ΥΠΟ ΤΟ ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑ ΤΩΝ ΕΚΡΗΞΕΩΝ

ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΛΟΧΑΓΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΔΟΥΚΑ
Εισαγωγή-Επιμέλεια ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ
Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Σελ. 213, Φεβρουάριος 2025

      

Στη διάρκεια του πολέμου της Ελλάδας με την Ιταλία στα Αλβανικά βουνά, αρκετοί αξιωματικοί αλλά και στρατιώτες, τηρούσαν ημερολόγιο, καταγράφοντας όσα βίωναν κάθε μέρα. Πολλά από αυτά εντοπίστηκαν, διασώθηκαν, μελετήθηκαν και εκδόθηκαν. «Ως πηγή στρατιωτικής ιστορίας, ένα ημερολόγιο είναι αναμενόμενο να προσφέρει εικόνα υποκειμενική όσο και αποσπασματική. Ένας χαμηλόβαθμος αξιωματικός, πολύ δε περισσότερο ένας στρατιώτης, κατά κανόνα μπορούν να μεταφέρουν με ακρίβεια μόνο όσα διαδραματίζονται γύρω τους. Για την εξέλιξη των επιχειρήσεων δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν πολλά, ωστόσο συχνά μεταφέρουν φήμες […] Σε ένα, τουλάχιστον, πεδίο ιστορικού ενδιαφέροντος τα ημερολόγια των στρατιωτών είναι ανεκτίμητη πηγή πληροφοριών. Πρόκειται για το φρόνημα, το ηθικό και το γενικότερο ψυχολογικό κλίμα στις τάξεις του μαχόμενου στρατού».

     Ένα από τα ημερολόγια που αφορούν τη συγκεκριμένη περίοδο, είναι και αυτό του λοχαγού (τότε) Πυροβολικού, Στέφανου Δούκα. Ο Δούκας γεννήθηκε το 1907 στο Γαλαξίδι. Αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων το 1929. «Οι υπηρεσιακές εκθέσεις τού αναγνωρίζουν, επί λέξει, αυτοθυσία, κρίση, οξεία αντίληψη, θάρρος, γενναιότητα, ευθύτητα, εντιμότητα, υψηλό βαθμό ήθους, αξιοθαύμαστη αντοχή στους κόπους και τις στερήσεις στις πολεμικές εκστρατείες». Στη διάρκεια της στρατιωτικής του σταδιοδρομίας, έλαβε πολλά παράσημα και διακρίσεις, όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά και στρατιωτικές υπηρεσίες άλλων χωρών. Το ημερολόγιο, αρχίζει να το τηρεί από τις 8 Νοεμβρίου 1940, όταν η μονάδα του ξεκινά από τον Χολαργό, για να μεταβεί στο μέτωπο. Στη διάρκεια του πολέμου, έγινε «θρύλος» ανάμεσα στους στρατιώτες. Οι πυροβολαρχίες του, ήταν από τις πιο εύστοχες κι επέφεραν συντριπτικά πλήγματα στους Ιταλούς. Με τον τρόπο αυτό, διευκολύνονταν το έργο του πεζικού και σώζονταν ζωές! Μετά τη συνθηκολόγηση, εντάχθηκε σε αντιστασιακές ομάδες, κυνηγήθηκε από τη Γκεστάπο, παραμένοντας ασύλληπτος μέχρι τη λήξη της γερμανικής κατοχής.

     Στο ημερολόγιό του, δεν ωραιοποιεί την κατάσταση στο μέτωπο, ούτε μασάει τα λόγια του. «Πνέει τα  μένεα» κατά των αξιωματικών της Επιμελητείας και της Διαχείρισης, που πολλές φορές με τις παραλήψεις τους, αφήνουν το στράτευμα χωρίς τρόφιμα, ζεστά ρούχα και πυρομαχικά!

«Ο ανεφοδιασμός έχει εγκαταλειφθεί εις την τύχην του. Ολόκληραι μάχαι ανελαμβάνοντο χωρίς να υπάρχωσι πυρομαχικά, ει μη ελάχιστα και χωρίς να αναμένωμεν την αποστολήν των. Το φίλιον πεζικόν καταλαμβάνον τον αντικειμ. σκοπόν, εστερείτο πυρομαχικών, ίνα εγκαταστήσει βάσιν πυρός. Η Πυρ/χία μου τον αριθμόν των 250 βλημάτων εις λίαν ελαχίστας μάχας ηδυνήθη να καταναλώση…».

     Εξίσου κακή άποψη έχει και για την ηγεσία του στρατεύματος, που «διευθύνει» τον πόλεμο από τα μετόπισθεν, χωρίς να έχει άποψη για τα πεδία των επιχειρήσεων, ενώ επαινεί τους χαμηλόβαθμους διοικητές των μονάδων και τους απλούς στρατιώτες. «Όμως για να μιλήσωμε ξεκάθαρα, ο αγών εκερδήθη χάρις στους μικρούς ηγήτορας και στο φαντάρο μας. Οι μεγάλοι, τα επιτελεία (είναι) […] ακατατόπιστα και λέγοντας αρλούμπες».

     Το βιβλίο, εκτός από τις πολύ σημαντικές καταγραφές του ημερολογίου, περιλαμβάνει προλογικό σημείωμα του δημοσιογράφου Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου (1945-2022), εκτενή και ιδιαίτερα κατατοπιστική εισαγωγή του Ιωάννη Δ. Στεφανίδη, καθηγητή Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ, χάρτες των περιοχών δράσης της μονάδας που διοικούσε ο λοχαγός Στ. Δούκας, φωτογραφίες, σκίτσα και ευρετήριο ονομάτων.  

 

ΜΗ ΣΒΗΝΕΙΣ ΤΟ ΦΩΣ

BERNARD MINIER
Μετάφραση ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΑΝΙΑ
Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ
Σελ. 677, Ιανουάριος 2025

      Το τρίτο μυθιστόρημα του -πρώην τελωνιακού-Γάλλου συγγραφέα Μπ. Μινιέ με κεντρικό χαρακτήρα τον επιθεωρητή Μαρτέν Σερβάζ, είναι το εξαιρετικό ψυχολογικό θρίλερ «Μη Σβήνεις Το Φως».

     Η νεαρή Κριστίν Στάινμεγιερ, είναι δημοσιογράφος και παρουσιάζει την επιτυχημένη πρωινή εκπομπή του Radio 5 της Τουλούζης. Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, ενώ ετοιμάζεται να γιορτάσει με τον αγαπημένο της Ζεράρ και τους γονείς του, τους οποίους θα γνωρίσει για πρώτη φορά, βρίσκει στο γραμματοκιβώτιό της ένα γράμμα. «Η Κριστίν κοίταξε το πίσω μέρος του φακέλου: Δεν υπήρχε αποστολέας. Ούτε γραμματόσημο. Ούτε καν το όνομά της. Κάποιος το είχε αφήσει απ’ ευθείας στο γραμματοκιβώτιό της. Θα πρέπει να  είχε γίνει λάθος. Σίγουρα ήταν λάθος. Αυτό το γράμμα δεν την αφορούσε […] το άτομο που είχε ρίξει τον φάκελο είχε μπερδέψει τα γραμματοκιβώτια, αυτό ήταν όλο». Στο γράμμα, μια άγνωστη γυναίκα, αφού στο φάκελο δεν υπάρχει ούτε όνομα, ούτε κάποιο στοιχείο που να φανερώνει την ταυτότητά της, δηλώνει ότι θα αυτοκτονήσει! Η Κριστίν αρχικά θεωρεί ότι πρόκειται για φάρσα. Αν όμως δεν είναι έτσι; Τότε «Υπάρχουν δύο ενδεχόμενα: ή πρόκειται για μια κραυγή βοήθειας που δεν θα ακουστεί μιας και το άτομο που έπρεπε να διαβάσει το γράμμα δεν θα το διαβάσει ή κάποιος όντως θα αυτοκτονήσει απόψε-και στις δύο περιπτώσεις, είμαι η μόνη που το γνωρίζω».

     Η Κριστίν νιώθει ότι πρέπει να κάνει κάτι. Παρά την πίεση του χρόνου, αποφασίζουν με τον Ζεράρ, να ρωτήσουν τους υπόλοιπους ένοικους της πολυκατοικίας, αν η επιστολή τους θυμίζει κάτι ή αν γνωρίζουν οτιδήποτε που θα μπορούσε να φανερώσει την ταυτότητα της γυναίκας. Η «έρευνά» τους όμως, δεν θα φέρει κάποιο αποτέλεσμα. Η Κριστίν την επόμενη ημέρα, θα παραδώσει την επιστολή στην αστυνομία. Προσπαθεί να απωθήσει στη μνήμη της το γεγονός και να συνεχίσει την καθημερινότητά της. Όμως το τηλεφώνημα που θα δεχτεί στο σπίτι της, δεν θα το επιτρέψει.

     Την ίδια εποχή, ο επιθεωρητής Σερβάζ, που φιλοξενείται σε ένα ειδικό ίδρυμα της αστυνομίας στο οποίο παρέχεται σε αστυνομικούς που βίωσαν δύσκολες, βίαιες και τραυματικές καταστάσεις, ψυχολογική υποστήριξη ώστε να συνέλθουν και να επιστρέψουν ομαλά στην ενεργό δράση, λαμβάνει μικρά αντικείμενα μέσω ταχυδρομείου. Το ένα από αυτά, «ένα μικρό, άσπρο, πλαστικό παραλληλόγραμμο μ’ ένα κόκκινο λογότυπο το οποίο αναπαριστούσε μια κορόνα» ήταν το ηλεκτρονικό κλειδί του δωματίου 117, του πολυτελούς ξενοδοχείου Γκράντ Οτέλ Τόμας Ουίλσον. Ποιος καλούσε τον επιθεωρητή στο δωμάτιο στο οποίο είχε αυτοκτονήσει λίγο καιρό πριν η καλλιτέχνης Σελιά Γιαμπλόνκα;

     Το «Μη Σβήνεις Το Φως» είναι ένα συναρπαστικό θρίλερ με εξαιρετικά σκιαγραφημένους χαρακτήρες, ζοφερή και αποπνικτική ατμόσφαιρα! Ένα βιβλίο που καθηλώνει κι αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη, από τις 677 σελίδες του οποίου δεν περισσεύει ούτε μία λέξη! Ένα βιβλίο που δύσκολα το αφήνεις από τα χέρια σου!  

ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

ΕΛΕΝΗ ΛΕΤΩΝΗ
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Σελ. 200, Μάιος 2025

      Το ζήτημα Ιστορία και εκπαιδευτικό σύστημα, με έχει απασχολήσει και με έχει προβληματίσει πολύ. Το συμπέρασμα στο οποίο έχω καταλήξει είναι ότι διαχρονικά τα βιβλία και ο τρόπος διδασκαλίας είναι τοποθετημένα σε τόσο λάθος βάσεις. Όποιος δεν ασχολήθηκε αργότερα μόνος του να διαβάσει Ιστορία (αναφέρομαι σε βιβλία εκλαϊκευμένα κι όχι επιστημονικά συγγράμματα) έχει μια εικόνα των ιστορικών γεγονότων αποσπασματική που έχει ελάχιστη σχέση με την πραγματικότητα. Το ίδιο πιστεύει και η συγγραφέας του βιβλίου που παρουσιάζω σήμερα, αν κι όπως διευκρινίζει η ίδια υπήρξε τυχερή, αφού στο δρόμο της βρέθηκαν καλοί κι εμπνευσμένοι δάσκαλοι. «Οι περισσότεροι με τους οποίους έχω συζητήσει μου έχουν πει ότι το βασικό πρόβλημα ήταν ότι παίρναμε πολλές και φαινομενικά ασύνδετες μεταξύ τους πληροφορίες, με τρόπο «στεγνό» και «αδιάφορο». Ο καθηγητής και οι δάσκαλοί μας δεν είχαν τη δυνατότητα, λόγω περιορισμένου χρόνου και προκαθορισμένης ύλης που έπρεπε να ολοκληρώσουν μέσα στο σχολικό έτος, να μας τα εξηγήσουν με απλά λόγια, μπας και ξεδιαλυνόταν ποτέ στο μυαλό μας. Αντ’ αυτού, μέναμε τις περισσότερες φορές με μια γενική και θολή εικόνα για το τι συνέβη στην εκάστοτε ιστορική συγκυρία, καθώς και με ένα κάρο ονόματα και ημερομηνίες που προσπαθούσαμε να αποστηθίσουμε. Και όλα αυτά τα ξεχνούσαμε με εντυπωσιακή ταχύτητα».

      Για να αποδείξει λοιπόν, ότι η Ιστορία μπορεί να είναι συναρπαστική και φυσικά διδακτική ώστε να μας βοηθήσει σαν λαός να μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη-κάτι που δυστυχώς δεν βλέπω να συμβαίνει-έγραψε αυτό το σημαντικό και περιεκτικό βιβλίο. Αναφέρεται μάλιστα σε μια εποχή την οποία ουδέποτε διδάχτηκα, αφού ποτέ δεν προλαβαίναμε να καλύψουμε την ύλη και να φτάσουμε σε μια πολύ σημαντική καμπή της ελληνικής Ιστορίας: την δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Το βιβλίο εστιάζει στη γέννηση του κράτους μετά την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Πετρούπολης και της Συνθήκης του Λονδίνου από τις Προστάτιδες Δυνάμεις, στους λόγους της επιλογής του 17χρονου Βαυαρού πρίγκιπα ως βασιλιά, την κακή αρχή που έγινε από τους Βαυαρούς αντιβασιλείς που κυβέρνησαν μέχρι να γίνει ο Όθωνας 20 ετών, την αναβλητικότητα, την αναποφασιστικότητα και την απειρία του νεαρού βασιλιά και φτάνει μέχρι το 1862, όταν στασίασαν στρατιωτικές μονάδες και τον κήρυξαν έκπτωτο!

     Πολύ ενδιαφέρον πόνημα, που με τρόπο απλό, κατανοητό και συναρπαστικό, αναφέρεται σε μια πολύ σημαντική περίοδο της Ιστορίας της Ελλάδας.   

ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΣΕΛΙΔΟΔΕΙΚΤΗ

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΦΡΑΓΚΕΣΚΑΚΗ
Εικόνες ΜΑΡΙΑ ΜΠΑΧΑ
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ
Σελ. 75, Φεβρουάριος 2025

     Ένα από τα πιο πολύτιμα και αγαπημένα «αξεσουάρ» όσων διαβάζουν βιβλία είναι οι σελιδοδείκτες. Οι πρώτοι σελιδοδείκτες εφευρέθηκαν πολύ πριν την τυπογραφία. Θεωρείται ότι χρησιμοποιήθηκαν στην αρχαία Αίγυπτο, για να διευκολύνουν τους γραφείς. Ο πιο γνωστός σωζόμενος, είναι αυτός του 6^ου μ.Χ. αιώνα. Είναι από διακοσμημένο δέρμα και βρέθηκε προσαρτημένος στο κάλυμμα ενός Κοπτικού Κώδικα. Ανακαλύφθηκε στα ερείπια ενός μοναστηριού στην Αίγυπτο. Άλλοι σελιδοδείκτες που έφτασαν στις μέρες μας, βρέθηκαν και αυτοί σε βιβλιοθήκες μοναστηριών. Φυλάσσονται στη Βρετανική Βιβλιοθήκη και είναι κατασκευασμένοι από περγαμηνή. Αρκετοί βιβλιόφιλοι, δημιουργούν συλλογές, οι οποίες αριθμούν χιλιάδες σελιδοδείκτες κάθε είδους, μεγέθους και υλικού κατασκευής (χαρτί, δέρμα, μέταλλο, ξύλο, ύφασμα κλπ).

     Ο σελιδοδείκτης του βιβλίου, που μας αφηγείται τη «ζωή» του, είναι ένας ταπεινός, απλός, χάρτινος εκπρόσωπος του είδους. Ξεκινά την πορεία του μέσα σε μια σκοτεινή και αραχνιασμένη αποθήκη, αλλά από τη στιγμή που θα βρεθεί στον πάγκο του βιβλιοπωλείου Επί Χάρτου, όλα αλλάζουν. Βγαίνει στο φως, έρχεται σε επαφή (μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά) με κόσμο, μαθαίνει για διάφορα πράγματα μέσω αυτών που ακούει από τους πελάτες και σύντομα θα αισθανθεί μια… ιδιαίτερη συμπάθεια για την Φιλομένα, την ιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου. Η οποία με την σειρά της, φαίνεται ότι δεν θέλει να τον αποχωριστεί. «Θέλει να με κρατήσει κι άλλο. Ή ίσως θέλει να με δώσει, να με εμπιστευτεί σε κάποιον που θα με αγαπήσει».

     Πράγματι θα τον παραχωρήσει σε μια νεαρή βιβλιοφάγο, την Αφροδίτη, η οποία εκτός από βιβλία «…συλλέγει κυρίως σελιδοδείκτες. Κατά διαστήματα τους βγάζει από την κρυψώνα και τους μετράει. Θα ‘ναι καμιά χιλιάδα». Με αυτόν τον τρόπο θα μπει στο σπίτι της Αφροδίτης που ζει με τη μητέρα της και θα ξεκινήσει μια νέα πορεία.

     Στην Αφροδίτη αρέσει να χρησιμοποιεί για κάθε βιβλίο τον αντίστοιχο σελιδοδείκτη. «Έβλεπα την Αφροδίτη να έχει σύστημα. Κάθε βιβλίο και ο σελιδοδείκτης. Όχι άλλα αντ’ άλλων». Βέβαια είναι και κάποια βιβλία, για τα οποία είναι δύσκολο να βρεθεί ο κατάλληλος, γι’ αυτό και η Φιλομένα φύλαξε τον συγκεκριμένο για την Αφροδίτη, αφού «… όπως είμαι άγραφος, χωρίς λόγια, μπαίνω παντού. Σ’ όλα τα βιβλία και σ’ όλες τις σελίδες. Δεν διαφημίζει εμένα η πλάτη μου κανέναν. Είμαι μια θάλασσα γυαλί και μια ζωγραφιστή βαρκούλα».

     Όμως η μεγάλη περιπέτεια ξεκινά, όταν η Αφροδίτη με τον αγαπημένο της, θα κάνουν ένα ταξίδι στην Ιταλία και τη Γαλλία και θα επισκεφθούν τα μουσεία στα οποία φυλάσσεται και από μια… Αφροδίτη!

     Η Χριστίνα Φραγκεσκάκη, μας δίνει ένα μικρό αλλά μεστό νοημάτων, καλογραμμένο, τρυφερό βιβλίο, για την επαφή, την αφή, τις σχέσεις, τις θεραπευτικές ιδιότητες της ανάγνωσης και τα βιβλία! Εξαιρετική και η εικονογράφηση της Μαρίας Μπαχά, που συμπληρώνει ιδανικά το κείμενο!  

ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ

MARTA HILLERS
Μετάφραση ΑΝΝΑ ΒΑΝΤΗ
Εκδόσεις ΠΗΓΗ
Σελ. 350, Απρίλιος 2025

      

        Ένα μοναδικής αξίας ντοκουμέντο για όσα συνέβησαν λίγο πριν και μετά την κατάληψη της πρωτεύουσας του υπό κατάρρευση Τρίτου Ράιχ, περιλαμβάνει το βιβλίο που σας παρουσιάζω σήμερα. Η συγγραφέας του, είδε και βίωσε από «πρώτο χέρι» τα όσα περιγράφονται.

    Την άνοιξη του 1945, η νικηφόρα προέλαση των στρατιωτικών δυνάμεων των Συμμάχων στα δυτικά και του Κόκκινου Στρατού στα ανατολικά, έφεραν τον πόλεμο στην «αυλή» της Γερμανίας.

     Τον Απρίλιο, στα δυτικά η προέλαση έχει σταματήσει στον ποταμό Έλβα, όπως είχε συμφωνηθεί. Απομένει να ολοκληρωθεί η κατάληψη του Βερολίνου, που ανήκει στην δικαιοδοσία του Κόκκινου Στρατού. Στις 16 Απριλίου, ξεκινά η μεγάλη επίθεση. Παρά τη λυσσαλέα αντίσταση, τέσσερις μέρες αργότερα, καταλαμβάνονται αρχικά τα νότια προάστια και τις επόμενες ημέρες, ολόκληρη η πόλη.

     Μια από τις κατοίκους του Βερολίνου, είναι η Μ. Χίλερς, μια δημοσιογράφος της οποίας ο σύντροφος είναι επιστρατευμένος στον γερμανικό στρατό. Αποφασίζει να τηρήσει ημερολόγιο και να καταγράψει τα όσα συμβαίνουν. Η πρώτη καταγραφή αφορά την Παρασκευή 20 Απριλίου 1945. «Είναι αλήθεια: ο πόλεμος οδεύει προς το Βερολίνο. Αυτό που χθες ήταν ένας μακρινός θόρυβος, έχει γίνει ένας συνεχής βρυχηθμός. Αναπνέουμε τον ορυμαγδό, τα αυτιά μας κουφαίνονται σε όλα εκτός από τα πιο βαριά όπλα. Έχουμε εγκαταλείψει προ πολλού την προσπάθεια να καταλάβουμε που βρίσκονται τοποθετημένοι. Είμαστε περικυκλωμένοι και ο κλοιός στενεύει ώρα με την ώρα».

     Η τελευταία καταγραφή αφορά τις ημέρες 16-22 Ιουνίου, όταν ο Γκερτ, ο σύντροφός της επέστρεψε στο Βερολίνο.

     Στο ημερολόγιο περιγράφει τα όσα βίωσε ο άμαχος πληθυσμός της πόλης, που ήταν στην πλειοψηφία του γυναίκες, (οι περισσότεροι άντρες ήταν επιστρατευμένοι) μετά την κατάληψη από τους Σοβιετικούς. Θάνατος, φόβος, πείνα, ξυλοδαρμοί, λεηλασίες (κυρίως σε κλινοσκεπάσματα και …ρολόγια χειρός) και βιασμοί. Πολλαπλοί, μαζικοί βιασμοί. Παρά το διάταγμα που είχε εκδώσει ο Στάλιν, για τη συμπεριφορά στον άμαχο πληθυσμό, οι στρατιώτες, παρακινημένοι από όσα άκουγαν για αυτά που είχαν υποστεί οι συμπατριώτες τους κατά την γερμανική εισβολή στη ΕΣΣΔ, αλλά και την κατανάλωση αλκοόλ, δημιούργησαν μια κόλαση. Καμιά γυναίκα-εκτός από τις πολύ ηλικιωμένες-δεν μπορούσε να θεωρεί τον εαυτό της ασφαλή. Η περιγραφή των όσων υφίστανται οι άμαχοι, δίνονται με ωμότητα και συγκλονιστικές, ανατριχιαστικές λεπτομέρειες. Όπως και οι τρόποι που επέλεξαν κάποιες γυναίκες του Βερολίνου, για να απαλλαγούν από το μαρτύριο και να καταφέρουν να επιβιώσουν.

     Εξ αιτίας αυτού, το βιβλίο όταν κυκλοφόρησε (χωρίς να αναφέρεται όνομα συγγραφέα), αρχικά το 1954 στις ΗΠΑ και πέντε χρόνια αργότερα στην Γερμανία, έγινε δεκτό με πολλά αρνητικά σχόλια, αφού θεωρήθηκε ότι προσβάλλει την τιμή των Γερμανίδων. Αργότερα όμως, η αξία του ως ενός μοναδικού ντοκουμέντου έγινε αντιληπτή και βρήκε τη θέση που του άξιζε. Το όνομα της συγγραφέως έγινε γνωστό μετά το 2001, όταν η Χίλερς πέθανε σε ηλικία 90 ετών. Το 2008, γυρίστηκε η ταινία «A Woman In Berlin» που βασίστηκε στο ημερολόγιο.   

ΔΕΝ ΕΙΔΕΣ ΤΙΠΟΤΑ

DAVID FENNELL
Μετάφραση ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΓΙΑΛΕΝΙΟΣ
Εκδόσεις BELL
Σελ. 342, Μάιος 2025

      Το «Δεν Είδες Τίποτα», είναι το δεύτερο αστυνομικό θρίλερ του βρετανού Ντ. Φενέλ, στο οποίο και πάλι «πρωταγωνιστεί» η ντετέκτιβ επιθεωρητής της αστυνομίας του Λονδίνου Γκρέις Άρτσερ και ο ντετέκτιβ αρχιφύλακας Χάρι Κουίν, όπως και στο μυθιστόρημα «Η Τέχνη Του Θανάτου» που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2024.

     Η Άρτσερ, πέρα από την καθημερινή συνεχή επαφή με τον ζοφερό κόσμο του εγκλήματος, έχει να αντιμετωπίσει και πληγές του παρελθόντος. Του δικού της παρελθόντος. Πριν από δεκαοκτώ χρόνια, όταν ήταν δώδεκα ετών, βίωσε την δολοφονία του πατέρα της και στη συνέχεια την απαγωγή της από έναν σίριαλ κίλερ παιδιών, τον Μπέρναρντ Μορίς. «Ο πατέρας της ήταν ακόμα ζεστός στον τάφο του όταν ο Μορίς την  άρπαξε δίπλα απ’ το μνήμα και την κλείδωσε μέσα σ’ έναν βρωμερό λασπωμένο λάκκο […] Η Άρτσερ πίστευε ότι είχε μάθει να διαχειρίζεται αυτό το κομμάτι της ζωής της εδώ και πολύ καιρό, Ωστόσο, πριν από τρεις μήνες είχε έρθει αντιμέτωπη με έναν «καλλιτέχνη» σίριαλ κίλερ, τον @νώνυμο, ο οποίος παραλίγο να την σκοτώσει. Από τότε, ήταν λες και επέστρεψε στο σημείο μηδέν». Τότε, παρά την μικρή της ηλικία, κατάφερε να αιφνιδιάσει τον απαγωγέα, να ελευθερωθεί και να τον σκοτώσει πετώντας τον από μια σκάλα, αλλά αυτή η τραυματική εμπειρία την σημάδεψε ανεξίτηλα.

     Όταν εντάχθηκε στο αστυνομικό σώμα, αποδείχτηκε πολύ ικανή και είχε γρήγορη άνοδο «ήταν ντετέκτιβ επιθεωρήτρια στην NCA την Εθνική Υπηρεσία Δίωξης Εγκλήματος και είχε μπει στη Μητροπολιτική Αστυνομία πριν τρεις μήνες, αντικαθιστώντας τον Άντι Ρις, έναν ντετέκτιβ επιθεωρητή που με τη βοήθειά της είχε καταδικαστεί για διαφθορά. Ως αποτέλεσμα, ο διορισμός της ήταν ανεπιθύμητος και είχε απομονωθεί από πολλούς από τους συναδέλφους του Ρις». Όμως χάρη στην υποστήριξη της επικεφαλής της μονάδας της, της αρχιεπιθεωρήτριας Πίερς και την συνεργασία της με τον Χάρι Κουίν «έναν έξυπνο, ευσυνείδητο αστυνομικό από το Μπέλφαστ που δε σήκωνε μύγα στο σπαθί του», μπόρεσε να ξεδιπλώσει όλες της τις ικανότητες και να καταφέρει να είναι πολύ αποτελεσματική!  

     Όταν επέστρεψε στην υπηρεσία μετά από ολιγοήμερη άδεια, κλήθηκε να εξιχνιάσει μια ειδεχθή υπόθεση. Δύο άνδρες βρέθηκαν δολοφονημένοι στο Μπάτερσι Παρκ. Μάλιστα ο ένας από αυτούς, ήταν κυριολεκτικά κατακρεουργημένος! «Το δεύτερο θύμα είναι ξαπλωμένο ανάσκελα, με τα πόδια να ακουμπούν στον κορμό του δέντρου. Το ένα από τα πόδια του είναι γυμνό και τα χέρια του είναι τεντωμένα διάπλατα. Ο λαιμός του έχει μια τομή και τα μάτια του έχουν εξαχθεί απ’ τις κόγχες τους, αφήνοντας στη θέση τους δύο μαύρες τρύπες σε μέγεθος μπάλας του γκολφ. Ένας ανεστραμμένος σταυρός έχει χαραχθεί στη μέση του προσώπου του και κατά μήκος του στόματος και των μάγουλών του. Σε καθένα απ’ τα ανοιχτά του χέρια είναι ακουμπισμένος κι ένας βολβός απ’ τα μάτια του». Η τελετουργική τοποθέτηση του πτώματος προμηνύει πολλές δυσκολίες στην λύση της υπόθεσης, που εντείνονται όταν εντοπίζονται κι άλλα πτώματα σε παρόμοια κατάσταση. Παράλληλα, η επιθεωρήτρια Άρτσερ, έχει να αντιμετωπίσει και τον άνθρωπο που θεωρεί υπεύθυνο για τη δολοφονία του πατέρα της, ο οποίος χρησιμοποιεί κάθε τρόπο (ακόμα και διεφθαρμένους αστυνομικούς) για να την βλάψει.

     Το «Δεν Είδες Τίποτα» είναι ένα συναρπαστικό θρίλερ γεμάτο αγωνία και σασπένς. Αριστοτεχνική και σφιχτοδεμένη πλοκή, αναπάντεχη εξέλιξη που κρατά «δέσμιο» τον αναγνώστη, ανατροπές και ένα φινάλε το οποίο προοιωνίζει εξίσου ενδιαφέρουσα συνέχεια! Ήδη στο εξωτερικό έχουν κυκλοφορήσει άλλα δύο μυθιστορήματα της σειράς, τα οποία σύντομα θα μεταφραστούν στα ελληνικά. Μάλιστα το 4^ο της σειράς με τίτλο «A Violent Heart», κέρδισε το βραβείο κοινού στο γνωστό φεστιβάλ αστυνομικής λογοτεχνίας Capital Crime.

ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΦΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

KARSTEN DUSSE
Μετάφραση ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Εκδόσεις ΚΨΜ
Σελ. 358, 2025

      Το βιβλίο που παρουσιάζω σήμερα, είναι το τρίτο μέρος της σειράς του Κ. Ντους, με κεντρικό χαρακτήρα τον βερολινέζο δικηγόρο Μπγιόρν Ντίμελ.

     Ο 45χρονος Ντίμελ, που από δικηγόρος-είλωτας σε ένα μεγάλο γραφείο της γερμανικής πρωτεύουσας, κατάφερε όχι μόνο να συνενώσει δύο αντιμαχόμενες συμμορίες του υπόκοσμου, αλλά να αναλάβει την ηγεσία τους και να τις οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη «κερδοφορία», περνάει κρίση! Την κρίση της μέσης ηλικίας όπως λέει και ο ψυχοθεραπευτής του, Γιόσκα Μπράιτνερ. «Ζούσα μια τακτοποιημένη ζωή. Είχα μια υπέροχη σχέση με την πεντάχρονη κόρη μου και μια χαλαρή σχέση με την πρώην γυναίκα μου. Είχα επίσης και μια πολιτισμένη σχέση με τον νέο σύντροφο της. Επιπλέον, είχα, και με το παραπάνω, ένα ικανοποιητικό εισόδημα, δίχως μάλιστα να χρειάζεται να δουλεύω σκληρά γι’ αυτό».

     Όμως όλα αυτά που έχει, δεν τον ικανοποιούν. Ο ψυχοθεραπευτής του, τον βοηθά να αντιληφθεί ότι αυτό γίνεται γιατί βάζει πάνω από τον εαυτό του τις ανάγκες των άλλων, με αποτέλεσμα ο ίδιος να μην έχει φίλους, αλλά μόνο συνεργάτες και να μην μπορεί να απολαύσει

την υπόλοιπη… μισή ζωή που του απομένει. Όσο κι αν ο ίδιος διατείνεται ότι αυτό είναι μια συνειδητή επιλογή του. «Δεν βγαίνω, επειδή έχω συνειδητοποιήσει ότι εκεί έξω υπάρχουν ήδη αρκετοί άνθρωποι τους οποίους δεν έχω καμιά όρεξη να γνωρίσω. Μεγαλώνοντας, παρατηρώ όλο και πιο έντονα ότι η ανάγκη να γνωρίσω ανθρώπους επικεντρώνεται σ’ έναν όλο και μικρότερο κύκλο ανθρώπων. Στο κέντρο βρίσκονται η οικογένειά μου, η κόρη μου κι εγώ ο ίδιος».

     Για να επαναπροσδιορίσει τους στόχους του για τα χρόνια που του απομένουν να ζήσει, να θέσει νέες προτεραιότητες και να βρει το νόημα της ζωής, ο ψυχοθεραπευτής του, του προτείνει να απομακρυνθεί από όλους και όλα, κάνοντας ένα προσκύνημα, που θα διαρκέσει ένα μήνα! «Θα ‘μαι πολύ σαφής. Να κάνετε το προσκύνημα του Αγίου Ιακώβου. Η κλασική διαδρομή Καμίνο Φρανθές ξεκινά από το Σαιν-Πιέρ-ντε-Πορ και καταλήγει στο Σαντιάγο ντε Κομποστέλλα. Είναι περίπου οχτακόσια χιλιόμετρα. Μπορείτε να φύγετε την 1^η και να επιστρέψετε την 31^η Ιουλίου […] Μπορείτε μάλιστα να συνεχίσετε και μετά το Σαντιάγο ντε Κομποστέλλα μέχρι το ακρωτήρι της Φιστέρα, τελειώνοντας το προσκύνημά σας στο μέρος που κάποτε θεωρούνταν η άκρη του κόσμου».

     Ο Ντίμελ δέχτηκε να πραγματοποιήσει την διαδρομή. Αφού διευθέτησε κάποια επείγοντα θέματα αλλά και οργανωτικά ζητήματα, ξεκίνησε με τις καλύτερες προοπτικές. Όμως η εξέλιξη αυτού του ταξιδιού αυτογνωσίας, δεν ήταν αυτή που προσδοκούσε κι επιθυμούσε…

     Για μια ακόμη φορά, ο Κ. Ντους, γράφει ένα ευφυές θρίλερ, με σασπένς, ανατροπές αλλά και μεγάλες δόσεις χιούμορ, που θα προσφέρει ώρες αναγνωστικής απόλαυσης σε όποιον θελήσει να το διαβάσει.