30 Νοε 2017

ΟΙ ΑΝΕΙΔΙΚΕΥΤΟΙ ΔΕΝ ΒΓΑΖΟΥΝ ΚΙΧ

ΣΤΑΘΗΣ ΙΝΤΖΕΣ
Εκδόσεις ΜΕΛΑΝΙ
Σελ. 85, Ιούνιος 2017

     Την ιστορία ενός νέου άντρα και του έρωτά του περιγράφει στη νουβέλα του ο Στ. Ιντζές.
     Ο νέος αυτός άντρας, όταν δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τις σπουδές του σε μια σχολή ηλεκτρολόγων, έπιασε δουλειά ως ανειδίκευτος στο εργοτάξιο μιας κατασκευαστικής εταιρείας. Ήρθε σε ρήξη με την οικογένειά του και αποφάσισε να ζήσει τη ζωή που ονειρευόταν. «Η κατρακύλα είχε τόση γοητεία όσο ποτέ άλλοτε… Όλες οι παρέες μου ήταν χτισμένες γύρω απ’ τον μύθο του αλκοόλ… Με τα μάτια ενός μικροαστού, η ζωή μου έμοιαζε με διαρκή πτώση, μακριά από την ασφάλεια του σπιτιού, από τον κονφορμισμό και την υπακοή στους νόμους. Νομοτελειακά θα απομακρυνόμουν απ’ την οικογένειά μου, το σπίτι μου, τους συγγενείς και την περιφρόνησή τους. Η αντίθεσή μου με τις συντηρητικές απόψεις τους και την προβλεπόμενη ηθική τους θα μεγάλωνε και, μολονότι είχα ανατραφεί σ’ εκείνο το περιβάλλον που επέτρεπε την παρουσία τους, σύντομα θα γινόμουν ξένος».
     Στο χώρο εργασίας, ανακάλυψε ότι το αριστερό του χέρι, είχε σχεδόν υπερφυσική δύναμη. «Η παλάμη του αριστερού μου χεριού είχε αεροδυναμική μονοθέσιου της Φόρμουλα 1. Ήταν η Ferrari των αριστερών χεριών. Έσκιζε τα κύματα του αέρα στα δύο και ακολουθούσε με άνεση την ταχύτητα κάθε οχήματος… Μπορούσα να βιοποριστώ από τη χρήση του αριστερού μου χεριού; Και αν ναι, τι σόι δουλειές θα έκανα;». Η πιο προφανής απάντηση είναι το μποξ. Έτσι αποφάσισε να μεταναστεύσει στην Κούβα, όπου θεωρούσε ότι υπήρχαν οι κατάλληλες συνθήκες για να προπονηθεί και να αναπτύξει τις ικανότητές του στο σπορ. Ένα βράδυ πριν αναχωρήσει, στο αποχαιρετιστήριο πάρτι, γνώρισε ένα κορίτσι, που όπως τελικά αποδείχτηκε δεν ήταν η περιστασιακή γνωριμία της μιας βραδιάς, αλλά ίσως-ακόμη κι αν ο ίδιος δεν ήθελε να το παραδεχτεί-μιας ολόκληρης ζωής.

     Ο Στ. Ιντζές, έχει πολύ καλό τρόπο γραφής, μια μοναδική ικανότητα στις περιγραφές των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των προσώπων του έργου του και διανθίζει το κείμενό του με γερές δόσεις καλού χιούμορ, κάτι που αποτελεί πάντα ατού. Ενδιαφέρον και διασκεδαστικό βιβλίο.  

24 Νοε 2017

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΞΟΔΟΣ

FEDERICO AXAT
Μετάφραση: ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΒΑΣΙΛΑΚΟΥ
Εκδόσεις: ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
Σελ. 490, Απρίλιος 2017

     Το «Τελευταία Έξοδος», είναι το τρίτο μυθιστόρημα του αργεντινού F. Axat, αλλά το πρώτο που έγινε διεθνής επιτυχία. Έχει ήδη μεταφραστεί σε 35 γλώσσες, ενώ αναμένεται η κινηματογραφική του μεταφορά.
     Ο Τεντ Μακέι, έδειξε από πολύ μικρή ηλικία ότι ήταν ένα ξεχωριστό παιδί. Όταν ήταν στο δημοτικό σχολείο, ήταν πρωταθλητής στο σκάκι. Αργότερα στο πανεπιστήμιο φάνηκε ότι «ήταν απίστευτα έξυπνος και προικισμένος επιπλέον με μια πρωτοφανή φωτογραφική μνήμη. Αυτό έκανε τον Τεντ να διακρίνεται τόσο στα αναλυτικά θέματα όσο και σε εκείνα που απαιτούσαν αποκλειστικά απομνημόνευση».
     Στην ενήλικη ζωή του, ο Μακέι τα έχει όλα: είναι πλούσιος από μια επιτυχημένη επιχείρηση και έχει μια υπέροχη οικογένεια. Όμως είναι «έτοιμος να ρίξει μια σφαίρα στον κρόταφο». Ο γιατρός του, του έχει ανακοινώσει ότι έχει έναν όγκο στον εγκέφαλο, ο οποίος θα επηρεάσει την ποιότητα της ζωής του. Δεν θέλει να το περάσει όλο αυτό κι επιλέγει την αυτοκτονία, ένα χρονικό διάστημα που η γυναίκα του με τις δύο κόρες τους βρίσκονται στη Φλόριντα για να επισκεφθούν τους παππούδες τους που ζουν εκεί.
     Την ώρα που είναι έτοιμος να τραβήξει τη σκανδάλη, επίμονα χτυπήματα στην πόρτα, τον αναγκάζουν να ανοίξει. Στην άλλη πλευρά βρίσκεται ένας νεαρός, που λέει στον Μακέι πως γνωρίζει τι πρόκειται να κάνει και πως έχει κάτι να του προτείνει. Ο Μακέι όταν ξεπερνά το αρχικό σοκ και την έκπληξη για το πόσο καλά πληροφορημένος είναι εκείνος ο άγνωστος νεαρός, δέχεται να τον ακούσει. Εκείνος του λέει «ότι ήταν μέλος μιας οργάνωσης αυτοχείρων που τον είχε στρατολογήσει για να μετριαστεί ο πόνος των αγαπημένων προσώπων κάνοντας τις αυτοκτονίες να φανούν σαν φόνοι. Κάθε αυτόχειρας σκοτώνει τον επόμενο. Και για να γίνεις μέλος της αλυσίδας πρέπει να πάρεις εκδίκηση για έναν άδικο θάνατο…». Όταν ο Μακέι λέει ότι δέχεται, δεν υποψιάζεται αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει.

     Έτσι ξεκινά το εξαιρετικό αυτό ψυχολογικό θρίλερ όπου-για να χρησιμοποιήσω μια κλισέ έκφραση-τίποτε δεν είναι αυτό που φαίνεται, κρατά αδιάπτωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και όπου οι ανατροπές είναι συνεχείς, όχι μέχρι την τελευταία σελίδα, αλλά μέχρι και την τελευταία πρόταση! 

18 Νοε 2017

ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΑ ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

GILES MILTON
Μετάφραση ΟΥΡΑΝΙΑ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ
Σελ. 560, Ιούνιος 2017

     Στην πορεία της ανθρώπινης ιστορίας, συμβαίνουν γεγονότα που είναι παράξενα, δραματικά, εντυπωσιακά, αστεία, απίστευτα, ανεξήγητα που παρά το ενδιαφέρον που μπορεί πρόσκαιρα να προκαλούν, είναι «μικρά» και δεν απασχολούν την επίσημη ιστοριογραφία. Απλώς υπάρχουν ως υποσημειώσεις σε κάποια βιβλία Ιστορίας στην καλύτερη περίπτωση, βρίσκονται καταχωρημένα σε κάποια αρχεία στα οποία επιθυμούν να έχουν πρόσβαση μόνο κάποιοι επιστήμονες ή βρίσκονται «ξεχασμένα» στις μέσα σελίδες κάποιων εφημερίδων και περιοδικών.
     Ποιος γνωρίζει για παράδειγμα για την αγγλίδα ερωμένη του Χίτλερ, η οποία κατά μία αφήγηση, ενδέχεται να γέννησε το παιδί του; Ή για τον Χίρο Ονόντα, έναν ιάπωνα στρατιώτη που δεν… αντιλήφθηκε ότι τελείωσε ο Β! παγκόσμιος πόλεμος και συνέχισε να πολεμά κρυμμένος στα δάση του νησιού Λουμπάνγκ των Φιλιππίνων, μέχρι το… 1974; Ή για τον άγγλο Ογκαστίν Κόρτλαντ, η σκηνή του οποίου «θάφτηκε» κάτω από τεράστιες ποσότητες χιονιού στη Γροιλανδία, αλλά αυτός επιβίωσε χάρη στις προμήθειες που είχε και διασώθηκε πέντε μήνες αργότερα; Ακόμη θα μάθουμε για τον Άλμπερτ Πιερπόιντ, που ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση έγινε ο πιο περιζήτητος… δήμιος της Βρετανίας. Ο οποίος «…του άρεσε να καυχιέται ότι έπαιρνε τους “πελάτες”  από τα κελιά τους, τους οδηγούσε στην κρεμάλα και τους απαγχόνιζε, κι όλα αυτά σε λιγότερο από ένα λεπτό» και την Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου 1945, οδήγησε στην αγχόνη 13 καταδικασμένους από το δικαστήριο της Νυρεμβέργης ναζί εγκληματίες πολέμου.
     Εκατό τέτοιους είδους περιστατικά συνέλεξε ο ιστορικός και συγγραφέας Τ. Μίλτον και αφού τα μεταμόρφωσε με την εξαιρετική πένα του σε μικρά διηγήματα, μας τα παρουσιάζει σε αυτό το βιβλίο. Οι ιστορίες αυτές, που μας ταξιδεύουν σε μια χρονική περίοδο 20 αιώνων και σε κάθε ήπειρο της γης, έχουν πρωταγωνιστές διάσημους αλλά και καθημερινούς ανθρώπους, που κάποια στιγμή της ζωής τους, ενεπλάκησαν εκούσια ή ακούσια (τις περισσότερες φορές) σε κάποιο αξιοπερίεργο συμβάν.
     Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, που δείχνει ότι η ανάγνωση της Ιστορίας, εκτός από διδακτική είναι πολλές φορές και διασκεδαστική. 



12 Νοε 2017

ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΖΟΥΡΓΟΣ


     Ο Ισίδωρος Ζουργός, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1964. Σπούδασε Παιδαγωγικά και υπηρετεί ως δάσκαλος στην εκπαίδευση. Έχει δύο παιδιά. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Έχει συνεργαστεί με διάφορα έντυπα δημοσιεύοντας ποίηση, πεζογραφία και κριτικά σημειώματα. Έχει επίσης ασχοληθεί με θέματα της διδασκαλίας της λογοτεχνίας στο δημοτικό σχολείο, καθώς και με θέματα ιστορίας της εκπαίδευσης. Έργα του: «Φράουστ» (1995, Α.Α.Λιβάνης), «Αναπνέοντας Κιμωλία-Γραφές Εκπαιδευτικών» (1996, συλλογικό, εκδ. Σαββάλα), «Αποσπάσματα Από Το Βιβλίο Του Ωκεανού» (2000, Πατάκης), «Η Ψίχα Εκείνου Του Καλοκαιριού» (2002, Πατάκης), «Στη Σκιά Της Πεταλούδας» (2005, Πατάκης), «Η Αηδονόπιτα» (2008, Πατάκης), «Ζωολογία Του Πάνω Και Του Κάτω Κόσμου» (2009, συλλογικό, Πατάκης), «Ανεμώλια» (2011, Πατάκης), Βραβείο Αναγνωστών ΕΚΕΒΙ, «Τάξη Και Αταξία» (2011, συλλογικό, Ακρίτας), «Σκηνές Από Το Βίο Του Ματίας Αλμοσίνο» (2014, Πατάκης), «Ιστορίες Ταχυδρομείου» (2014, συλλογικό, ΕΛΤΑ), «Λίγες Και Μία Νύχτες» (2017, Πατάκης).

Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας;
Κάτι που αλιεύτηκε από την τοπική ιστορία της Θεσσαλονίκης σε συνδυασμό βέβαια με μια δέσμη από εσώτερες επιθυμίες, κάποιες από αυτές προϋπήρχαν στη σφαίρα του ασυνείδητου. Η αποτύπωση ιδιαίτερων λεπτομερειών στη συμπεριφορά των ανθρώπων όπως και διαρκής μανία της επινόησης περιπετειών και ανατροπών είναι οι απαραίτητοι κραδασμοί που κινούν τον μυθιστορηματικό κόσμο να κινηθεί.

Πως έγινε η επιλογή της συγκεκριμένης ιστορικής εποχής;
     Η αφετηρία ήταν το ασυνήθιστο ιστορικό γεγονός της φυλάκισης του έκπτωτου σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β΄ στην έπαυλη Αλλατίνι. Αυτή τάραξε για μήνες την κοινωνική ζωή της πόλης, πυροδότησε φήμες και ευφάνταστα άρθρα στις εφημερίδες. Δεν ήταν λοιπόν δύσκολο να γεννήσει και την αρχή ενός μυθιστορήματος.

Η λογοτεχνία  μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;
     Προφανώς και είναι καθώς αποτελεί μια συνομιλία, μια συνάντηση ουσιαστικά με πολλούς ανθρώπους. Η γλώσσα ως φορέας, οι αφηγήσεις της, οι προβληματισμοί και τα ερωτήματά της αποτελούν μια άλλη μορφή του κοινωνείν.

Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;
     Δεν είναι εύκολο να σας το περιγράψω αφενός γιατί ένα μέρος αυτού του βιώματος ανήκει αυστηρά στη σφαίρα της ιδιωτικότητας και αφετέρου πώς μπορεί να περιγραφεί η χειραψία ενός ανθρώπου με ένα από τα πιο παλιά και τολμηρά του όνειρα;
Αναπολείτε ήρωες από προηγούμενα μυθιστορήματά σας; Έχετε κάποιον αγαπημένο;
     Ναι, αναπολώ και μάλιστα πολύ συχνά. Με κάποιους ξέρετε έχουμε ζήσει χρόνια ολόκληρα μαζί. ΄Ετσι εξηγείται και ο πειρασμός που τυραννά πολλούς συγγραφείς να τους ξαναδώσουν πνοή μέσα από τις σελίδες ενός καινούριου βιβλίου.

Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας;
     Πολλά από αυτά που αναδύονται μέσα από τις περιπέτειες των χαρακτήρων ενός μυθιστορήματος είναι βιωμένα από τον ίδιο τον συγγραφέα ενώ κάποια άλλα πρέπει να τα υποθέσεις, να τα φανταστείς. Θυμηθείτε για παράδειγμα ότι σε αρκετά από τα βιβλία μου υπάρχουν φόνοι και μια σειρά από συναισθήματα τα οποία έπονται αυτής της πράξης. Ο συγγραφέας πρέπει να μιλήσει για μια αβίωτη ενοχή, για ένα τρόμο που μόνο να τον φανταστεί μπορεί.

Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;
     Η γυναίκα μου πάντα, από το πρώτο βιβλίο, δακτυλογράφος και η πρώτη αναγνώστρια.

Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;
     Αναπόφευκτα καθώς είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο πως σκαλίζοντας ψυχαναλυτικά την κρούστα της γραφής ανακαλύπτεις διάφορα κρυμμένα μυστικά και πολλά άλλα μοχθηρά κι ανείπωτα.

Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;
     Συνέβη μερικές φορές, όχι σε κάποιο ιδεολογικό θέμα αλλά πιο πολύ σε αποτιμήσεις αισθητικής αξίας, με άλλα λόγια σε βεβαιότητες ομορφιάς και αξίας δογμάτων γραφής, οι οποίες και κατά τη διάρκεια της συγγραφικής εμπειρίας υποχώρησαν.

Σας ανησυχεί αν ο αναγνώστης «διαβάσει» το βιβλίο σας με τρόπο που δεν συμφωνεί με τις προθέσεις σας;
     Η σχέση του αναγνώστη με το βιβλίο είναι ιδιοπρόσωπη, σχεδόν ιερή και δεν χρειάζεται καμιά έξωθεν ανησυχία και παρέμβαση.

Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;
     Ναι, και το κάνω πολύ συχνά. Είναι η εμπειρία μιας αμφίδρομης σχέσης που είναι ιδιαίτερα επωφελής και διασώζει τη γραφή ως γεγονός κοινωνικό, όπως αναφέραμε και στην αρχή της συνομιλίας μας

Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;
     Ναι, μου έχει συμβεί, όπως και στους περισσότερους συγγραφείς, έτσι νομίζω. Αυτή πάντως είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα πτυχή της αναγνωστικής διαδικασίας, να νοηματοδοτεί ο κάθε αναγνώστης το κείμενο με τον καθαρά δικό του τρόπο.

Όταν τελειώσει ένα βιβλίο, τι συναισθήματα επικρατούν;
     Το έχω αναφέρει αρκετές φορές στο παρελθόν και ευχαρίστως θα το επαναλάβω και εδώ. Η αίσθηση στη χρονική στιγμή για την οποία με ρωτάτε είναι μια επιλόχειος μελαγχολία.

Όλοι έχουμε εμμονές διαφόρων ειδών. Εσείς έχετε συγγραφικές εμμονές;
     Όλοι οι συγγραφείς έχουν, γιατί εγώ να αποτελώ εξαίρεση, μπορώ μάλιστα να σας εξομολογηθώ και μερικές: το ταξίδι, η ιστορία της Θεσσαλονίκης, ο αγώνας του έρωτα απέναντι στη φθορά, οι σπηλιές και τα υπόγεια περάσματα, οι θάλασσες και τα πανιά…

Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;
     Για μένα καθόλου εύκολη, σχεδόν τυραννική αλλά στο τέλος λυτρωτική. Με ρωτάτε τι είναι η γραφή για μένα και το μόνο που θα μπορούσα να σας απαντήσω πως είναι αυτό που υπάρχει αδιάλειπτα στη ζωή μου από τότε που άρχισα να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο, αυτή η σταθερά ως σκοπός και όνειρο ως αγωνία και λαχτάρα.

Όσοι παρακολουθούν τη συγγραφική σας πορεία, ξέρουν ότι δεν εκδίδετε συχνά. Αυτό το λέω για να καταδείξω ότι για τα δικά σας δεδομένα είναι εξαιρετικά νωρίς. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό και θα ρωτήσω: ετοιμάζετε  κάτι καινούριο;
     Κατά μέσο όρο εκδίδω κάθε τρία χρόνια, δεν ξέρω αν αυτό τελικά είναι συχνό ή όχι. Εκδίδω όταν είμαι έτοιμος, αυτή είναι η πραγματικότητα. Νοερά ετοιμάζω κάτι καινούριο αλλά είναι εξαιρετικά νωρίς για εξομολογήσεις. Το μόνο που μπορώ να σας πω κλείνοντας είναι ότι σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία.

Σας ευχαριστώ!



6 Νοε 2017

ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ

ΤΡΕΙΣ ΓΕΝΙΕΣ, ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΕΛΕΝΗ ΑΝΔΡΕΟΥ
Εκδόσεις ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ
Σελ. 235, Ιούνιος 2017

     Έντεκα χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση,  επανακυκλοφορεί το μυθιστόρημα «Το Πέρασμα» της Ελ. Ανδρέου. Είναι η αφήγηση της ιστορίας μιας οικογένειας που ξεκίνησε από τη Σμύρνη τις μέρες της καταστροφής και αφού έζησε «πολλές τραγωδίες, πολλή δυστυχία, πολύ άδικο, που ο νους δεν το χωρούσε, η καρδιά δεν το άντεχε», κατάφερε να ξαναστήσει τη ζωή της στην ελληνική πρωτεύουσα.
     Την ιστορία αφηγείται η γιαγιά Μαντώ μέσα από το ημερολόγιό της, το οποίο «κληροδότησε» λίγο πριν πεθάνει το 1964 κι έχοντας πια περάσει τα ογδόντα πέντε χρόνια, στην εγγονή της Φοίβη. «Και αμέσως σηκώθηκε αργά κι άνοιξε την ντουλάπα της. Πήρε έναν φάκελο. Κάθισε πάλι και ανοίγοντάς τον, έβγαλε ένα χοντρό τετράδιο. Την κοίταζα. “Παρ’ το” μου είπε, “Μόλις προχθές το τελείωσα. Επιθυμώ να το διαβάσετε. Πρώτα όμως θέλω να το διαβάσεις εσύ. Ύστερα δωσ’ το και στους άλλους”. Και τον έβαλε στα χέρια μου».
     Μέσα από τις αφηγήσεις της γιαγιάς μαθαίνουμε για τις «άγριες» αλλά και τις «ήμερες» μέρες που πέρασε η οικογένεια. Που τα μέλη της, τις ώρες της καταστροφής της Σμύρνης, πέρασαν «δια πυρός και σιδήρου» μέχρι να καταφέρουν να μπουν σε ένα πλεούμενο που τους μετέφερε μακριά από τον τόπο που γεννήθηκαν και που τόσο αγαπούσαν, αλλά είχε γίνει πια πολύ επικίνδυνος. «Εδώ ειν’ ο τόπος μας. Εδώ έζησαν οι γονείς μας. Εδώ γεννηθήκαμε, εδώ ζούμε εμείς και τα παιδιά μας. Τον πονάμε τούτον τον τόπο». Για επόμενο τόπο εγκατάστασης, επέλεξαν τη Σύρο, όπου για καλή τους τύχη, τους περιέθαλψε η χήρα ενός καπετάνιου. Ώσπου, χάρη στην επιστημονική κατάρτιση του Νέστορα, του πατέρα (ήταν γιατρός), μπόρεσαν να πάνε στην Αθήνα, όταν αυτός διορίστηκε σε κάποιο νοσοκομείο και να δουν καλύτερες μέρες.
     Η συγγραφέας όμως, εκτός από τις περιπλανήσεις, εξετάζει και τις εσωτερικές διαδρομές των ηρώων της. Πως δηλ. και πόσο, τα όσα πέρασαν, επηρέασαν τον ψυχισμό τους και την ψυχική τους ισορροπία. Κι όχι μόνο όσα πέρασαν προσπαθώντας να διαφύγουν, αλλά και όσα αντιμετώπισαν όταν έφτασαν στην Ελλάδα. Οι γηγενείς, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, τους αντιμετώπισαν με επιφυλακτικότητα (όπως ευγενικά το θέτει η συγγραφέας), με ανοιχτή εχθρότητα θα έλεγα εγώ (το «τουρκόσπορος» ήταν η πιο ήπια βρισιά).

     Μέρος του μυθιστορήματος, που είναι γραμμένο με προσεγμένη γραφή, ρέει αβίαστα και διαβάζεται εύκολα, βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Επίσης, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό, το μυθιστόρημα διδάχτηκε στο Πανεπιστήμιο της Καλαβρίας!