Η ΝΑΟΥΣΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ 1875-1940. ΤΟΜΟΣ Β! ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΖΙΩΤΑΣ
Έκδοση: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΝΑΟΥΣΑΣ
Σελ. 455, Δεκέμβριος 2022

 

     Κυκλοφόρησε ο δεύτερος τόμος της επίπονης ερευνητικής εργασίας του Θ. Ζιώτα «Η Νάουσα Μέσα Από Τις Εφημερίδες 1875-1940». Ήδη ετοιμάζεται ο τρίτος, που θα αφορά την πολιτική ζωή.

     Ο δεύτερος τόμος, αφορά την οικονομική ζωή. Η αρχή της έρευνας αναφέρεται στην αγροτική οικονομία, στην οποία η κύρια δραστηριότητα ήταν η γεωργία, στους συνήθως μικρούς και διάσπαρτους κλήρους. Όπως επίσης και η εκμετάλλευση των πλούσιων δασικών εκτάσεων του Βερμίου, για την παραγωγή ξυλείας για διάφορες χρήσεις και ξυλοκάρβουνων. Για τις εκτάσεις αυτές δόθηκαν αγώνες επί αγώνων από τους κατοίκους για να περιέλθει η κυριότητά τους στον Δήμο Νάουσας. Κάτι που τελικά επετεύχθη και σήμερα ο Δήμος, είναι από τους μεγαλύτερους ιδιοκτήτες δασών. Μικρότερη αλλά όχι αμελητέα, είναι η συμβολή της κτηνοτροφίας.

     Ο έτερος πυλώνας της τοπικής οικονομίας ήταν το εμπόριο. Η ανάπτυξη του οποίου ευνοήθηκε από την ύπαρξη σιδηροδρομικού δικτύου (από το 1892 στη Νάουσα) και τη γειτνίαση με την Θεσσαλονίκη που αποτελούσε τον διαμετακομιστικό κόμβο προς την Ευρώπη. Τα δημοσιεύματα που αφορούν την εμπορική κίνηση στα καταστήματα της πόλης είναι λίγα και σε αυτά κυριαρχούν πύρινα άρθρα για την αισχροκέρδεια και την έλλειψη αγαθών.

     Όπως είναι φυσικό, το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου (περισσότερες από τις μισές σελίδες), καλύπτουν τα δημοσιεύματα που αφορούν την βιομηχανία. «Η βιομηχανική ανάπτυξη της πόλης της Νάουσας άρχισε το 1875 με τη λειτουργία του πρώτου εργοστασίου κλωστοϋφαντουργίας στην πόλη και μέχρι τη δεκαετία του 1930, κάτω από ευνοϊκές συγκυρίες και πλεονεκτήματα που πρόσφερε η περιοχή, έφτασαν να λειτουργούν στην πόλη συνολικά δέκα εργοστάσια. Αυτή η μοναδική για τα Βαλκάνια συγκέντρωση τόσων πολλών εργοστασιακών μονάδων σε μια μικρή πόλη ήταν φαινόμενο για την εποχή και προσέδωσε στη Νάουσα μεγάλη αίγλη, που όμως δεν είχε αντίστοιχό της στο αστικό περιβάλλον και στην καθημερινή ζωή των κατοίκων».

     Η έρευνα δεν περιορίζεται μόνο στο πως και γιατί ιδρύθηκαν εδώ τα εργοστάσια. Εξετάζει ακόμα τις σχέσεις των εργοστασιαρχών με τις εκάστοτε κυβερνήσεις, τις μεταξύ τους σχέσεις ή αντιπαλότητες και αυτές με τις δημοτικές αρχές, οι οποίες στην πλειονότητά τους, έδιναν «γη και ύδωρ» στους βιομηχάνους. Κι όχι μόνο μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά. Αφού όπως προκύπτει από τις εφημερίδες, τους παραχωρούνταν οικόπεδα για να εγκαταστήσουν τις επιχειρήσεις τους, αλλά και τους επιτρεπόταν να χρησιμοποιούν τα νερά της Αράπιτσας, χωρίς ουσιαστική ανταπόδοση στην πόλη. Εκτενής αναφορά γίνεται και στα δημοσιεύματα που αφορούσαν τις συνθήκες εργασίας. Τη φτηνή γυναικεία και παιδική εργασία, τα εξοντωτικά ωράρια, τα σκανδαλωδώς χαμηλά μεροκάματα, τα εργατικά ατυχήματα. Η έκτη και τελευταία ενότητα, είναι αφιερωμένη στον εργατικό συνδικαλισμό. Από την πρώτη απεργία του 1914, την «Πανεργατική Ένωση» του 1924, μέχρι την απαγόρευση του συνδικαλισμού από την Μεταξική δικτατορία της 4^ης Αυγούστου.

     Ο δεύτερος τόμος της επίπονης έρευνας του Θ. Ζιώτα είναι ένα σπουδαίο βιβλίο. Θέλω να του εκφράσω τον θαυμασμό μου για την αφοσίωση κι επιμονή με την οποία αναδιφά στα αρχεία των εφημερίδων για να φέρει σε πέρας την κοπιαστική αυτή εργασία και να δώσω συγχαρητήρια τόσο στον συγγραφέα όσο και στην Πολιτιστική Εταιρεία Νάουσας «Αναστάσιος Μιχαήλ Ο Λόγιος» για την ιδιαίτερα επιμελημένη έκδοση. Θα περιμένω τον τρίτο τόμο, που προβλέπεται να είναι εξίσου σημαντικός, όσο ενδιαφέροντες και πολύτιμοι για την τοπική Ιστορία, είναι οι δύο πρώτοι.