ΨΙΘΥΡΟΙ ΤΟΥ ΒΑΡΔΑΡΗ

ΣΟΦΙΑ ΒΟΪΚΟΥ

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Σελ. 507, Μάρτιος 2016

     Πριν από λίγες εβδομάδες κυκλοφόρησε το έκτο μυθιστόρημα της Σ. Βόικου, το οποίο διαδραματίζεται εξ ολοκλήρου στη Θεσσαλονίκη, γενέτειρα της συγγραφέως. «Αν και γέννημα θρέμμα Θεσσαλονικιά, κανένα από τα προηγούμενα πέντε βιβλία μου δε διαδραματίστηκε στην πόλη μου. Αν εξαιρέσει κανείς ένα μικρό πέρασμα της Αργυρώς από τη Θεσσαλονίκη του 1926 στο Κόκκινο Σημάδι, η γενέτειρα πόλη μου, υπήρξε πανταχού απούσα».

     Την αφορμή να ανατρέξει στο παρελθόν της πόλης, να το εξερευνήσει και να ανακαλύψει έτσι μια «κρυμμένη» Θεσσαλονίκη, της έδωσε ένα τυχαίο γεγονός. «Το 2014, έλαβα-όπως και πολλοί άλλοι Θεσσαλονικείς-ένα νομικού χαρακτήρα έγγραφο, σύμφωνα με το οποίο η πολυκατοικία όπου βρίσκεται το πατρικό μου διαμέρισμα είναι χτισμένη πάνω στο ρέμα του Μπουγιούκ Ντερέ και για τον λόγο αυτό το κράτος έπρεπε να αποζημιωθεί. Η έκπληξη ήταν μεγάλη. Ούτε εγώ ούτε οι ηλικιωμένοι κάτοικοι της περιοχής θυμόμασταν κάποιο ρέμα, καθώς μιλάμε για μια από τις κεντρικότερες λεωφόρους της Θεσσαλονίκης. Ψάχνοντας λοιπόν συμβόλαια αγοραπωλησίας, ιδιωτικά συμφωνητικά και όλα τα υπόλοιπα δικαιολογητικά που μου ζήτησε η δικηγόρος, βρέθηκα να περιδιαβαίνω στη μοναδική ιστορία της πολυεθνικής Θεσσαλονίκης των αρχών του εικοστού αιώνα».

     Η συγγραφέας, για να ξετυλίξει την ιστορία της, βάζει τη γιαγιά Σοφία, κόρη του υφασματέμπορου Δημήτρη Δεναξά, να αφηγηθεί στη συνονόματη εγγονή της, τα όσα συνέβησαν στην οικογένειά τους. Και η γιαγιά Σοφία, έχει πολύ καλή μνήμη και διαύγεια, παρά το γεγονός ότι όπως καταλαβαίνει η ίδια, διάγει τις τελευταίες της μέρες. Η αφήγηση ξεκινά από τον Οκτώβρη του 1912, με την είσοδο του νικητή ελληνικού στρατού στη Θεσσαλονίκη. Ο ελληνικός πληθυσμός (χριστιανικός πιο σωστά, αφού η οθωμανική διοίκηση κατέτασσε τον πληθυσμό ανάλογα με το θρήσκευμα και όχι με την εθνική καταγωγή, που ήταν ουσιαστικά άγνωστος όρος στην αυτοκρατορία), ο οποίος είναι μειονότητα σε μια πόλη που κυριαρχεί το εβραϊκό και μουσουλμανικό στοιχείο, παραληρεί. Η Σοφία, μαζί με τη μεγάλη της αδελφή, την 17χρονη Αναστασία, τρέχουν μέσα στη βροχή, να δουν τον βασιλιά, που μπαίνει έφιππος στην πόλη, ακολουθούμενος από το επιτελείο του. Το ντόμινο των εξελίξεων όμως και των ανατροπών, πυροδοτείται με τη δολοφονία του βασιλιά Κωνσταντίνου τον Μάρτιο του 1913. Στο δημόσιο προσκύνημα της σορού, η Αναστασία γνωρίζει τον αξιωματικό του στρατού Τζαννέτο Πετροπουλέα. Μια γνωριμία που θα φέρει ανατροπές στη ζωή όλων των χαρακτήρων του βιβλίου.

     Η Σ. Βόϊκου, πιο ώριμη συγγραφικά από κάθε άλλη φορά, εντάσσει έντεχνα το μύθο του έργου της, μέσα στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής. Όταν «Άλλαζε ο κόσμος γρήγορα… Είχαν βαλθεί οι θεοί της Θεσσαλονίκης να δοκιμάσουν τους ανθρώπους. Ίσως, πάλι, να είχαν ζηλέψει αυτή την πόλη που διάβαινε μόνη της, σε πείσμα των αιώνων, ενάντια σε αυτοκρατορίες και θρησκείες…». Κατάφερε, με την όμορφη γραφή και γλώσσα, να στήσει μια καλοδουλεμένη ιστορία, με ανατροπές μέχρι την τελευταία σελίδα, να δημιουργήσει σωστά δομημένους χαρακτήρες και γενικά να γράψει ένα πολύ καλό μυθιστόρημα που ρέει αβίαστα, έχει την ιδανική ισορροπία μύθου και Ιστορίας, φανταστικών και ιστορικών προσώπων και γεγονότων και μου δίνει το δικαίωμα να σας το προτείνω ανεπιφύλακτα.