ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ ΣΤΟ ΚΡΕΒΑΤΙ

CHARLES HARRISON
Μετάφραση ΑΝΝΑ ΒΑΝΤΗ
Εκδόσεις ΠΗΓΗ
Σελ. 176, Ιανουάριος 2025

      Όταν ξέσπασε ο πόλεμος που ονομάστηκε Πρώτος παγκόσμιος ή Μεγάλος Πόλεμος, χαρακτηρίστηκε ως «ο πόλεμος για το τέλος όλων των πολέμων». Χαρακτηρισμός που όπως εκ των υστέρων αποδείχτηκε ήταν εντελώς λανθασμένος και ουτοπικός. Υπολογίζεται ότι κόστισε τη ζωή σε 8,5 εκατομ. στρατιώτες των αντιμαχόμενων κρατών καθώς και σε 13,5 εκατομ. αμάχους, που έχασαν τη ζωή τους εκτός από τις άμεσες συνέπειες των μαχών και από κακουχίες, ασθένειες και λιμό.

     Ένας από τους στρατιώτες που πολέμησε και θεωρείται «τυχερός», αφού τραυματίστηκε κι επέστρεψε στην πατρίδα του, είναι ο Τσαρλς Γέιλ Χάρισον, Καναδός συγγραφέας και δημοσιογράφος, ο οποίος έγραψε το βαθύτατα αντιπολεμικό βιβλίο που παρουσιάζω σήμερα. «Όταν ξέσπασε ο Α! Παγκόσμιος Πόλεμος το 1914, ο Χάρισον, όπως πολλοί νέοι της γενιάς του, αισθάνθηκε υποχρεωμένος να καταταγεί. Υπηρέτησε ως πεζικάριος στο Καναδικό Εκστρατευτικό Σώμα και βίωσε από πρώτο χέρι τη φρίκη του πολέμου».

     Μετά από μια στοιχειώδη εκπαίδευση, μεταφέρεται στην Ευρώπη και τοποθετείται στα υγρά και λασπώδη χαρακώματα που εκτεινόταν σε μήκος εξακοσίων μιλίων, από τη Βόρεια Θάλασσα, μέχρι την ουδέτερη Ελβετία. Οι αντιμαχόμενοι στρατοί, με συνεχείς επιθέσεις και αντεπιθέσεις, διεκδικούν, κερδίζουν, χάνουν και επανακτούν, ελάχιστα τετραγωνικά χιλιόμετρα εδαφών, με τρομακτικό κόστος σε ανθρώπινες ζωές. «…ο πόλεμος ήταν στρατιώτες στριμωγμένοι σε βρομερές λασπότρυπες γεμάτες παράσιτα, που προσεύχονταν να μην ανατιναχτούν σε κομμάτια από μια εκπληκτική ποικιλία δολοφονικών μηχανών».

     Η φρίκη που έζησε στα πεδία των μαχών και στα χαρακώματα βλέποντας τους συντρόφους του να διαμελίζονται από τις εκρήξεις των βλημάτων, να τραυματίζονται βαριά και να πεθαίνουν από εχθρικά πυρά, να καταπλακώνονται από όγκους χωμάτων, να ασφυκτιούν από τα δηλητηριώδη αέρια και να καίγονται από τα φλογοβόλα, των ώθησε να γράψει αυτό το βιβλίο, που απέσπασε την αναγνώριση των κριτικών το 1930 που κυκλοφόρησε. Με γλώσσα απλή, σκληρή και ρεαλιστική, περιγράφει τα όσα έζησε ο ίδιος και όσοι είχαν την ατυχία να είναι στρατευμένοι στα χαρακώματα της Γαλλίας, του Βελγίου και την Ολλανδίας. Αλλά και την τεράστια ανισότητα μεταξύ των στρατιωτών της πρώτης γραμμής και των υψηλόβαθμων αξιωματικών των επιτελείων, που χάραζαν τη στρατηγική σε χάρτες, μακριά από τη φρίκη και το μακελειό.

     Ένα εξαιρετικό αντιπολεμικό βιβλίο, που παρά το γεγονός ότι γράφτηκε πριν από έναν αιώνα, τα μηνύματά του, παραμένουν πάντα επίκαιρα!