ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ

AMBROSE BIERCE
Μετάφραση: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ
Εκδόσεις: ΗΛΕΚΤΡΑ
Σελ 264, Οκτώβριος 2004

     Είδα σε διαφήμιση σήμερα, ότι το συγκεκριμένο βιβλίο, θα δοθεί δώρο σε κυριακάτικη εφημερίδα και σκέφτηκα να αναρτήσω αυτούσια την παρουσίαση που έκανα και δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2005. Αυτό σημαίνει ότι όλες μου οι "παρατηρήσεις" περί εκτύπωσης, βιβλιοδεσίας, ορθογραφικών λαθών κλπ, αφορούν την πρώτη έκδοση κι όχι αυτήν που θα διανεμηθεί με την εφημερίδα.  

     Ένα κλασικό κείμενο της αμερικανικής λογοτεχνίας που έχει τη μορφή λεξικού είναι το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα. Αν και ξεκίνησε να γράφεται πριν από 130 χρόνια, τα λήμματα και οι ερμηνείες τους, είναι εξίσου (ή μάλλον περισσότερο) δηκτικά από την εποχή που γράφτηκαν. Η προκατάληψη, η υποκρισία, και η διαφθορά καυτηριάζονται με τον πιο απροκάλυπτο, χιουμοριστικό δηκτικό και απίθανο τρόπο.

     Το «Αλφαβητάρι Του Διαβόλου», άρχισε να δημοσιεύεται το 1881 στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Σφήκα Του Σαν Φρανσίσκο» σε μόνιμη στήλη του συγγραφέα που ξεκίνησε από το γράμμα Π. Το 1906 εκδόθηκε πρώτη φορά σε βιβλίο με τίτλο «Το Λεξικό Ενός Κυνικού» αν και τα λήμματα περιορίζονταν στη μισή μόνο αλφάβητο (από το Α μέχρι το Λ). Το 1911ο συγγραφέας πρόσθεσε τα υπόλοιπα λήμματα (από το Μ ως το τέλος του αλφαβήτου) και συμπεριέλαβε ολόκληρο το έργο στον έβδομο τόμο του δωδεκάτομου έργου του, δίνοντάς του τον τίτλο «The Devil’s Dictionary».

     Όμως επειδή τα λήμματα «μιλούν από μόνα τους», παραθέτουμε ορισμένα από αυτά:

     Φαγώσιμος. Εύγεστος και υγιεινός, όπως το σκουλήκι για το βάτραχο, ο βάτραχος για το φίδι, το φίδι για το γουρούνι, το γουρούνι για τον άνθρωπο και ο άνθρωπος για το σκουλήκι.

     Αλλάχ. Ο ένας και μοναδικός Θεός των Μωαμεθανών, που είναι εντελώς διαφορετικός από τον ένα και μοναδικό Θεό των Χριστιανών, των Ιουδαίων και εν γένει των υπολοίπων.

     Μελάνη. Δηλητηριώδες παρασκεύασμα από ταννικό γάλλιο του σιδήρου, αραβικό κόμμι και νερό, κυρίως χρησιμοποιούμενο στη διευκόλυνση της μόλυνσης από βλακεία και στη διάδοση της πνευματικής εγκληματικότητας. Οι ιδιότητες της μελάνης είναι παράξενες και αντιφατικές: μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργήσει και να εξαφανίσει, να μαυρίσει και να λευκάνει υπολήψεις, αλλά η συνηθέστερη και πιο αποδεκτή χρήση της είναι η οικοδομική. Πρώτα συνδέει τους λίθους ενός οικοδομήματος φήμης κι ύστερα καλύπτει-σαν σοβάς- την κακή ποιότητα του υλικού. Υπάρχουν κάποιοι που ονομάζονται δημοσιογράφοι κι έχουν φτιάξει λουτρά μελάνης, στα οποία μερικοί πληρώνουν για να μπουν και μερικοί άλλοι για να βγουν. Καμιά φορά συμβαίνει αυτός που πλήρωσε για να μπει, να πληρώνει διπλάσια για να βγει.

     Διάδοση. Το αγαπημένο όπλο των εκτελεστών υπολήψεων.

     Ανακούφιση. Η συναισθηματική κατάσταση στην οποία περιέρχεσαι, ενώ αναλογίζεσαι τι τραβάει ο γείτονάς σου.

     Ο Α. Μπηρς, γεννήθηκε το 1842 στο Οχάιο. Παρακολούθησε μαθήματα ενός χρόνου στο Στρατιωτικό ινστιτούτο του Κεντάκι και ήταν από τους πρώτους που κατατάχτηκε στο στρατό των Βορείων όταν ξέσπασε ο αμερικανικός εμφύλιος, όπου γνώρισε την αγριότητα και τη φρίκη του πολέμου. Μετά τη νίκη των Βορείων επέστρεψε στο Σαν Φρανσίσκο και ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, καυτηριάζοντας την εγκληματική συμπεριφορά των Χριστιανών συμπολιτών του, τον κλήρο και τους πολιτικούς. Παράλληλα αρχίζει να γράφει διηγήματα. Θα μπορούσε να θεωρηθεί πρόδρομος του «μαγικού ρεαλισμού». Το βιβλίο του «Chickamauga», είναι ένα από τα δυναμικότερα σύγχρονα αντιπολεμικά πεζογραφήματα. Το γεγονός πως η δημοσιογραφία τον έκανε διάσημο, δεν τον εμπόδισε να την εγκαταλείψει, έχοντας σιχαθεί τη σχέση της με την πολιτική. Στο απόγειο της φήμης του το 1913, αποφάσισε να πάει στο Μεξικό, που εκείνη την εποχή συνταρασσόταν από την εξέγερση του Pancho Villa, προφανώς για να ενωθεί με το στρατό του. Έκτοτε η τύχη του αγνοείται. Η εξαφάνισή του δημιούργησε μια ολόκληρη μυθολογία στην Αμερική, που οδήγησε στη συγγραφή βιβλίων και στη δημιουργία κινηματογραφικών ταινιών και θεατρικών έργων.

     Το βιβλίο, που απευθύνεται σε ανθρώπους με ανοιχτά μυαλά, συνοδεύεται από τα σχέδια του κλασικού εικονογράφου γελοιογράφου και συγγραφέα Ραλφ Στέντμαν, που δίνουν μια εξαιρετική διάσταση στη σάτιρα του Μπηρς και ερμηνεύουν τον παραλογισμό της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

     Η έκδοση είναι πολύ προσεγμένη, σε πολύ καλό χαρτί, δεμένο με σκληρό εξώφυλλο. Αν έλειπαν και τα αρκετά (για έκδοση τέτοιας ποιότητας και προδιαγραφών) ορθογραφικά λάθη, θα ήταν πολύ καλύτερα.