ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΝΕΡΟ

 

ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΜΕΡΕΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΝΑΠΟΛΗΣ ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΕΝΟΣ ΕΚΠΛΗΚΤΟΥ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ

NICOLA PUGLIESE

Μετάφραση: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΓΙΑΝΝΟΥ

Εκδόσεις LOGGIA

Σελ. 189, Μάιος 2020

     Οι εκδόσεις Loggia, είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος, που φιλοδοξεί να παρουσιάσει στο αναγνωστικό κοινό «συγγραφείς που εμφανίζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά γράμματα». Σ’ αυτό το πρώτο βιβλίο που πήρα στα χέρια μου, πέρα από την επιλογή για το περιεχόμενο και την εξαιρετική ιστορία του στην οποία θα αναφερθώ παρακάτω, εντύπωση μου προκάλεσε και η προσεγμένη εκτύπωση. «Η όψη των βιβλίων μας συνδυάζει παραδοσιακή τυπογραφία με μονόχρωμα εξώφυλλα».

     Όπως γράφω και πιο πάνω, το βιβλίο έχει μια παράξενη εκδοτική πορεία. Όταν ο συγγραφέας ολοκλήρωσε το χειρόγραφο, το προώθησε στα χέρια του Ίταλο Καλβίνο, που ήταν υπεύθυνος λογοτεχνίας στον εκδοτικό οίκο Einaudi. Αυτός θεωρεί ότι με μερικές αλλαγές το βιβλίο μπορεί να εκδοθεί και τις προτείνει στον συγγραφέα. Ο Πουλιέζε δέχεται να τις κάνει, αλλά όταν ο Καλβίνο (τον οποίο ο Πουλιέζε θαύμαζε απεριόριστα) ζητάει και άλλες διορθώσεις, αντιδρά. Το βιβλίο εκδόθηκε τελικά το 1977 στην αρχική του εκδοχή, κι έκτοτε, ίσως επειδή δεν είχε την αποδοχή που προσδοκούσε ο συγγραφέας του από τους συμπολίτες του και ιδιαίτερα τους λογοτέχνες, αρνήθηκε την επανέκδοσή του. Όμως το μυθιστόρημα δεν ξεχάστηκε από όλους. Αν και ήταν «δυσεύρετο για χρόνια, έγινε κάτι σαν μύθος για τις νέες γενιές των συγγραφέων της Νάπολης αλλά και για το αναγνωστικό κοινό, αφού η αναπαραγωγή του γινόταν μέσω φωτοτυπιών…». Μετά το θάνατο του Πουλιέζε το βιβλίο επανεκδόθηκε το 2013, γνώρισε μεγάλη επιτυχία μεταφράστηκε σε έξη γλώσσες κι έπεται συνέχεια.

     Ο Πουλιέζε, που βιοποριζόταν ως δημοσιογράφος, παίρνοντας αφορμή από ένα πραγματικό γεγονός, περιγράφει τη Νάπολη και τους κατοίκους της, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα τετραήμερο βροχής, που προκαλεί πολλά προβλήματα και ανεξήγητα φαινόμενα. «…να πάρει ο διάβολος, αυτή η πόλη πράγματι φτιάχτηκε από χαρτόνι, είναι δυνατόν μόνο λίγες ώρες βροχής να τα προκαλούν όλα αυτά;». Το μυθιστόρημα-που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια συλλογή διηγημάτων με ένα κεντρικό θεματικό άξονα, τη βροχή, εστιάζει στον δημοσιογράφο Κάρλο Αντρεόλι, που αναμφίβολα είναι το alter ego του συγγραφέα και ο οποίος λόγω επαγγέλματος προσπαθεί να καταγράψει τη ροή των γεγονότων. Γύρω του κινούνται οι συμπολίτες του, οι ιστορίες των οποίων συμπληρώνουν αυτήν του Αντρεόλι. Οι άνθρωποι αυτοί, απλοί, καθημερινοί, που ο καθένας φέρει το παρελθόν και τα «πάθη» του, έρχονται αντιμέτωποι με φαινόμενα που προκαλούν την ψυχή και το μυαλό τους και αντιλαμβάνονται πως μετά αυτή τη νεροποντή, τίποτα δεν θα είναι ξανά το ίδιο. «Να που αυτή η αργή, ασταμάτητη βροχή είχε αλλάξει την προοπτική των πραγμάτων: η ύπαρξη σου δεν θα ήταν ποτέ πια η ίδια, ποτέ ξανά, η ζωή αναδυόταν τώρα εξαρτημένη από το νερό που έπεφτε…». Ποτέ ξανά οι κάτοικοι της Νάπολης δεν θα έρχονταν αντιμέτωποι με τις ενοχλητικές, αλλά καθησυχαστικά γνώριμες εικόνες «…τις φωνές, την οχλοβοή, τα κουδουνίσματα του τραμ, τα αυτοκίνητα, τους αστυνομικούς, την πυρετώδη κίνηση στους δρόμους». Ποτέ ξανά οι σχέσεις μεταξύ τους δεν θα είναι οι ίδιες, αφού για πολλούς η βροχή λειτουργεί λυτρωτικά και τους απελευθερώνει από κοινωνικές συμβάσεις και νόρμες. 

     Ενώ ο Πουλιέζε αντιμετωπίζει τους συμπολίτες του που έρχονται αντιμέτωποι με τα παράξενα και τρομακτικά φαινόμενα (απόκοσμες φωνές ακούγονται από το κάστρο του Μάσκιο Αντζοίνο, κέρματα των πέντε λιρετών –και μόνο αυτά- παίζουν μουσική, η θάλασσα «φουσκώνει» και απειλεί να καταλάβει την πόλη) με κατανόηση, συμπάθεια και αγάπη, είναι καταιγιστικά αιχμηρός και ιδιαίτερα καυστικός με τις «αρχές» του τόπου. Μέσα από τις περιγραφές των σπασμωδικών αντιδράσεων τους στην κρίση, στηλιτεύει την ανοησία, την κενότητα, την ευθυνοφοβία, τον βλακωδώς πομπώδη λόγο, την παροιμιώδη ανικανότητα αλλά και την διαπλοκή όσων κατέχουν θέσεις δήθεν σημαντικές κι ευθύνης, οι οποίοι στέκουν αμήχανοι μπροστά στα φαινόμενα και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η διατήρηση των μικροεξουσιών τους και των προνομίων και των προσόδων που απορρέουν από αυτές.

     Το «Σκοτεινό Νερό», είναι ένα εξαιρετικό, λεπτοδουλεμένο σαν εργόχειρο μυθιστόρημα, μια μοναδική τοιχογραφία της Νάπολης και κυρίως των ανθρώπων της, στα τέλη του ’70. Είναι βέβαιο, ότι ο εκδοτικός οίκος Loggia κάνει ένα εντυπωσιακό ντεμπούτο και ότι με βιβλία σαν το «Σκοτεινό Νερό», θα καθιερωθεί ως ένας ποιοτικός εκδοτικός οίκος στην συνείδηση του αναγνωστικού κοινού.