ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

ΗΛΙΑΣ ΤΣΕΧΟΣ
Επιμέλεια ΓΙΩΤΑ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΟΥ
Εκδόσεις ΑΝΑΛΕΚΤΟ
Σελ. 272, Σεπτέμβριος 2021

      Τις πρώτες μέρες του Σεπτεμβρίου, κυκλοφόρησε το σημαντικό αυτό για τον ποντιακό πολιτισμό βιβλίο.

     Ο γνωστός ποιητής Ηλίας Τσέχος, με επιμονή και υπομονή, συνέλλεξε και μετέφερε στην νέα ελληνική γλώσσα, μερικά από τα σημαντικότερα ποιήματα και δίστιχα της ποντιακής παράδοσης. Παράλληλα, συμπλήρωσε αυτήν την ανθολογία με έργα (ή αποσπάσματα έργων) νεότερων επώνυμων Ποντίων δημιουργών. «Τα ποιήματα στην ποντιακή γλώσσα πάρθηκαν από διασωθείσες πηγές, από θελήσεις μερακιών αυτών των ανδρών του πνεύματος στο ανθρώπινο σώμα, ώστε να έχουμε δρόμους, γέφυρες, να περπατούμε και να περνούμε τον πολιτισμό του ποντιακού ελληνισμού μελετώντας τον, μιας ποντιακής χώρας στους αιώνες παρούσας…». 

     Τα τραγούδια της δημοτικής παράδοσης του Πόντου που ανθολογούνται, είναι κυρίως ιστορικά, ακριτικά, νεκρικά, ερωτικά ακόμη και σατιρικά, ενώ στα έργα των νεώτερων δημιουργών, τόσο αυτών που γεννήθηκαν στον Πόντο, όσο και αυτών των μεταγενέστερων γενεών, κυριαρχεί η νοσταλγία για τις χαμένες πατρίδες. Από επιλογή «η Ανθολογία δεν χωρίστηκε σε ενότητες! Αφήνει τη ροή της νοερά να αρχίζει με τα δημώδη ή λαϊκά ποιήματα από τον 10^ο αιώνα μέχρι τα τώρα, βεβαιωμένοι πως η ποντιακή ποίηση είναι παντοδύναμη κι εφάμιλλη των δημοτικών τραγουδιών στη δημοτική ποίησή μας. Ακολουθούν νεότερες γενιές Ποντίων δημιουργών με ηρωικά, επικά, λυρικά θέματα, συνεχίζοντας τα θρυλικά ποντιακά τραγούδια, στους καημούς, στις μάχες, στους έρωτες και στους χαμούς, σε αναφορές στα ήθη και τα έθιμα της εποχής εκείνων των χρόνων και των τωρινών».

     Φυσικά, όπως γράφω και πιο πάνω, έχει υπάρξει πρόβλεψη και για όσους δεν έχουν επαρκείς γνώσεις της ποντιακής γλώσσας, που σύμφωνα με τους περισσότερους μελετητές, διασώζει λέξεις και γραμματικούς τύπους της αρχαίας ελληνικής. «Το βιβλίο διαβάζεται εύκολα. Στις αριστερές σελίδες τα ποιήματα στην ποντιακή γλώσσα ή ποντιακή διάλεκτο, αν επιθυμείτε. Στις δεξιές σελίδες τα ποιήματα στη νεοελληνική γλώσσα, με έναν τρόπο πιστό και άπιστο μεταφοράς κατά λέξη, σπουδαίας όμως εικόνας, ατμόσφαιρας, σεβασμού, ρυθμού, ανάσας της πνοής στο μεγαλείο αυτής της γλώσσας, που παλεύει τη σωτηρία της. Όλο το βάρος του εγχειρήματος έχει δοθεί στη μεταφορά της ποντιακής ποίησης στη νεοελληνική γλώσσα, δυναμικά, ικανά, αφού την ποντιακή γραφή και το γλωσσάρι, ανέλαβε κι έλαμψε ο άφθονος πλούτος της Γιώτας Ιωακειμίδου».

     Το βιβλίο συμπληρώνει ένα εξαιρετικά επιμελημένο Γλωσσάρι, ξεχωριστό για κάθε ανθολογούμενο κείμενο (!), και στο οποίο η Γ. Ιωακειμίδου δεν αρκείται να μεταφράζει-ερμηνεύει τις λέξεις, αλλά και να «ιχνηλατεί» και να επισημαίνει την προέλευσή τους, καθώς κι ένα σύντομο σημείωμα του Θεόδωρου Εμπεσλίδη. Τέλος θα πρέπει να επισημάνω την προσεγμένη έκδοση που έγινε από τις εκδόσεις Ανάλεκτο, έναν σχετικά νεότευκτο εκδοτικό οίκο, που δραστηριοποιείται στην περιφέρεια.

     Η «Ανθολογία Ποντιακής Ποίησης» είναι ένα έργο που θα συγκινήσει όλους τους Πόντιους, αλλά και κάθε αναγνώστη ή μελετητή, που ενδιαφέρεται να εντρυφήσει στην λαογραφία, την ποντιακή γλώσσα, την ποίηση και τον πολιτισμό του Ποντιακού Ελληνισμού.

     Η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει στο Θερινό Δημοτικό Θέατρο Νάουσας, το Σάββατο 25 Σεπτεμβρίου 2021, στις 7.30 μμ. Την παρουσίαση συνδιοργανώνουν η Εύξεινος Λέσχη Ναούσης-Εθνική Βιβλιοθήκη Αργυρούπολης «Ο Κυριακίδης» και οι εκδόσεις Ανάλεκτο. Θα μιλήσουν οι: Γιώργος Ορδουλίδης, καθηγητής Βυζαντινής Μουσικής, Άρχων Μαϊστωρ Μ.τ.Χ.Ε. και η Γιώτα Ιωακειμίδου, φιλόλογος, συγγραφέας, ερευνήτρια και διδασκάλισσα της Ποντιακής διαλέκτου. Θα προλογίσει ο Άκις Θωμαΐδης εκδότης και ο πρόεδρος της Ευξείνου Λέσχης, Φώτης Φανιάδης. Η εκδήλωση γίνεται με την αρωγή του Δήμου Νάουσας.