Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ

ANDREA CAMILLERI
Μετάφραση ΦΩΤΕΙΝΗ ΖΕΡΒΟΥ
Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ
Σελ. 332, Οκτώβριος 2024 

     Όπως έγραψα στην παρουσίαση του μυθιστορήματος «123^ο Χιλιόμετρο» (Ιανουάριος 2025), φέτος συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη γέννηση του Α. Καμιλλέρι. Γι’ αυτό το λόγο, παρουσιάζω ένα ακόμη μυθιστόρημα του μεγάλου Ιταλού λογοτέχνη.

     Η Σικελία, λόγω της θέσης της στη Μεσόγειο, δέχτηκε πολλούς εισβολείς, από την αρχαιότητα ακόμη. Φοίνικες, Έλληνες, Καρχηδόνιοι, Ρωμαίοι, Βάνδαλοι, Οστρογότθοι, Βυζαντινοί, Άραβες και άλλοι, κατέκτησαν κατά περιόδους το νησί. Από το 1250 μέχρι το 1710 περίπου, η Σικελία βρισκόταν υπό τη διακυβέρνηση των Ισπανών. Σε αυτή την ιστορική περίοδο εκτυλίσσεται η ιστορία του μυθιστορήματος που θα σας παρουσιάσω σήμερα.

     Ο μαρκήσιος ντον Άνχελ ντε Γκουζμάν, είναι ο διοικητής της Σικελίας έχοντας τον τίτλο του αντιβασιλέα, διορισμένος από τον βασιλιά Κάρολο Β! της Ισπανίας. Έφτασε στο Παλέρμο το 1675, ενώ ένα μήνα μετά έφτασε και η σύζυγός του Ελεονόρα ντι Μόρα, μια καλλονή εντυπωσιακής ομορφιάς. Η άφιξη του αντιβασιλέα «εντυπωσίασε τους πάντες για δύο λόγους. Ο πρώτος ήταν η ηλικία του, δεδομένου ότι δεν είχε πατήσει τα τριάντα, και η Σικελία δε θυμόταν μέχρι τότε αντιβασιλέα μικρότερο από πενήντα χρονών. Και ο δεύτερος η ισχνότητά του, ο ντον Άνχελ δεν είχε ίχνος λίπους επάνω του, το δέρμα ήταν κολλημένο στα οστά του, δε ζύγιζε πάνω από τριάντα κιλά. Αν φυσούσε δυνατός άνεμος, θα τον παρέσερνε σαν ξερό φύλλο».

     Λίγο καιρό μετά όμως, άρχισε ένα παράξενο φαινόμενο. Ο αντιβασιλέας άρχισε να παχαίνει διαρκώς, ακόμη κι αν έμενε νηστικός για μια ολόκληρη εβδομάδα. Κλήθηκαν να τον εξετάσουν οι καλύτεροι γιατροί. Κανένας δεν μπόρεσε ούτε να ερμηνεύσει, ούτε να αντιστρέψει το φαινόμενο. Έτσι, δύο χρόνια αργότερα, είχε φτάσει τα 190 κιλά!! Όπως είναι φυσικό, κάθε σωματική δραστηριότητα ήταν σχεδόν αδύνατη κάτι που επέφερε νωθρότητα. Η σωματική νωθρότητα, σύντομα μεταβλήθηκε και σε πνευματική. Αυτό το γεγονός, έδωσε την ευχέρεια στα πέντε μέλη του Ιερού Βασιλικού Συμβουλίου, στο οποίο προήδρευε ο αντιβασιλέας και που το απάρτιζαν άνδρες «ευγενείς», πλούσιοι αλλά και άπληστοι, να αποδυθούν σε ένα όργιο καταλήστευσης δημοσίου χρήματος και σύνταξης νομοθετημάτων, με ευνοϊκές διατάξεις για τους ίδιους και τους φίλους τους.

     Μέχρι που στη διάρκεια μιας συνεδρίασης ο αντιβασιλέας πεθαίνει ξαφνικά. Τα μέλη του Συμβουλίου… ενθουσιάζονται!Ξέρουν ότι μέχρι να αντικατασταθεί ο αντιβασιλέας, θα περάσουν μήνες. Έτσι θα έχουν την ευχέρεια για ακόμη μεγαλύτερες και πιο επικερδείς ρεμούλες. Τότε η Ελεονόρα, θα εμφανιστεί στο Συμβούλιο και θα παρουσιάσει μια ιδιόχειρη διαθήκη του συζύγου της, με την οποία διορίζει αυτήν σαν διάδοχό του! Οι Σύμβουλοι δυσκολεύονται να το αποδεχτούν και θα την πολεμήσουν με κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο. Όμως όπως θα αποδειχθεί, η Ελεονόρα εκτός από πανέμορφη είναι μια γυναίκα εκπληκτικής ευφυΐας.

     Η Ελεονόρα κυβέρνησε για πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Μόλις είκοσι επτά ημέρες. Ο τίτλος του αντιβασιλέα συνοδευόταν από τον τίτλο του αντιπρόσωπου του Πάπα, αξίωμα που δεν μπορούσε να κατέχει μια γυναίκα. Παρ’ όλα αυτά, οι αναφορές που υπάρχουν δίνουν «…την εικόνα μιας εξαιρετικής γυναίκας η οποία δικαιούται  μεγάλο σεβασμό για όσα κατάφερε στο σύντομο διάστημα που κυβέρνησε τη Σικελία. Δικό της επίτευγμα η μείωση της τιμής του ψωμιού και η δημιουργία του υπεύθυνου εμπορίου που φρόντιζε τη σωστή λειτουργία των εβδομήντα δύο συντεχνιών του Παλέρμο. Όσο για τις αποφάσεις που πήρε προς όφελος των γυναικών, πρέπει ν’ αναφερθεί ότι επαναλειτούργησε ένα ίδρυμα για παρθένες που κινδύνευαν να παραστρατήσουν και άλλο ένα για ηλικιωμένες και άρρωστες πόρνες, που και τα δύο είχαν διακόψει τη λειτουργία τους λόγω έλλειψης πόρων, ενώ ολοκληρωτικά δικό της δημιούργημα είναι η επονομαζόμενη βασιλική προίκα και το ίδρυμα «Μετανοούσα Μαγδαληνή». Δική της ήταν και η απόφαση να έχουν πρόσβαση σε βοηθήματα, και οικογένειες με λιγότερα από δώδεκα παιδιά».

     Ο μεγάλος δάσκαλος της ιταλικής λογοτεχνίας, μεταπλάθει λογοτεχνικά ένα περιστατικό της Ιστορίας της ιδιαίτερης πατρίδας του, και γράφει ένα συναρπαστικό, γοητευτικό, απολαυστικό μυθιστόρημα, με ηρωίδα μια πολύ ξεχωριστή γυναίκα.