ΚΥΝΗΓΗΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΑΣΚΑΡΑΚΗΣ
Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Σελ. 583, Οκτώβριος 2020

      Την ιστορία του Ανέστη Πετριδάκη από τις Μουρνιές των Χανίων και του Γιάννη Βεσταβάκη από τη Στέρνα της Ανατολικής Θράκης αφηγείται στο αξιόλογο ιστορικό μυθιστόρημά του «Κυνηγημένοι Από Την Ιστορία», ο Γ. Λασκαράκης.

     Αν και γεννήθηκαν σε τόπο μακρινό ο ένας από τον άλλο, ήταν κοντά ηλικιακά. Το Ιούλιο του 1880 «γεννήθηκε ο Γιάννης Βεσταβάκης. Πριν από δύο χρόνια είχε γεννηθεί ένα άλλο κοπέλι, ο Ανέστης Πετριδάκης. Κυνηγημένοι και οι δύο από την Ιστορία, θα βιώσουν τις παράλληλες διαδρομές τους και θα περάσουν μέσα από τη φωτιά και τα πάθη των πολέμων».

     Ο Ανέστης έμεινε ορφανός σε εφηβική ηλικία. Ο πατέρας του σκοτώθηκε στην επανάσταση του Θέρισου, για την ενσωμάτωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Το 1897, παρασυρμένος από τις μεγαλοστομίες, τα δημαγωγικά κηρύγματα και τους –ανέφικτους και χιμαιρικούς όπως αποδείχτηκε-στόχους που έθετε η Εθνική Εταιρεία, βρέθηκε εθελοντής στην Θεσσαλία, για να πολεμήσει για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Όμως, «αντικρουόμενοι εφήμεροι στόχοι, εύκολες μεγαλοστομίες, κατηγορίες περί προδοσίας, ατολμία αντίστασης στον αγοραίο λόγο του εθνικισμού», και άκρατος λαϊκισμός με την εξωτερική πολιτική να «ασκείται» στα καφενεία με κραυγές κι όχι ορθό λόγο, οδήγησαν στην ταπεινωτική ήττα την χώρα και τον Ανέστη στην αιχμαλωσία. Κατάφερε να δραπετεύσει και να φτάσει στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί χάρη στην ευφυΐα και την οξυδέρκειά του, έγινε σημαίνον στέλεχος της ομογενειακής κοινότητας. Όπως και της Οργάνωσης, που είχε κύριο στόχο την «ένωση της φυλής και τη διάσωση της ομογένειας μέσα σε ένα μεγάλο πολυεθνικό κράτος της Ανατολής», δηλ. της νέας Τουρκίας. Αυτή η εμπλοκή του, τον έβαλε σε ακόμα μεγαλύτερες περιπέτειες, αφού συνελήφθη και πάλι, για μεταφορά όπλων αυτή τη φορά και καταδικάστηκε σε καταναγκαστικά έργα. Με μυθιστορηματικό τρόπο και μετά από περιπέτειες και κακουχίες, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη με την οικογένεια που είχε εν τω μεταξύ δημιουργήσει.  

     Ο Γιάννης ζούσε με την οικογένειά του στη Στέρνα. Όταν οι δύο του αδελφές παντρεύτηκαν και μετανάστευσαν στην Αυστραλία κι ενώ σχεδίαζε να παντρευτεί και ο ίδιος, κάποιος κακόψυχος συγχωριανός του, τον κατηγόρησε στις τουρκικές αρχές ότι με δωροδοκία απέφυγε στη στρατιωτική θητεία. Αυτό του κόστισε πέντε χρόνια στα τάγματα εργασίας, όπου οι συνθήκες ήταν τραγικές. Όμως άντεξε, επέστρεψε και παντρεύτηκε την αγαπημένη του.

     Οι δύο αυτοί νέοι που έζησαν σε εποχές μεγάλων αλλαγών, αναταραχών και ανακατατάξεων «στιγμές της Ιστορίας που οι βουλές της μοιάζουν σκοτεινές και δόλιες, χωρίς κανείς να μπορεί να διακρίνει τον δρόμο της αρετής από τον δρόμο της κακίας», είναι οι πρόγονοι του συγγραφέα, οι οποίοι μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών κατέληξαν στην Καβάλα.

     Ο Γ. Λασκαράκης γράφει: «Πρόθεσή μου, βέβαια, δεν είναι να διδάξω Ιστορία, αλλά μέσα από την αφήγηση της ιστορίας των προγόνων μου να αποκομίσει ο αναγνώστης γνώση για άγνωστες, ενδεχομένως, σε εκείνον πτυχές της Ιστορίας και πρωταγωνιστών της». Όντως μέσα από την αφήγηση του, που βασίζεται σε πολυπληθείς πηγές, μαθαίνουμε για όχι και τόσο γνωστές λεπτομέρειες της Ιστορίας της εποχής εκείνης, που ακόμα και σήμερα, διδάσκεται κάπως «συσκοτισμένη» στα σχολεία. Γράφω «ακόμα και σήμερα» γιατί την εποχή των δικών μου σχολικών χρόνων, η εποχή αυτή «απουσίαζε» από την διδακτέα ύλη. Όποιος δεν ενδιαφέρθηκε αργότερα να διαβάσει και να μάθει κάποια γεγονότα, έχει μια πολύ θολή εικόνα των όσων συνέβησαν. Συναρπαστική είναι και η αφήγηση που αφορά τους πρωταγωνιστές της οικογενειακής ιστορίας, που έζησαν ζωή έντονη, ενδιαφέρουσα και κάποιες φορές επικίνδυνη. Ο έντεχνος συνδυασμός αυτών των δύο (δηλ. της Ιστορίας με Ι κεφαλαίο και της ιστορίας των δύο οικογενειών) κάνει το βιβλίο ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτο και το συνιστώ ανεπιφύλακτα!

     Σαν υστερόγραφο, να αναφέρω ότι με ιδιαίτερη ικανοποίηση, είδα ότι τα βιβλία των εκδόσεων Επίκεντρο, «επέστρεψαν» στην άρτια επιμέλεια, μετά από μια περίοδο, στην οποία δεν δινόταν η δέουσα προσοχή στην επιμέλεια (κειμένων και τυπογραφική).