ΒΕΝΤΕΤΕΣ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΒΕΝΤΕΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
ΠΑΝΟΣ ΣΟΜΠΟΛΟΣ
Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ
Σελ. 423, Απρίλιος 2024

      Το βιβλίο που θα μας απασχολήσει στη σημερινή βιβλιοπαρουσίαση, είναι μια μελέτη-έρευνα του γνωστού δημοσιογράφου κι εκ των κορυφαίων του αστυνομικού ρεπορτάζ Π. Σόμπολου, που αναφέρεται σε βεντέτες του 20^ου –κυρίως- αιώνα, που συγκλόνισαν την ελληνική κοινή γνώμη.

     Η βεντέτα είναι ένα πανάρχαιο έθιμο, που έχει τις ρίζες του σε εποχές που δεν υπήρχαν ισχυρές κοινωνικές δομές, νόμοι και δικαστήρια. Οπότε ο αδικούμενος κατέφευγε στην αυτοδικία. Είναι όμως και βάρβαρο, αφού σε πολλές περιπτώσεις υπήρξαν θύματα που «δεν έφταιγαν σε τίποτα αλλά πλήρωσαν μόνο επειδή έτυχε να ανήκουν στις αντιμαχόμενες οικογένειες».

     Η βεντέτα παλαιότερα κυριαρχούσε «σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αλλά και άλλων χωρών, όπως της Αλβανίας, της Σερβίας, του Μαυροβουνίου, της Ιταλίας, της Κορσικής, του Λιβάνου καθώς και στον αραβικό κόσμο». Ειδικά στην Ελλάδα, ήταν συνήθης πρακτική επίλυσης διαφορών στη Μάνη και την Κρήτη. Κι ενώ στη Μάνη με την πάροδο των ετών εξέλειπε, αφού πρώτα «ξεκλήρισε οικογένειες, ερήμωσε χωριά ολόκληρα κι έστειλε στο χώμα αμέτρητα θύματα», στην Κρήτη η βαρβαρότητα εξακολουθεί να υφίσταται. Η βεντέτα δεν «πρόκειται να εκλείψει-παρά μόνο αν κάποια κυβέρνηση τολμήσει να παραμερίσει το πολιτικό κόστος και σε συνεργασία με την Εκκλησία της Κρήτης και τους αρμόδιους φορείς, κηρύξει σταυροφορία κατά της βεντέτας. Μόνο όταν τολμήσουν να πάρουν μέτρα ώστε να αφαιρεθούν όλα τα όπλα από τα σπίτια στην Κρήτη, και κυρίως στις ορεινές περιοχές και να τιμωρούνται παραδειγματικά όσοι οπλοφορούν, θα υπάρξει η ελπίδα να σταματήσουν οι αιματοχυσίες και οι συμφορές».

     Τι ώθησε όμως τον Π. Σόμπολο να μην υπολογίσει κόπο και χρόνο (η κοπιαστική έρευνα για άντληση στοιχείων, έγινε σε αρχεία της Ελληνικής Χωροφυλακής, Αστυνομίας Πόλεων, Δικαστηρίων καθώς και σε δημοσιεύματα τοπικών και πανελλήνιας κυκλοφορίας εφημερίδων και περιοδικών) να γράψει αυτό το βιβλίο; «Έγραψα αυτό το βιβλίο για να αφήσω μια παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές γύρω από τα εγκλήματα της βεντέτας και για να καταδείξω τη βαρβαρότητα αυτού του εθίμου».

     Στο βιβλίο, για λόγους προστασίας των προσωπικών δεδομένων αλλά και για να μην αναμοχλεύονται πάθη και μίση, παραλείπονται τα επώνυμα των εμπλεκομένων, εκτός μίας-δύο περιπτώσεων όπου αυτό ήταν αναπόφευκτο. Η μία από αυτές μάλιστα-μια πολύνεκρη βεντέτα που διήρκησε χρόνια και κόστισε πολλές ζωές-  είχε σχέση με την οικογένεια του πρώην Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Χρήστου Σαρτζετάκη, ο οποίος εξελέγη με την ψήφο βουλευτή του ΠΑΣΟΚ που ανήκε στην «αντίπαλη» οικογένεια.  Για τον ίδιο λόγο, δεν γίνεται αναφορά σε βεντέτες που δυστυχώς συνεχίζονται!!

     Το βιβλίο, γραμμένο με την εγκυρότητα των στοιχείων και το γνωστό γλαφυρό ύφος του Π. Σόμπολου, εκτός από την περιγραφή των Κρητικών, Μανιάτικων και βεντετών της υπόλοιπης Ελλάδας, αναφέρει και μια περίπτωση στη Γερμανία του 1981. Ένα ακόμη θετικό του βιβλίου, μια 30σέλιδη ενδιαφέρουσα και κατατοπιστική «σύντομη ιστορία της βεντέτας».    

DNA

YRSA SIGURDARDOTTIR
Μετάφραση ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΟΦΩΛΙΑΣ
Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
Σελ. 521, Μάιος 2024

      Σε δεύτερη ανανεωμένη έκδοση κυκλοφόρησε το αστυνομικό μυθιστόρημα της Ισλανδής συγγραφέως Υ. Σιγκουρδαρντοτιρ, με τίτλο DNA, το οποίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2017.

     Είναι το πρώτο της «άτυπης» σειράς των βιβλίων στα οποία «πρωταγωνιστούν» η ψυχολόγος Φρέιγια και ο ντετέκτιβ Χούλνταρ.

     Τον χειμώνα του 2015, εντοπίζεται δολοφονημένη με ειδεχθή τρόπο στο σπίτι της, η Ελίσα Μπγιαρναντότιρ, μια νεαρή μητέρα τριών παιδιών. Ο άντρας της, γιατρός με ειδικότητα την γυναικολογία, είχε αναχωρήσει την προηγούμενη μέρα για ένα συνέδριο στις ΗΠΑ. «Η Ελίσα κείτονταν στο διπλό κρεβάτι. Το κεφάλι της ήταν τυλιγμένο με κολλητική ταινία που κάλυπτε τα μάτια, τη μύτη και το στόμα της. Μόνο το επάνω μέρος του μετώπου της ήταν ορατό και τα μαλλιά που έπεφταν ανάκατα πάνω του. Το πιο αποτρόπαιο όμως ήταν αυτό που είχε συμβεί στο στόμα της. Κάποιος είχε χώσει τον μεταλλικό σωλήνα της ηλεκτρικής σκούπας στο λαιμό της και τον είχε στερεώσει εκεί με περισσότερη ταινία. Ο σωλήνας κατέληγε  στην ίδια την ηλεκτρική σκούπα που βρισκόταν στο πάτωμα δίπλα στο κρεβάτι. Δεν ήταν να απορεί κανείς που ο πρωτάρης αστυνόμος είχε αναγουλιάσει και είχε φύγει τρέχοντας».

     Μόνος μάρτυρας της δολοφονίας, η επτάχρονη κόρη του θύματος, που είχε έγκαιρα κρυφτεί κάτω από το κρεβάτι. Και η οποία όταν ρωτήθηκε αν άκουσε κάτι, αποκάλυψε στους αστυνομικούς ότι ο δολοφόνος είπε ότι σκόπευε να επιτεθεί και να σκοτώσει μια γυναίκα ακόμη. Οι έρευνες ανατίθενται στο ντετέκτιβ Χούλνταρ και την ομάδα που του παραχωρήθηκε.

     Λίγες μέρες μετά, έγινε φανερό ότι ο άγνωστος δολοφόνος, πραγματοποίησε την απειλή του. Το δεύτερο πτώμα που εντοπίστηκε είναι της συνταξιούχου καθηγήτριας Βιολογίας σε κολέγιο, Αστρός Εϊναρσντότιρ, η οποία δολοφονήθηκε με εξίσου αποτρόπαια μέθοδο. Αυτή τη φορά το φονικό όπλο ήταν ένα ηλεκτρικό εργαλείο για… μπούκλες!

     Την ίδια εποχή, ο Καρλ Πέτουρσον, ένας νεαρός ραδιοερασιτέχνης με χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, την ώρα που επιδίδεται στο αγαπημένο του χόμπι, λαμβάνει την εκπομπή ενός σταθμού που εκπέμπει μια σειρά από αριθμητικές ακολουθίες. Αυτό είναι μεν σπάνιο, αλλά όχι και πρωτοφανές. Όπως υποψιάζεται ο Καρλ, είναι ένας τρόπος μετάδοσης μηνυμάτων-οδηγιών για «ύποπτες» δραστηριότητες. Μόνο που για να γίνουν κατανοητά τα μηνύματα, ο αποδέκτης, πρέπει να έχει τον κωδικό, για να μπορέσει να τα αποκωδικοποιήσει. Αυτό που συμβαίνει για πρώτη φορά και του προκαλεί τόση εντύπωση ώστε να επιδιώκει να ακούει συχνά αυτήν την συγκεκριμένη εκπομπή, είναι ότι λαμβάνει τη μετάδοση στην ισλανδική γλώσσα. Η έκπληξη και οι απορίες του πολλαπλασιάζονται, όταν αντιλαμβάνεται ότι η μία ακολουθία αφορά τον ίδιο, αφού είναι ο αριθμός της ταυτότητάς του και άλλες δύο ακολουθίες, είναι οι αριθμοί της ταυτότητας των δολοφονημένων γυναικών! Όμως η χαμηλή του αυτοεκτίμηση δεν του επιτρέπει να απευθυνθεί στις Αρχές. Φοβάται ότι θα τον χλευάσουν και θα γελοιοποιηθεί. Στο μεταξύ οι μέρες περνούν χωρίς ουσιαστική πρόοδο στην έρευνα…

     Το «DNA», είναι ένα μοναδικό αστυνομικό-ψυχολογικό θρίλερ. Η ευφάνταστη ιστορία με την εξαιρετική πλοκή, οδηγούν σε μια βασανιστική, αργή, αλλά συναρπαστική κλιμάκωση, ενώ τα προσωπικά δράματα των πρωταγωνιστών εντείνουν το σασπένς και την αγωνία. Από τα πολύ καλά μυθιστορήματα στο είδος του!

ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΕΞΟΡΙΕΣ

ΗΛΙΑΣ ΤΣΕΧΟΣ
Εκδόσεις ΑΝΑΛΕΚΤΟ
Σελ. 61, Σεπτέμβριος 2024

      Πριν από λίγες ημέρες, κυκλοφόρησε στη σειρά «Μικρή Βιβλιοθήκη Ποίησης» των εκδόσεων Ανάλεκτο, η νέα ποιητική συλλογή του καταξιωμένου συντοπίτη ποιητή Ηλία Τσέχου. Η οποία όμως δεν είναι και τόσο… νέα, αφού υπάρχει ήδη σε ψηφιακή μορφή στο διαδίκτυο από το 2019. Τώρα διατίθεται και σε έντυπη, αλλά και αναθεωρημένη μορφή, για να την απολαμβάνουμε ακόμη περισσότερο, όσοι παραμένουμε αμετανόητοι λάτρεις της αίσθησης που αφήνει στο άγγιγμα το χαρτί σαμουά και του «αρώματος» της τυπογραφικής μελάνης. Στοιχεία που συμπληρώνουν κι επαυξάνουν την απόλαυση που προσφέρει η ανάγνωση βιβλίων ιδιαίτερα αξιόλογων και ξεχωριστών όπως η συλλογή «Ελεύθερες Εξορίες».

     Η συλλογή περιλαμβάνει τριάντα οκτώ ποιήματα, σε πολλά από τα οποία ο ποιητής «συνομιλεί» με γνωστούς, φίλους, ομοτέχνους, ακόμα και με τη σκυλίτσα του, ένα διήγημα («Τα λέμε με τον Πατέρα και τη Μάνα») ενώ ολοκληρώνεται με είκοσι ένα χαϊκού.

     Πιο κάτω παραθέτουμε μια από τις πιο τρυφερές «συνομιλίες» του:

 

Τα λέμε με την Ίρμα

 

Λατρεμένη μου Ίρμα

Τα δυο μας

Καθώς προς το τέλος της αγάπης

Οδεύουμε

 

Έχοντας ελάχιστο χρόνο

Με λούζεις

Χτενίζεις

Φροντίζεις

Με βολτάρεις

Γαβγίζουμε

Γράφουμε

 

Όποιος νωρίτερα φύγει

Να κλάψει και να πικροκλάψει

Περισσότερο απ’ αυτόν που θα μείνει.

ΕΤΣΙ ΤΑ ΓΝΩΡΙΣΑ, ΕΤΣΙ ΤΑ ΑΓΑΠΗΣΑ

ΝΙΚΟΣ ΓΚΡΟΣΔΑΝΗΣ
Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
ΣΕΛ. 371, Δεκέμβριος 2023

      Ο Νίκος Γκροσδάνης, που γεννήθηκε στο Πράβι (Ελευθερούπολη) του Παγγαίου, μια κωμόπολη που βρίσκεται περίπου 15 χλμ. μακριά από την Καβάλα, ήταν «διαφορετικός» από τους συνομηλίκους του. Λάτρευε τον κινηματογράφο από πολύ νεαρή ηλικια, κι έκανε ότι ήταν δυνατό, για να εξασφαλίσει τις λίγες δραχμές που χρειαζόταν για να πάει με το λεωφορείο στην Καβάλα και να δει ταινίες, κυρίως του ελληνικού κινηματογράφου. Μέσα από τις ταινίες, ήρθε σε επαφή και με άλλες μορφές της Τέχνης, όπως με τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, τον οποίο στη συνέχεια γνώρισε προσωπικά. «Δεν είναι λίγες οι φορές που αναρωτιέμαι ποια θα ήταν η πορεία της ζωής μου αν στο διάβα μου δεν γνώριζα τον Μάνο Χατζιδάκι. Πρώτα μέσα από τη μουσική του και αργότερα τον ίδιο προσωπικά για να ακολουθήσω τον δρόμο που εκείνος μου χάραζε με ότι εισέπραττα μέσα από τη μουσική του και μέσα από εκείνα τον άκουγα να λέει κατά καιρούς».

     Η Τέχνη, στα δύσκολα χρόνια του ’60, υπήρξε η μοναδική του απαντοχή. «Μεγαλώνοντας σε ένα σπίτι που ανήκε στους πολιτικά ηττημένους εκείνης της εποχής, δεν ήταν λίγα τα προβλήματα που αντιμετωπίζαμε. Εκείνα τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’60 ήταν σκληρά, μόνο που σαν παιδί δεν καταλάβαινα και πολύ καλά γιατί συνέβαιναν όλα αυτά και ίσως γι’ αυτό ζητούσα τη βοήθεια της όποιας μαγείας μου προσέφεραν τα όποια ενδιαφέροντα που συνεχώς ανακάλυπτα μέσα από τους δρόμους της Τέχνης».

     Η αναζήτηση εργασίας και καλύτερων συνθηκών ζωής, όταν μεγάλωσε λίγο, τον έφεραν στην Θεσσαλονίκη. Εκεί βρήκε εργασία στο εμβληματικό και πολυτελές ξενοδοχείο Μεντιτερανέ Παλλάς. (το ξενοδοχείο, που βρισκόταν επί της λεωφόρου Νίκης, δεν υπάρχει σήμερα, αφού με τον σεισμό του Ιουνίου του 1978 υπέστη σοβαρές ζημίες και κατεδαφίστηκε. Το 1997, λίγα μόλις μέτρα δυτικότερα, ξεκίνησε τη λειτουργία του το επίσης πολυτελές ξενοδοχείο 5 αστέρων Mediterranean Palace). «Τουλάχιστον  στην εργασία μου περνούσα αρκετά καλά και ήταν φορές που είχα την αίσθηση πως σπούδαζα σε ένα μεγάλο πανεπιστήμιο με όλα αυτά που ζούσα εκεί μέσα και μάθαινα παράλληλα. Το στέκι αυτό της μπουρζουαζίας με το όνομα «Μεντιτερανέ Παλλάς» μου έδινε τη δυνατότητα της εργασίας και παράλληλα των σπουδών με τόσους σημαντικούς ανθρώπους που γνώριζα από κοντά […] Ποιους να πρωτοθυμηθώ και που να τους χωρέσει όλους ετούτο το χαρτί. Πρώτα απ’ όλα τους δασκάλους μου, τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Γιάννη Ρίτσο, τη Μελίνα, τον Ντασέν, τον Ελύτη, τον Κούνδουρο, τον Βούλγαρη, την Ιωάννα Καρυστιάνη, τη Μαρία Φαραντούρη, τη Δέσπω και τον Μίνω Βολανάκη, τον Σταύρο Ξαρχάκο, τον Γιώργο Ιωάννου…».

     Τις αναμνήσεις από την γνωριμία του και τις συζητήσεις που έκανε με αυτά τα «μυθικά» πρόσωπα, αλλά και πολλούς άλλους που έπαιξαν σημαντικότατο και κομβικό ρόλο στη διαμόρφωση του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, τις διηγούνταν στην οικογένειά του, σε γνωστούς και φίλους. Οι οποίοι τον παρότρυναν να τις καταγράψει για να μην χαθούν στη λήθη του χρόνου. Έτσι, με τη βοήθεια του τεράστιου αρχείου που δημιούργησε για πολλούς από αυτούς, γράφτηκε αυτός ο πολύτιμος από πολλές απόψεις τόμος, που μας δίνει τη δυνατότητα να έρθουμε σε επαφή με μια ακόμη πτυχή της προσωπικότητας ανθρώπων του ελληνικού πολιτισμού και την Τέχνης!     

EURO. ΔΥΣΚΟΛΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΕΝΑ ΜΟΥΝΤΙΑΛ.

ΤΑ 60 ΧΡΟΝΙΑ ΜΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΡΠΕΤΟΠΟΥΛΟΣ
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Σελ. 415, Μάρτιος 2024

      Πριν από λίγους μήνες ολοκληρώθηκαν οι αγώνες της τελικής φάσης του Euro. Είναι μια ποδοσφαιρική διοργάνωση σε επίπεδο εθνικών ομάδων των ευρωπαϊκών χωρών, που διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια και συγκεντρώνει την προσοχή των απανταχού ποδοσφαιρόφιλων, αφού «οι εκπλήξεις είναι κανόνας. Το Euro

έχουν κερδίσει οι Τσέχοι, οι Δανοί και οι Έλληνες».

     Να θυμίσω εδώ ότι η κατάκτηση του τίτλου «πρωταθλήτρια ομάδα της Ευρώπης» από την Εθνική Ελλάδας, αποτέλεσε την κορυφαία από τις τρεις διακρίσεις που πέτυχε το ελληνικό ποδόσφαιρο σε διεθνές επίπεδο (Οι άλλες δύο είναι η μεγάλη επιτυχία στο Conference League του Ολυμπιακού το 2024 και η συμμετοχή το 1971 του Παναθηναϊκού, στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, όπως ονομαζόταν τότε το Champions League).

     Ο γνωστός δημοσιογράφος Α. Καρπετόπουλος, παρά το γεγονός ότι μέχρι σήμερα έχει γράψει χιλιάδες άρθρα, δεν είχε γράψει βιβλίο. Όταν πείστηκε να γράψει για το Euro, δεν ήθελε να κάνει μια απλή παράθεση στοιχείων για τα τουρνουά που διεξήχθησαν από το 1960. Τότε που  υλοποιήθηκε η ιδέα του Ανρί Ντελονέ-πρώην ποδοσφαιριστή, πρώην διαιτητή που έφτασε μια ανάσα από τον θάνατο όταν διηύθυνε έναν αγώνα, παράγοντα του γαλλικού ποδοσφαίρου και πρώτου γραμματέα της UEFA (ιδρ. 1954)-που ήρθε να αντικαταστήσει το μάλλον ανυπόληπτο International Cup. Αυτά τα στοιχεία μπορεί να τα βρει οποιοσδήποτε κάνει μια στοιχειώδη αναζήτηση στο διαδίκτυο. Αντίθετα, με τα κείμενά του, ήθελε «να γίνει κατανοητό ότι το Euro είναι μια σειρά από υπέροχες και απροσδόκητες ιστορίες».

     Όσο μάλιστα προχωρούσε στην έρευνά του σχετικά με τη διοργάνωση, η πιο σημαντική από τις απορίες που τον ταλάνιζαν ήταν η εξής: «Φαίνεται άραγε στην ιστορία του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού ποδοσφαιρικού τουρνουά κάτι από την ιστορία της Ευρώπης και τις μεταλλάξεις της τα τελευταία εξήντα χρόνια; […] Κάπως έτσι, άθελά μου σχεδόν, αυτό που βρέθηκα να προσπαθώ να γράψω δεν είναι ακριβώς η ιστορία του Euro, αλλά μια εκδοχή της ευρωπαϊκής ιστορίας, με πρωταγωνιστές λαμπερούς και σκοτεινούς, με θριάμβους, αλλά κυρίως με δράματα. Και με ήρωες».

     Το βιβλίο, είναι χωρισμένο σε κεφάλαια, που το κάθε ένα αντιστοιχεί στο τουρνουά κάποιας συγκεκριμένης χρονιάς. Εκτός όμως από τις γλαφυρές, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες και κατατοπιστικές αφηγήσεις του συγγραφέα, περιλαμβάνει ακόμα συνεντεύξεις με «αληθινούς αυτόπτες μάρτυρες, όπως είναι ο ήρωας μου Νίκος Αναστόπουλος που μιλά για το Euro του 1980, ο αρχηγός μου Θοδωρής Ζαγοράκης, αφηγητής του έπους στην Πορτογαλία το 2004, ο σοφός Αντώνης Νικοπολίδης, που είπε αντίο στην Εθνική το 2008, και ο φίλος μου Γιώργος Καραγκούνης, ηγέτης στην τελευταία πρόκριση της Εθνικής μας σε δεύτερη φάση Euro, το 2012». Τέλος, το βιβλίο συμπληρώνει η σχετική βιβλιογραφία, ένα δισέλιδο με πληροφορίες για όλους τους τελικούς που διεξήχθησαν από το 1960 μέχρι το 2021 (το Euro 2020, διεξήχθη με ένα χρόνο… καθυστέρηση λόγω covid) και λίγες φωτογραφίες. Πρόκειται για μια μοναδική, διαφορετική, ιδιαίτερη και συναρπαστική αφήγηση, για ένα από τα πιο σπουδαία αθλητικά-ποδοσφαιρικά γεγονότα της Ευρωπαϊκής ηπείρου, γραμμένη από την εγνωσμένης αξίας πένα, του δημοσιογράφου-αθλητικογράφου Α. Καρπετόπουλου.     

       

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ

    Ο Δημ. Καλπούζος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1988. Έχει σπουδάσει φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και Δημιουργική Γραφή στο University Of Warwick. Έζησε λίγα χρόνια στο Λονδίνο κι επέστρεψε στην Ελλάδα, αφού έγινε Δρ Δημιουργικής Γραφής στο Royal Holloway University of London. Έργα του: (με το ψευδώνυμο Δημήτρης Μελικέρτης) «Ουφόψαρα. Στα Πέρατα Του Σύμπαντος» (2018. Πατάκης), «Ο Γιγαντοκυνηγός» (2018, Πατάκης), «Το Ιπτάμενο Ξενοδοχείο» (2022, Πατάκης) (με το όνομα Δημήτρης Καλπούζος) «Ο Τετραπέρατος 1» (2024, Χάρτινη Πόλη), «Ο Τετραπέρατος 2» (2024, Χάρτινη Πόλη). Συμμετοχή σε συλλογικά έργα: «Τα Παραμύθια Του Κλώτσου Και Του Μπάτσου» (2022, Πατάκης).

     Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας «Ο Τετραπέρατος», ένα βιβλίο με εξαιρετική εικονογράφηση και πολύ ξεχωριστή εκτύπωση;

     Ο «Τετραπέρατος», καρπός δουλειάς σχεδόν δύο χρόνων, γεννήθηκε όταν, περιδιαβαίνοντας στο σύμπαν της φαντασίας, «σκόνταψα» σε μια ιστορία η οποία μου κίνησε το ενδιαφέρον. Είναι η ιστορία μιας παρέας παιδιών που καταστρώνουν ένα φρικιαστικό σχέδιο προκειμένου να εξοντώσουν τον κύριο Φιλονίδη, τον συμπαθέστατο και εντελώς αθώο δάσκαλό τους. Έτσι γνώρισα τον πρωταγωνιστή, τον Τετραπέρατο, και τους φίλους του, τον Σάλιαγκα, τη Μαρία Φασαρία, τον Ρακούν, την Ελένη Τρελένη και τον Θύμιο τον Μούμια, ανακαλύπτοντας παράλληλα τον κόσμο στον οποίο ζουν.Από την περιπέτειά τους προέκυψε και ο υπότιτλος του πρώτου βιβλίου: «Πώς να εξοντώσετε τον δάσκαλό σας».

Βεβαίως, όπως σημειώνετε, ευτύχησα σε αυτό το ταξίδι να έχω συνοδοιπόρους τον Κώστα Θεοχάρη, ο οποίος εικονογράφησε με γοητευτικό τρόπο τον κόσμο του «Τετραπέρατου», και τις Εκδόσεις Χάρτινη Πόλη, που αποφάσισαν να καταστήσουν το βιβλίο αυτό μοναδικό για τα ελληνικά εκδοτικά δεδομένα στην ηλικιακή του κατηγορία. Να είναι, δηλαδή, ελκυστικό από κάθε άποψη, με σκληρό εξώφυλλο, έγχρωμη εικονογράφηση σχεδόν σε κάθε σελίδα,προσαρμοσμένο μέγεθος κειμένου για ευχάριστη ανάγνωση και πόσα άλλα, προσκαλώντας τα παιδιά να το γνωρίσουν και αποσκοπώντας να τα απομακρύνει από τα μέσα και τις οθόνες που νεκρώνουν τη σκέψη και τη φαντασία.

      Το βιβλίο είναι μέρος μιας σειράς. Από πόσα βιβλία αποτελείται και σε πόσο καιρό αναμένεται να ολοκληρωθεί;

     Μακάρι να ήμουν σε θέση να σας απαντήσω. Δεν το γνωρίζω. Παρότι συνειδητά τάσσομαι ενάντια στη μυστικοποίηση της γραφής και της δημιουργικής διαδικασίας, κατά τρόπο εντελώς παράδοξο δεν πιστεύω ότι κατασκευάζω τις ιστορίες που γράφω. Σίγουρα είμαι υπεύθυνος για το πώς τις γράφω και εάν τις γράφω καλά, και από αυτό κρίνεται η επιτυχία ή η αποτυχία τους, ωστόσο δε θεωρώ πως ευθύνομαι για τη δημιουργία τους σε επίπεδο γένεσης. Διαισθάνομαι πως οι ιστορίες υπάρχουν ολοκληρωμένες και ατόφιες κάπου εκεί έξω και μας περιμένουν να τις ανακαλύψουμε· οι φωνές των μυθοπλαστικών ηρώων μάς ψιθυρίζουν, μας καλούν. Ο συγγραφέας πρέπει να αφουγκράζεται διαρκώς και, κατόπιν, σαν αρχαιολόγος, να μοχθεί σκάβοντας και αφαιρώντας οτιδήποτε περιττό για να τις φέρει στο φως. Να καταβυθίζεται στο έργο να τις αποτυπώσει με αυθεντικότητα και να αφιερώνει όλη του τη μαεστρία για να τις ντύσει με τη γλώσσα. Σημειωτέον, η άποψή μου δεν είναι πρωτότυπη·με παρόμοιο τρόπο έχουν περιγράψει την εμπειρία τους πολλοί συγγραφείς στο παρελθόν, από τον Στίβεν Κινγκ μέχρι τον Χανίφ Κιουρέισι.

Ως εκ τούτου, δε γνωρίζω πόσες περιπέτειες ακόμα έχει να μου αφηγηθεί ο Τετραπέρατος. Ξέρω μόνο πως, όταν σταματήσω ν’ ακούω τη φωνή του στον νου μου, θα πρέπει να βάλω τελεία και ν’ αναζητήσω άλλους μυθοπλαστικούς ήρωες.

 

     Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με αυτό και ποιο είναι αυτό;

     Προτιμώ να θέτω προβληματισμούς στον αναγνώστη και να του επιτρέπω να εξάγει τα δικά του συμπεράσματα, έχοντας ως γνώμονα την πεποίθηση ότι η παιδική λογοτεχνία οφείλει να οξύνει την κριτική σκέψη. Μοιραία, ωστόσο, παρεισφρέουν στο κείμενοοι πιο ισχυρές από τις προσωπικές μου απόψεις, χωρίς βέβαια να παρουσιάζονται με τρόπο διδακτικό. Ανάμεσα στα μηνύματα που προκύπτουν απ’ την ιστορία του «Τετραπέρατου», ξεχωρίζω την αξία της οικογένειας και τη συμβολή της στη διαμόρφωση της ισορροπημένης προσωπικότητας του παιδιού. Η συνεχής επικοινωνία των γονιών με τα παιδιά τους και ο ποιοτικός χρόνος που μοιράζονται είναι, κατά την άποψή μου, οι μόνες επιρροές που μπορούν να λειτουργήσουν ως αντίβαρο στα φαινόμενα του σχολικού εκφοβισμού και της νεανικής παραβατικότητας που παρατηρούμε και τα οποία εξετάζει ως ζητήματα το βιβλίο.

 

     Η λογοτεχνία μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;

     Σαφώς, μολονότι είναι αδύνατον να υπολογιστεί το πραγματικό της εκτόπισμα. Για παράδειγμα, παρατηρείται από πρόσφατες έρευνες ότι τα παιδιά που διαβάζουν συστηματικά λογοτεχνία είναι πιο συμπονετικά και ανεκτικά από εκείνα τα οποία δεν ασχολούνται με την ανάγνωση, κι αυτό γιατί μαθαίνουν να «ξεφεύγουν» απ’ την αυστηρά δική τους οπτική γωνία και καταφέρνουν να συλλογίζονται καταστάσεις μπαίνοντας στη θέση των άλλων. Ωστόσο αυτή είναι μονάχα μία από τιςευεργετικές επιρροές της λογοτεχνίας στον ανθρώπινο ψυχισμό. Το καλό βιβλίο ενεργοποιεί τον στοχασμό, θέτει διλήμματα και προβληματισμούς, μεταφέρει μηνύματα, αναδεικνύει ανθρώπινους χαρακτήρες και συμπεριφορές, γεννά συναισθήματα, κτίζει αισθητική και εξερευνά τον πλούτο της γλώσσας μας. Σε συλλογικό επίπεδο οι ψυχές μας είναι συγκοινωνούντα δοχεία και το βιβλίο εντάσσεται στον ευρύτερο ανθρώπινο διάλογο που διεξάγεται απ’ τις απαρχές του είδους μας. Γίνεται, όμως, να απεικονιστούν με στατιστικά δεδομένα οι διεργασίες της ψυχής;

 

     Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε συγγραφέας;

     Θεωρώ πως ήταν περισσότερο κάλεσμα παρά συνειδητή επιλογή. Μεγάλωσα σ’ ένα σπίτι γεμάτο βιβλία, σε μια οικογένεια που λάτρευε τις ιστορίες. Διάβαζα μανιωδώς, κατανάλωνα παραμύθια χωρίς να προσέχω ονόματα συγγραφέων και εκδοτικών οίκων. Κάποια στιγμή, στην Ε΄ ή ΣΤ΄ Δημοτικού, οι ιστορίες υπερχείλισαν στον νου μου και άρχισα να γράφω δικές μου. Η τύχη μου ήταν ότι είχα γονείς που δε με αποπήραν ούτε με έστρεψαν αλλού, αντιθέτως με στήριξαν και με προέτρεψαν να κυνηγήσω το όνειρο. Δημιουργική Γραφή δεν υπήρχε τότε στην Ελλάδα. Σπούδασα Φιλολογία και κατόπιν ακολούθησα σπουδές Δημιουργικής Γραφής σε μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο στην Αγγλία. Παρότι δοκιμάστηκα για περίπου μια δεκαετία σε όλα σχεδόν τα είδη του πεζού λόγου,δεν επιδίωξα να εκδώσω κάτι. Μόνο όταν συνειδητοποίησα πως όλον αυτό τον καιρό εξακολουθούσα να γράφω παραμύθια κάτι ξεκλείδωσε στη σκέψη μου και αντιλήφθηκα ότι ήθελα να υπηρετήσω την παιδική λογοτεχνία.

 

     Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

     Αναμφίβολα χάρηκα, επί της ουσίας όμως το φυσικό αντίτυπο δεν περικλείει από μόνο του όλα όσα σημαίνει για μένα ένα βιβλίο. Το πρώτο μου βιβλίο, όπως και κάθε άλλο, είναι άμεσα συνυφασμένο στον νου μου με όσα συμβαίνουν στη ζωή μου, στις ζωές των δικών μου ανθρώπων και στον κόσμο γενικότερα κατά τη διάρκεια της γραφής, πέραν φυσικά των προκλήσεων και του περιεχομένου του ίδιου του έργου. Βιώνοντας ένα βιβλίο στην καθημερινότητά μου, αποκτά μια επιπλέον υπόσταση και γίνεται μια οντότητα που αντιπροσωπεύει κάποια συγκεκριμένη περίοδο της ζωής μου. Το φυσικό αντίτυπο είναι απλώς το μέσο για να ταξιδέψει στα χέρια των αναγνωστών.

 

     Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

     Ελπίζω ότι συνεχίζουν να ζουν στη φαντασία άλλων ανθρώπων. Στη δική μου πάντως σιωπούν, εκτός κι αν έχουν να μου αφηγηθούν κάποια ακόμη περιπέτειά τους. Σε κάθε περίπτωση, όταν ένας ήρωας σε συντροφεύει καθημερινά για μήνες ολόκληρους, παιδεύοντας για ατέλειωτες ώρες τη σκέψη σου, όταν έχεις επενδύσει συναισθηματικά πάνω του και έχει γίνει κομμάτι της καθημερινότητάς σου, ο αποχωρισμός μετά το πέρας της γραφής είναι πάντα στενάχωρος. Σαν να χάνεις δικό σου άνθρωπο ή έναν πολύ κοντινό φίλο.

 

     Έχετε βιώσει όταν ήσασταν παιδί, συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας;

     Ναι, συχνά οι ήρωές μου βιώνουν συναισθήματα που αντλώ από την παιδική μου ηλικία, αν και όχι αποκλειστικά. Το ερώτημα που με απασχολούσε στον «Τετραπέρατο», για παράδειγμα, ήταν το εξής: πώς μπορεί ένα παιδί ν’ αποτινάξει τον φόβο του ώστε να μην παρασύρεται απ’ τους άλλους; Ο Τετραπέρατος δίνει στο βιβλίο τη δική του απάντηση, ωστόσο ως θέμα ο φόβος και πώς μπορεί κανείς να τον αποτινάξει με απασχολούσε και με απασχολεί σε ποικίλες άλλες προεκτάσεις του.

 

     Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

     Οι πρώτοι αναγνώστες των κειμένων μου είναι δύο, ο πατέρας μου και η σύντροφός μου. Είναι οι αυστηρότεροι κριτές της δουλειάς μου, πράγμα που ορισμένες φορές γίνεται αφάνταστα εκνευριστικό όταν διαφωνούμε, ωστόσο είναι οι μόνοι που αποδεδειγμένα διαθέτουν πανίσχυρο λογοτεχνικό κριτήριο και επομένως μπορώ να τους εμπιστευτώ όταν το δικό μου λανθάνει.

 

     Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης για σας;

     Ο συνδημιουργός. Ο αναγνώστης που διαθέτει οξυμένη σκέψη και ακονισμένη φαντασία, ώστε να είναι σε θέση να καταβάλλει το υπόλοιπο 50% της προσπάθειας που απαιτείται μετά τη συμβολή του συγγραφέα προκειμένου να ζωντανέψει το βιβλίο στον νου του. Πρέπει να διαθέτει χιούμορ, καλή γνώση της γλώσσας ή τη διάθεση να μάθει, να ξέρει να απολαμβάνει την ανάγνωση, να προβληματίζεται, να διαθέτει αισθητική, να έχει απαιτήσεις. Τότε μόνο δένει η συνταγή.

 

     Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;

     Ναι, καθώς η διαδικασία της γραφής αναγκάζει τον συγγραφέα να διερωτηθεί για όσα πιστεύει και να αμφισβητήσει τις απόψεις του. Προσπαθώντας να ερμηνεύσει τις επιλογές, τις αντιδράσεις και το θυμικό των λογοτεχνικών ηρώων, είναι ενδεχομένως ευκολότερο να ανακαλύψει και να παραδεχτεί πράγματαγια τον εαυτό του. Γράφοντας μηρυκάζουμε τρόπον τινά το παρελθόν, βιώνουμε παλιότερες σκηνές της ζωής μαςαπό άλλη οπτική γωνία, μετανιώνουμε, μεταβάλλουμε απόψεις ή αποκτούμεπιο ισορροπημένη θέαση των πραγμάτων. Δεν ξεφεύγω κι εγώ από αυτόν τον κανόνα.

 

     Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

     Ανέκαθεν θεωρούσα ότι εκ γενετής συνυπάρχουν μέσα μας το καλό και το κακό, σαν δύο λουλούδια τα οποία ανθίζουν αναλόγως με το ποιο επιλέγει κανείς να ποτίσει.Κατά τη γραφή του «Τετραπέρατου» και διερωτώμενος γιατί ένα μέλος της παρέας του θέλει με τόση λύσσα να εξοντώσει τον εντελώς αθώο δάσκαλό τους, αναγκάστηκα να επανεξετάσω περιστατικά από το παρελθόν, να ερευνήσω από ψυχαναλυτική σκοπιά συμπεριφορές και να ανατρέξω σε εκπαιδευτικά και παιδαγωγικά συγγράμματα. Η αρχική μου πεποίθηση δεν ανατράπηκε ολοσχερώς, ωστόσο αναδιαμορφώθηκε: προκειμένου ν’ ανθίσει το λουλούδι του καλού χρειάζεται πολύς μόχθος και εστιασμένη προσπάθεια. Βεβαίως το λουλούδι του κακού ανθίζει και δίχως νερό· το τρέφει η αδιαφορία.

 

     Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους μικρούς αναγνώστες σας;

     Η επικοινωνία με τους μικρούς αναγνώστες είναι πάντοτε ευχάριστη· ωστόσο με διακατέχει η αίσθηση της ευθύνης: να τους προβληματίσω, να τους κινήσω το ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία, να κεντρίσω τη σκέψη τους, να κινητοποιήσω τη φαντασία. Να μην τους αποθαρρύνω, να τους εμπνέω αισιοδοξία, να μπορώ με λίγα λόγια να τους προσφέρω κάτι χρήσιμο ή όμορφο ή ξεχωριστό.

Τα παιδιά αντιλαμβάνονται εντελώς διαφορετικά κάποιες καταστάσεις.

       Σε συζητήσεις με τους μικρούς αναγνώστες, έτυχε να σας "υποδείξουν" πτυχές του έργου σας, που έσεις δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;                                
Συμβαίνει συχνά –ειδικά στις μικρότερες ηλικίες, όπου οι κανόνες του στείρου εκπαιδευτικού μας συστήματος σχετικά με το πώς πρέπει να στεκόμαστε απέναντι σ’ ένα λογοτεχνικό έργο δεν έχουν ακόμη εμπεδωθεί– τα παιδιά να οικειοποιούνται την ιστορία, να την παραλλάσσουν, να την κατευθύνουν αλλού, να της δίνουν διαφορετικό τέλος, να την επεκτείνουν. Η έμφυτη περιέργειά τους τα οδηγεί να ερμηνεύουν κατά εντελώς πρωτότυπο τρόπο τα κίνητρα των ηρώων ή να φαντάζονται λεπτομέρειες που ούτε κατά διάνοια δεν προκύπτουν απ’ το βιβλίο. Αυτό για μένα είναι ζητούμενο, μαγικό και άκρως διασκεδαστικό.

 

     Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;

     Πιστεύω ότι με επηρεάζουν, λίγο ή πολύ, όλοι οι συγγραφείς των οποίων έργα έχω διαβάσει, σε κάθε λογοτεχνικό είδος.Στην παιδική λογοτεχνία συγκεκριμένα θεωρώ ότι έχω διδαχτεί πολλά από μάστορες της γραφής Έλληνες και ξένους, από τον Λουντέμη, την Πριοβόλου, τον Μανδηλαρά και τον Μπουλώτη μέχρι τον Νταλ, τον Ροντάρι και τον Ουάιλντ. Ωστόσο νομίζω ότι μου χρησιμεύουν περισσότερο τα κακογραμμένα βιβλία. Ευκολότερα εντοπίζεις το λάθος βήμα παρατηρώντας αυτόν που συνεχώς στραβοπατά παρά εκείνον που βαδίζει με χάρη.

 

     Σκέφτεστε κάποια στιγμή να γράψετε ένα μυθιστόρημα για ενήλικες;

     Έχω γράψει μυθιστόρημα για ενήλικες, στο πλαίσιο του διδακτορικού μου στη Δημιουργική Γραφή, ωστόσο δε σκοπεύω να το εκδώσω. Δεν αποκλείω το ενδεχόμενο να το επιχειρήσω κάποτε, όμως σίγουρα δεν είναι στα άμεσα σχέδιά μου, παρότι η λογοτεχνία για ενήλικες στην Ελλάδα παραμένει λιγότερο παραμελημένη και υποτιμημένη από την παιδική λογοτεχνία. Συνεχίζω να υπηρετώ τη δεύτερη.

 

     Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;

     Μερικές φορές τείνω να σκέφτομαι τη γραφή όχι ως τέχνη αλλά ως μια εξαντλητικά περίπλοκη μαθηματική εξίσωση με αναρίθμητους παράγοντες και ζητούμενα. Ο συγγραφέας οφείλει να καλλιεργεί τη γλώσσα, να οδηγεί αλάνθαστα την πλοκή, να προσφέρει βάθος στον συναισθηματικό κόσμο των ηρώων, να κτίζει ατμόσφαιρα, να γεννά συναίσθημα, να θέτει ερωτήματα και να προβληματίζει, να αναπαριστά με ζωντάνια τον κόσμο που περιγράφει, να δημιουργεί μυστήριο, να αναδεικνύει χαρακτήρες και συμπεριφορές, να στοχάζεται πάνω στην ανθρώπινη υπόσταση, να εξακοντίζει τη φαντασία… Ο κατάλογος των υποχρεώσεών του δεν έχει τελειωμό. Ως εκ τούτου, άλλοτε η γραφή είναι σαν να σκάβεις χέρσο χωράφι κι άλλοτε σαν να ξαπλώνεις σε ανθόκηπο.Για μένα πλέον είναι τρόπος ζωής, η επιλογή να περνάς απ’ τον κόσμο και να τον ερμηνεύεις μέσα από ιστορίες.

 

     Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε «υλικό» έτοιμο στο συρτάρι σας;

     Έτυχε πριν από κάποιο διάστημα να «σκοντάψω» στην ιστορία ενός αδέσποτου κουταβιού και φρόντισα να την καταγράψω. Μαθαίνω ότι θα κυκλοφορήσει του χρόνου από τις Εκδόσεις Χάρτινη Πόλη, για μικρότερες αυτή τη φορά ηλικίες. Νέα πρόκληση το παραμύθι για παιδιά τριών και τεσσάρων ετών, απαιτεί οικονομία της γλώσσας. Θα την εφαρμόσω λοιπόν κι εδώ, μην τυχόν και φανερώσω περισσότερα απ’ όσα πρέπει…Σας ευχαριστώ από καρδιάς για τη φιλοξενία στη σελίδα σας και τις εύστοχες ερωτήσεις!

     Κι εγώ σας ευχαριστώ!

ΑΔΕΣΠΟΤΕΣ ΣΚΙΕΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΑΜΤΣΙΟΣ
Εκδόσεις BELL
Σελ.360, Σεπτέμβριος 2024

      Το έβδομο και τελευταίο(;) βιβλίο της σειράς «Ευγενείς Άγριοι» κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες.

     Το βιβλίο διαβάζεται αυτόνομα-όπως και όλα της σειράς-αλλά αν κάποιος έχει διαβάσει τα προηγούμενα θα παρακολουθήσει καλύτερα την εξέλιξη των χαρακτήρων στο βάθος μιας δεκαετίας. Με το βιβλίο αυτό, λύνονται και όλες οι απορίες που δημιουργήθηκαν στους αναγνώστες των προηγούμενων της σειράς, τις οποίες έντεχνα άφηνε ο συγγραφέας να αιωρούνται. «Από τεχνικής πλευράς ήταν ένα πολύ δύσκολο βιβλίο καθώς έπρεπε να βρεθεί η χρυσή τομή τόσο για να ικανοποιήσει όλους εκείνους που είχαν διαβάσει έστω ένα από τα παλαιότερα βιβλία, όσο και αυτούς που ξεκίνησαν τυχαία απ’ αυτό. Το πώς έπρεπε να δοθεί η ροή των πληροφοριών ήταν ένα πολύ δύσκολο σταυρόλεξο-που ελπίζω να έλυσα!».

     Στο «Αδέσποτες Σκιές» ένας serial killer, που αυτοαποκαλείται Μένιππος, πονοκεφαλιάζει τον αστυνόμο Αριστείδη Παπανδρέου, υποδιοικητή του Τμήματος Εγκλημάτων κατά Ζωής της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης και την ομάδα του. Ο Μένιππος «έχει διαπράξει επτά φόνους σε διάστημα περίπου ενός χρόνου χωρίς να έχει κάνει το παραμικρό λάθος». Επιφυλάσσει μαρτυρικό θάνατο στα θύματά του και «υπογράφει» τοποθετώντας το αντίγραφο έναν οβολού στο στόμα τους, όπως γινόταν στην αρχαιότητα. Ο οβολός ήταν τα «ναύλα» για τη μεταφορά του νεκρού από τον βαρκάρη Χάροντα στον Άδη. Ο φιλόσοφος Μένιππος, σύμφωνα με την παράδοση, ήταν ο μόνος που πέρασε χωρίς να πληρώσει! 

     Τον Αύγουστο του 2024, ο Λούκα Κοντρέτι λαμβάνει ένα ηλεκτρονικό μήνυμα από τον Τζορτζ Ντόρμερ, με το οποίο ο ελληνοαμερικανός ντετέκτιβ, τον καλεί να επιστρέψει στην Ελλάδα, από τη Ρώμη όπου έχει εγκατασταθεί γιατί χρειάζεται τη βοήθειά του. Όμως φτάνοντας στην Θεσσαλονίκη μαθαίνει ότι ο Ντόρμερ είναι νεκρός και ότι συνεργαζόταν με τον …Μένιππο!

     Τα λίγα στοιχεία που κατάφερε να συλλέξει τον κατευθύνουν σε μια υπόθεση που ξεκίνησε πριν δέκα χρόνια στην Αλεξανδρούπολη και στην οποία ο νεκρός φίλος του, είχε παίξει καθοριστικό ρόλο. Όταν μάλιστα μαθαίνει κάποιες σημαντικές παραμέτρους της ιστορίας εκείνης, τίποτα στη ζωή του, δεν θα είναι ποτέ ξανά το ίδιο. «Είναι κάποιες καταστάσεις που μπορούν να σε  αλλάξουν για πάντα ως άνθρωπο. Τη μια στιγμή είσαι αυτός που ήσουν και την αμέσως επόμενη γίνεσαι κάτι εντελώς διαφορετικό. Ο παλιός σου εαυτός δεν υπάρχει πια».

     Το «Αδέσποτες Σκιές» είναι ένα φινάλε αντάξιο και ανάλογο της μοναδικής σειράς των επτά βιβλίων θρίλερ «Ευγενείς Άγριοι», γραμμένων από  την εξαιρετική πένα του Γιώργου Δάμτσιου, που έχει ήδη φτάσει τα δεκαοκτώ!!! βιβλία, (ενώ έχει συμμετοχές σε έργα συνεργασίας με άλλους συγγραφείς και σε συλλογές διηγημάτων)  και συνεχίζει ακάθεκτος, μεταπηδώντας με αξιοθαύμαστη ικανότητα και ευκολία από το ένα λογοτεχνικό είδος στο άλλο.