόγω της ανεργίας. Ακόμη στηλιτεύει όσους ασκούν αλλά και όσους υποκριτικά κάνουν πως δεν βλέπουν και με τον τρόπο αυτό ανέχονται την ενδοοικογενειακή βία, που ειδικά στο νότο της Ιταλίας που μαστίζεται από την ανέχεια έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις. Ένα ακόμη εξαιρετικό βιβλίο από τον «μαέστρο» της αστυνομικής λογοτεχνίας που έφυγε από τη ζωή το 2019.

     Πολλές ευχές, για μια καλή και δημιουργική χρονιά με πολλά, καλά βιβλία!

ΣΚΕΤΟ

ΕΙΡΗΝΗ ΤΣΑΛΗ
Εκδόσεις ΜΕΛΑΝΙ
Σελ. 293, Ιούλιος 2020

      Το δεύτερο μυθιστόρημα της Ειρ. Τσαλή με τίτλο «Σκέτο» κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες.

      Η Μαρία Περιστέρη, είναι αρχιτέκτονας κι εργάζεται σε μια τεχνική εταιρεία. «Εδώ και δεκατρία χρόνια. Ξεκίνησα να δουλεύω στην τεχνική εταιρεία Αθανάσιος Λέκκας και Υιός» όταν ήμουν είκοσι χρονών. Ήταν καλοκαίρι, μόλις είχα ολοκληρώσει το δεύτερο έτος της Αρχιτεκτονικής στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Ζητούσαν έναν φοιτητή ή φοιτήτρια να τους βοηθήσει σε κάτι διαγωνισμούς. Θεώρησα ότι θα ήταν καλό για το μετέπειτα βιογραφικό μου λίγη εργασιακή εμπειρία. Χρυσές εποχές, χρυσά χρόνια. Δεν προλάβαιναν να πάρουν ανάσα τότε, οι δουλειές κερδίζονταν η μία μετά την άλλη. Το χρήμα έρεε άφθονο, στις εταιρείες, στην αγορά, στο εμπόριο, στις κατασκευές. Τώρα πια ψάχνουμε τους πελάτες με το δίκαννο».

     Λόγω αυτής της έλλειψης πελατών, βρέθηκε να ταξιδεύει στις 2 Ιανουαρίου(!), με πλοίο για την Πάρο. Αποστολή της να κάνει αυτοψία σε ένα ακίνητο. Την αποστολή κανόνισε το αφεντικό της, που γνώρισε τον ιδιοκτήτη του ακινήτου στις διακοπές του. Το τωρινό της αφεντικό, κληρονόμησε την εταιρεία από τον πατέρα του, ο οποίος… έδρασε στην χρυσοφόρα εποχή της αντιπαροχής. Άφησε στο γιό του, εκτός από την εταιρεία, τόσο μεγάλη ακίνητη περιουσία, που του επιτρέπει να ζει από τα ενοίκια που εισπράττει, να βρίσκεται σχεδόν συνέχεια σε διακοπές και να κρατάει την εταιρεία με μοναδική πλέον –μετά την κρίση που προέκυψε στις κατασκευές- υπάλληλο τη Μαρία, σαν πάρεργο και… χόμπι.

     Η Μαρία υπομένει τις-λίγες ευτυχώς-παραξενιές του, γιατί θεωρεί ότι με τα τωρινά δεδομένα, δεν έχει πολλές επιλογές. Αλλά και λόγω χαρακτήρα, δεν τολμά να πάρει το παραμικρό ρίσκο. Έτσι ακόμη κι όταν είχε επιλογές δεν τις εκμεταλλεύτηκε. «Στα είκοσι μου θα μπορούσα να είχα φύγει από τον Λέκκα εκείνο τον χειμώνα. Στα είκοσι δύο μου θα μπορούσα να μην είχα επιλέξει να κάνω εδώ την πτυχιακή μου εργασία. Στα είκοσι τρία θα μπορούσα να είχα πάει στο εξωτερικό για το μεταπτυχιακό που τόσο λαχταρούσα. Στα είκοσι οχτώ μου θα μπορούσα να είχα πάρει μεταγραφή σε εκείνο το μεγάλο αρχιτεκτονικό γραφείο με διεθνή φήμη που μου έκανε πρόταση. Στα τριάντα μου θα μπορούσα να είχα αποσπαστεί μαζί με κάποιους άλλους συναδέλφους που άνοιξαν τη δική τους εταιρεία. Αλλά δεν έκανα τίποτε απ’ όλα τα παραπάνω. Κι όταν τώρα κοιτάζω πίσω, μετανιώνω». Μετανιώνει μεν, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα ακολουθούσε διαφορετική πορεία, αν μπορούσε να ξεκινήσει πάλι από την αρχή. Αυτός είναι ο χαρακτήρας της. Είναι άτολμη, υποχωρητική κι αποφεύγει τις συγκρούσεις.

     Γι’ αυτό και βρέθηκε στο πλοίο μια τέτοια μέρα, για να πάει να συναντήσει κάποιον άγνωστο πελάτη. «Η μόνη ουσιαστική πληροφορία που έχω για τον πελάτη μας είναι ότι κληρονόμησε πρόσφατα ένα παραθαλάσσιο ακίνητο κάπου στην Πάρο. Αλλά δεν γνωρίζει ούτε τι αξία έχει ακριβώς, ούτε πως μπορεί να το αξιοποιήσει, καθότι η διαθήκη του θανόντος εμπεριείχε έναν αλλοπρόσαλλο όρο που θα μου εξηγήσει, είπε, από κοντά». Κι ενώ η Μαρία αγωνιά, αν το πλοίο θα καταφέρει, λόγω της θαλασσοταραχής, να δέσει στο λιμάνι της Πάρου, δεν μπορεί να φανταστεί, πόσο δραματικά θα αλλάξει την πορεία της ζωής της, αυτός ο «αλλοπρόσαλλος» όρος της διαθήκης του κυρ-Τάσου!

     Εξίσου καλογραμμένο κι έξυπνο το «Σκέτο» με το «Golden Girl»το πρώτο βιβλίο της συγγραφέως (https://bibliodiktis.blogspot.com/2018/11/golden-girl.html). Διασκεδαστικό, με εξαιρετικό χιούμορ, που θα κάνει τον αναγνώστη να χαμογελάσει με τις παρεξηγήσεις στις οποίες εμπλέκει ο αδύναμος χαρακτήρας της την Μαρία και τις φίλες της, αλλά και την τροπή που θα πάρουν τα πράγματα, όταν αυτή θα αποφασίσει να αφήσει πίσω τη μιζέρια και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και να διεκδικήσει κάποια από αυτά που έχασε τα προηγούμενα χρόνια.

ΠΟΝΤΑΡΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΡΟΥΛΕΤΑ

ΚΑΖΙΝΟ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (1941-44)
ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΕΝΙΑΝΑΚΗΣ
Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Σελ. 443, 2020

 

     Μετά τη μελέτη του «Δάγκουλας, Ο Δράκος Της Θεσσαλονίκης», ο Α. Βενιανάκης, επιστρέφει στα εκδοτικά πράγματα με μία ακόμα μελέτη που αφορά πράξεις δοσιλογισμού στη Βόρεια Ελλάδα και ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη. Αυτή τη φορά το ενδιαφέρον του, επικεντρώνεται στις ομάδες δοσίλογων-πρακτόρων που δημιούργησε η Γερμανική Μυστική Αστυνομία Στρατού (GFP) και κυρίως στο πρόσωπο αυτού που ο Στράτος Δορδανάς χαρακτηρίζει «πατριάρχη του χώρου», τον Περικλή Νικολαΐδη, του οποίου η δράση δεν είναι γνωστή στο ευρύ κοινό.

     Την εποχή του μεσοπολέμου πολλοί από τους Έλληνες που ζούσαν για διάφορους λόγους στη Γερμανία, επέστρεψαν στην Ελλάδα. «Η αιτία δεν ήταν η νοσταλγία και οι σκληρές συνθήκες διαβίωσης, αλλά η εντολή της γερμανικής υπηρεσίας αντικατασκοπίας να διεξάγουν κατασκοπία κατά της χώρας καταγωγής τους». Όλοι αυτοί, στη διάρκεια της διαμονής τους στη Γερμανία, στρατολογήθηκαν από τις μυστικές υπηρεσίες των ναζί, ώστε να αποτελέσουν τους ιδανικούς κατασκόπους.

     Ένας από αυτούς ήταν και ο Περικλής Νικολαΐδης. «Στην ομάδα των «ευπατριδών» που επέστρεψε στην Ελλάδα με σκοπό να υπηρετήσει τη γερμανική πολεμική μηχανή, ξεχώρισε ο Περικλής Νικολαΐδης. Το άστρο του στο πάνθεον των δοσίλογων έφεγγε σε όλη τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Με την υποστήριξη της GFP δημιούργησε ένα κατασκοπευτικό δίκτυο που απλώθηκε σε όλη τη Μακεδονία […] Τον Νικολαΐδη και τους άλλους «ευπάτριδες», πλαισίωσε ένα επιτελείο ικανών και αδίστακτων ατόμων τα οποία επάνδρωσαν κατασκοπευτικά δίκτυα που εργάστηκαν για τα γερμανικά συμφέροντα». Ακόμη, από αυτά τα άτομα, στελεχώθηκαν και οι ομάδες οι οποίες όταν αποχωρούσαν οι Γερμανοί από την Ελλάδα, θα παρέμεναν και «Θα συνέχιζαν τον πόλεμο δολιοφθοράς και συλλογής πληροφοριών, αφήνοντας χρονικά περιθώρια στη γερμανική ισχύ να ανακάμψει…». Οι ομάδες αυτές εξουδετερώθηκαν πριν καν ενεργοποιηθούν.

     Ο Νικολαΐδης γεννήθηκε στο Ικόνιο το 1911. Το 1926, η οικογένειά του, μετά από κάποια χρόνια διαμονής στο Μόναχο, μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη. Τα χρόνια που ακολούθησαν, διενεργούσε εμπόριο καπνού και ταξίδευε συχνά στη Γερμανία, όπου γοητεύτηκε από τον Χίτλερ κι έγινε φανατικός εθνικοσοσιαλιστής. Οι γερμανικές υπηρεσίες πληροφοριών τον προσέγγισαν και τον έπεισαν, χωρίς να προσπαθήσουν ιδιαίτερα, με την επιστροφή του στην Ελλάδα «…να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως κατάσκοπος της «πέμπτης φάλαγγας» που κατευθυνόταν από τη Γερμανική Πρεσβεία Αθηνών».

     Λίγο πριν την έναρξη του πολέμου με την Ιταλία, καταδικάστηκε σε φυλάκιση πέντε ετών για τον εμπρησμό μιας καπναποθήκης του πατέρα του, με σκοπό την είσπραξη των ασφαλίστρων, αλλά δεν εξέτισε την ποινή του. Οι αστυνομικές αρχές είχαν άλλες προτεραιότητες τότε. Μετά τον πόλεμο, από μια ατυχή-για τον ίδιο-σύμπτωση, συνελήφθη και φυλακίστηκε σε εκτέλεση του εντάλματος που εκκρεμούσε. Με την εισβολή των Γερμανών στη Θεσσαλονίκη, απελευθερώθηκε αμέσως. Από το στιγμή αυτή αρχίζει η δράση του. «Σύντομα εισέπραξε τα πρώτα οφέλη αποκτώντας άδεια οπλοφορίας αλλά και τον στρατιωτικό βαθμό του συνταγματάρχη. Η ευαρέσκεια των Γερμανών που τον περιέβαλε του έδωσε το δικαίωμα να λεηλατεί περιουσίες, να κακοποιεί και τα εκτελεί κατά το δοκούν».

     Αυτό το ασύδοτο, αδίστακτο και χωρίς κανένα ηθικό φραγμό άτομο, διέπραξε πλήθος απάτες κι άλλα εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου, κι έστησε εταιρείες κι επιχειρήσεις, αφού είχε την πλήρη προστασία και ανοχή των Γερμανών αξιωματικών, που συχνά δωροδοκούσε με μέρος από τα κλοπιμαία και τα κέρδη των «επιχειρήσεών» του. Αλλά κι επειδή «…η «εγκληματική οργάνωση» του Νικολαΐδη άπλωσε τα πλοκάμια της παντού, εντός κι εκτός Θεσσαλονίκης, και γρήγορα ο ιδρυτής της κατέστη ο «βασιλιάς» της πόλης στην παροχή υπηρεσιών υψηλής αποτελεσματικότητας στους τομείς της εξάρθρωσης συμμαχικών κατασκοπευτικών δικτύων και δικτύων φυγάδευσης Άγγλων στρατιωτών, της σύλληψης μελών αντιαξονικών οργανώσεων, της συλλογής πληροφοριών, της οργάνωσης ενός αξιόπιστου δικτύου πρακτόρων…».

     Ο Νικολαΐδης συγκέντρωσε τεράστιο πλούτο και διέφυγε στη Βιέννη, έχοντας στις βαλίτσες του δεκάδες χιλιάδες λίρες! Είναι τόσο απίστευτη η κακοποιά του δράση, που «Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο του Βενιανάκη, ίσως να σκέφτεται ότι όλα αυτά δεν συνέβησαν στην πραγματικότητα ή τουλάχιστον στην έκταση αυτή».

     Το έργο του Ανδρέα Βενιανάκη είναι εξαιρετικό. Με πολυετή και κοπιώδη έρευνα σε διάφορα αρχεία, η οποία είναι εμφανής στις σελίδες του βιβλίου, μας παρουσιάζει μια ακόμα πτυχή του δοσιλογισμού και των δοσίλογων που εγκλημάτησαν σε βάρος των Ελλήνων πολιτών και υπονόμευσαν με κάθε τρόπο τον αγώνα κατά των ναζί κατακτητών. Χωρίς δυστυχώς να λάβουν την τιμωρία που τους άξιζε.

     Κλείνοντας να σημειώσω ότι για μία ακόμη φορά σε βιβλίο των εκδόσεων Επίκεντρο η επιμέλεια ήταν –για να το θέσω ευγενικά- πλημμελής κι ακόμη ότι στο αντίτυπο που είχα εγώ στα χέρια μου έλειπαν οι σελίδες από 289 έως 304. Κρίμα! Το περιεχόμενο του βιβλίου αξίζει πολύ μεγαλύτερη προσοχή.             

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΡΙΝΤΕΖΗΣ

          

     Ο Ιωάννης Ι. Πρίντεζης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1960. Τελείωσε το Λεόντειο Λύκειο Νέας Σµύρνης, σπούδασε Μαθηµατικά στο Πανεπιστήµιο Αθηνών και έχει µεταπτυχιακό δίπλωµα στη Διδακτική και Μεθοδολογία των Μαθηµατικών. Μιλάει πολύ καλά Γαλλικά και Αγγλικά και έχει καλή γνώση ηλεκτρονικών υπολογιστών και προγραµµατισµού. Έχει γράψει πολλά βοηθήµατα Μαθηµατικών για το Λύκειο, ένα βιβλίο Πληροφορικής για τη γλώσσα Basic, δύο βιβλία Πρακτικής Αριθµητικής για τους διαγωνισµούς του δηµοσίου και έχει µεταφράσει από τα Γαλλικά ένα πανεπιστηµιακό σύγγραµµα για τη Διδακτική των Μαθηµατικών. Έχει δηµοσιεύσει διάφορα άρθρα σε επιστηµονικά περιοδικά και έχει κάνει πολλές εισηγήσεις σε συνέδρια για τα Μαθηµατικά, τη Διδακτική και τις Νέες Τεχνολογίες. Διδάσκει από το 1985 στη Λεόντειο Σχολή Αθηνών. Στα κύρια ενδιαφέροντά του περιλαµβάνονται η έρευνα και η βελτίωση της διδασκαλίας των µαθηµατικών στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση. Η ενασχόληση µε ιστορικά θέµατα είναι µία από τις αγαπηµένες δραστηριότητές του στον ελεύθερο χρόνο του.

Έργα του: «Ο Καθηγητής» (εκδόσεις Πηγή), «Ο Αγγελιοφόρος Της Νίκης» (2020, εκδόσεις Πηγή).

 

       Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας «Ο Αγγελιοφόρος Της Νίκης»;

     Η πηγή της έμπνευσης ήταν αρχικά η ελληνική ιστορία και τα επιτεύγματα των προγόνων μας, που οδήγησαν στο ελληνικό θαύμα της κλασικής περιόδου. Σε δεύτερη φάση ήταν οι τεχνολογικές δυνατότητες της σύγχρονης επιστήμης και τα εντυπωσιακά αποτελέσματα στα οποία μπορούν αυτές να οδηγήσουν.

     Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με το βιβλίο αυτό και ποιο είναι αυτό;

     Η γνώση των ιστορικών γεγονότων και των συνεπειών τους είναι πολύ σημαντική γιατί μας βοηθάει να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικότερα τις προκλήσεις του μέλλοντος. Η ιστορία επαναλαμβάνεται.

     Η λογοτεχνία μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;

     Η ανάγνωση του κειμένου, που έγραψε κάποιος άλλος, είναι μοίρασμα σκέψεων και συναισθημάτων, δηλαδή μια μορφή επικοινωνίας. Σίγουρα είναι μια κοινωνική επαφή με την ευρύτερη έννοια, όπως είναι και μια ζωντανή συζήτηση ή μια δημοσίευση στο διαδίκτυο.

     Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε συγγραφέας;

     Από τη νεαρή ηλικία των 26 ετών ασχολήθηκα με τη συγγραφή εκπαιδευτικών βοηθημάτων για τα μαθηματικά και την πληροφορική. Η σκέψη να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου στον τομέα της λογοτεχνίας εμφανίστηκε πριν από μια τετραετία περίπου, όταν είχα την ιδέα να γράψω μια μυθιστορηματική βιογραφία για τη ζωή του πατέρα μου. Το βιβλίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Πηγή» με τίτλο «Ο καθηγητής». Αυτή ήταν η πρώτη λογοτεχνική μου προσπάθεια.

     Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

     Πολλά και ανάμεικτα είναι τα συναισθήματα που ένιωσα και νιώθω, όχι μόνο την πρώτη φορά, αλλά κάθε φορά που φτάνει στα χέρια μου ένα καινούργιο δικό μου βιβλίο. Χαρά και ανακούφιση, που βλέπω ολοκληρωμένη την προσπάθειά μου, άγχος και ανησυχία, για την υποδοχή που θα έχει από το κοινό, σίγουρα κάποια ικανοποίηση να βλέπω το όνομά μου τυπωμένο στο εξώφυλλο.

       Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

     Περίεργη ερώτηση. Υπάρχουν περιπτώσεις που η ζωή των πρωταγωνιστών τελειώνει με το κλείσιμο του βιβλίου. Άλλοι παραμένουν ζωντανοί αλλά σε αφάνεια, περιμένοντας μια νέα ευκαιρία να εμφανιστούν στο προσκήνιο.

     Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας;

     Θα έλεγα και ναι και όχι. Στο επίπεδο της απλής  καθημερινής ζωής η απάντηση είναι σίγουρα ναι. Δύσκολα μπορεί να περιγράψει κανείς συναισθήματα που δεν έχει νιώσει. Στο επίπεδο όμως των μεγάλων συγκρούσεων και αποφάσεων η γενιά μας ήταν ευνοημένη. Δεν γνωρίσαμε πολέμους, κατοχή,  εμφύλιο, πείνα ή ακραία ανέχεια. Συνεπώς δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι έχω παρόμοιες εμπειρίες.

     Σας μοιάζει κάποιος από τους ήρωες σας;

     Παρόλο που κανείς δεν είναι κατ’ εικόνα και ομοίωση, υπάρχουν αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία στους χαρακτήρες που εμφανίζονται στα βιβλία μου. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί και να τους ζηλεύω, δηλαδή θα ήθελα να ήμουνα στη θέση τους.

     Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

     Η γυναίκα μου είναι η πρώτη που ακούει υπομονετικά τα πονήματα μου, όπως ξεπηδούν μέσα από την οθόνη του υπολογιστή. Στη συνέχεια ζητάω τη γνώμη της υπόλοιπης οικογένειας μου, δηλαδή των κορών μου και του αδερφού μου. Δεν προχωρώ, αν δεν αντιδράσουν θετικά.

     Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης για σας;

     Ο ιδανικός αναγνώστης είναι εκείνος που έχει ανοιχτό μυαλό και κριτική σκέψη, ώστε να ζυγίζει το περιεχόμενο του βιβλίου και να μην το αποδέχεται άκριτα. Επίσης νομίζω ότι πρέπει να ενδιαφέρεται ουσιαστικά για το θέμα και να μην διαβάζει μόνο για να περνάει την ώρα του. Δεν ισχυρίζομαι βέβαια ότι αυτό είναι κακό. Υπάρχουν και πολλοί τέτοιοι αναγνώστες.

     Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;

     Για τον εαυτό μου σαν άνθρωπο δεν μπορώ να πω με σιγουριά. Ίσως να άλλαξε λίγο ο τρόπος που κατανοώ την κοινωνία, να αυξήθηκε η ενσυναίσθηση μου για τους άλλους. Διαπίστωσα επίσης ότι μου αρέσει η έρευνα των στοιχείων, ώστε οι ήρωές μου και το πλαίσιο στο οποίο κινούνται να είναι όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά.

     Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

     Όχι μέχρι τώρα, αλλά το συγγραφικό παρελθόν μου στον τομέα της λογοτεχνίας είναι χρονικά πολύ μικρό. Δεν μπορώ να το αποκλείσω στο μέλλον.

     Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;

     Σίγουρα ναι. Η προσωπική επαφή με το αναγνωστικό κοινό είναι πολύ σημαντική και την επιδιώκω σε κάθε ευκαιρία. Η ανατροφοδότηση που παίρνω με βοηθάει να συνεχίσω.

     Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

     Ναι, και αυτό έχει συμβεί. Επίσης μου έχουν επισημάνει κάποιες ανακρίβειες που δυστυχώς υπήρχαν.

     Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;

      Από μικρό παιδί διάβαζα πάρα πολλά βιβλία με διαφορετικό περιεχόμενο. Κυριολεκτικά ήμουν και εξακολουθώ να είμαι ένας βιβλιοφάγος. Δύσκολα θα ξεχώριζα όμως κάποιο συγγραφέα. Αν έπρεπε να διαλέξω κάποιον, θα έλεγα τον Ιούλιο Βερν. Έχω διαβάσει σχεδόν όλα τα βιβλία του. Βρίσκω πολύ συναρπαστικό τον τρόπο που προσπαθεί να εντάξει τους ήρωές του στο κοινωνικό και γεωγραφικό περιβάλλον, όπως επίσης και το γεγονός, ότι παρόλο που γράφει επιστημονική φαντασία, προσπαθεί πάντα να στηρίζεται στην επιστημονική γνώση της εποχής του.

     Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;

    Το γράψιμο για μένα είναι μεταβίβαση σκέψεων και πληροφοριών. Είναι προσπάθεια επικοινωνίας με τον αναγνώστη. Είναι εύκολο όταν ξέρεις τι θέλεις να μεταδώσεις αλλά πολύ δύσκολο όταν ακόμα ψάχνεις να το βρεις.

     Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε «υλικό» έτοιμο στο συρτάρι σας;

     Όπως ανέφερα και παραπάνω, ο «Αγγελιοφόρος της Νίκης» είναι η δεύτερη λογοτεχνική μου προσπάθεια. Υπάρχει έτοιμη μία ακόμα μυθιστορηματική βιογραφία, που αφορά τα πρώτα βήματα της επιστήμης στην αρχαία Ελλάδα. Δεν ξέρω αν θα την δημοσιεύσω προς το παρόν, γιατί νομίζω ότι το κοινό στο οποίο απευθύνεται είναι πιο συγκεκριμένο και περιορισμένο. Από εκεί και πέρα υπάρχουν διάφορες σκέψεις αλλά απέχουν πολύ από το στάδιο της υλοποίησης.

Σας ευχαριστώ πολύ!

Ο ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΡΙΝΤΕΖΗΣ
Εκδόσεις ΠΗΓΗ
Σελ.172, Οκτώβριος 2020

      Το δεύτερο μυθιστόρημα του Γ. Πρίντεζη με τίτλο «Ο Αγγελιοφόρος Της Νίκης» και υπότιτλο «Ένα μήνυμα ταξιδεύει από τη μάχη του Μαραθώνα στη σύγχρονη Ελλάδα» κυκλοφόρησε πριν δύο μήνες.

     Μια μέρα του Αυγούστου της τρίτης δεκαετίας του αιώνα που διανύουμε, ο αρχαιολόγος Γιώργος Παλαιολόγος, αναλαμβάνει να πραγματοποιήσει μια αυτοψία. «Πριν από λίγες ώρες είχαν ειδοποιήσει τηλεφωνικά την υπηρεσία του, την Εφορία Αρχαιοτήτων της Ανατολικής Αττικής, ότι κάτι είχε βρεθεί ενώ έσκαβαν τα θεμέλια σε μια νέα οικοδομή στην Παλλήνη. Μάλλον ήταν ένας αρχαίος τάφος. Το σημείο ήταν λίγα τετράγωνα μακριά από το σπίτι του. Γι’ αυτό δέχθηκε ευχάριστα την προοπτική να πάει να ρίξει μια ματιά. Δεν είχε σκοπό να επιστρέψει στην υπηρεσία σήμερα».

     Όταν έφτασε στο οικόπεδο, που δεν απείχε περισσότερο από διακόσια μέτρα από το σπίτι του, είδε τι είχε συμβεί. «Ο εκσκαφέας είχε χτυπήσει μια φαγωμένη μαρμάρινη στήλη, που κύλησε στο πλάι σπασμένη σε δύο κομμάτια. Από κάτω είχε παρασύρει τη γωνία από μια κατασκευή, που φαινόταν να είναι τάφος […] Ο εργολάβος περίμενε εκνευρισμένος. Αν ήταν στο χέρι του θα τα είχε ρίξει όλα αυτά μέσα στα μπάζα και θα είχε συνεχίσει σαν να μην είχε συμβεί τίποτα. Όμως πολλά μάτια είχαν δει τι χτύπησε ο εκσκαφέας και δεν μπορούσε να το «κουκουλώσει». Η ανακάλυψη αρχαίων είναι πάντα ο εφιάλτης των εργολάβων και των ιδιοκτητών».

     Το πρώτο πράγμα που έκανε ο Παλαιολόγος, ήταν να ελέγξει την μαρμάρινη πλάκα. Κατάλαβε ότι ήταν μια επιτύμβια στήλη, που έφερε μια επιγραφή. Όταν την καθάρισε από τα χώματα και τη διάβασε, ένιωσε μια τεράστια έκπληξη! Αν και η επιγραφή ήταν γραμμένη όπως όλες οι αρχαίες επιγραφές (δηλ. με κεφαλαία γράμματα και χωρίς κενό ανάμεσα στις λέξεις) και ήταν φθαρμένη από τον χρόνο, αυτό που έγραφε ήταν κάτι παραπάνω από εμφανές: ΦΕΙΔΙΠΠΙΔΗΣ ΙΠΠΟΚΛΕΟΥΣ ΠΑΛΛΗΝΕΥΣ!

     Αν πράγματι είχε βρει τον τάφο του πρώτου «μαραθωνοδρόμου», επρόκειτο για ανακάλυψη τεράστιας σημασίας. Ο Φειδιππίδης, σύμφωνα με την παράδοση, έτρεξε από τον Μαραθώνα στην Αθήνα, μια απόσταση 42 χλμ. με τον οπλισμό του αλλά και με τραύμα στο χέρι, μετά τη νικηφόρα μάχη των Αθηναίων εναντίον των Περσών. Σκοπός του ήταν να μεταφέρει το μήνυμα της νίκης, αλλά και να προειδοποιήσει τους συμπολίτες του, ότι ο περσικός στόλος, αναχώρησε από τις ακτές του Μαραθώνα και προτίθεται να επιτεθεί στην πόλη.

     Την επόμενη ημέρα, με συνεργείο που συγκρότησε στα γρήγορα, άρχισε τις επεμβάσεις στο ταφικό μνημείο. Ο τάφος ήταν ασύλητος και μέσα βρήκε αρκετά κτερίσματα που όμως-όπως ήταν φανερό από την τεχνοτροπία τους- ήταν μεταγενέστερα του 490 π.Χ. , όταν διεξήχθη η μάχη στα βαλτοτόπια του Μαραθώνα. Ακόμη, βρήκε οστά, προφανώς του νεκρού. «Επρόκειτο για τον σκελετό ενός άντρα με ύψος περίπου 1,75 μέτρα. Ήταν υψηλός για την εποχή του. Η φθορά των αρθρώσεων και των δοντιών έδειχνε ότι ήταν ηλικιωμένος, κάπου ανάμεσα στα εβδομήντα και  τα ογδόντα. Ήταν μεγάλος για την εποχή του, όταν ο μέσος όρος ηλικίας δεν ξεπερνούσε τα σαράντα χρόνια. Στα νιάτα του πρέπει να ήταν γυμνασμένος…».

     Τα αντιφατικά στοιχεία, οδηγούν τον Παλαιολόγο να χρησιμοποιήσει τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας. Τα αποτελέσματα θα βγουν σχετικά σύντομα. Οι εκπλήξεις όμως που αυτά αποκαλύπτουν είναι πολύ μεγάλες!

     Με «όχημα» την τυχαία ανακάλυψη ενός αρχαίου τάφου, ο συγγραφέας μας ταξιδεύει σε μια εποχή υψηλού ηρωισμού και γενναιότητας, που μπορούμε να πούμε ανεπιφύλακτα, ότι σημάδεψε την ευρωπαϊκή Ιστορία. Είναι εντυπωσιακός ο τρόπος με τον οποίο περιγράφει τον «βίο» ενός μη υπαρκτού προσώπου όπως είναι σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές ο Φειδιππίδης, καταφέρνει να ανασυνθέσει με μεγάλη επιτυχία τις συνήθειες και την καθημερινή ζωή στην Αθήνα τη συγκεκριμένη εποχή, να αναπαραστήσει τη μάχη του Μαραθώνα, και να μας διδάξει Ιστορία, χωρίς ίχνος διδακτισμού, αλλά με εύληπτο τρόπο μέσα από το λογοτεχνικό του κείμενο. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τον πολύ καλό τρόπο γραφής, κάνουν το βιβλίο μια εξαιρετική αναγνωστική επιλογή.

ΓΚΡΑΝ ΠΑΡΙ

OLIVIER NOREK
Μετάφραση ΧΑΡΙΤΩΜΕΝΗ ΒΟΝΤΑ
Εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ
Σελ. 382, Ιούνιος 2020

 

     Το θρίλερ που παρουσιάζω σήμερα, είναι το πρώτο βιβλίο του γάλλου συγγραφέα Ο. Νορέκ, που μεταφράζεται στα ελληνικά.

     Ο Βίκτορ Κοστ, είναι επικεφαλής της ομάδας 1 του Εγκληματολογικού 93, στα περίχωρα του Παρισιού. Ένα βράδυ τον καλούν στο Ιατροδικαστικό Ινστιτούτο, για να παρευρεθεί στην ιατροδικαστική εξέταση ενός πτώματος. Είναι ένας νεαρός μεγαλόσωμος άντρας. Βρέθηκε σε μια βρώμικη αποθήκη ενός εγκαταλελειμμένου εργοστασίου. Το ματωμένο πουλόβερ που φορά, έχει τρεις τρύπες από σφαίρες. Όταν η ιατροδικαστής Λέα Μαρκάντ αφαιρεί το ρούχο, ανακαλύπτουν με έκπληξη ότι η αιτία θανάτου δεν είναι οι πυροβολισμοί, αφού το στήθος του νεκρού δεν φέρει πληγές από σφαίρες. Η έκπληξη τους μεγαλώνει, όταν του αφαιρούν και τα υπόλοιπα ρούχα. Το πέος του ήταν «τυλιγμένο σχεδόν εκατό φορές με σπάγκο» και του λείπουν οι… όρχεις! Όπως το έθεσε με το κατάλληλο επιστημονικό λεξιλόγιο η ιατροδικαστής, είχε υποστεί με «χειρουργική τομή, αφαίρεση των όρχεων έπειτα από απολίνωση», Η «επέμβαση» είχε γίνει πριν από το θάνατό του.

     Ενώ η Μαρκάντ ετοιμάζεται να προχωρήσει στην εξέταση, έντρομοι διαπιστώνουν ότι το πτώμα δεν είναι και τόσο… νεκρό! «Αφήνοντας μια οξεία, εκκωφαντική κραυγή, ο νεκρός ανασηκώθηκε στους αγκώνες του. Ο Κοστ και η νεαρή γυναίκα πάγωσαν. Ο γίγαντας έστρεψε το λαιμό του προς τα πίσω και κοίταξε τις δύο ανοιχτές του γάμπες, προτού στρέψει το κεφάλι του προς τον άντρα και τη γυναίκα, που στέκονταν συγκλονισμένοι μπροστά του. Προσπάθησε να σηκωθεί και το μόνο που κατάφερε ήταν να καταρρεύσει, αναποδογυρίζοντας τραπέζια με εργαλεία και βάζα, προκαλώντας πανδαιμόνιο από σπασμένα γυαλιά και σίδερα».

     Φυσικά δεν πρόκειται για κάποια μεταφυσική νεκρανάσταση. Η εξήγηση είναι –όπως συνήθως συμβαίνει-πολύ πιο απλή. «Ήταν γεμάτος βαρβιτουρικά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορούν να προκαλέσουν βαθύ κώμα που χαρακτηρίζεται από την πλήρη εξάλειψη οποιασδήποτε εγκεφαλικής δραστηριότητας. Ο παλμός είναι ασθενέστερος και μπορεί να μην γίνει αντιληπτός […] Η τεράστια δόση βαρβιτουρικών που βρέθηκε στο αίμα του μπορεί να προκαλέσει υπερτονικό κώμα κι εκεί ήταν που μπερδεύτηκα και θεώρησα πως ήταν πτωματική ακαμψία. Τα ίδια φάρμακα προκαλούν υποθερμία, την οποία πέρασα για νεκρικό ψύχος».

     Όμως οι επιθέσεις δεν σταματούν εδώ. Σύντομα βρίσκονται δολοφονημένοι κάποιοι άνθρωποι του υποκόσμου του Σεν-Σαν-Ντενί, που είχαν σχέσεις και «συναλλαγές» με τον ευνουχισμένο, ο οποίος αρνείται πεισματικά να πει οτιδήποτε. Παράλληλα, ο Κοστ

 λαμβάνει κάποια ανώνυμα γράμματα, που του θυμίζουν υποθέσεις του παρελθόντος. Έτσι εκτός από τα προβλήματα του παρόντος, πρέπει να αντιμετωπίσει κι εφιάλτες που έρχονται από το παρελθόν και δεν αφορούν μόνο τον ίδιο.  

     Το «Γκραν Παρί» είναι ένα έξυπνα γραμμένο θρίλερ, στο οποίο τα φαινόμενα απατούν και κάποιοι δεν είναι αυτό που δείχνουν. Παράλληλα, καταδεικνύεται με εμφατικό τρόπο ότι οι προοπτικές του πλουτισμού σηματοδοτούν την πορεία της υψηλής παρισινής κοινωνίας, αλλά και την ευκολία με την οποία μπορούν να οδηγηθούν στη διαφθορά άτομα «υπεράνω πάσης υποψίας». Εντυπωσιακή πρώτη εμφάνιση! Θα περιμένουμε τη συνέχεια που ελπίζουμε ότι θα είναι ανάλογη. Ο συγγραφέας έχει ήδη στο ενεργητικό του, άλλα τέσσερα μυθιστορήματα που περιμένουν να μεταφραστούν στα ελληνικά.