ΜΙΑ ΑΣΗΜΑΝΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ

SONIA PURNELL
Μετάφραση: ΘΕΟΔΩΡΑ ΔΑΡΒΙΡΗ
Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ
Σελ. 386, Σεπτέμβριος 2023

   Την βιογραφία μιας ξεχωριστής προσωπικότητας, περιλαμβάνει το βιβλίο της βρετανίδας δημοσιογράφου και συγγραφέως Σ. Παρνέλ.

     Πρόκειται για τη Βιρτζίνια Χολ, η συμμετοχή της οποίας στον πόλεμο κατά των ναζί στη Γαλλία υπήρξε κομβικής σημασίας!

     Η Βιρτζίνια γεννήθηκε το 1906 στη Βαλτιμόρη. Μετά τις σπουδές της, υπέβαλε αίτηση στο State Department για να ακολουθήσει καριέρα διπλωμάτη. Όμως το κατεστημένο της διπλωματικής υπηρεσίας των ΗΠΑ, δεν μπορούσε να δεχτεί μια γυναίκα στις τάξεις του. Η Βιρτζίνια προσελήφθη μεν, αλλά ως απλή γραμματέας.

     Η αρχική τοποθέτησή της ήταν στην Βαρσοβία. Το 1933, ζήτησε και πήρε μετάθεση στη Σμύρνη. Εκεί σε μια κυνηγετική εξόρμηση αυτοτραυματίστηκε στο αριστερό πόδι. Οι γιατροί για να αποφύγουν την γάγγραινα, αναγκάστηκαν να ακρωτηριάσουν το πόδι της, κάτω από το γόνατο. Όλο σχεδόν το 1934,το πέρασε στις ΗΠΑ, προσπαθώντας να αναρρώσει, υποβαλλόμενη σε διορθωτικές επεμβάσεις και μαθαίνοντας να περπατά με το ειδικό προσθετικό μέλος που της τοποθετήθηκε. Το Νοέμβριο μετατέθηκε στη Βενετία και στη συνέχεια στην Εσθονία. Όμως ο κόσμος είχε μπει στον «αστερισμό» του πολέμου. Με την εισβολή του Χίτλερ στην Πολωνία, έφυγε για το Λονδίνο και στη συνέχεια πέρασε στη Γαλλία, όπου κατετάγη στο γαλλικό 9^ο Σύνταγμα Πυροβολικού ως οδηγός ασθενοφόρου! Όταν κατέρρευσε το μέτωπο, διέφυγε στην Ισπανία. Επειδή είχε αμερικανικό διαβατήριο και η Αμερική δεν είχε μπει στον πόλεμο, μπορούσε να κινείται με σχετική άνεση. Στην Ισπανία την εντόπισε ο βρετανός μυστικός πράκτορας Τζορτζ Μπέλοουζ. Την προσέγγισε κι έπιασαν κουβέντα. Η Βιρτζίνια του διηγήθηκε τις περιπέτειές της στο γαλλικό μέτωπο και τις συνθήκες που επικρατούσαν στις δύο περιοχές της Γαλλίας. Στην Κατεχόμενη Ζώνη και την Μη Κατεχόμενη Ζώνη που κυβερνούσε με τις ευλογίες των Γερμανών, ο φασιστικής ιδεολογίας, στρατάρχης Πετέν. «Όπως άκουγε τη σκληρή αλλά παθιασμένη αφήγησή της, ο Μπέλοουζ θαύμασε το θάρρος της Βιρτζίνια, την παρατηρητικότητά της και, κυρίως, τη φλογερή επιθυμία της να βοηθήσει τους Γάλλους να αντεπιτεθούν. Εμπιστεύτηκε το ένστικτό του και πήρε την πιο σημαντική απόφαση της ζωής του, μια απόφαση που θα ανανέωνε τις ελπίδες για οριστική νίκη των Συμμάχων στη Γαλλία.  Όταν αποχαιρέτησε τη Βιρτζίνια, της έδωσε το τηλέφωνο ενός «φίλου» στο Λονδίνο, που μπορούσε να τη βοηθήσει να βρει έναν αξιόλογο καινούριο ρόλο…».

     Ο ρόλος που εννοούσε ο Μπέλοουζ, ήταν η συμμετοχή της στη Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων (SOE), μια αμφιλεγόμενη βρετανική μυστική υπηρεσία, την οποία ο Τσόρτσιλ «διέταξε προσωπικά «να βάλει φωτιά στην Ευρώπη» μέσω μιας πρωτοφανούς επίθεσης δολιοφθορών, υπονόμευσης και κατασκοπίας».

     Με την ένταξή της στο SOE, «η Βιρτζίνια θα γινόταν πρωτοπόρος σε έναν εντελώς καινούριο τύπο πολέμου: μια ερασιτέχνης ειδική στον αυτοσχεδιασμό θα ερχόταν αντιμέτωπη με την επαγγελματική βαναυσότητα της Γκεστάπο και της αστυνομίας του Βισί […] Ήταν γενικά αποδεκτό πως στο πεδίο είτε θα μάθαινε γρήγορα είτε θα πέθαινε. Σε κάθε περίπτωση οι περισσότεροι συνάδελφοί της, θεωρούσαν όλες τις γυναίκες ανίκανες για μια τόσο απαιτητική κι επικίνδυνη δουλειά. Και ήταν στο χέρι της να επιβιώσει και να τους διαψεύσει». Κάτι που η πεισματάρα Βιρτζίνια κατέφερε με εντυπωσιακό τρόπο.

     Πρόκειται για ένα πολύ καλογραμμένο βιβλίο. Μια εξαντλητική, αποκαλυπτική, συναρπαστική και απολαυστική βιογραφία μιας κάθε άλλο παρά ασήμαντης γυναίκας, η οποία έπαιξε κομβικό ρόλο στην ανάπτυξη του αντιστασιακού κινήματος στη Γαλλία και που βοήθησε να γίνει πιο εύκολη η απόβαση στη Νορμανδία και η προέλαση στη συνέχεια των συμμαχικών στρατευμάτων στην κατεχόμενη Ευρώπη.  

ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΑΝΤΡΑΣ- Ο ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΟΔΗΓΟΣ

BE A MAN GUY-“HARMON”
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Σελ. 207, Νοέμβριος 2023

      Ένα βιβλίο που φανερώνει με χιουμοριστικό τρόπο «πικρές» αλήθειες για τη συμπεριφορά των ανδρών που πολλές φορές είναι μια τεχνητή, επιτηδευμένη αρρενωπότητα, είναι αυτό που παρουσιάζω σήμερα.

     Το βιβλίο οφείλει την ύπαρξή του, στην ομότιτλη σειρά επεισοδίων που έγιναν viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυρίως των ΗΠΑ, απ’ όπου και ξεκίνησε. «Για χρόνια ζούσα ευτυχισμένος στη σκιά. Τώρα παντελώς άγνωστοι με πλησιάζουν και μου ζητούν συμβουλές, την ώρα που κατουράω, για το πώς «Να Είναι Άντρες». Οπότε, αντί να σταματάω και να πιάνω κουβέντα με τον κάθε μαλάκα για τα επόμενα είκοσι χρόνια, έγραψα ένα βιβλίο για να χρησιμεύσει ως ο Απόλυτος Οδηγός. Και τώρα αφήστε με ήσυχο».

     Ο «Οδηγός» δίνει συμβουλές για το πώς πρέπει να φέρεται ο «αληθινός άντρας» σε κάθε πτυχή της ζωής του. Δουλειά, οικογένεια, σχέσεις, αθλητισμός, ελεύθερος χρόνος, επισκευές στο σπίτι, αντροπαρέες, ταξίδια και άλλα πολλά. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα που αναφέρεται στο ρομαντισμό! Αφού πρώτα διατείνεται ότι ο αληθινός άντρας δεν πρέπει ποτέ να είναι ρομαντικός, συνεχίζει: «Ο ρομαντισμός για τις γυναίκες έχει να κάνει με την προσοχή στη λεπτομέρεια, την επικοινωνία και με το να έχουν έναν άντρα που είναι ευχάριστα απρόβλεπτος. Από τη φύση τους, οι άντρες ήταν πάντοτε απρόβλεπτοι, αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα με τον πιο ευχάριστο τρόπο. Όταν μια γυναίκα σκεπάζει το κρεβάτι με ροδοπέταλα για μια ρομαντική βραδιά, γιορτάζοντας τα γενέθλια του άντρα της, εκείνος γυρνάει στο σπίτι κουρούμπελο από το μπαρ όπου κατέβαζε σφηνάκια για τα γενέθλιά του με τους κολλητούς. Όταν μια γυναίκα σχεδιάζει ένα φιλί και σαμπάνια για αργά το βράδυ, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ο άντρας της αρχίζει να ροχαλίζει από τις 9:00…».

     Ένα πολύ έξυπνο, γραμμένο με χιούμορ βιβλίο, που θα πρέπει να διαβάσουν άντρες και γυναίκες. Οι πρώτοι για να αντιληφθούν ότι πολλές φορές η συμπεριφορά τους «ξεφεύγει» σε λάθος μονοπάτια, κι έχουν λάθος αντιδράσεις και οι δεύτερες για να καταλάβουν γιατί συμβαίνει αυτό και ίσως να μας συγχωρήσουν!!   

 

ΓΙΩΤΑ ΚΟΝΤΟΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ

     Γεννήθηκε και ζει στην Πάτρα. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και της Σχολής «Εργαστήρι Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας». Εργάζεται ως δημοσιογράφος. Έχει συνεργαστεί με εφημερίδες, τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς, ηλεκτρονικά μέσα και περιοδικά. Έχει γράψει κείμενα και στίχους τραγουδιών για δέκα θεατρικές παραστάσεις. Έργα της: «Ιστορίες Εστίασης Στην Πάτρα Του 20^ου Αιώνα» (Το Δόντι, 2017), «Ιστορικό Ημερολόγιο Εμπορικού Συλλόγου Πάτρας» (2018, Το Δόντι) «Η Μυρωδιά Του Αχινού» (Ωκεανίδα, 2020), «Σσαμπάτ» (Bell, 2023).

     Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας «Σσαμπάτ»;

     Τα Γιάννενα και ο Μωυσής Ελισάφ.  Τα Γιάννενα είναι η πόλη στην οποία σπούδασα και η οποία έχει “εγγραφεί” μέσα μου και για πολλούς προσωπικούς λόγους. Θεωρώ ότι αυτή η πόλη είναι ο ιδανικός καμβάς για να φιλοξενήσει μια ιστορία μυστηρίου. Το ίδιο το τοπίο σε «οδηγεί». Ιδίως το χειμώνα, οπότε και έχουμε ορισμένα από τα «μαγικά» των Ιωαννίνων: ομίχλη, χιόνι, λίμνη που παρασύρεται από τα καιρικά έκτροπα, παραδοσιακό οικισμό, κάστρο που φέρνει στο αφήγημα τις δικές του μνήμες και φυσικά η μακρά ιστορία της πόλης με το πολυπολιτισμικό στίγμα. Τώρα σε ό,τι αφορά τον Μωυσή Ελισάφ, τον πρώτο Εβραίο δήμαρχο στην Ελλάδα, είναι αυτός που με «οδήγησε» στην ιστορία των Εβραίων των Ιωαννίνων, των Ρωμανιωτών, και στον εκτοπισμό τους από τους Ναζί. Αυτή την ιστορία δεν τη γνώριζα παρά το γεγονός ότι σπούδαζα εκεί. Και γενικότερα πιστεύω ότι αυτή η ιστορία δεν είναι ευρέως γνωστή όπως αυτή των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Είναι μια ιστορία που έχει σχεδόν αποσιωπηθεί και που  ήρθε στο φως κυρίως μετά την εκλογή του Μωυσή Ελισάφ, αυτού του ξεχωριστού, του αγαπητού γιατρού που έγινε δήμαρχος των Ιωαννίνων.

      Γιατί υπάρχει το διπλό σίγμα στην αρχή της λέξης; Έχει σχέση με την εκφορά της;

     Έτσι έγραφαν τη λέξη οι Ρωμανιώτες Εβραίοι στα Γιάννενα και σίγουρα έχει να κάνει με την εκφορά της. Προφανώς προς απόδοση του Sh στη λέξη Shabbat. Τη βρήκα από μόνη της τη λέξη πολύ δυνατή καθώς είναι σπάνιο, ίσως και μοναδικό, ένα διπλό σίγμα στην αρχή μιας λέξης. Ήταν και ένας από τους λόγους που την επέλεξα για τίτλο στο βιβλίο, πέρα από το ότι δένει όλες τις ιστορίες καθώς όλα τα σημαντικά στο Σσαμπάτ συμβαίνουν ημέρα Σάββατο.

     Εντοπίσατε εύκολα τα στοιχεία που αφορούν την εξόντωση της εβραϊκής κοινότητας των Ιωαννίνων;

     Ναι, ανέτρεξα σε σχετική βιβλιογραφία και σε υλικό από το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος, σε αναφορές στον Τύπο, αλλά και σε ηλεκτρονικό υλικό, ντοκιμαντέρ και μαρτυρίες επιζώντων. Οι τελευταίες ήταν το πιο συγκλονιστικό κομμάτι.

     Ανακαλύψατε στοιχεία για το πώς είχε πραγματικά εκλάβει τότε η πόλη αυτό που συνέβη;

     Το έγκλημα κατά των Εβραίων των Ιωαννίνων έχει πολλές διαστάσεις. Το  του 97% του πληθυσμού των Ρωμανιωτών Εβραίων δολοφονήθηκαν στο Άουσβιτς και τα υπόλοιπα στρατόπεδα. Οι Ρωμανιώτες να πούμε εδώ ότι είναι η παλαιότερη κοινότητα Εβραίων στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Από την πρώτη στιγμή υιοθέτησαν την ελληνική γλώσσα, εμπνεύστηκαν από τον τοπικό λαϊκό πολιτισμό και τις παραδόσεις και, συνδυάζοντας τα τοπικά με τα δικά τους ήθη και έθιμα, δημιούργησαν την περίφημη ελληνο-εβραϊκή παράδοση και ζούσαν σε μεγάλη αρμονία με τους Χριστιανούς. Ήταν πλήρως αφομοιωμένοι. Γιαννιώτες πολίτες. Έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον τόσο η στάση των υπολοίπων Γιαννιωτών πριν όσο και –κυρίως- μετά τον εκτοπισμό των Εβραίων. Διότι είχαμε τους απλούς πολίτες που είχαν αναπτύξει σχέσεις χρόνων με τους Ρωμανιώτες και θρήνησαν τον χαμό τους, αλλά έχουμε και αυτούς που σιώπησαν, αυτούς που αποσιώπησαν, αυτούς που καπηλεύτηκαν τις περιουσίες τους.

     Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με το βιβλίο σας και ποιο είναι αυτό;

      Να πούμε εδώ ότι η ιστορία στο Σσαμπάτ κινείται  ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, από το 1944 και τον εκτοπισμό των Εβραίων των Ιωαννίνων από τους Ναζί, μέχρι δύο διαφορετικές ιστορίες φόνων, η μία στη Σύρο πριν από 26 χρόνια και η άλλη στο Βόλο πριν από 15 χρόνια. Όλα αυτά φτάνουν στα εγκλήματα που συγκλονίζουν σήμερα τα Ιωάννινα και δημιουργούν ένα  ντόμινο εξελίξεων και ανατροπών.

Έχουμε να κάνουμε με το παρόν δηλαδή αλλά και με τρεις παράλληλες ιστορίες σε διαφορετικές χρονικές περιόδους που έρχονται μαζί στο φως και σχετίζονται μέσα από μια ανατρεπτική οδό με δύο δολοφονίες και μια εξαφάνιση, αλλά και με την πολιτική ζωή του τόπου στο σήμερα.

Μέσα από όλο αυτό το πλέγμα προσώπων και καταστάσεων, θέλω να στείλω ένα μήνυμα για τη διαφορετικότητα και τον τρόπο με τον οποίο διαχρονικά τοποθετείται απέναντι σε αυτήν η κοινωνία και η πολιτική. Θέλω να στείλω ένα μήνυμα κατά του ρατσισμού, του φασισμού και φυσικά της προκατάληψης απέναντι στο διαφορετικό είτε αυτό αφορά τη φυλή, είτε το φύλλο, είτε τον έρωτα, στον οποίο «συγκατοικούν» πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις που επίσης «κατηγοριοποιούν» τους ανθρώπους ανάλογα με τη στάση που τηρούν απέναντι σε αυτές.

     Η λογοτεχνία μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;

     Η λογοτεχνία οφείλει να είναι μια κοινωνική πράξη. Αλλιώς δεν υπάρχει λόγος να υφίσταται.

     Μπορεί η λογοτεχνία να δρομολογήσει αλλαγές σε κοινωνικό επίπεδο;

     Μπορεί νομίζω να δρομολογήσει αλλαγές μέσα μας. Οπότε ναι, αν σκεφτούμε ότι από μέσα μας ξεκινάνε όλα και το δούμε αυτό σε ένα ευρύ κοινωνικό πεδίο, μπορεί να δρομολογήσει αλλαγές στον τρόπο που σκεφτόμαστε ή που βλέπουμε τα πράγματα. Αλλά και να μας υποψιάσει. Ακόμη και αυτό μερικές φορές είναι αρκετό.

     Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε συγγραφέας;

     Θα σας πω κάτι που είναι αστείο. Κάποια στιγμή στο δημοτικό είχα γράψει μια έκθεση με θέμα «το γατάκι μου». Δεν είχα ούτε γατάκι, ούτε είχα επαφή με άλλα ζώα. Γελώντας η δασκάλα μου που είχε ξεχωρίσει την έκθεση επειδή δεν έμοιαζε καθόλου με τις άλλες, όταν έμαθε ότι έγραφα για ένα φανταστικό γατί που είχε μαζί μου μια φανταστική σχέση, είπε στη μάνα μου, «αυτή κάποια μέρα θα γίνει συγγραφέας». Η αλήθεια είναι ότι πάντα ήθελα να μπορέσω να γράψω ένα μυθιστόρημα. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Είχα μια ευκολία με τις λέξεις στον γραπτό λόγο και μπορούσα μέσα από αυτόν να εκφράσω με μεγαλύτερη ευκολία σκέψεις και συναισθήματα. Γράφω από μικρή αλλά είχα περιοριστεί σε στίχους και κείμενα για θεατρικές και μουσικές παραστάσεις. Δεν διακρίνομαι ως επιμελής σε κανένα τομέα του βίου μου και το μυθιστόρημα, το οποίο ήταν και ο… καημός μου,  απαιτεί μεγάλη προσήλωση και συστηματική δουλειά. Οπότε το μετέθετα συνεχώς για αργότερα παρά το γεγονός ότι με παρότρυναν πολύ και πολλοί να γράψω. Κάποια στιγμή ο τότε σύντροφός μου μού είπε: το κάνεις τώρα. Δεν υπάρχει μετά. Και έτσι γεννήθηκε η «Μυρωδιά του αχινού», το πρώτο μου μυθιστόρημα.

     Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

     Είναι μια συγκλονιστική εμπειρία. Πετάς κυριολεκτικά στον ουρανό όταν παίρνεις στα χέρια σου τυπωμένο το πρώτο σου μυθιστόρημα. Δεν μπορώ να περιγράψω τα συναισθήματα. Είναι μεγάλη η χαρά αλλά και μεγάλη η έκθεση. Είναι σαν να παραδίδεσαι ολόκληρος στους αναγνώστες σου και να τίθεσαι στην κρίση τους. Είπα μέσα μου «το έκανες, να το»… Το κοίταζα και το… μύριζα για κάνα μήνα. Σαν να ήταν μωρό.

      Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

     Με ακολουθούν. «Συνομιλώ» μαζί τους, Κάτι που γεννιέται από σένα, δεν παύει ποτέ να είναι κομμάτι σου. Είναι μια άλλου τύπου «οικογένεια». Τους αγαπώ πολύ τους ήρωες των βιβλίων μου. Όλους.

     Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας;

     Σαφέστατα. Πώς θα νιώσει ο ήρωας αν δεν νιώσεις εσύ που τον δημιουργείς; Θα είναι ψεύτικος.

     Σας μοιάζει κάποιος από τους ήρωες σας;

     Ναι, και στα δύο βιβλία, υπάρχουν ήρωες που μου μοιάζουν. Όχι σε όλο το εύρος της προσωπικότητάς τους, αλλά σε σημεία της. Με τοποθετώ συχνά με αυτό τον τρόπο μέσα στο μυθιστόρημα. Και εμένα και τις καταστάσεις που έχω βιώσει και τις προσδοκίες μου.

     Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

     Οι φίλοι μου, η κόρη μου και η μητέρα μου.

     Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης για σας;

     Αυτός που μπαίνει «μέσα» στα βιβλία, που παρασύρεται και βιώνει την ιστορία που του αφηγείσαι, κάνοντας συμμέτοχο τη δική του φαντασία, γεγονός που καθιστά την κάθε ανάγνωση μοναδική και τον κάθε αναγνώστη συνδημιουργό. Κάθε αναγνώστης έχει άλλη εικόνα για τον κάθε ήρωα ή την κάθε κατάσταση, γιατί συμμετέχει στην ιστορία με τα δικά του βιώματα και τις δικές του προσλαμβάνουσες. Και αυτό κάνει την εμπειρία του συγγραφέα ακόμη πιο μοναδική και ενδιαφέρουσα.

     Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;

     Πάρα πολλά. Είναι, αν ο σκεφτείς, μια μορφή ψυχανάλυσης η συγγραφή. Υπήρχαν και φράσεις ή προτάσεις που έγραψα πριν προλάβει να συμμετάσχει σε αυτή το συνειδητό. Αυτόματα. Απευθείας από το ασυνείδητο.

     Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

     Όχι, Αυτό μου συμβαίνει όταν διαβάζω βιβλία άλλων συγγραφέων.

     Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;

     Βέβαια! Οι συζητήσεις με τους αναγνώστες είναι μια μεγάλη απόλαυση. Έχω κάνει και φίλους μέσα από αυτή τη διαδικασία. Είναι ξεχωριστοί άνθρωποι οι βιβλιοφάγοι. Έχουν ένα δικό τους κώδικα συμπεριφοράς και επικοινωνίας. Μοναδικό, ζεστό και δημιουργικό.

     Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

     Το παιχνίδι της συγγραφής είναι παιχνίδι για δύο. Γράφουμε για τους αναγνώστες. Αν δεν υπήρχαν αυτοί, δεν θα υπήρχε και λόγος να γράφουμε. Οπότε  το τι βλέπουν οι αναγνώστες μέσα από το μυθιστόρημα που καταθέτεις στην κρίση τους, είναι πιο σημαντικό από αυτό που βλέπεις εσύ. Μου έχουν λοιπόν υποδείξει πολλές πτυχές που δεν ήξερα ότι υπάρχουν. Κάποιοι με έκαναν να βλέπω και ήρωες με άλλα μάτια!

     Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;

     Ο Καραγάτσης. Είναι ο πλέον αγαπημένος μου. Και ο Ντοστογιέφκσι φυσικά όπως θα καταλάβει ο αναγνώστης του Σσαμπάτ.

     Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι   είναι το γράψιμο για σας;

     Το γράψιμο είναι ένας τοκετός στον οποίο το όργανο αναπαραγωγής είναι η σκέψη. Γεννιέται μέσα από αυτή ένας νέος κόσμος. Γεννιούνται πρόσωπα και καταστάσεις. Όπως για τον ηθοποιό είναι πρόκληση να μπαίνει κάθε φορά σε έναν ρόλο και να ζει μέσα από αυτόν πολλές ζωές, έτσι και για το συγγραφέα… Μόνο που αυτός ζει άλλες ζωές γράφοντάς τες και έχει το.. προνόμιο να τις κατευθύνει εκεί που θέλει. Για μένα λοιπόν είναι πρωτίστως αυτή η δυνατότητα του να δραπετεύω μέσα από τους ήρωες που η ίδια δημιουργώ. Μοιάζει λίγο σχιζοφρενικό, αλλά είναι μια πολύ καλή ψυχοθεραπεία. Άλλωστε όλοι οι συγγραφείς φαντάζομαι ότι έχουν λίγο ή πολύ τα ίδια κίνητρα.

     Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε «υλικό» έτοιμο στο συρτάρι σας;

     Δεν υπάρχει έτοιμο υλικό, όχι. Γράφω όμως το επόμενο. Θα έλεγα ότι είμαι σε καλό δρόμο. Αυτή τη φορά ο τόπος θα είναι η Κέρκυρα.

     Σας ευχαριστώ πολύ!

 

 

ΜΕΡΟΝΥΧΤΑ ΕΦΗΜΕΡΙΑΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΛΥΣΙΜΑΧΟΥ
Εκδόσεις ΑΝΑΛΕΚΤΟ
Σελ. 442, Ιανουάριος 2024

      Το πρώτο βιβλίο του συμπολίτη γιατρού Α. Λυσιμάχου με τίτλο «Μερόνυχτα Εφημερίας» κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό.

     Όταν ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου έφτασε στο τέλος του εργασιακού του βίου και θέλησε να πάρει τη σύνταξή του, έμπλεξε στα δίχτυα της γραφειοκρατίας. Για να βρει λύση, αποφάσισε να απευθυνθεί σε δικηγόρο. Η νεαρή δικηγόρος Ελένη Φιλίππου, του εξήγησε τα βήματα που θα πρέπει να κάνουν. Σε μία από τις συναντήσεις τους, του είπε ότι και ο πατέρας της ήταν γιατρός, αλλά δυστυχώς πέθανε σχετικά νωρίς. Είχε αφήσει όμως, ένα ημερολόγιο, το οποίο η οικογένεια αποφάσισε να εκδώσει, αφού θεωρούσε ότι ήταν ενδιαφέρον. «Μου είπε πως αυτή και ο σύζυγός της είχαν πάρει την απόφαση να κυκλοφορήσουν αυτό που ο πατέρας της το είχε ονομάσει «Μερόνυχτα Εφημερίας» και που στην ουσία ήταν το ημερολόγιό του. Ήθελαν τη βοήθεια ενός γιατρού για να νοικοκυρευτεί το κείμενο και για να γίνουν όσες επεξηγήσεις χρειάζονταν στα ιατρικά, τεχνικά του θέματα. Έπρεπε να γίνουν οι αναγκαίες αλλαγές στα ονόματα και όπου αλλού αυτό θα ήταν απαραίτητο, ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα με τα προσωπικά δεδομένα των ατόμων που αναφέρονταν στην πορεία του κειμένου […] Με παρακάλεσε να είμαι ο τεχνικός σύμβουλος που θα έκανε τις απαραίτητες διορθώσεις και αλλαγές, μια και σαν συνταξιούχος ιατρός θα είχα τον χρόνο για κάτι τέτοιο».

     Έτσι προέκυψε αυτό το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, που πετυχαίνει πολλούς στόχους ταυτόχρονα. Πρώτα περιγράφει την προσωπική ζωή του γιατρού Φιλίππου, ο οποίος αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα με την σύζυγό του Μαρίνα, με την οποία μόνο τυπικά παραμένουν παντρεμένοι. Στην ουσία έχουν χωρίσει. Η ανερμάτιστη και αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά της, καθώς και ο ασταθής χαρακτήρας της, τον απομάκρυνε από κοντά της. Αντίθετα τα ενήλικα πια παιδιά τους, αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει και του συμπαραστέκονται όσο μπορούν.

     Ακόμη δίνει μια πολύ καλή –κι εκ των έσω- εικόνα της λειτουργίας ενός νοσοκομείου τοσο σε μια «κανονική» μέρα, όσο και σε μια μέρα εφημερίας. Όταν οι γιατροί είναι αναγκασμένοι να εργάζονται για πολλές ώρες, να αντιμετωπίζουν δύσκολα περιστατικά και να λαμβάνουν γρήγορα τις σωστές αποφάσεις, βασιζόμενοι στις γνώσεις και την εμπειρία τους, που θα σώσουν τη ζωή ενός ασθενούς. «Μερικές φορές ο γιατρός είναι υποχρεωμένος να παίρνει και ρίσκο, με την καλή έννοια, προκειμένου να θεραπεύσει τον άρρωστο σε όσο το δυνατό λιγότερο χρόνο, όσο το δυνατό ανώδυνα, χρησιμοποιώντας όσο το δυνατό λιγότερες εξετάσεις, και φάρμακα όσο το δυνατό μικρότερου κόστους, με λιγότερες παρενέργειες και με καλό αποτέλεσμα. Για να γίνει αυτό όμως, χρειάζεται από την πλευρά του γιατρού μελέτη, σωστή και έγκυρη ενημέρωση, παρατηρητικότητα, σωστή κρίση και σωστή ερμηνεία των κλινικοεργαστηρικών ευρημάτων και απόκτηση πείρας κοντά στο κρεβάτι του αρρώστου και δίπλα σε έμπειρους κλινικούς».

     Μέσα από τις σελίδες του «ημερολογίου», περνούν εκατοντάδες περιστατικά και περιγράφεται τόσο η συμπτωματολογία, όσο και η αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.

     Σημαντικό χώρο, καταλαμβάνει και η αναφορά στις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ συναδέλφων, παλαιών και νέων, αλλά και με τους ασθενείς. «Θα συναντήσεις αντιπαλότητες, ανταγωνισμούς και ζήλιες από συναδέλφους. Θα συναντήσεις αχαριστία, πονηριά, κακολογία ίσως και απειλές από μερικούς ασθενείς και το περιβάλλον τους».

     Τέλος, ιδιαίτερη μνεία γίνεται σε όσους κινούνται στην «περιφέρεια» των νοσοκομείων και με τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους, διευκολύνουν ή όχι το ιατρικό προσωπικό στην άσκηση των καθηκόντων τους: διοικητές υγειονομικών περιφερειών, διοικήσεις νοσοκομείων, άνθρωποι των φαρμακευτικών εταιρειών, τοπικοί πολιτευτές κλπ, ενώ υπάρχει και αναφορά στους επίορκους γιατρούς, που εκμεταλλευόμενοι τη δεσπόζουσα θέση τους, χρηματίζονται, «εκβιάζοντας» τους ασθενείς και τους συγγενείς τους.

     Το «Μερόνυχτα Εφημερίας» είναι ένα βιβλίο πολύ καλογραμμένο, ιδιαίτερα ενδιαφέρον που αξίζει την προσοχή όχι μόνο της ιατρικής κοινότητας, αλλά και του ευρύτερου αναγνωστικού κοινού!        

ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΜΟΥ. ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΓΕΝΙΕΣ ΧΕΙΡΟΠΡΑΚΤΩΝ (1823-2023)

ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΔΗΜΟΥ ΡΟΥΣΟΥΛΕΝΤΣΗΣ
Εκδόσεις ΚΑΛΕΝΤΗΣ
Σελ. 279, Δεκέμβριος 2023

      Το όνομα Ρουσιλέντζης (έτσι είναι γνωστή η οικογένεια των χειροπρακτών στη Νάουσα), είναι συνώνυμο της ανακούφισης και της εξάλειψης των πόνων και των δυσκολιών που προκαλούν τα μυοσκελετικά προβλήματα, σε ανθρώπους  αλλά και ζώα! Μέσα από το βιβλίο που σας παρουσιάζω σήμερα, έμαθα πολλά κι ενδιαφέροντα για την ιστορία της οικογένειας.

      Πρώτα ότι εμείς στη Νάουσα, προφέρουμε τόσα χρόνια λάθος το όνομα. Το σωστό είναι Ρουσουλέντσης. Κι ότι αυτό δεν είναι το πραγματικό όνομα, αλλά ένα παρατσούκλι, δηλωτικό της καταγωγής από ένα χωριό του νομού Πέλλας, το Ρουσίλοβο (που μετονομάστηκε σε Ξανθόγεια το 1926). Το πραγματικό επίθετο της οικογένειας είναι Δήμου.

     Είναι μια οικογένεια που για πολλά χρόνια προσέφερε και προσφέρει εξαιρετικές υπηρεσίες σε πάσχοντες της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας. Τις τελευταίες μάλιστα δεκαετίες που οι συγκοινωνίες το επιτρέπουν και σε ασθενείς και άλλων περιοχών.

     Το βιβλίο οφείλει την ύπαρξη του στην επιμονή ενός μέλους της τέταρτης γενιάς της οικογένειας, του Ευάγγελου, ο οποίος είναι Δρ. Χειροπρακτικής του Πανεπιστημίου του Surrey και του πατέρα του Σωκράτη που με υπομονή, επιμονή και πολύ κόπο, κατέγραψε τις αναμνήσεις του.

     Όσο ο Ευάγγελος σπούδαζε στην Αγγλία, έβλεπε στους διαδρόμους του πανεπιστημίου «κάδρα και φωτογραφίες από παλιούς χειροπράκτες, αγαλματίδια, γλυπτά και γύψινα προπλάσματα από χέρια, γόνατα και άλλα μέρη του σώματος». Μια μέρα του 2001, την ώρα που μιλούσε με τον πατέρα του στο τηλέφωνο, προέκυψε η ιδέα: «Γιατί, πατέρα, δεν ξεκινάς να γράφεις όλες αυτές τις ιστορίες που μου διηγείσαι τόση ώρα; Βλέπω ότι θυμάσαι τα πάντα! Είναι πολύ ωραίες. Είναι μοναδικές και, πάνω απ’ όλα, αληθινές. Είναι ιστορίες αγάπης και θα ήταν καλό να τις έχουμε συγκεντρωμένες σε ένα αρχείο. Ένα οικογενειακό αρχείο, για να ξέρουμε όλοι στην οικογένεια πως φτάσαμε ως εδώ. Πως μέσα από τόσους πολέμους, φτώχειες και κακοτοπιές καταφέραμε όχι μόνο να επιβιώσουμε αλλά και να προσφέρουμε έργο και να βοηθήσουμε τόσες γενιές. Να πάρουμε τον πόνο και να ανακουφίσουμε τον συνάνθρωπό μας».

     Αρχικά, ο Σωκράτης φάνηκε προβληματισμένος. Πίστευε ότι δεν θα τα καταφέρει, αφού οι γραμματικές του γνώσεις είναι επιπέδου έκτης Δημοτικού. Όταν όμως ο γιος του επέμεινε και του είπε ότι θα αναλάβει την επιμέλεια και τις διορθώσεις, κατάφερε να τον πείσει. «Τελικά, ενώ ο πατέρας μου χρειάστηκε σχεδόν τέσσερα χρόνια για να γράψει τόσο πολλές κι ενδιαφέρουσες ιστορίες, εμένα μου πήρε περισσότερα από δεκαπέντε χρόνια για να τις συμμαζέψω και να τους δώσω μορφή βιβλίου». Μετά από πολλές αναβολές, το 2023, που συμπληρώθηκαν διακόσια χρόνια από τη γέννηση του πρώτου Ρουσουλέντση, του Χρήστου, (1823-1925), ήρθε κι ο καιρός για να εκδοθεί το βιβλίο.

     Ένα βιβλίο, που περιγράφει το πώς η οικογένεια Ρουσουλέντση, μέσα από αντιξοότητες, κινδύνους ακόμα για την ίδια τους τη ζωή, σε βάρος πολλές φορές της οικογένειας και της δουλειάς τους, αλλά με αυξημένο το αίσθημα ευθύνης και τη διάθεση για προσφορά στον συνάνθρωπο, έκαναν αυτό που θεωρούν καθήκον τους. Ακόμα και παλιότερα, όταν τα υποτυπώδη μέσα μεταφορών και συγκοινωνιών, έκαναν τις μετακινήσεις εξαιρετικά δύσκολες για να μην πω επικίνδυνες. «Το να καταφέρουμε, λοιπόν, εμείς οι σχεδόν αγράμματοι άνθρωποι, να βοηθήσουμε τόσο κόσμο, θεωρώ ότι ήταν ένα μικρό θαύμα. Το κάναμε, όμως, με αγάπη και αφοσίωση ως προς τους συνανθρώπους μας, αλλά και ως προς το ανεκτίμητο αυτό χάρισμα. Τόσα χρόνια μας έχουν φάει οι δρόμοι να πηγαινοερχόμαστε από το ένα μέρος στο άλλο, μέρα και νύχτα, καλοκαίρι και χειμώνα, σε εποχές που τα πράγματα στη χώρα ήταν αυστηρά, ακόμα και επικίνδυνα». Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο Σωκράτης κλήθηκε  και πήγε στη Χαλκιδική, παρατώντας την οικογένειά του, την μέρα του Πάσχα, για να βοηθήσει μια νεαρή κοπέλα που είχε τραυματιστεί και υπέφερε.  

     Κι όλα αυτά, χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάποια αμοιβή ή ανταπόδοση. Αν κάποιος θέλει να δώσει κάτι καλώς. Αν δεν θέλει ή δεν έχει, πάλι καλώς. Η αντιμετώπιση είναι η ίδια. «Αυτό που κάνω δεν είναι επάγγελμα, είναι ένα λειτούργημα προς τον συνάνθρωπο μας. Δεν το κάνω από υποχρέωση και, πάνω απ’ όλα, δεν το κάνω για τα χρήματα. Το κάνω γιατί το αισθάνομαι και γιατί με ικανοποιεί όσο τίποτε άλλο στον κόσμο».

     Το «Στα Χνάρια Του Πατέρα Μου», είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο. Μια συναρπαστική αφήγηση (επιλεγμένων ανάμεσα σε χιλιάδες) περιστατικών, που απεικονίζει με μοναδικό τρόπο την πολυετή προσφορά της οικογένειας Δήμου-Ρουσουλέντση στον συνάνθρωπο, η οποία στήριξε και θεράπευσε σε εποχές δύσκολες, όταν η περίθαλψη στην επαρχία ήταν έννοια ανύπαρκτη, χιλιάδες ανθρώπους που ζήτησαν την βοήθειά της, ανατάσσοντας εξαρθρώσεις, επιδένοντας, ακινητοποιώντας και θεραπεύοντας με σχεδόν «πρωτόγονα» υλικά κατάγματα και ανακουφίζοντας από μυϊκούς πόνους . Μια οικογένεια που συνεχίζει να προσφέρει όπου της ζητηθεί, εμπλουτίζοντας την πολύτιμη εμπειρία πολλών ετών με σύγχρονη επιστημονική γνώση και εξειδίκευση.