Ο Νο 1 ΚΑΤΑΖΗΤΟΥΜΕΝΟΣ

JOHN LE CARRE

Μετάφραση ΝΑΣΟΣ ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

Εκδόσεις BELL

Σελ. 403, Σεπτέμβριος 2014

     Κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες σε επανέκδοση το μυθιστόρημα του Τ. Λε Καρέ, «Ο Νο 1 Καταζητούμενος». Αυτή η έκδοση, περιλαμβάνει κι ένα κείμενο του συγγραφέα για τον ηθοποιό Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή και πρωταγωνίστησε στην κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου.

     Ένας νεαρός Ρώσος, φτάνει μια σκοτεινή νύχτα, λαθραία στο λιμάνι του Αμβούργου. Είναι μισοπεθαμένος από την πείνα και τις ταλαιπωρίες. Φορά ένα μακρύ μαύρο παλτό, αρκετά νούμερα μεγαλύτερο από το κανονικό. Στο λαιμό του έχει κρεμασμένο ένα πουγκί που περιέχει ένα αρκετά σημαντικό –για την κατάσταση στην οποία δείχνει να βρίσκεται- ποσό, μερικά αποκόμματα και άλλα χαρτιά. Ισχυρίζεται ότι είναι ευσεβής μουσουλμάνος, αν κι απ’ ότι φαίνεται, δε γνωρίζει καλά το τυπικό της θρησκείας κι ότι το όνομά του είναι Ίσα.

     Η Άναμπελ Ρίχτερ, είναι μια νεαρή ιδεαλίστρια δικηγόρος, γόνος επιφανούς οικογένειας. Είναι μέλος της οργάνωσης Βόρειο Άσυλο, που βοηθά τους πρόσφυγες κάθε φυλής που φτάνουν στη Γερμανία. Κάνει σκοπό της ζωής της να γλιτώσει τον Ίσα από την απέλαση. Μια προηγούμενη αποτυχία σε παρόμοια περίπτωση, την έχει πεισμώσει και την κάνει να προσπαθεί σκληρά, χωρίς να υπολογίζει κινδύνους, επιπτώσεις  και συνέπειες.

     Το μυστηριώδες παρελθόν του Ίσα, φέρνει στο δρόμο της τον Τόμι Μπρου. Είναι ένας μεσήλικας ιδιοκτήτης μιας μάλλον φθίνουσας βρετανικής τράπεζας, της «Μπρου Φρερ ΕΠΕ», που πριν λίγες δεκαετίες, υπό όχι εντελώς ξεκάθαρες συνθήκες, μετέφερε την έδρα της από τη Βιέννη στο Αμβούργο.

     Η έλευση του Ίσα σημαίνει συναγερμό στις Μυστικές Υπηρεσίες της Γερμανίας, της Αγγλίας και της Αμερικής. Πιστεύουν ότι πρόκειται για γνωστό ισλαμιστή τρομοκράτη. Σκοπός τους είναι να τον αφήσουν για λίγες μέρες για να έρθει σε επαφή με πιθανούς τρομοκρατικούς θύλακες και στη συνέχεια να τον συλλάβουν και να τον ανακρίνουν. Έτσι ο Ίσα γίνεται ο Νο1 καταζητούμενος.

     Η εξαιρετική πλοκή. Ο τέλειος αφηγηματικός ρυθμός. Το κλίμα και η ατμόσφαιρα της εποχής. Η μοναδική σκιαγράφηση της ψυχοσύνθεσης των χαρακτήρων, είτε αυτοί είναι πρωτεύοντες, είτε δευτερεύοντες. Η απεικόνιση της ίντριγκας, της υποκρισίας, του εσωτερικού και βρώμικου πολέμου και της συνομωσίας που κυριαρχούν στον κόσμο των Μυστικών Υπηρεσιών. Τα ερωτήματα ηθικής και πολιτικής φύσης που αναφύονται. Η συγγραφική δεινότητα του Λε Καρέ και οι άλλες αρετές του, δημιουργούν ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα, ίσως από τα καλύτερα που έχει γράψει και που αξίζει να διαβάσετε.

     Το βιβλίο μεταφέρθηκε στην μεγάλη οθόνη το 2014 με πρωταγωνιστή τον Φ. Σ. Χόφμαν στην τελευταία του εμφάνιση και τους Ρ. Μακ Άνταμς, Γ. Νταφόε, Ρ. Ράιτ σε σκηνοθεσία Α. Κόρμπιν. 

Η ΠΟΛΗ

BLAKE CROUCH

Μετάφραση ΟΥΡΑΝΙΑ ΤΟΥΤΟΥΝΤΖΗ

Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ

Σελ. 382, Ιούνιος 2014

     Υπάρχουν κάποια βιβλία, που την ώρα που τα διαβάζω, διχάζουν το μυαλό μου. Το ένα μέρος του, το πιο –ας πούμε- ορθολογικό, λέει, ότι αυτά που διαβάζω, δεν μπορεί να συμβαίνουν. Δεν υπακούουν σε κανένα γνωστό νόμο της Φυσικής. Το άλλο μέρος, το συνεπαίρνει τόσο πολύ η αφήγηση, που τα δέχεται ως «πραγματικά». Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει αφήγηση και ιστορία να έχουν την ανάλογη δύναμη. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι «Η Πόλη».

     Ο μυστικός πράκτορας Ήθαν Μπερκ φτάνει στο Πάινς του Αϊντάχο-μια τυπική αμερικανική μικρή πόλη-στα πλαίσια της έρευνας που κάνει, για την εξαφάνιση δύο άλλων πρακτόρων. Το τελευταίο σημείο ζωής που έχουν δώσει στην υπηρεσία τους, ήταν από μια κοντινή περιοχή. «Πριν από ένα μήνα περίπου, οι πράκτορες Μπιλ Έβανς και Κέητ Χιούσον, ήρθαν εδώ για μια τυπική έρευνα. Εδώ και δέκα μέρες, κανείς δεν έχει νέα τους. Χάσαμε κάθε επαφή μαζί τους. Ούτε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα, ούτε ένα τηλεφώνημα. Ακόμη και το GPS εντοπισμού στο αυτοκίνητο που τους είχε διαθέσει η υπηρεσία δεν εκπέμπει τίποτα».

      Στα όρια της πόλης, το αυτοκίνητο στο οποίο επιβαίνει ο Μπερκ, εμπλέκεται σε ένα βίαιο τροχαίο δυστύχημα. Ο οδηγός τραυματίζεται θανάσιμα και ο ίδιος, με λιγότερο σοβαρά τραύματα, καταλήγει στο νοσοκομείο. Καθηλωμένος στο κρεβάτι χωρίς πορτοφόλι, χωρίς ταυτότητα και χωρίς το κινητό του τηλέφωνο. Το ιατρικό προσωπικό του νοσοκομείου και ιδιαίτερα η νοσοκόμα Παμ, είναι πολύ φιλικό. Όμως κάτι δεν πάει καλά. «Ο Ήθαν είχε περάσει στη ζωή του μεγάλα χρονικά διαστήματα σε νοσοκομεία, και η εμπειρία του ως εκείνη τη στιγμή του έλεγε ότι οι γιατροί και οι νοσοκόμες δεν σε άφηναν ποτέ στην ησυχία σου για πάνω από δέκα δευτερόλεπτα… Εδώ στην ουσία τον αγνοούσαν. Ούτε η νοσοκόμα Παμ εμφανίστηκε ποτέ με το iPhone του και τα άλλα του υπάρχοντα. Μα όσο πολυάσχολοι θα μπορούσαν να είναι οι εργαζόμενοι σε ένα τέτοιο νοσοκομείο στη μέση του πουθενά;». Την ίδια αίσθηση έχει και για την πόλη, όπως τη βλέπει από το παράθυρο του δωματίου του νοσοκομείου. Κάτι δεν πάει καλά. Δεν ταιριάζει.

«Προτού έρθει σε αυτό το μέρος, ήξερε ήδη πως ήταν μια μικρή, κοιμισμένη πόλη, και πάλι όμως τον εξέπληξε η πλήρης έλλειψη δραστηριότητας. Πέρασε μια ολόκληρη ώρα και μέτρησε μόλις μια δωδεκάδα ανθρώπους να περνούν με αργό βήμα από το πεζοδρόμιο του νοσοκομείου και ούτε ένα αυτοκίνητο να διασχίζει τον πιο κεντρικό πολυσύχναστο δρόμο της πόλης». Τότε παίρνει την απόφαση να φύγει κρυφά από το νοσοκομείο. Μια απόφαση που θα τον βάλει σε μεγάλους μπελάδες, αλλά και θα τον οδηγήσει ν’ αναθεωρήσει πτυχές αυτού που νόμιζε ως πραγματικότητα.

     Ένα καλογραμμένο θρίλερ, που εκτός από τον μύθο που είναι συναρπαστικός με έντονο σασπένς, θέτει και ερωτήματα που αφορούν την αφοσίωση, το αν πρέπει να χρησιμοποιούμε κάθε μέσον για την επιτυχία του σκοπού, το μέλλον του ανθρώπινου γένους πάνω στη Γη και τη συστράτευση του καθενός στους στόχους της κοινότητας.   

ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ

ΜΙΝΩΣ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ

Εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ

Σελ. 274, Ιούνιος 2014

     Ένα πολύ καλογραμμένο αστυνομικό μυθιστόρημα, μας παρουσίασε πριν από μερικούς μήνες ο Μ. Ευσταθιάδης. Μυθιστόρημα που θα μπορούσε κάλλιστα να έχει γραφεί από συγγραφέα που ζει σε χώρα με μεγαλύτερη παράδοση στο είδος απ’ ότι η Ελλάδα.

     Ο Κρις Πάπας, είναι ένας ελληνογερμανός ντετέκτιβ, που ζει στο Αμβούργο και ασχολείται με μικροϋποθέσεις (απιστίες, μοιχείες, παρακολουθήσεις). Μια μέρα δέχεται ένα τηλεφώνημα που θα τον φέρει στο Φρίντριχσταντ, ένα χωριό 2000 κατοίκων κοντά στο Αμβούργο, στο οποίο βασιλεύει η ηρεμία, η γαλήνη και λόγω παρελθόντος η ανεκτικότητα. Πιο συγκεκριμένα, πρέπει να πάει σε φάρμα της περιοχής, όπου βρέθηκε το πτώμα του ιδιοκτήτη της, Κόνραντ Χάουσμαν. Το τηλεφώνημα έγινε από την Αγγέλικα, τη φίλη του θύματος, που βρήκε και τη σορό του. «Το σπίτι βρίσκεται εδώ πολλά χρόνια, οι χοντροί τοίχοι δεν προσπαθούν να κρύψουν την ηλικία τους. Το οικόπεδο πάνω από δέκα ή δώδεκα στρέμματα, μας περικυκλώνει με μια υποτυπώδη ξύλινη περίφραξη. Μερικά δέντρα, όχι παραπάνω από μια ντουζίνα, είναι αραιά απλωμένα τριγύρω, παρατηρώντας μας από απόσταση. Και μετά τίποτα. Ετούτο το μέρος μπορεί να περιγραφεί μόνο με απόλυτη αφαίρεση…».

      Σ’ αυτό το παγωμένο και ζοφερό σκηνικό, το θέαμα που αντικρίζει ο Πάπας, είναι για σκληρά νεύρα και γερά στομάχια. «Τον Κόνραντ Χάουσμαν δεν τον έχουν απλώς σκοτώσει. Τον έχουν ξεσκίσει-αυτή είναι η σωστή λέξη. Η τομή αρχίζει απ’ το κάτω μέρος της κοιλιάς και συνεχίζει προς τα πάνω, για να φτάσει ως την αρχή του στήθους του. Θα πρέπει να χρησιμοποιήθηκε κάποιο εξαιρετικά αιχμηρό αντικείμενο, με ακρίβεια χειρουργικού εργαλείου. Μια απόλυτα ευθεία γραμμή. Τα χέρια που την εκτέλεσαν σίγουρα δεν έτρεμαν». Το θύμα ήταν ουσιαστικά άνεργος, χωρίς άλλη περιουσία πέρα από το μάλλον άγονο αγρόκτημα, χωρίς εχθρούς και χωρίς να ωφελείται κανείς από το θάνατό του.

     Ο Πάπας ειδοποιεί την τοπική αστυνομία της οποίας ηγείται ο επιθεωρητής Βέμπερ, που βάζει τον Πάπας να του υποσχεθεί πλήρη συνεργασία. Ο ντετέκτιβ, κατ’ εντολή της Αγγέλικα, ξεκινά μια έρευνα, αλλά τα στοιχεία που συγκεντρώνει είναι λίγα και φτωχά. Η υπόθεση όμως παίρνει νέα δραματική τροπή όταν λίγες μέρες μετά, στο Αμβούργο, αποκαλύπτεται μια ακόμη δολοφονία. Το θύμα έχει δολοφονηθεί με τον ίδιο τρόπο και το πιο εκπληκτικό, έχει το όνομα Χάουσμαν, όπως ο νεκρός του Φρίντριχσταντ. Ωστόσο δεν έχουν καμία συγγένεια μεταξύ τους. «Η επιλογή κάποιου να εκτελέσει δύο άτομα τελείως άσχετα μεταξύ τους, που είχαν ωστόσο το ίδιο επίθετο, στη Γερμανία αποκτά καινούργιο νόημα. Κανείς δεν το θίγει ανοιχτά, οι λέξεις καλύπτουν προσεκτικά ότι δεν γράφεται στα άρθρα. Το παρελθόν όμως ζωντανεύει από μόνο του. Όταν δολοφονούνται άνθρωποι με βάση κάποιο κοινό χαρακτηριστικό, ξυπνάνε άλλες μνήμες. Άλλα φαντάσματα».

     Οι εκπλήξεις όμως συνεχίζονται. Η επόμενη δυσάρεστη έκπληξη, πλήττει τον Βέμπερ, από τον οποίο με άνωθεν εντολές αφαιρείται η υπόθεση για να ανατεθεί σε κλιμάκιο που φτάνει από το Αμβούργο.

     Πρόκειται για ένα πάρα πολύ καλό μυθιστόρημα με εξαιρετική γραφή. Οι περιγραφές των τοπίων είναι τόσο καλές, που ζωντανεύουν μπροστά σου. Διαβάζοντας, «βλέπεις» την παγωμένη επίπεδη επιφάνια που εκτείνεται για χιλιόμετρα και «νοιώθεις» την υγρασία και την ομίχλη να σε τυλίγουν. Εξίσου καλοδουλεμένοι είναι και οι χαρακτήρες του βιβλίου, που ο καθένας έχει το δικό του βάρος να σηκώσει. Μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος αυτού, ο προσεκτικός αναγνώστης, θα καταλάβει τόσα πράγματα για την ψυχοσύνθεση των Γερμανών, όσα δεν θα καταλάβει όσα βιβλία ψυχολογίας κι αν διαβάσει.  Όλα αυτά σε συνδυασμό με τον σωστά δομημένο μύθο του βιβλίου, το καθιστούν μια πολύ καλή επιλογή.

ΠΡΟΒΕΣ ΠΟΛΕΜΟΥ

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΣ

Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ

Σελ. 135, Οκτώβριος 2014

     Το πιο πρόσφατο βιβλίο του Δ. Χαριτόπουλου που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες είναι το «Πρόβες Πολέμου». Περιλαμβάνει τις διηγήσεις ενός δόκιμου αξιωματικού από τον Πειραιά, που λίγους μήνες μετά το πραξικόπημα του 1967, κλήθηκε να υπηρετήσει στον Έβρο. Ο λόγος; Αφ’ ενός δεν είχε το κατάλληλο «βύσμα» που θα εξασφάλιζε μια καλύτερη μετάθεση και αφ’ ετέρου, υπήρχε κάποια «σκιά» στα φρονήματα της οικογένειας.

     Αφού περάσει όλα τα απαραίτητα στάδια της εκπαίδευσης και μόλις πάρει το φύλλο πορείας, αποφασίζει να καταγράψει τις εμπειρίες του. «Έχω πάρει ένα μεγάλο μπλοκ. Λευκό, με γραμμές. Σημειώνω όσα βλέπω, ακούω και σκέφτομαι. Από την ώρα που μπήκα στο τρένο. Σαν ημερολόγιο. Ή σαν στρατιωτικό ρεπορτάζ. Το ονόμασα προσωρινά «Το μπλοκ του Έβρου». Για μένα όλα είναι καινούρια. Ο τόπος και οι άνθρωποι».

     Στο μπλοκ καταγράφει με εμμονή τα πάντα. Συμπεριφορές, νοοτροπίες εντός κι εκτός στρατοπέδου, τις σχέσεις φαντάρων και ντόπιων κατοίκων σ’ αυτή την τόσο ευαίσθητη περιοχή, αλλά και τις σχέσεις φαντάρων με τους μόνιμους αξιωματικούς, οι οποίοι ζουν υπό ένα καθεστώς φόβου λόγω της δικτατορίας. Τις στιγμές συγκίνησης, νεανικής τρέλας και πλάκας. Πού όμως κόβονται με το μαχαίρι όταν η κατάσταση ζορίζει και επικρατεί η σοβαρότητα και η υπευθυνότητα που απαιτούν οι περιστάσεις.

     Στις 12 Νοεμβρίου, κάτι γίνεται στην Κύπρο. Ο στρατός τίθεται σε επιφυλακή, όλοι επιστρέφουν στις μονάδες τους και γίνεται τοπική επιστράτευση. Στις 16 Νοεμβρίου, ο τότε πρωθυπουργός της Τουρκίας Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, παίρνει εντολή από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση, αν οι απαιτήσεις τις Τουρκίας δεν γίνουν δεκτές, να προχωρήσει σε πόλεμο και να εισβάλλει στην Ελλάδα. «Τουρκικό τελεσίγραφο. Με πέντε όρους για να μην εισβάλλουν. Ο ένας χειρότερος από τον άλλον. Και ο χειρότερος όλων, να αποσυρθεί η Ελληνική Μεραρχία «Μενέλαος» από την Κύπρο. Εντός 45 ημερών». Ήταν η στιγμή που έδειξαν όλοι το πραγματικό τους πρόσωπο. Αξιωματικοί και στρατιώτες, είναι έτοιμοι και αποφασισμένοι να υπερασπιστούν τα σύνορα. Αλλά οι ρεζίληδες που κατείχαν τότε την εξουσία, απέδειξαν πόσο καραγκιόζηδες ήταν. «Είδε ο Ντεμιρέλ, από το Σεπτέμβριο που είχε έρθει, με τι κωθώνια έχει να κάνει. Είδε με τα μάτια του τα σούργελα της Εθνικής κυβέρνησης. Και είπε στους δικούς του, βουρ, αυτοί είναι καφενείο. Είχαν να διαλέξουν ανάμεσα στην πατρίδα και στο καθεστώς. Διάλεξαν να σώσουν τα καθεστώς. Και σακάτεψαν την πατρίδα. Στον Έβρο οι αξιωματικοί κλαίνε. Πάνε με το κεφάλι κάτω. Ντρέπονται τους στρατιώτες. Τους κατοίκους. Νικηθήκαμε χωρίς πόλεμο».

     Εξαιρετικό βιβλίο, γραμμένο με κοφτές φράσεις ελάχιστων λέξεων, με χιούμορ, νοσταλγική διάθεση και αρκούντως διδακτικό. Πριν κλείσω με την προτροπή να διαβάσετε αυτό το βιβλίο, πρέπει να κάνω ειδική μνεία στην εξαιρετική εμφάνισή του (εξώφυλλο, χαρτί, εκτύπωση)-κάτι που βέβαια ισχύει για όλα σχεδόν τα βιβλία των εκδόσεων Τόπος.

Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΦΟΙΝΙΚΑ

ΤΖΙΜΜΥ ΚΟΡΙΝΗΣ

Εκδόσεις ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ

Σελ. 357, Ιούνιος 2014

     Ο Τ. Κορίνης, είναι ο «πατέρας» του Λεμί Κόσιον, του «ήρωα» που έγινε γνωστός μέσα από τις σελίδες του θρυλικού περιοδικού Μάσκα, το οποίο ως γνωστόν δημοσίευε κυρίως ιστορίες αστυνομικές ή μυστηρίου. Είναι ακόμη συγγραφέας πολλών βιβλίων και σεναρίων για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

     Το βιβλίο του «Η Ώρα Του Φοίνικα» ξεκίνησε ως σενάριο για ταινία ξένης παραγωγής που για διάφορους λόγους, δεν γυρίστηκε ποτέ. Δεν είναι ούτε αστυνομικό, ούτε μυστηρίου. Όμως δεν του λείπει το σασπένς, αφού περιγράφει μια αγωνιώδη μάχη ενάντια στο χρόνο, μέσα σε συνθήκες πλήρους πολιτικής ανωμαλίας, που οφείλεται -αν και ο συγγραφέας δεν το αναφέρει «ρητά»- στο ότι η ιστορία του εκτυλίσσεται τις πρώτες ώρες του πραξικοπήματος του 1967, όταν οι πολίτες βρίσκονται σε πλήρη σύγχυση, κανείς δεν γνωρίζει τι πραγματικά συμβαίνει και κυριαρχεί το αίσθημα του φόβου. 

     Ο Τέρενς Μέρντοκ, είναι αμερικανός διάσημος καρδιοχειρουργός, ο οποίος έρχεται στην Ελλάδα μετά από πρόσκληση του πρώην βοηθού του στην Κλινική Μάγιο των ΗΠΑ και νυν διακεκριμένου καρδιοχειρουργού στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών, Κώστα Πανάγου. Ο σκοπός της επίσκεψης είναι διπλός. Αφ’ ενός για να δώσει διάλεξη στον ιατρικό κόσμο της Αθήνας σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις της ιατρικής και τις νέες μεθόδους που αναπτύσσονται στις ΗΠΑ. Αφ’ ετέρου για να χειρουργήσει αφιλοκερδώς και εν είδη «μαθήματος», μια δύσκολη περίπτωση ενός νέου στην ηλικία καρδιοπαθή. Τον συνοδεύει η αναισθησιολόγος Έλενα Καρτράιτ, που έχει μόνιμη θέση στην ομάδα του, αλλά και στην καρδιά του.

     Η εγχείρηση στέφεται με απόλυτη επιτυχία. Το επόμενο ξημέρωμα όμως, ο ασθενής παρουσιάζει μια αρρυθμία-αντίδραση λίγο-πολύ αναμενόμενη-και ο εφημερεύων γιατρός, ενημερώνει τον Μέρντοκ, που βρίσκεται στο ξενοδοχείο του. Μαζί με την Καρτράιτ, ξεκινούν με ένα ταξί για το νοσοκομείο, αλλά στο δρόμο γίνονται στόχος επίθεσης από ένα …άρμα μάχης και γλιτώνουν την τελευταία στιγμή, όταν καταφέρνουν να μπουν στον περίβολο του νοσοκομείου. Βρίσκεται σε εξέλιξη το στρατιωτικό πραξικόπημα κι οτιδήποτε κινείται στους δρόμους της Αθήνας, αποτελεί στόχο, αφού έχουν ξεσπάσει συγκρούσεις με κάποιους που αντιστέκονται. Όταν φτάνουν οι πρώτοι τραυματίες, ο Μέρντοκ, όπως επιβάλλει το καθήκον και ο όρκος που έχει δώσει, προσφέρεται να συνδράμει στην περίθαλψή τους. Όμως σύντομα στο νοσοκομείο εισβάλουν πάνοπλοι στρατιωτικοί, συλλαμβάνουν τον Μέρντοκ και τον Πανάγο που εκείνη τη στιγμή προσπαθούσαν να σώσουν τη ζωή ενός τραυματία και αναχωρούν προς άγνωστη κατεύθυνση.

     Όταν η Καρτράιτ αντιλαμβάνεται τι πραγματικά έχει συμβεί και με τι είδους παρανοϊκούς έχουν μπλέξει, χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια της. Αλλά είναι και πολύ πεισματάρα για να τα παρατήσει. Ξέρει ότι η ζωή του Μέρντοκ διατρέχει σοβαρό κίνδυνο και πρέπει να ξεπεράσει πολλά και σοβαρά εμπόδια (έλλειψη επικοινωνιών, απαγόρευση κυκλοφορίας, οδομαχίες κλπ) για να φτάσει στην πρεσβεία των ΗΠΑ, όπου ελπίζει ότι θα βρει τη βοήθεια που χρειάζεται στην αναζήτηση και σωτηρία του Μέρντοκ.

     Το βιβλίο είναι καλογραμμένο. Οι περιγραφές των πρώτων ωρών του πραξικοπήματος είναι ολοζώντανες. Όπως και η ασθματική αναζήτηση της Καρτράιτ, που γυρνά από στρατόπεδο σε στρατόπεδο. Τέλος είναι εξαιρετικά σκιαγραφημένοι οι χαρακτήρες τόσο των πολιτών-θυμάτων, όσο και των πραξικοπηματιών, που μέσα στην παράνοιά τους και τη φασιστική τους νοοτροπία, δείχνουν το ψυχρό τους πρόσωπο, την έλλειψη οποιασδήποτε ανθρωπιάς και σεβασμού στην ανθρώπινη ζωή. 

Ο ΘΕΡΜΟΣΤΑΤΗΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΟΥΛΗΣ

Εκδόσεις ΜΕΛΑΝΙ

Σελ. 132, Νοέμβριος 2014

     Δεκατρία διηγήματα περιλαμβάνει η συλλογή «Ο Θερμοστάτης» του Κ. Πουλή. Τρία από αυτά έχουν ήδη δημοσιευτεί σε περιοδικά και blog, αλλά τα υπόλοιπα, βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας. Τα κείμενα της συλλογής, είναι γραμμένα με χιούμορ, ειρωνεία αλλά και αγάπη και τρυφερή διάθεση για τους χαρακτήρες που πρωταγωνιστούν.

     Όπως για τον Τάκη του «Ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο Των Εξαρχείων», που από κει που ήταν μια χαρά παιδί, βοηθός στο κουρείο του κυρ Βασίλη, («φιλότιμος όμως ο Τάκης, κάτι με το χαμόγελο, κάτι που του άρεσε να περιποιείται το μαγαζί, να φέρνει κανάν πίνακα από τη λαϊκή, καμιά γλάστρα, τελικά είχε γίνει η ψυχή του κουρείου»), ώσπου ένα όνειρο του ανέτρεψε τη ζωή. Στο «Έρως Ανεπίκαιρος», ο Νίκος και η Μαρία είναι γραφτό να μην προχωρήσουν τη σχέση τους αφού όλοι και όλα λες και συνωμοτούν εναντίον τους. Στο «Θρίαμβο» ο φιλόλογος Γρίβας, μυεί τους έφηβους και ξαναμμένους μαθητές του στην ποίηση του Εμπειρίκου, οπότε «το Α2 έζησε για πρώτη φορά μια αληθινή λογοτεχνική εμπειρία, μια στιγμή που ζωή και ποίηση γίνονται ένα». Ο Γιάννης του «Να Πως Με Λες Εμένα» «έχει ένα πρόβλημα. Δεν καταλαβαίνει τα οικονομικά». Κι αφού κάθε προσπάθειά του να βελτιώσει τις γνώσεις του αποτυγχάνει, κάνει ότι μπορεί για «να ξεπεράσει το σύμπλεγμα κατωτερότητας που τον κατέτρυχε». Το «Ενάμιση Τετραγωνικό Μέτρο», είναι τόσο μικρό όσο και η διάσταση του τίτλου. Οι ήρωες του «Γκουρμέ» είναι τρεις φίλοι, σπουδαστές του Ωδείου Τσαϊκόφσκι στη Μόσχα, με αγάπη στη λογοτεχνία και ειδικά την ποίηση, οι οποίοι λαμβάνουν ένα δώρο, που θα μετατρέψει την κατανάλωση ενός «βρώμικου» σε γκουρμέ απόλαυση. Το επόμενο διήγημα έχει τίτλο «Το Χιλιόμετρο Μηδέν». Ο Θανάσης εξαιτίας της εμμονής του να εντοπίσει το ακριβές σημείο από το οποίο μετριούνται οι χιλιομετρικές αποστάσεις, θα έχει πολύ σοβαρά προβλήματα. Η «Μαμά Του Κτήνους» τη γλιτώνει από μια καρεκλιά που το ίδιο το «κτήνος» κατευθύνει προς το κεφάλι της, από ένα γύρισμα της τύχης. Το «Νεοφορμαλισμός Ή Θάνατος», είναι μια ξεκαρδιστική παρωδία της συζήτησης δύο «διανοούμενων» που χρησιμοποιούν γλώσσα που ταιριάζει μόνο σε φανατικούς οπαδούς. Ο ρατσισμός που διαχέεται σε κάθε στρώμα και κάθε ηλικία της ελληνικής κοινωνίας, είναι το θέμα του «Χωρίς Χαρτιά». Συμπαθέστατος, αλλά τελείως «αλλού» είναι ο ήρωας του «Κάμπινγκ Στην Πλατεία Συντάγματος». Ένα ταξίδι με τρένο περιγράφει το επόμενο διήγημα («Το Κάθισμα Του Τζαγκαναθ Σλανκερσεθ»), στο οποίο ο Γιώργος ερωτεύεται εναλλάξ την Όλγα και την Μαρία. «Ήταν ένα άθλιο, σαδιστικό παιχνίδι της μοίρας, να στριμώξει δύο έρωτες στο ίδιο βαγόνι». Τέλος στο «Ο Θερμοστάτης», ο Αλέξης υποφέρει από τη ζέστη, ακόμη και τις πιο κρύες νύχτες του θρακιώτικου χειμώνα.

     Όπως γράφω και στην αρχή, πρόκειται για αξιοπρόσεχτα κείμενα, που ακόμα και στις δραματικές στιγμές αποπνέουν κατά έναν παράδοξο τρόπο αισιοδοξία, είναι γραμμένα με υποβόσκουσα ειρωνεία και υποδόριο χιούμορ, που κάποιες φορές μπορείς να το αντιληφθείς, μόνο αφού έχεις διαβάσει και τις τελευταίες λέξεις του κειμένου. 

ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΟΚΑΣΤΡΟ

ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΡΥΔΑΚΗΣ

Εκδόσεις ΠΑΠΥΡΟΣ

Σελ. 134, Σεπτέμβριος 2014

     Στον κόσμο του ονείρου και του μύθου μας βάζει ο Σ. Καρυδάκης με το βιβλίο του «Το Γυναικόκαστρο».

     Ο Ντέτλεφ, είναι ένας νεαρός γερμανός, γιος βερολινέζας πόρνης κι αγνώστου πατρός, που έχει μεγαλώσει στο δρόμο, φτωχός και χαμηλής μόρφωσης, που όμως έχει ένα αξιοσημείωτο ταλέντο στο σχεδιασμό κόμικς. Χάρη στο ταλέντο του αυτό, θα του δοθεί η ευκαιρία να ταξιδέψει σε Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα. «Ένα πολιτιστικό ίδρυμα, δεν θυμόταν καν ποιο, μέσω του περιοδικού με το οποίο συνεργαζόταν ως εικονογράφος και κομίστας, τον είχε χρηματοδοτήσει ώστε να επισκεφθεί αυτές τις σημαντικές, λέει, για τα εικαστικά χώρες». Επειδή όμως τα λεφτά του ιδρύματος δεν ήταν αρκετά για να παρατείνει τη διαμονή του, καταφεύγει στην επαιτεία και σε δουλειές του ποδαριού. Για μια τέτοια δουλειά τον προσλαμβάνει η Διονυσία, μια όμορφη βοτανολόγος, που επειδή θέλει να μελετήσει τα αγριολούλουδα της Πίνδου, θέλει να εκμεταλλευτεί το ταλέντο του στο σχέδιο, αφού  «σχεδίαζε κάθε λουλούδι με τη συνηθισμένη του προσοχή κι ακρίβεια». Μετά από μερικές μέρες περιπλανήσεων στον ορεινό όγκο της Πίνδου, καταλήγουν σε ένα σχεδόν απομονωμένο χωριό, όπου ζουν μόνο γυναίκες. Ορεσίβιες Σαρακατσάνες κάθε ηλικίας. Οι άντρες; Λείπουν είτε στις πόλεις είτε στο εξωτερικό για δουλειά. «Οι γυναίκες ανακάλυψαν πως ζούνε μια χαρά δίχως αρσενικούς. Γι’ αυτό μήνυσαν στους άνδρες τους να μην ξαναγυρίσουν». Του προτείνουν να μείνει μαζί τους έμμισθα, με σκοπό να εκτελεί μια συγκεκριμένη εργασία. «Για να λέμε την αλήθεια, τους λείπει πολύ το κοκό. Επίσης τους λείπουν τα μικρά παιδιά. Έτσι λοιπόν, αναζητούν έναν σαν εσέ, μα μόνο έναν. Να είναι απλός, υπάκουος, εύχρηστος και μπόλικος σε όλα. Θα τις ευχαριστείς και θα τους κάνεις παιδιά. Θα πληρώνεσαι, θα περνάς καλά και νομίζω πως θ’ αντέξεις κάνα- δυό χρόνια». Οι γυναίκες ρυθμίζουν μεταξύ τους πως θα χρησιμοποιούν τις «υπηρεσίες» του Ντέτλεφ και αρχίζει γι’ αυτόν μια όμορφη ζωή σε ένα ειδυλλιακό περιβάλλον.

     Ο ερχομός ενός βαρύ χειμώνα, αναγκάζει τις γυναίκες για να κάνουν οικονομία στα καύσιμα, να ζήσουν όλες μαζί στο ίδιο κτίριο. Οι καιρικές συνθήκες δεν επιτρέπουν δραστηριότητες στην ύπαιθρο και για να περάσουν οι ατέλειωτες ώρες απραξίας, αρχίζουν να αφηγούνται ιστορίες. Αυτές οι αφηγήσεις σε συνδυασμό με κάποιες οργιαστικές τελετές που είχαν γίνει το καλοκαίρι και παρακολούθησε ο Ντέτλεφ, τον πείθουν ότι τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα απ’ ότι αρχικά φαίνονται και ότι οι γυναίκες αυτές είναι… Νεράιδες.

     Το βιβλίο του Σ. Καρυδάκη, μας ξαναφέρνει στο νου, τα παραμύθια που μας έλεγαν οι γιαγιάδες μας, για νεράιδες, ξωτικά κι «ανεμικές». Από την άλλη, θέτει «φωναχτά» το ερώτημα που κάποια στιγμή όλοι κάναμε στον εαυτό μας: μήπως τα πράγματα θα ήταν καλύτερα, αν αφήναμε να κάνουν κουμάντο οι γυναίκες;