29 Απρ 2012

ΜΟΝΟ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΘΑ ΔΕΙΞΕΙ

JEFFREY ARCHER
Μετάφραση: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΡΟΥΞΗΣ
Εκδόσεις BELL
Σελ. 423, Φεβρουάριος 2012

     Την ιστορία της ζωής του Χάρι Κλίφτον και παράλληλα την τοιχογραφία της εποχής του μεσοπολέμου στη Βρετανία, μας παρουσιάζει στο πρόσφατο μυθιστόρημά του, ο γνωστός συγγραφέας Τζέφρι Άρτσερ.
     Η ιστορία ξεκινά το 1920 στις φτωχογειτονιές του Μπρίστολ. Ο Χάρι μεγαλώνει ορφανός, πιστεύοντας ότι ο πατέρας του ο Άρθουρ, σκοτώθηκε πολεμώντας γενναία στο Δυτικό Μέτωπο, λίγο πριν από τη συνθηκολόγηση της Γερμανίας. Ζει στο ίδιο σπίτι με τη μητέρα του Μέιζι, το θείο του Σταν, τον παππού και τη γιαγιά του και λίγο-πολύ, θεωρεί το μέλλον του προδιαγεγραμμένο, αφού πιστεύει ότι μόλις τελειώσει το σχολείο-το οποίο ούτως ή άλλως σπανίως επισκέπτεται-θα γίνει εργάτης είτε στα ναυπηγεία, είτε στο λιμάνι, όπως συμβαίνει με όλους τους άντρες της εργατικής τάξης. Η μητέρα του όμως, έχει άλλα σχέδια για το μέλλον του γιου της. Με τη βοήθεια μιας εμβληματικής προσωπικότητας, του γέρο-Τζακ κι εξαιτίας ενός σπάνιου χαρίσματος που έχει ο Χάρι-μια αγγελική φωνή- εξασφαλίζει μια υποτροφία στο ακριβό ιδιωτικό σχολείο Σεντ Μπιντ’ς. Στο σχολείο αυτό φοιτούν ως οικότροφοι, γόνοι αριστοκρατικών και πλούσιων οικογενειών. Ένας από αυτούς είναι και ο Τζάιλς Μπάρινγκτον, με τον οποίο ο Χάρι συνδέεται με δυνατή φιλία. Την παρέα συμπληρώνει ο Ντίνκινς, ένας εξαιρετικά ευφυής και με απέραντες γνώσεις μαθητής, που προτιμά να περνά τον ελεύθερο χρόνο του, χωμένος στην πιο απομονωμένη γωνιά κάποιας βιβλιοθήκης.
     Θα περάσουν χρόνια πολλά, εύκολα και δύσκολα ώσπου στα είκοσι ένα του χρόνια, ο Χάρι θα μάθει πως πραγματικά πέθανε ο πατέρας του. Και θα αντιληφθεί το «γιατί» της σχεδόν εχθρικής συμπεριφοράς απέναντί του, του πατέρα του φίλου του, Χιούγκο Μπάριγκτον. Ακόμη πιο συγκλονιστική είναι μια αποκάλυψη της μητέρας του, η οποία θα τον φέρει αντιμέτωπο μ’ ένα πολύ βασανιστικό και καθοριστικό για το μέλλον του ερώτημα: αν τελικά είναι όντως γιος του Άρθουρ Κλίφτον ή το νόθο παιδί ενός πανίσχυρου άντρα που η οικογένειά του κυβερνά ολόκληρο το λιμάνι του Μπρίστολ.
     Η ιστορία, που ξεκινά με τη λήξη ενός μεγάλου πολέμου και τελειώνει με την έναρξη ενός άλλου, έχει απροσδόκητο και αναπάντεχο φινάλε.
     Ο Άρτσερ, εντυπωσιάζει για μια ακόμα φορά, με την αφηγηματική του δεινότητα, το στήσιμο της πλοκής, τη δημιουργία των χαρακτήρων, τον τρόπο γραφής με το υποδόριο χιούμορ και το εύρημα που χρησιμοποιεί να βάζει τους ήρωες του να διηγούνται ο καθένας ένα μέρος της ιστορίας, όχι όμως πιάνοντας το νήμα της αφήγησης, εκεί που το άφησε ο προηγούμενος, αλλά πηγαίνοντας αρκετά πίσω, ώστε να φωτίσει και να ερμηνεύσει κάποια γεγονότα, με τη δική του οπτική. Ένα συναρπαστικό βιβλίο, το οποίο, δύσκολα θα αφήσετε από τα χέρια σας, πριν φτάσετε στην τελευταία σελίδα.
     Ο Τζέφρι Άρτσερ, γεννήθηκε το 1940 στο Λονδίνο και σπούδασε στην Οξφόρδη. Έγινε διεθνώς γνωστός με τη μεγάλη του επιτυχία «Κάιν Και Άβελ». Τα 15 μυθιστορήματα που έχει γράψει και οι πέντε συλλογές διηγημάτων του, έχουν μεταφραστεί σε 37 γλώσσες. Μεγάλο μέρος του έργου του, κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Bell. Έχει γράψει επίσης τρία θεατρικά έργα και δύο σενάρια για τον κινηματογράφο. Υπήρξε μέλος της Βουλής των Κοινοτήτων επί μία 5ετία, έχει διατελέσει αντιπρόεδρος του Συντηρητικού Κόμματος και είναι ισόβιο μέλος της Βουλής των Λόρδων από το 1992. Είναι παντρεμένος, έχει δύο γιους και ζει στο Λονδίνο και το Κέμπριτζ.

16 Απρ 2012

ΕΧΕΙ ΔΙΚΙΟ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ;

Η ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ 
IVAN ILCHEV
Μετάφραση: VAIA RAKIDZI 
Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ 
Σελ. 620, Νοέμβριος 2011 

      Τη μελέτη του βούλγαρου ιστορικού Ι. Ίλτσεφ, που περιγράφει τους μηχανισμούς προπαγάνδας που δημιούργησαν τα βαλκανικά κράτη από τη σύστασή τους, αρχής γενομένης από την επανάσταση του 1821, μέχρι τη λήξη της Μικρασιατικής εκστρατείας, θα σας παρουσιάσω σήμερα. «Στην ανά χείρας μονογραφία, αντικείμενο της έρευνας συνιστά η εκατονταετής περίοδος που έχει ως αφετηρία την Ελληνική Επανάσταση του 1821-1828 και η οποία ολοκληρώνεται το 1923 στη Διάσκεψη Ειρήνης της Λοζάνης». Σκοπός τους ήταν να επηρεάσουν και να προσεταιριστούν την κοινή γνώμη των δυτικών κρατών και κυρίως της Ευρώπης, ώστε να πειστεί για το δίκαιο των αγώνων τους. Έτσι ώστε να πηγαίνουν κάθε φορά στα συνέδρια που επανακαθόριζαν τα σύνορα της καταρρέουσας οθωμανικής αυτοκρατορίας με τα αναδυόμενα κράτη, έχοντας όσο το δυνατό περισσότερους «συμμάχους» ανάμεσα στους συνέδρους. "...βασικός σκοπός μου είναι να ορίσω το γενικό πλαίσιο της προπαγάνδας στην εξωτερική πολιτική των βαλκανικών λαών και κρατών για μια περίοδο εκατό χρόνων". Ο συγγραφέας αντιμετώπισε πολλά προβλήματα για τη σύνταξη της μελέτης του. Και το πρώτο που είχε να αντιμετωπίσει ήταν ο ορισμός της προπαγάνδας. «Για περισσότερο από μισό αιώνα οι ερευνητές στον τομέα των κοινωνικών επιστημών, εμπλέκονται σε μια σκληρή αντιπαράθεση για το τι ακριβώς είναι και δεν είναι προπαγάνδα». Στη συνέχεια, όπως πολύ γλαφυρά αφηγήθηκε στην διάρκεια της παρουσίασης του βιβλίου που έγινε σε αίθουσα του Διεθνούς Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, την 1η Δεκέμβριου του 2011, είχε να αντιμετωπίσει πιο πρακτικά προβλήματα. Με κυριότερα την καχυποψία πολλών (συμπατριωτών του και ξένων) και την αδυναμία πρόσβασης σε πολλά αρχεία βαλκανικών χωρών, κάτι που δυσκόλεψε πολύ το έργο του. Παρά τις δυσκολίες όμως, κατάφερε να παρουσιάσει μια περιεκτικότατη μελέτη, η οποία είναι γραμμένη έτσι, ώστε χωρίς να χάνει σε επιστημονική εγκυρότητα, να είναι εύληπτη από τον κάθε αναγνώστη. Έχω όμως κάποιες «ενστάσεις» που αφορούν την επιμέλεια του βιβλίου. Πρώτη ένσταση, υπάρχουν λάθη σε κάποιες ημερομηνίες (όπως στη σελίδα 70, 98 κ.ά.). Δεύτερη, αρκετά ονόματα δεν είναι γραμμένα όπως τα ξέρουμε στην Ελλάδα, αλλά όπως είναι γνωστά στην πατρίδα του συγγραφέα. Τρίτη, γίνεται σε ορισμένες περιπτώσεις χρήση του όρου «λίβελος», ενώ δεν ταιριάζει. Τέλος-και αυτό δυστυχώς συμβαίνει στην πλειονότητα των μεταφρασμένων μελετών-δεν υπάρχει «ελληνική» βιβλιογραφία. Δηλ. οι επιμελητές της έκδοσης, δεν αναφέρουν, ποια από τα βιβλία που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας, έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά. Όμως παρά τις αβλεψίες αυτές, η μελέτη, όπως γράφω και πιο πάνω, είναι εξαιρετική και ιδιαίτερα χρήσιμη στην κατανόηση ζητημάτων που προέκυψαν στο παρελθόν, αλλά μας απασχολούν ακόμη. Την ελληνική έκδοση, προλογίζει ο Επίκουρος καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του ΑΠΘ, Ιάκωβος Μιχαηλίδης. Ο Ιβάν Ίλτσεφ, είναι καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας. Έχει συγγράψει πολλές μελέτες για την ιστορία της Βουλγαρίας, τις σχέσεις με τους λοιπούς βαλκανικούς λαούς, τη δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Το Νοέμβριο του 2007, εξελέγη Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Σόφιας.

9 Απρ 2012

ΤΟ ΠΑΡΤΙ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ

ΤΟ ΠΑΡΤΙ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ 
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΣΦΥΡΙΔΗΣ 
Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ 
Σελ. 169, Οκτώβριος 2011 

      Την πιο πρόσφατη-ενδέκατη-συλλογή διηγημάτων, του Περικλή Σφυρίδη, ενός τεχνίτη, της μικρής φόρμας, σας παρουσιάζω σήμερα. Πρόκειται για δώδεκα ιστορίες-στιγμιότυπα ζωής-από τις μέρες που περνά ο (συνταξιούχος τώρα), γιατρός-καρδιολόγος, είτε στη Θεσσαλονίκη, είτε στο εξοχικό του στο «νησί», τη Σκύρο, με τις παρέες του, δίποδες και κυρίως τετράποδες, αφού ο συγγραφέας είναι «σεσημασμένος» ζωόφιλος. Η θεματολογία της συλλογής δεν είναι μακριά από ότι μέχρι σήμερα έχει απασχολήσει την πένα του: η ασθένεια, που απαιτεί τεράστιο κουράγιο για να την αντιμετωπίσεις κι ένας αγώνας διαρκής του οποίου για την έκβαση του οποίου ποτέ δεν μπορείς να σίγουρος, τα τετράποδα (ο Μπάμπης, ο Μαύρος, ο Ρούμπης, ο Σαντάμ (!!), η Φαίδρα, που «η περίπτωσή της ανακοινώθηκε σε διεθνές κτηνιατρικό συνέδριο»), δικά του και άλλων, που κάποια από αυτά υποφέρουν στα χέρια των κατοίκων του νησιού, θύματα μιας αρχαίας, αποτρόπαιης παράδοσης, η συναλλαγή στις επιτροπές απονομής των κρατικών βραβείων λογοτεχνίας, αλλά και οι συναλλαγές για την κατάληψη «υψηλών» διευθυντικών θέσεων στα νοσοκομεία, χώρο της επαγγελματικής ενασχόλησης του συγγραφέα, η «πώρωση» που προκαλούν τα ναρκωτικά σε όσους πέφτουν στα δίχτυα τους, που είναι κυρίως νέοι και ο αγώνας για την απεξάρτηση που δυστυχώς δεν είναι νικηφόρος για όλους. Όλα τα έργα της συλλογής είναι εξαιρετικά, αλλά τρία από αυτά τα ξεχώρισα, από την πρώτη κιόλας ανάγνωση και μου άρεσαν ιδιαίτερα, το καθένα για διαφορετικούς λόγους. Πρόκειται για τα: «Πρόβα Αυτοδικίας», ιδιαίτερα για την τελευταία φράση που με χιούμορ, αναλαμβάνει να αποφορτίσει την ένταση που έχει συσσωρευτεί, «Ο Κουμπάρος Μου Βασίλη(ς) Λέκα(ς)», που σε κάνει να θαυμάζεις το κουράγιο του Βασίλη και της οικογένειάς του, αλλά και να οργίζεσαι με τη διαφθορά και τον παραλογισμό του κράτους και το κορυφαίο και πιο συγκινητικό «Στη Μνήμη Του Αλμπέρτου Ναρ Και Του Άλλου Αλμπέρτου» για το οποίο δεν μπορώ να πω τίποτα άλλο, εκτός από το να σας προτρέψω να το διαβάσετε. Βιβλίο εξαιρετικό, στο οποίο πιστεύω ότι ο αναγνώστης θα θέλει να επιστρέψει ξανά και ξανά, όπως συνέβη και σε μένα. Ο Περικής Σφυρίδης που όπως λέει: «παντρεύτηκα την Ιατρική, ενώ παράλληλα διατηρούσα μακροχρόνιο δεσμό με την ερωμένη μου λογοτεχνία», γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου και ζει, το 1933. Απόφοιτος του Αμερικανικού κολεγίου «Ανατόλια», της τάξης του 1952. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διατέλεσε πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (1975-1981). Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές, δέκα συλλογές διηγημάτων, δύο μυθιστορήματα κι ένα αυτοσχόλιο πνευματικής πορείας. Κυκλοφόρησε μελέτες για λογοτέχνες και ζωγράφους και τρεις ανθολογίες για τους πεζογράφους της Θεσσαλονίκης. Συνεργάστηκε με τα περισσότερα ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά. Διηγήματά του, έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γερμανικά και ολλανδικά.