ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗΣ
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ
Σελ. 411, Μάιος 2011
Με το εξαιρετικό ιστορικό μυθιστόρημα του Γιάννη Γρηγοράκη, θα ασχοληθούμε σήμερα.
Εξ αρχής, ο συγγραφέας, ξεκαθαρίζει ότι το μυθιστόρημά του, δεν επιχειρεί να πάρει θέση στα όσα τραγικά συνέβαιναν-από πολιτική άποψη-την εποχή που περιγράφεται (Αύγουστος-Δεκέμβριος 1916), αλλά «φιλοδοξεί απλώς να ανασυνθέσει την εποχή». Και τα καταφέρνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, μέσα από το βλέμμα του κεντρικού χαρακτήρα του βιβλίου (κι έναν από τους ελάχιστους επινοημένους-οι υπόλοιποι είναι ιστορικά πραγματικά πρόσωπα), του Άγγελου Σιγανού, ενός νεαρού άντρα, ο οποίος εργάζεται στο Αθηναϊκό Πρακτορείο, μέσω του οποίου διανέμονται τα τηλεγραφήματα των ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων, αλλά και τα δελτία τύπου των ξένων πρεσβειών στην Αθήνα, στις εφημερίδες. «Ζούσα στην Αθήνα μέχρι το φθινόπωρο του ’12. Σπούδαζα φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έφυγα για το Παρίσι για περαιτέρω σπουδές. Αλλά λίγο ο πόλεμος, λίγο οι εικόνες της πόλης, οι επιδημίες που ενέσκηψαν, η έλλειψη εμβολίων, η έλλειψη αντιλυσσικών ορών-το Παρίσι κατακλύζεται από λυσσασμένα σκυλιά-οι συνθήκες διαβίωσης τέλος πάντων, με οδήγησαν στη σκέψη να διακόψω για ένα χρόνο τις σπουδές μου. Ήρθα στην Αθήνα στις 19 Αυγούστου χαράματα και την επόμενη μέρα έπιασα δουλειά στο Αθηναϊκό Πρακτορείο».
Ο Σιγανός φτάνει σε μια Αθήνα, όπου οι αντιμαχόμενοι του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου, προσπαθούν με κάθε τρόπο να προσεταιριστούν τον Βενιζέλο που θέλει την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ οι μεν, το φιλογερμανό βασιλιά οι δε, ο οποίος επιθυμεί (μια κατ’ όνομα) ουδετερότητα, αλλά έχει ήδη προσφέρει διευκολύνσεις προς τις γερμανικές και βουλγαρικές δυνάμεις. Για να πετύχουν μάλιστα το σκοπό τους, οι σύμμαχοι της Αντάντ, δε διστάζουν να στείλουν το στόλο τους να αποκλείσει το λιμάνι του Πειραιά, με αποτέλεσμα να προκαλέσουν έλλειψη ακόμα και πρώτης ανάγκης αγαθών. Οι Γερμανοί από την άλλη, τορπιλίζουν με υποβρύχια τα ελληνικά φορτηγά πλοία, κάνοντας της κατάσταση ακόμα πιο δύσκολα. Κι όπως συμβαίνει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, αυτός που υποφέρει περισσότερο, είναι ο απλός λαός. Ο οποίος όμως άγεται και φέρεται από τα οξυμένα πολιτικά πάθη. «Όταν βρεθούν πολλοί μαζί, κάνουν ότι και οι αντίπαλοί τους. Κάποιος δίνει το σύνθημα κι όλοι ναζί αρχίζουν να φωνάζουν με βραχνές, λαχανιασμένες φωνές. Στη μνήμη της ιστορίας αφθονούν οι λαχανιασμένες φωνές και η νοσταλγία του χαμένου».
Ακολουθεί η φυγή του Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη, η δημιουργία ξεχωριστής κυβέρνησης και του κράτους της Θεσσαλονίκης, η τελετή αναθέματος κατά του Βενιζέλου διά ρίψεως μαύρων λίθων (εξ ου και ο τίτλος του βιβλίου) σε ειδικό χώρο στο Πεδίον του Άρεως, που διοργάνωσε η Ιερά Σύνοδος και ο τότε αρχιεπίσκοπος Θεόκλητος. Αργότερα στις αρχές του καλοκαιριού του 1917, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος εκθρονίστηκε κι ο Βενιζέλος, ανέλαβε εκ νέου την πρωθυπουργία. Η περιγραφή όλων αυτών όμως, είναι δουλειά της Ιστορίας. Η πρόθεση του συγγραφέα είναι να περιγράψει τις επιπτώσεις που έχουν οι εξελίξεις αυτές στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Και τα καταφέρνει εξαιρετικά. Με εικόνες μοναδικής έντασης, κατορθώνει να μεταφέρει στο χαρτί την απόγνωση που φέρνουν η έλλειψη τροφίμων και φαρμάκων, η πείνα, η αρρώστια, ο θάνατος που ευτελίζουν την ανθρώπινη ζωή και οι πολιτικός φανατισμός και οι διώξεις που καταρρακώνουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Το βιβλίο, που εκτός από ευκολοδιάβαστο είναι και εξόχως διδακτικό, βασίζει την ιστορική του αλήθεια σε εφημερίδες και τηλεγραφήματα της εποχής, τα οποία συνέλλεξε με κόπο και μελέτησε ενδελεχώς ο συγγραφέας. Σας συνιστώ να το διαβάσετε αφού ως λογοτεχνία θα το απολαύσετε όπως κι εγώ, αλλά και ως Ιστορία θα σας διδάξει, όπως δίδαξε κι εμένα. Ελπίζω μόνο κι εύχομαι, σε κάποιες πτυχές του να μη γίνει και προφητικό.
Ο Γιάννης Γρηγοράκης, γεννήθηκε το 1950 στη Θεσσαλονίκη. Στην ίδια πόλη σπούδασε νομικά και σήμερα δικηγορεί. Από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορεί το μυθιστόρημα του «Ο Διαβήτης Του Πλάτωνα». Άλλα έργα του: «Η Μητρόπολη Του Χάους», «Η Συνωμοσία Των Αγγέλων» και «Καφέ Προκόπ».
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ
Σελ. 411, Μάιος 2011
Με το εξαιρετικό ιστορικό μυθιστόρημα του Γιάννη Γρηγοράκη, θα ασχοληθούμε σήμερα.
Εξ αρχής, ο συγγραφέας, ξεκαθαρίζει ότι το μυθιστόρημά του, δεν επιχειρεί να πάρει θέση στα όσα τραγικά συνέβαιναν-από πολιτική άποψη-την εποχή που περιγράφεται (Αύγουστος-Δεκέμβριος 1916), αλλά «φιλοδοξεί απλώς να ανασυνθέσει την εποχή». Και τα καταφέρνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, μέσα από το βλέμμα του κεντρικού χαρακτήρα του βιβλίου (κι έναν από τους ελάχιστους επινοημένους-οι υπόλοιποι είναι ιστορικά πραγματικά πρόσωπα), του Άγγελου Σιγανού, ενός νεαρού άντρα, ο οποίος εργάζεται στο Αθηναϊκό Πρακτορείο, μέσω του οποίου διανέμονται τα τηλεγραφήματα των ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων, αλλά και τα δελτία τύπου των ξένων πρεσβειών στην Αθήνα, στις εφημερίδες. «Ζούσα στην Αθήνα μέχρι το φθινόπωρο του ’12. Σπούδαζα φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έφυγα για το Παρίσι για περαιτέρω σπουδές. Αλλά λίγο ο πόλεμος, λίγο οι εικόνες της πόλης, οι επιδημίες που ενέσκηψαν, η έλλειψη εμβολίων, η έλλειψη αντιλυσσικών ορών-το Παρίσι κατακλύζεται από λυσσασμένα σκυλιά-οι συνθήκες διαβίωσης τέλος πάντων, με οδήγησαν στη σκέψη να διακόψω για ένα χρόνο τις σπουδές μου. Ήρθα στην Αθήνα στις 19 Αυγούστου χαράματα και την επόμενη μέρα έπιασα δουλειά στο Αθηναϊκό Πρακτορείο».
Ο Σιγανός φτάνει σε μια Αθήνα, όπου οι αντιμαχόμενοι του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου, προσπαθούν με κάθε τρόπο να προσεταιριστούν τον Βενιζέλο που θέλει την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ οι μεν, το φιλογερμανό βασιλιά οι δε, ο οποίος επιθυμεί (μια κατ’ όνομα) ουδετερότητα, αλλά έχει ήδη προσφέρει διευκολύνσεις προς τις γερμανικές και βουλγαρικές δυνάμεις. Για να πετύχουν μάλιστα το σκοπό τους, οι σύμμαχοι της Αντάντ, δε διστάζουν να στείλουν το στόλο τους να αποκλείσει το λιμάνι του Πειραιά, με αποτέλεσμα να προκαλέσουν έλλειψη ακόμα και πρώτης ανάγκης αγαθών. Οι Γερμανοί από την άλλη, τορπιλίζουν με υποβρύχια τα ελληνικά φορτηγά πλοία, κάνοντας της κατάσταση ακόμα πιο δύσκολα. Κι όπως συμβαίνει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, αυτός που υποφέρει περισσότερο, είναι ο απλός λαός. Ο οποίος όμως άγεται και φέρεται από τα οξυμένα πολιτικά πάθη. «Όταν βρεθούν πολλοί μαζί, κάνουν ότι και οι αντίπαλοί τους. Κάποιος δίνει το σύνθημα κι όλοι ναζί αρχίζουν να φωνάζουν με βραχνές, λαχανιασμένες φωνές. Στη μνήμη της ιστορίας αφθονούν οι λαχανιασμένες φωνές και η νοσταλγία του χαμένου».
Ακολουθεί η φυγή του Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη, η δημιουργία ξεχωριστής κυβέρνησης και του κράτους της Θεσσαλονίκης, η τελετή αναθέματος κατά του Βενιζέλου διά ρίψεως μαύρων λίθων (εξ ου και ο τίτλος του βιβλίου) σε ειδικό χώρο στο Πεδίον του Άρεως, που διοργάνωσε η Ιερά Σύνοδος και ο τότε αρχιεπίσκοπος Θεόκλητος. Αργότερα στις αρχές του καλοκαιριού του 1917, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος εκθρονίστηκε κι ο Βενιζέλος, ανέλαβε εκ νέου την πρωθυπουργία. Η περιγραφή όλων αυτών όμως, είναι δουλειά της Ιστορίας. Η πρόθεση του συγγραφέα είναι να περιγράψει τις επιπτώσεις που έχουν οι εξελίξεις αυτές στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Και τα καταφέρνει εξαιρετικά. Με εικόνες μοναδικής έντασης, κατορθώνει να μεταφέρει στο χαρτί την απόγνωση που φέρνουν η έλλειψη τροφίμων και φαρμάκων, η πείνα, η αρρώστια, ο θάνατος που ευτελίζουν την ανθρώπινη ζωή και οι πολιτικός φανατισμός και οι διώξεις που καταρρακώνουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Το βιβλίο, που εκτός από ευκολοδιάβαστο είναι και εξόχως διδακτικό, βασίζει την ιστορική του αλήθεια σε εφημερίδες και τηλεγραφήματα της εποχής, τα οποία συνέλλεξε με κόπο και μελέτησε ενδελεχώς ο συγγραφέας. Σας συνιστώ να το διαβάσετε αφού ως λογοτεχνία θα το απολαύσετε όπως κι εγώ, αλλά και ως Ιστορία θα σας διδάξει, όπως δίδαξε κι εμένα. Ελπίζω μόνο κι εύχομαι, σε κάποιες πτυχές του να μη γίνει και προφητικό.
Ο Γιάννης Γρηγοράκης, γεννήθηκε το 1950 στη Θεσσαλονίκη. Στην ίδια πόλη σπούδασε νομικά και σήμερα δικηγορεί. Από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορεί το μυθιστόρημα του «Ο Διαβήτης Του Πλάτωνα». Άλλα έργα του: «Η Μητρόπολη Του Χάους», «Η Συνωμοσία Των Αγγέλων» και «Καφέ Προκόπ».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου