ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΣ

     Γεννήθηκε το 1982. Μεγάλωσε στη Γάβριανη του Νομού Μαγνησίας. Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κι έκανε μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Εργάζεται στην Αθήνα ως ιδιωτικός υπάλληλος. Έργα του: «Τόκορορο» (2019, Τόπος). Συμμετοχή σε συλλογικά έργα «Ιπτάμενο Πλοίο» (2015, Bythebook).

 

Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας «Τοκορόρο»;

     Το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου, με τον Μπομπ τον Νεροχύτη, το οποίο στην αρχή γράφτηκε σαν μια ανεξάρτητη, αυτοτελής ιστορία. Μόλις την τελείωσα, κατάλαβα πως μπορεί να είναι η αρχή μιας ευρύτερης ιστορίας.

Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τόπο (Μαϊάμι) και τον συγκεκριμένο χρόνο; (εκλογή Κένεντι, επικράτηση του Κάστρο, προετοιμασία «εισβολής» στην Κούβα από CIA και αντεπαναστάτες)

     Η εποχή, για κάποιο λόγο, μου φαίνεται εξαιρετικά ρομαντική. Ίσως γιατί τα περισσότερα αναγνώσματά μου και κινηματογραφικές επιρροές κινούνται, χρονικά, κάπου εκεί. Η Κούβα είναι μια χώρα που με γοητεύει αφάνταστα. Η ατμόσφαιρα που βγάζει, η αίσθηση ελευθερίας, η κουλτούρα των ανθρώπων. Επίσης, το γεγονός ότι τόσα χρόνια, στα πόδια της Αμερικής, τραβάει τον δικό της δρόμο, είναι άξιο θαυμασμού. Η ιστορία της, με την Αμερική να εναντιώνεται στον Κάστρο, θυμίζει έντονα τις τωρινές διεργασίες σε Βενεζουέλα, Βολιβία, Συρία, Νικαράγουα και σε τόσες άλλες χώρες. Η σύγχρονη ιστορία του κόσμου.

Γιατί επιλέξατε να συνεχίσετε χωρίς τον εξαιρετικό μυθιστορηματικό χαρακτήρα του επιθεωρητή Ληρόι;

     Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα σχεδιάσει να προχωρήσω χωρίς τον Ληρόι. Μεγάλωσα κι εγώ παρέα με τους χαρακτήρες. Ειδικά από ένα σημείο και μετά, αφέθηκα εντελώς σ’ αυτούς, τους άφησα να με οδηγήσουν προς το τέλος. Ο Ληρόι με οδηγούσε συνεχώς προς ένα συγκεκριμένο τέλος. Όσες παρακάμψεις κι αν προσπάθησα να κάνω. Όμως, ο καθένας, ακόμη και ένας λογοτεχνικός χαρακτήρας, πορεύεται όπως νομίζει και πληρώνει τις συνέπειες γι’ αυτό. Αυτή είναι και η ομορφιά της λογοτεχνίας. Είτε είσαι συγγραφέας είτε αναγνώστης, δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει.

Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με το έργο σας και ποιο είναι αυτό;

     Κάθε έργο, πέρα από την δημιουργία εικόνων και συναισθημάτων, μοιραία μεταφέρει και μηνύματα του δημιουργού. Προκύπτει μέσα από την ιστορία του Τοκορόρο, ότι το καλό και το κακό είναι δυσδιάκριτα. Ότι δεν αρκούν οι ταμπέλες της κοινωνίας, όσο βαριές κι αν είναι να ξεπλύνουν ή να κοπαδοποιήσουν μια ομάδα ανθρώπων. Ναι, ένας αστυνομικός μπορεί να κυνηγά το έγκλημα αλλά μπορεί και να παρανομεί. Οι βεβαιότητες τις σύγχρονης κοινωνίας πατάνε σε σαθρό έδαφος και όποιος τις καταρρίψει, θα επιτύχει την πλήρη ελευθερία που στο βιβλίο συμβολίζεται με το πουλί «Τοκορόρο» το οποίο αρνείται να φυλακιστεί. Για την απόλυτη ελευθερία του καθενός, είναι αναγκαίος ο πόλεμος με τους κοινωνικούς θεσμούς και η επανατοποθέτησή του ανθρώπου με βάση την προσωπική του αισθητική και ηθική.

Η λογοτεχνία μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;

     Η λογοτεχνία μπορεί και πρέπει να είναι κοινωνική πράξη. Διαπλάθει χαρακτήρες, περνάει υποσυνείδητα μηνύματα. Η λογοτεχνία πρέπει ασχολείται με μεγάλες ιδέες, με προβλήματα που είναι αναγκαίο να ειπωθούν και να βγουν στην επιφάνεια, με σχέσεις ανθρώπων.

Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε συγγραφέας;

     Από σχετικά, μικρή ηλικία άρχισα να γράφω ποιήματα και ιστορίες. Συνεχώς με κατέτρωγε η ανάγκη να γράφω, ένιωθα ότι έτσι αδειάζω το μέσα μου και δημιουργώ χώρο για άλλα. Όταν αποφάσισα να γράψω κάτι μεγαλύτερο σε έκταση, όπως ένα μυθιστόρημα, ενθουσιάστηκα. Σαν να βρήκα τον σκοπό μου, το ποιος είμαι, τελικά.

Αυτό είναι το πρώτο σας έργο. Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο;

     Δεν θα ξεχάσω την στιγμή όταν η εξαιρετική επιμελήτρια και υπεύθυνη έκδοσης, Άρτεμις Λόη, μου το έδωσε τυπωμένο. Ένιωσα μια ανακούφιση, σαν ένα βάρος να έφυγε από πάνω μου, μια σκέψη ότι : «το δικό μου μέρος τελείωσε, τώρα ανήκει σε άλλους» πέρασε από το μυαλό μου. Το έπιανα και ένιωθα ότι έπιανα κόπους χρόνων, σκέψεις, συναισθήματα. Η χαρά ήταν μεγάλη και για το γεγονός ότι το υπογράφουν οι εκδόσεις Τόπος, ένας εκδοτικός οίκος με θαυμάσια και προσεγμένα βιβλία.

Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

     Πιστεύω ότι συνεχίζουν να υπάρχουν στον κόσμο που τους έχω φτιάξει, βουτηγμένοι κι αυτοί στην δική τους καθημερινότητα, μέχρι να τους χρειαστώ ξανά. Να ξυπνήσουν από τον λήθαργο και να με συντροφεύσουν πάλι, μέλη όλοι τους ενός μικρόκοσμου δικού μου. Άλλοτε συναντώνται μεταξύ τους σε νέα γραπτά, κάποιοι γνωρίζονται από παλιά και κάποιες φορές υποδέχονται νέα μέλη. Τους έχω σαν παιδιά μου.

Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας;

     Σίγουρα, διαφορετικά δεν νομίζω ότι θα μπορούσαν να τα βιώσουν οι ήρωές μου. Δεν μπορείς να περάσεις στον άλλον κάτι που δεν έχεις. Αυτά που δεν είναι κοινά είναι τα βιώματά μας.

Σας μοιάζει κάποιος από τους ήρωες σας;

     Ως ένα σημείο όλοι αλλά ολοκληρωτικά κανείς. Οι χαρακτήρες μου είναι πραγματικοί άνθρωποι, υπάρχουν εκεί έξω, κάποιους τους γνωρίζω, άλλους τους συναντώ στην καθημερινότητά μου και φαντάζομαι πώς λειτουργούν. Εάν μου λείπει κάποιος, βγαίνω και προσπαθώ να τον συναντήσω, κοιτάζω γύρω μου, τον ψάχνω. Μάλιστα πολλοί χαρακτήρες μου είναι δύο και τρεις πραγματικοί άνθρωποι μαζί. Υπό αυτή την έννοια, δεν μου μοιάζει κάποιος. Όμως, η συγγραφή είναι βιωματική. Όλοι οι χαρακτήρες έχουν στοιχεία των συγγραφέων, θέλοντας και μη. Μπορεί οι συγγραφείς να μην μπορούν να ζήσουν υπό το βάρος των ηρώων τους, αλλά οι ήρωες είναι σημαδεμένοι από την ψυχή κάθε συγγραφέα. Δεν θα άντεχα να ζήσω σαν τον Τσαντ, αλλά ο Τσαντ κουβαλάει κάτι από εμένα.

Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

     Η γυναίκα μου. Και είναι ο πιο αυστηρός κριτής. Πάντα με βοηθά με τις εύστοχες παρατηρήσεις της. Πολλές φορές, μάλιστα, με τροφοδοτεί με φρέσκες ιδέες και μου δείχνει τον δρόμο. Επίσης, γράφει εξαιρετικά.

Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης για σας;

     Ιδανικός αναγνώστης (και αυτό μπορεί να γενικευθεί και για όλα τα είδη τέχνης) είναι οποιοσδήποτε στέκεται απέναντι από ένα βιβλίο, τραγούδι, θεατρική παράσταση, πίνακα ζωγραφικής έτοιμος να βυθιστεί στον κόσμο του δημιουργού, απαλλαγμένος από δίχτυα ασφαλείας, «ειδικές» γνώσεις επί του αντικειμένου, έχοντας τις πόρτες ανοιχτές να δεχθεί τα μηνύματα του δημιουργού. Σαν μικρό παιδί που ανακαλύπτει ένα καινούργιο παιχνίδι.

Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;

     Ανακάλυψα το ότι, αν κάτι το θέλω πραγματικά, μπορώ να πειθαρχήσω και να το φέρω εις πέρας.

Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

     Δεν θα έλεγα ότι ανετράπη κάποια πεποίθησή μου, όχι.

Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;

     Μου αρέσει πάρα πολύ. Είναι σαν να έχεις προσκαλέσει κάποιον στο σπίτι σου, μόνο που το σπίτι αυτό είναι η ψυχή σου. Είναι σαν να ανοίγεις τα παράθυρα, να μπει φρέσκος αέρας. Το απολαμβάνω, πραγματικά.

Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

     Ναι, αρκετές φορές. Κάποιος μου είπε ότι η γραφή μου του θυμίζει πιο πολύ τον Στάινμπεκ, κάτι που δεν μου είχε έρθει στο μυαλό. Αναζητώ σχόλια και από ανθρώπους που εμπιστεύομαι, πριν την έκδοση, και εκεί ακούω πράγματα που δεν είχα φανταστεί. Είναι τρομερό σε ποια μορφή τελικά καταλήγει το μήνυμα στον αναγνώστη. Γι’ αυτόν, ακριβώς, τον λόγο, δεν έχει καμία σημασία το «τι θέλει να πει ο ποιητής». Το έργο δεν ανήκει πλέον στον δημιουργό. Φτάνει στον αναγνώστη ο οποίος το αποκωδικοποιεί με την δική του ματιά και το μεταφράζει σύμφωνα με τα δικά του βιώματα και τη δική του ψυχή.

Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;

     Η αλήθεια είναι ότι η αμερικανική hardboiled σχολή του αστυνομικού με έχει επηρεάσει βαθύτατα. Εκεί που, για μένα, ξεκίνησαν όλα. Ειδικά ο Ρέημοντ Τσάντλερ ο παππούς όλων μας. Μετά ο ΜακΚάρθι, ο Ελρόι, η μπιτ γενιά του Κέρουακ, του Μπόροουζ. Και φυσικά οι δικοί μας Καβάφης και Καζαντζάκης.

Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;

     Η συγγραφή είναι μια επίπονη διαδικασία που απαιτεί πειθαρχία, έλεγχο αλλά και μια συγκεκριμένη ψυχική κατάσταση. Προσωπικά πιστεύω πολύ στην έμπνευση, δεν θέλω να γράφω διεκπεραιωτικά. Χρειάζεται να είσαι σε μια κατάσταση πρωτόγονης ελευθερίας, πλήρους απαγκίστρωσης από κάθε λογής βαρίδιο για να μπορέσει το πνεύμα να τρέξει και να καταγράψει την δική σου αλήθεια.

Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε «υλικό» έτοιμο στο συρτάρι σας;

     Μόλις τελείωσε η συγγραφή του Τοκορόρο ένιωσα πολύ γεμάτος από το αποτέλεσμα και ακριβώς την επόμενη στιγμή, άδειος. Είναι σαν να λες: και τώρα, τι; Αμέσως άρχισα να δουλεύω στο μυαλό μου το επόμενο μυθιστόρημά μου. Έχει δρόμο ακόμη, θα διαδραματίζεται στην Ελλάδα του 1975 και θα είναι κι αυτό αστυνομικό μυθιστόρημα.