ΦΟΒΟΥ ΤΟΥΣ ΔΑΝΑΟΥΣ

PHILIP KERR

Μετάφραση: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΑΓΚΟΣ

Εκδόσεις: ΚΕΔΡΟΣ

Σελ. 492, Νοέμβριος 2018

     Όταν οι Τρώες αντίκρισαν τον Δούρειο Ίππο έξω από τα τείχη της Τροίας και αποφάσισαν να κατεδαφίσουν ένα μέρος των τειχών για να τον βάλουν στην πόλη, μόνο δύο άτομα προσπάθησαν να τους πείσουν να αλλάξουν την απόφασή τους: η Κασσάνδρα και ο Λαοκόων. Ο Λαοκόων, ήταν ιερέας του Θρυμβαίου Απόλλωνα και είπε-όπως αναφέρει ο Βιργίλιος στην Αινειάδα-την περίφημη φράση «Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας». Το δεύτερο μέρος αυτής της φράσης («Greeks Bearing Gifts»), επέλεξε για τίτλο ενός από τα δύο βιβλία που πρόλαβε να ολοκληρώσει ο P. Kerr, πριν φύγει από τη ζωή τον Μάρτιο του 2018, σε ηλικία 62 ετών και το οποίο εκτυλίσσεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα. Το άλλο βιβλίο με τίτλο «Metropolis», αναμένεται να κυκλοφορήσει το προσεχές διάστημα.

     1957. Ο Μπέρνι Γκούντερ, έχει επιστρέψει στη Γερμανία, με μια ψεύτικη ταυτότητα που του εξασφάλισαν οι πρώην συνάδελφοι του στην Αλεξάντερπλατς. Όμως δεν ζει πια στο αγαπημένο του Βερολίνο που τελεί υπό τετραπλή κατοχή, αλλά στο Μόναχο. Δουλεύει ως «νυχτερινός επιστάτης» σε νοσοκομείο της πόλης. «Όταν λέω βέβαια ότι ήμουν νυχτερινός επιστάτης, θα ήταν πιο ακριβές να πω ότι ήμουν υπάλληλος του νεκροτομείου, αλλά η φράση νυχτερινός επιστάτης ακούγεται καλύτερα όταν έχεις πιάσει την κουβέντα. Το «υπάλληλος νεκροτομείου» κάνει πολλούς να αισθάνονται άβολα. Κυρίως τους ζωντανούς». Ένας γνωστός του από την εποχή του πολέμου, δικηγόρος και πρώην αξιωματικός της Βέρμαχτ, που χρωστάει χάρη στον Μπέρνι, του βρίσκει μια πιο «αξιοπρεπή» δουλειά, σε μια ασφαλιστική εταιρία. «Οι Αντασφαλίσεις Μονάχου, είναι η μεγαλύτερη εταιρία στη Γερμανία. Ένας φίλος μου, ο Φίλιπ Ντίτριχ, είναι επικεφαλής του τμήματος διακανονισμού αποζημιώσεων και αυτή την εποχή ψάχνει να βρει νέο ερευνητή αποζημιώσεων. Έναν πραγματογνώμονα. Έχω την εντύπωση ότι θα είσαι καλός σε αυτό».

     Στα πλαίσια των καθηκόντων του, θα κληθεί να ερευνήσει το ναυάγιο ενός πλοίου που ήταν ασφαλισμένο στην εταιρία που εργάζεται. «Ένα πλοίο γερμανικής ιδιοκτησίας το Δωρίς, ναυάγησε στα ανοιχτά των ελληνικών ακτών, αφού έπιασε φωτιά […] Χρειαζόμαστε όμως επειγόντως κάποιον να πάει εκεί κάτω και να ελέγξει μερικά πράγματα-όπως αν ο πλοιοκτήτης έχει διορίσει τον δικό του πραγματογνώμονα, αν έχουμε ολική απώλεια ή τεκμαρτή ολική απώλεια-ώστε να εξασφαλίσει ότι όλα θα πάνε ομαλά και σύμφωνα με τις δικές μας κατευθυντήριες γραμμές και να εγκρίνει τα όποια έξοδα, φυσικά μέχρι τον τελικό διακανονισμό. Κάποιον που να εμπιστευόμαστε».

     Όταν ο Μπέρνι βρίσκεται στην Αθήνα, συναντιέται με τον ιδιοκτήτη του πλοίου και καταλαβαίνει ότι η υπόθεση δεν είναι ένα απλό ατύχημα. Όταν μάλιστα ο πλοιοκτήτης βρίσκεται άγρια δολοφονημένος μετά από δύο μέρες, αντιλαμβάνεται ότι δεν πρόκειται ούτε για υπόθεση αρχαιοκαπηλίας που πήγε στραβά, όπως είχε αρχικά υποθέσει, αλλά για κάτι πολύ πιο σημαντικό. Όπως το κουβάρι ξετυλίγεται, έρχεται στο προσκήνιο μια υπόθεση από το ναζιστικό παρελθόν και πιο συγκεκριμένα η τραγική ιστορία της εξόντωσης των χιλιάδων εβραίων της Θεσσαλονίκης και της υφαρπαγής της κινητής και ακίνητης περιουσίας τους. Μια ιστορία για την οποία κανείς δεν έχει λογοδοτήσει και κανείς δεν έχει πληρώσει το τίμημα. Οι τότε ελληνικές ερχόταν σε μυστικές συμφωνίες με τη Δυτική Γερμανία για να μην ασκηθούν διώξεις στους υπεύθυνους αυτού του αποτρόπαιου εγκλήματος. Γιατί τότε θα έπρεπε να λογοδοτήσουν και οι έλληνες συνεργάτες τους (μαυραγορίτες, δοσίλογοι, ταγματασφαλίτες και καταδότες), που ιδιοποιήθηκαν μεγάλο μέρος της ακίνητης περιουσίας και οι οποίοι τώρα ήταν συστρατευμένοι με τις κυβερνήσεις της Δεξιάς, αποτελώντας τον «υγιή εθνικό κορμό» ενάντια στον κομμουνιστικό κίνδυνο!

     Για μια ακόμη φορά ο P. Kerr δεν μας απογοητεύει. Εξαιρετική πλοκή, μοναδική γραφή και αφήγηση, ένας Μπέρνι Γκούντερ πιο σαρκαστικός, πιο κυνικός, πιο ευφυής, πιο διορατικός και πιο αισθηματίας από κάθε άλλη φορά, πολύ καλή γνώση των ιστορικών γεγονότων και δεδομένων της εποχής. Ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα από έναν συγγραφέα που δυστυχώς για εμάς τους χιλιάδες θαυμαστές του, έφυγε νωρίς.  
     Εύχομαι σε όλους μια καλή νέα χρονιά με ακόμη καλύτερα αναγνώσματα.