ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΣΗ

KATE ATKINSON

Μετάφραση ΙΩΑΝΝΑ ΗΛΙΑΔΗ

Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Σελ. 399, Ιούνιος 2019

     Η βρετανίδα συγγραφέας K. Atkinson, με το μυθιστόρημα «Παραπλάνηση», μας εισάγει στον κόσμο των κατασκόπων. Πολλοί συγγραφείς στο παρελθόν επιχείρησαν να κάνουν το ίδιο. Κάποιοι-λίγοι-έκαναν εξαιρετική δουλειά. Αρκετοί τα κατάφεραν πολύ καλά. Άλλοι λιγότερο καλά και κάποιοι απέτυχαν παταγωδώς. Κανείς όμως δεν το έκανε με τον τρόπο της Atkinson. Δηλαδή με τόσο χιούμορ, που σε κάνει να νομίζεις ότι πρόκειται για ένα ανάλαφρο, χιουμοριστικό, κατασκοπικό θρίλερ ή μια παρωδία, ενώ δεν είναι καθόλου έτσι.

     Μια 60χρονη γυναίκα, βρίσκεται χτυπημένη από αυτοκίνητο σε ένα δρόμο του Λονδίνου, την άνοιξη του 1981. «Πεσμένη στο πεζοδρόμιο της Ουίγκμορ Στριτ με ανήσυχους περαστικούς παντού γύρω της, κατάλαβε πως δεν υπήρχε τρόπος να ξεφύγει από αυτό που είχε συμβεί. Ήταν μόλις εξήντα ετών, αν και η ζωή της φαινόταν να έχει διαρκέσει πολύ. Κι όμως ξάφνου όλα έμοιαζαν με ψευδαίσθηση, με ένα όνειρο που συνέβη σε κάποιον άλλο. Τι παράξενο πράγμα που ήταν η ύπαρξη».

     Η γυναίκα είναι η Τζούλιετ Άρμστρονγκ, που έχει μόλις επιστρέψει στην Αγγλία, μετά από μακρά παραμονή στο εξωτερικό. Το ατύχημα αποτελεί το έναυσμα για να αναπολήσει τη ζωή της από το 1940, όταν νεαρή κοπέλα έκανε αίτηση να καταταγεί στις ένοπλες δυνάμεις, αλλά τελικά κλήθηκε να υπηρετήσει στην ΜΙ5. «Η Τζούλιετ δεν είχε κάνει αίτηση στην Υπηρεσία Ασφαλείας. Ήθελε να καταταγεί σε μία από τις γυναικείες ένοπλες δυνάμεις, όχι από ιδιαίτερο πατριωτισμό αλλά επειδή είχε εξαντληθεί από την προσπάθεια να επιβιώνει μόνη της τους μήνες μετά τον θάνατο της μητέρας της». Την ενέταξαν σε μια ομάδα της οποίας το καθήκον ήταν να παρακολουθεί φιλοναζιστές βρετανούς, που θα μπορούσαν να μεταφέρουν πληροφορίες στους Γερμανούς ή να επιδοθούν σε δολιοφθορές. «Κανείς δεν τους είχε μιλήσει για τη δολιότητα της ΜΙ5. Δεν είχαν μάθει ποτέ ότι μαγνητοφωνούνταν με μικρόφωνα ενσωματωμένα στον σοβά των τοίχων του διαμερίσματος στο Ντόλφιν Σκουέρ όπου πήγαιναν τόσο πρόθυμα κάθε εβδομάδα. Ούτε είχαν την παραμικρή ιδέα ότι ο Γκόντφρι Τόμπι δούλευε για την ΜΙ5 και δεν ήταν πράκτορας της Γκεστάπο στον οποίο πίστευαν ότι μετέφεραν προδοτικές πληροφορίες. Και θα εκπλήσσονταν πολύ αν μάθαιναν ότι την επόμενη μέρα, στο διαμέρισμα της διπλανής πόρτας, μια κοπέλα καθόταν μπροστά από μια μεγάλη γραφομηχανή Imperial και απομαγνητοφωνούσε εκείνες τις προδοτικές συνομιλίες […] Κι εκείνη η κοπέλα […] ήταν η Τζούλιετ». Η ομάδα αυτή, κατάφερε να εξουδετερώσει τους φιλοναζιστές και να εξαρθρώσει το δίκτυο που είχαν δημιουργήσει πριν γίνουν επικίνδυνοι.

     Στις Υπηρεσίες Ασφαλείας, παρέμεινε σε όλη τη διάρκεια του πολέμου. «Μετά, όπως τόσοι άλλοι, απολύθηκε με συνοπτικές διαδικασίες από την Υπηρεσία. Βρήκε καταφύγιο στο Μάντσεστερ και στο BBC».

     Όμως από τη στιγμή που θα μπεις σε αυτόν τον σκοτεινό κόσμο, όπου τίποτα δεν είναι ξεκάθαρο, τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται και δεν μπορείς να έχεις εμπιστοσύνη σε κανένα, δεν ξεφεύγεις ποτέ. Μια δεκαετία σχεδόν αργότερα, τα φαντάσματα του παρελθόντος θα επιστρέψουν και οι λογαριασμοί που παρέμεναν ανοιχτοί, θα πρέπει να κλείσουν…

     Το μυθιστόρημα έχει πολλές αρετές! Έναν πολύ καλό μύθο, έναν μοναδικό τρόπο γραφής, με ανελέητο, σαρκαστικό χιούμορ, έναν εξαιρετικά δομημένο κεντρικό χαρακτήρα (όπως επίσης εξαιρετικά φτιαγμένοι είναι και οι υπόλοιποι χαρακτήρες), αλλά και την μεγάλη ανατροπή στο τέλος. Γι’ αυτό και σας το συνιστώ.