ΣΠΥΡΟΣ ΓΟΓΟΛΟΣ

ΣΠΥΡΟΣ ΓΟΓΟΛΟΣ

     Ο Σπύρος Γόγολος γεννήθηκε το 1975 στα Ιωάννινα. Είναι φιλόλογος και έχει εργαστεί στη δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση. Δίδαξε για 14 χρόνια στο Κέντρο Διδασκαλίας Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Έχει ασχοληθεί με τη νεότερη και σύγχρονη βαλκανική ιστορία, καθώς και με την τελευταία περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
     Το πρώτο του βιβλίο με τίτλο: "Στην καρδιά της Αυτοκρατορίας, Θεσσαλονίκη-Κωνσταντινούπολη-Σμύρνη (1905-1912)" εκδόθηκε το 2011. Διακρίθηκε ως το καλύτερο στην κατηγορία του από τον βιβλιοκριτικό Δ. Κούρτοβικ. Το 2013 μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στην Τουρκία. Τόσο η ελληνική, όσο και η τουρκική έκδοση απέσπασαν εγκωμιαστικές κριτικές από διακεκριμένους Έλληνες και Τούρκους βιβλιοκριτικούς, καθώς και από τις μεγαλύτερες ελληνικές και τουρκικές εφημερίδες και περιοδικά. Έργα του: «Στην Καρδιά Της Αυτοκρατορίας, Θεσσαλονίκη-Κωνσταντινούπολη-Σμύρνη (1905-1912)» (Δωδώνη 2011, Επίκεντρο 2013), «Σμύρνη. Μια Ιστορία Που Δεν Γράφτηκε» (Επίκεντρο, 2016)

   Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας;

            Η πηγή της έμπνευσής μου για το συγκεκριμένο βιβλίο δεν είναι κάτι συγκεκριμένο αλλά ένα σύνολο ερεθισμάτων που συγκεντρώθηκε με το χρόνο μέσα μου και κάποια στιγμή μετουσιώθηκε σε βιβλίο. Αν όμως πρέπει να πω κάτι πιο συγκεκριμένο, θα έλεγα ότι είναι η αγάπη μου για τις πόλεις, συμφωνώντας με τον Αριστοτέλη ότι η πόλη, ως τρόπος και τόπος ζωής είναι σύμφυτη με τον άνθρωπο. Πάντοτε με τραβούσαν οι ζωντανές μεγάλες πόλεις, οι οποίες καταφέρνουν να επιβάλλουν τις ταυτότητές τους στους κατοίκους τους. Η Νέα Υόρκη, το Παρίσι, το Λονδίνο, η Ρώμη σήμερα, η Κωνσταντινούπολη, η Αλεξάνδρεια, η Σμύρνη τότε. Αυτό θα μπορούσαμε να πούμε ότι γίνεται στο τελευταίο μου βιβλίο. Η πορεία μιας πόλης, εν προκειμένω της Σμύρνης, επηρεάζει καθοριστικά τη ζωή ενός ανθρώπου, του κεντρικού δηλαδή ήρωα.

Το έργο σας περιλαμβάνει πολλά ιστορικά στοιχεία, αλλά και το πως διαμορφώθηκε η πόλη και η ιδιόμορφη θα έλεγα νοοτροπία των κατοίκων στο πέρασμα του χρόνου. Απαιτήθηκε έρευνα και πόσο καιρό διήρκεσε;

     Η έρευνα που απαιτήθηκε για τη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου ήταν χρονοβόρα και κουραστική. Κι αυτό, γιατί δεν περιορίστηκε μόνο σε βιβλία, αρχεία και έγγραφα αλλά επεκτάθηκε σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής, χάρτες, καρτ-ποστάλ, επαφές με ανθρώπους ειδικούς σε θέματα πολεοδομίας της Σμύρνης πριν την καταστροφή, σε θέματα ενδυματολογίας και εσωτερικής διακόσμησης, ονόματα καταστημάτων, επώνυμα, ονόματα πλοίων, οικογενειών. Θα φέρω ένα παράδειγμα, για να καταλάβετε ακριβώς τι εννοώ. Για να αποτυπωθεί ο Κεμάλ Ατατούρκ, χρειάστηκε να διαβάσω αρκετές βιογραφίες του αλλά και μία ψυχοβιογραφία του, η οποία ερμηνεύει τις πολιτικές του επιλογές και αποφάσεις με βάση την ψυχολογία του και τα πολλά ψυχολογικά του προβλήματα.

Θα χαρακτηρίζατε το μυθιστόρημά σας, ιστορικό;

     Το μυθιστόρημά μου είναι κυρίως ιστορικό. Θα μπορούσα να πω ότι η Ιστορία είναι εμφανής παντού, χωρίς όμως να καταντά βαρετή και να κυριαρχεί ο διδακτισμός. Είναι ένα χαλαρό, ευχάριστο και έμμεσο «μάθημα»  ιστορίας, το οποίο σου δίνει την εντύπωση ότι ζεις μέσα στην εξέλιξη των γεγονότων. Το μήνυμα που θέλω να μεταφέρω είναι ότι η πρόσληψη της Ιστορίας δεν είναι απαραίτητο να γίνεται μόνο μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια αλλά και με πιο ευχάριστα μέσα (μυθιστορήματα, ντοκυμαντέρ), αρκεί αυτά τα μέσα να είναι αξιόπιστα και αντικειμενικά.

Αυτό είναι το δεύτερο βιβλίο σας. Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

     Το πρώτο μου βιβλίο: «Στην Καρδιά της Αυτοκρατορίας, Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη 1905-1912», ήταν για μένα ένα προσωπικό στοίχημα. Ήθελα να δοκιμάσω αν θα κατάφερνα να μεταδώσω στον αναγνώστη αυτά τα οποία έζησα, διάβασα, είδα και επισκέφτηκα εγώ κατά την επαφή μου με την Ανατολική Μεσόγειο. Η πορεία του και οι διακρίσεις του στην Ελλάδα και στην Τουρκία τελικά με έκαναν να αισθανθώ ότι μάλλον τα κατάφερα.

Το βιβλίο εκτός από τα ιστορικά, περιλαμβάνει και φανταστικά πρόσωπα. Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

         Το τέλος των φανταστικών ηρώων των βιβλίων μου ποτέ δεν καθορίζεται από εμένα αλλά δημιουργώ τέτοιες συνθήκες, οι οποίες επιτρέπουν στον αναγνώστη να καθορίσει αυτός το τέλος τους.

Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

     Ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων μου είμαι πάντα εγώ. Πριν παραδοθεί το τελικό κείμενο στον εκδοτικό οίκο, τα κείμενα διαβάζονται και ξαναδιαβάζονται, «χτενίζονται» και τα επεξεργάζομαι συνεχώς μέχρι την τελευταία στιγμή. Και φυσικά πάντα βρίσκω λάθη, παραλείψεις, σφάλματα ακόμη και αφού το βιβλίο έχει κυκλοφορήσει. Αλλά δε νομίζω ότι υπάρχει κάποιος δημιουργός, ο οποίος να θεωρεί τέλειο ένα δημιούργημά του.

Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;

     Συνήθως ρωτάνε αν ο ήρωας έχει στοιχεία του συγγραφέα. Ή αν γράφοντας ο συγγραφέας παίρνει στοιχεία από τον ήρωα ή τους ήρωες ή το βιβλίο. Νομίζω ότι αυτά τα δύο ισχύουν σε κάθε συγγραφέα και κυρίως συγγραφέα της λογοτεχνίας ή της ποίησης. Η συγγραφή σε επηρεάζει. Στη συγγραφή θα βγουν όλα, πάθη, αδυναμίες, απωθημένα, ανασφάλειες. Είναι αδύνατον ένας άνθρωπος να φτιάχνει ήρωες και να διαμορφώνει ανθρώπινες προσωπικότητες και να μην «βάζει» μέσα στοιχεία του χαρακτήρα του ή στοιχεία που θα ήθελε να είχε ή να μην παίρνει στοιχεία από τους ήρωές του, γιατί από ένα σημείο και μετά η ταύτιση και η αποδοχή του συγγραφέα με τους ήρωες είναι αναπόφευκτη. Γι’ αυτό και κάποιοι καλοτυχίζουν τους συγγραφείς, γιατί ζουν πολλές ζωές, μέσω των ηρώων τους.

Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

     Όλη η ιστορία της Σμύρνης, όπως περιγράφεται στο βιβλίο, με οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι όλα είναι σχετικά και τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται. Αν κάποιος έφτανε στο πολύβουο λιμάνι της Σμύρνης πριν την καταστροφή, δε θα μπορούσε με τίποτε να φανταστεί το τέλος αυτής της πόλης και των κατοίκων της. Μια πόλη, η οποία ζούσε την απόλυτη ευδαιμονία, έζησε την απόλυτη καταστροφή. Η μεγαλομανία, η ματαιοδοξία, η τάση των Σμυρνιών για καλοπέραση και ευζωία, σε συνδυασμό με το σενάριο της απόλυτης καταστροφής που ακολούθησε με έκαναν να αναθεωρήσω και να σκεφθώ τη ματαιότητα πολλών πραγμάτων, κυρίως επουσιωδών, για τα οποία αγωνιζόμαστε και βασανιζόμαστε καθημερινά.

Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;

     Φυσικά και μου αρέσει και μάλιστα τους ακούω ευλαβικά. Το facebook παίζει πολύ σημαντικό ρόλο σ’ αυτό, γιατί βοηθά στην επικοινωνία μου με πολλούς αναγνώστες, οι οποίοι με ρωτάνε ή κάνουν κριτική. Όλα αυτά για μένα είναι σημαντικά και απαραίτητα για την περαιτέρω εξέλιξή μου αλλά και γιατί μου δίνουν την ευκαιρία να δω τον τρόπο σκέψης πολλών ανθρώπων.

Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

     Τέτοιου είδους υποδείξεις μπορεί να γίνουν ως προς τους ήρωες του βιβλίου και την ψυχογραφία τους. Πάντα υπάρχει αυτή η περίπτωση, γιατί ο κάθε αναγνώστης διαβάζει και βλέπει το βιβλίο από τη δική του οπτική γωνία.

Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;

            Συγγραφέας συγκεκριμένος όχι. Θα μπορούσα να πω ότι μου αρέσει πολύ ο Καραγάτσης. Επηρεάστηκα όμως από συγγραφείς ιστορικών μυθιστορημάτων, οι οποίοι έκαναν αυτό που προσπαθώ να κάνω και εγώ να αυξήσω τη δοσολογία υπέρ της ιστορίας και να αποδώσω όσο πιστότερα γίνεται την εποχή κατά την οποία εκτυλίσσεται η υπόθεση του βιβλίου.

Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;

     Φυσικά και είναι δύσκολη διαδικασία η συγγραφή, γιατί απαιτεί πνευματικές διεργασίες, φαντασία, γνώση, προσοχή, ευρηματικότητα, παρατηρητικότητα και μια μοναδική ικανότητα να αποτυπώσεις και να μεταφέρεις ψυχισμούς, είτε δικούς σου, είτε άλλων στο χαρτί. Για μένα το γράψιμο είναι χόμπι και υποκατάστατο του ταξιδιού, όταν δε μπορώ να ταξιδέψω πραγματικά, ή να γνωρίσω τους ανθρώπους που θα ήθελα να γνωρίσω αλλά δε μπορώ.

Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο μόλις κυκλοφόρησε, ετοιμάζετε κάτι άλλο;

     Προς το παρόν δεν ετοιμάζω κάτι άλλο, γιατί είναι πάρα πολύ νωρίς και απαιτείται πολύς χρόνος για την κατάλληλη προώθηση του δεύτερου αυτού βιβλίου με παρουσιάσεις σε αρκετές πόλεις. Εξάλλου, όλος αυτός ο χρόνος της προώθησης για μένα είναι πολύ παραγωγικός, γιατί έρχομαι σε επαφή και γνωρίζω συνεχώς ανθρώπους. Αυτές οι επαφές είναι σαν το αντίδωρο για τις πολλές ώρες μοναξιάς, που υπάρχουν κατά τη συγγραφή του βιβλίου.