ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

JEREMY BLACK
Μετάφραση ΠΕΤΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ
Σελ. 407, Οκτώβριος 2023

      Στη σειρά «Μικρή Ιστορία» των εκδόσεων Πατάκη, κυκλοφόρησε ένα ακόμη έργο του γνωστού Άγγλου ιστορικού J. Black. Έτσι μετά την «Μικρή Ιστορία Της Μεσογείου» (παρουσίαση 10 Νοεμβρίου 2023), έχουμε στα χέρια μας, την πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη για τον Πόλεμο και την ιστορία του.

     «Οι άνθρωποι αρέσκονται στον πόλεμο. Αν δεν αρέσκονταν δεν θα τον επιχειρούσαν. Αποτελεί, αναμφιβόλως, μέρος της ανθρωπίνης φύσεως…» λέει ο Νικόλαος Αγαθοκλής στο μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το Εργοστάσιο Των Μολυβιών». Είναι όμως έτσι; Η ιστορία του πολέμου σύμφωνα με τον συγγραφέα «δεν σχετιζόταν απλώς με την αιωνιότητα της θρησκείας, αλλά ήταν επίσης τόσο παλιά όσο και η ανθρωπότητα-μάλιστα είναι η ιστορία της ανθρωπότητας. Είναι άρρηκτα συνυφασμένη με την ανθρώπινη εμπειρία».

     Η μελέτη δεν είναι μια στείρα παράθεση ημερομηνιών, μαχών και πολεμικών συγκρούσεων-αν και πολλές σημαντικές μάχες αναφέρονται, αφού χρησιμοποιούνται ως παραδείγματα για να στηρίξουν όσα υποστηρίζει ο καθηγητής Black. Αντίθετα εξετάζει την εξέλιξη του πολέμου από τις πρώτες εχθροπραξίες ανάμεσα στις φυλές για τις οποίες υπάρχουν ευρήματα, τεκμήρια ή αναφορές, γράφοντας ότι «…οι άνθρωποι ασφαλώς επικεντρώθηκαν στην οργανωμένη μάχη ανάμεσα σε ανθρώπινες ομάδες […] και ενδέχεται αυτό να ίσχυε σε κάποιον βαθμό από τις απαρχές των ανθρώπινων κοινωνιών ή τουλάχιστον από τότε που ήρθαν σε επαφή μεταξύ τους φατρίες τροφοσυλλεκτών». Στη συνέχεια διατρέχοντας με εντυπωσιακό τρόπο την παγκόσμια ιστορία ανά τους αιώνες, φτάνει μέχρι τις μέρες μας (χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το όλο τελευταίο κεφάλαιο αναφέρεται στον πόλεμο της Ουκρανίας) που η εξέλιξη της τεχνολογίας των οπλικών συστημάτων αύξησε κατακόρυφα τις ούτως ή άλλως καταστρεπτικές συνέπειες των πολεμικών συγκρούσεων. «Ανά τους αιώνες ο πόλεμος δεν έπαψε να μετασχηματίζει βίαια την κοινωνική, την πολιτική και τη θρησκευτική ζωή των ανθρώπων».

     Την πολύ ενδιαφέρουσα και εμπεριστατωμένη αυτή μελέτη για ένα πολύπλοκο φαινόμενο που «πρέπει να προσεγγίζεται υπό το πρίσμα ενός εμπειρικού συνεχούς, και όχι ως μία μεμονωμένη κατάσταση με τη δική της «αλήθεια» ή ουσία», συμπληρώνουν μια σύντομη επιλεγμένη βιβλιογραφία και ευρετήριο.