ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ ΕΝΕΠΕΚΙΔΗΣ

Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ

Σελ. 240, 1996

     Δεν ξέρω αν οι εμπειρίες που αποκτούμε με το πέρασμα του χρόνου, μας κάνουν πιο σοφούς. Σίγουρα όμως, μας κάνουν διαφορετικούς. Μας αλλάζουν. Και μαζί αλλάζουν την οπτική που έχουμε για πολλά πράγματα. Ένα από αυτά είναι τα αναγνώσματά μας. Αλλιώς προσλαμβάναμε ένα βιβλίο πριν από 15 χρόνια κι αλλιώς σήμερα.

     Το βιβλίο που σας παρουσιάζω σήμερα, είναι η εξαίρεση. Είναι μια μελέτη η οποία κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1969 και σε δεύτερη επαυξημένη έκδοση το 1996. Είχα διαβάσει όταν κυκλοφόρησε τη δεύτερη έκδοση και την ξαναδιάβασα πριν από λίγες μέρες. Ήταν το ίδιο συγκλονιστική και στην πρώτη και στη δεύτερη ανάγνωση.

     Αναφέρεται στις περιπέτειες των Εβραίων της Ελλάδας, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη, για την περίπτωση της οποίας η σχετική βιβλιογραφία είναι σχετικά μεγαλύτερη, αλλά και σε άλλες περιοχές. «Κατά την απογραφήν του 1931 εζούσαν εις την Ελλάδα, 62.700 Εβραίοι. Κατά τους επισήμους υπολογισμούς των Συμμάχων, ευρίσκοντο εν ζωή το 1945 ολιγώτεροι από 10.000 Έλληνες Εβραίοι». Πέρα από όσους ζούσαν στη Θεσσαλονίκη (ήταν 56.000 και το 96% αυτών εξοντώθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης), μεγάλες κοινότητες υπήρχαν στα Ιωάννινα και Κέρκυρα και μικρότερες στην Αθήνα, στη Στερεά και στην Πελοπόννησο. Από τους τελευταίους αρκετοί σώθηκαν ανεβαίνοντας στα βουνά.

     Αυτό όμως που έκανε αναγκαία την επανέκδοση του βιβλίου, είναι τα όσα δημοσιεύονται στο Παράρτημα (για πρώτη φορά) και αφορούν την τύχη των Εβραίων της Κρήτης. «Στις 7 Ιουνίου 1944 οι Γερμανοί σχημάτισαν μια φάλαγγα από 250 Κρητικούς και 350 Εβραίους της Κρήτης…τους επιβίβασαν στο ατμόπλοιο Δανάη (με γερμανική σημαία), το οποίο απέπλευσε αμέσως. Όταν έφθασε κοντά στη Σαντορίνη, η φρουρά και το πλήρωμα του πλοίου επιβιβάστηκαν σε βάρκες και το βούλιαξαν, άγνωστο πως, παίρνοντας μαζί του πεντακόσιες ψυχές στο βυθό της θάλασσας». Στο Παράρτημα δημοσιεύονται ακόμη έγγραφα που αφορούν την κλιμάκωση των διώξεων κατά των Εβραίων στην Κρήτη κι ένας αναλυτικός κατάλογος που περιλαμβάνει τα ονόματα των Εβραίων των Χανίων, οι περισσότεροι από τους οποίους πνίγηκαν στο Αιγαίο, εξ αιτίας της ναζιστικής βαρβαρότητας.

     Η ανάγνωση του βιβλίου θεωρώ πως είναι απαραίτητη από τον καθένα μας. Η εξόντωση των Εβραίων και των άλλων έγκλειστων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου κι αν έγινε στην Ευρώπη, αποτελεί ύβρη προς το δώρο της Ζωής και τον ανθρωπισμό. Βιβλία σαν αυτό, λειτουργούν ως μια αιχμηρή υπενθύμιση ενός τερατώδους εγκλήματος που κάποιοι, ξένοι και ντόπιοι, με τη βοήθεια και του χρόνου που μας απομακρύνει από τη φρίκη των γεγονότων, θέλουν να μας πείσουν να ξεχάσουμε.

     Ο ομότιμος καθηγητής του πανεπιστήμιου της Βιέννης, Πολυχρόνης Ενεπεκίδης, γεννήθηκε το 1919. Σπούδασε στα πανεπιστήμια Αθήνας, Βιέννης και Παρισίων και αφιερώθηκε στην εξονυχιστική έρευνα των ευρωπαϊκών αρχείων και των χειρογράφων συλλογών για να απαλλάξει την ελληνική ιστορία από εσκεμμένες διαστρεβλώσεις και τις ανεξέλεγκτες παραδόσεις. Οι γλαφυρές του διαλέξεις ανά την υφήλιο, δημιούργησαν ένα νέο τρόπο επικοινωνίας του επιστήμονα με το μεγάλο κοινό: χωρίς να νοθεύεται η νέα ιστορική γνώση, επιστρέφεται στο λαό που δημιούργησε τα γεγονότα. Είναι συγγραφέας πολλών ιστορικών μελετών.

Η ΕΝΟΧΗ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ

ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΟΥΡΑΖΟΠΟΥΛΟΥ

Εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

Σελ. 397, Μάρτιος 2011

     Είναι ορισμένα-λίγα-βιβλία, που από τις πρώτες σελίδες σε συναρπάζουν και σου δίνουν την αίσθηση ότι αυτό που ακολουθεί είναι απολαυστικό. Μου συμβαίνει σπάνια να έχω αυτή την αίσθηση. Τα περισσότερα βιβλία, αποκτούν ενδιαφέρον όσο προχωρά η ανάγνωση. Και να που αυτή η αίσθηση μου δόθηκε με το μυθιστόρημα της Ιωάννας Μπουραζοπούλου.

     Βρισκόμαστε σε μια φανταστική Ευρώπη, όπου μετά από αναίμακτη επανάσταση, το παλιό καθεστώς έχει καταλυθεί κι έχει αντικατασταθεί από τη Συντεχνιακή Δημοκρατία. Οι άνθρωποι ανήκουν σε συγκεκριμένες κάστες, στις οποίες κατατάσσονται λόγω οικογενειακών καταβολών και οι οποίες καθορίζουν τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό. Η αποχώρηση από την κάστα και η ένταξη σε διαφορετική αποτελεί όνειδος τόσο για τον «αποστάτη», όσο και για την οικογένεια, αλλά και την κάστα. Η έννοια του «πολίτη» έχει αντικατασταθεί από αυτή του «επαγγελματία». 

     Ο Ιωσήφ Εράλης, είναι μπαρμπέρης νεκρών και ανήκει στην έσχατη βαθμίδα της κάστας των καλλιτεχνών. «Το φθαρμένο του κουστούμι βαμμένο αδέξια στο χρώμα των μπαρμπέρηδων-το γαλάζιο της ακουαμαρίνας-η μπογιά δεν είχε πιάσει στα μανίκια, δείγμα ανέχειας μα επιμονής, και την τσάντα με το έμβλημα της κατώτερης καλλιτεχνικής συντεχνίας, εκείνης των κουρέων για πτώματα, Ντυμένος στο γαλάζιο του νεκρομπαρμπέρη, της φαινόταν σαν ελάφι ντυμένο με τομαριά γουρουνιού».

     Ο φίλος του, που είναι γνωστός με το όνομα Πελαργός, είναι εκφωνητής επικήδειων. «Οι εκφωνητές επικήδειων είναι η ταπεινότερη συντεχνία των Διανοούμενων, φλύαροι και μονότονοι, απαγγέλουν κατευόδια που μόνο οι ίδιοι καταλαβαίνουν και δύσκολα τους ξαναφέρνεις στο νου μετά την κηδεία. Παρ’ όλα αυτά, τους χρειάζεται η ψυχή στην έξοδό της απ’ το σώμα, γιατί ε επικήδειος είναι το λυχνάρι του νεκρού στο αφώτιστο κατώφλι του χάους».

     Στους δύο φίλους ανατίθεται μια περίεργη και ασυνήθιστη αποστολή: διορίζονται-ενώ οι ίδιοι νομίζουν ότι αποφασίζουν αυτοβούλως- από την Εθνοσυνέλευση, συνοδοί κάποιου αθώου κρατούμενου που αντιμετωπίζει την ποινή του θανάτου. Η δίκη του διεξάγεται δημόσια, όσο οι φίλοι οδηγούν το ειδικά διαμορφωμένο όχημα, απ’ τη μια άκρη της Ευρώπης στην άλλη. Στην πορεία τους, φιλοξενούνται από τις πόλεις-κάστρα, πόλεις-θέατρα, πόλεις-σανατόρια, πόλεις-μοναστήρια, πόλεις-βιβλιοθήκες, πόλεις-οίκοι ανοχής, που αποτελούν τις έδρες των αντίστοιχων συντεχνιών και παράλληλα είναι μέλη του δικαστηρίου (εισαγγελέας, συνήγορος υπεράσπισης κλπ). Ένορκοι είναι όλοι οι πολίτες οι οποίοι καλούνται να αποφανθούν υπέρ της αθωότητας ή της ενοχής του κατηγορούμενου και κατ’ επέκταση (με την τροπή που έχει δώσει στη δίκη η Εθνοσυνέλευση), το μέλλον του καθεστώτος.

     Το βιβλίο βρίθει αλληγοριών και συμβολισμών. Κι επειδή ο κάθε αναγνώστης «ερμηνεύει» τις αλληγορίες και τους συμβολισμούς με βάση τις εμπειρίες και το υπόβαθρό του, δεν θέλω να προκαταλάβω κανέναν, δίνοντας τις δικές μου «ερμηνείες». Αυτό που μπορώ όμως να κάνω χωρίς κανένα ενδοιασμό, είναι να σας προτείνω να διαβάσετε αυτό το μυθιστόρημα, που είναι κάτι ανάμεσα στο πολιτικό θρίλερ και το γοτθικό παραμύθι. Θα προβληματίσει, θα «θυμίσει» καταστάσεις πολύ οικείες και σημερινές, θα ταράξει πολλές βεβαιότητες για την αστική δημοκρατία, τη θρησκεία, τη φιλοσοφία και άλλες εκφάνσεις της ζωής. Αλλά πάνω και πέρα από αυτά, θα σας συναρπάσει αφού είναι ένα εμπνευσμένο, ευρηματικό και καλογραμμένο μυθιστόρημα, με σφιχτοδεμένη δομή, εικόνες που παραπέμπουν ενίοτε στον κινηματογράφο, με πλοκή και χαρακτήρες που μας είναι «ξένοι», αλλά ταυτόχρονα τόσο οικείοι. Ένα βιβλίο που θα ανακαλείτε ξανά και ξανά για πολύ καιρό μετά την ανάγνωσή του.

     Η Ιωάννα Μπουραζοπούλου, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1968. Συγγραφεί μυθιστορήματα και θεατρικά. Από τις εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά  «Το Μπουντουάρ Του Ναδίρ» (2003), «Το Μυστικό Νερό» (2005), «Τι Είδε Η Γυναίκα Του Λωτ;» (2007, Βραβείο του περιοδικού δε(κατα) «Athens Prize For Literature») καθώς και το βιβλίο για παιδιά «Το Ταξίδι Των Τρολ» (2009).

Η ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ ΕΡΧΕΤΑΙ, ΣΥΝΕΧΙΣΕ ΝΑ ΤΡΕΧΕΙΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗΣ

Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

Σελ. 332, Μάιος 2012

     Το νέο βιβλίο του Γ. Γρηγοράκη που σας παρουσιάζω σήμερα, κινείται σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα. Εκτός του ότι είναι ένα ατμοσφαιρικό αστυνομικό μυθιστόρημα, διερευνά τη διαπλοκή οικονομικών συμφερόντων και πολιτικής εξουσίας και παράλληλα εξετάζει μια σκοτεινή και βρώμικη πτυχή της σύγχρονης Ιστορίας, από την οποία όσοι πρωταγωνίστησαν ωφελήθηκαν πολλαπλώς και προσπαθούν με κάθε τρόπο είτε να κρατήσουν το ρόλο τους κρυφό, είτε να υποβαθμίσουν τη συμμετοχή τους σ’ αυτή.

     Κάποιος έχει πει, πως ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος θα γίνει για το νερό. Την αφορμή για να ξετυλιχτεί το κουβάρι του μύθου του βιβλίου, δίνει η δολοφονία σε δρόμο των Καννών, η δολοφονία του Αλμπέρ Βιντάλ, ενός ιδιαίτερα ευφυούς, ειδικού συμβούλου της γαλλικής εταιρείας διαχείρισης υδάτων, Mediterranee. «Ο Βιντάλ έσμιξε τα φρύδια…απορημένος, νιώθοντας έναν αόριστο κόμπο, μια απειλή. Η ανάσα του κόπηκε, το σώμα του δυσκίνητο κι έπειτα ο φόβος γιγαντώθηκε όταν ο συνεπιβάτης της μοτοσικλέτας έβγαλε από το μπουφάν του ένα πιστόλι και τον σημάδεψε…Άκουσε τρεις πυροβολισμούς, τρεις ανεπαίσθητες φλόγες τινάχτηκαν από την κάννη και μετά έναν τέταρτο πυροβολισμό, έναν πέμπτο, χωρίς φλόγα αυτή τη φορά κι έπειτα σταμάτησε να μετράει. Είχε γεμίσει αίμα, υπήρχε παντού μόνο αίμα, το δικό του…».

     Την έρευνα για τη διαλεύκανση του φόνου, αναλαμβάνει ο επιθεωρητής Ζιλμπέρ Λεσπές. Στην πορεία της, συναντά τον δημοσιογράφο Αντουάν Κολέ, του οποία μια εκπομπή για τη διαχείριση των υδάτων, παλιότερα «κόπηκε» από την τηλεόραση και ο οποίος όντας γνώστης του πως λειτουργεί το παγκόσμιο σύστημα οικονομικών συμφερόντων, του είπε πολλά κι ενδιαφέροντα, που ενδιέφεραν τον Λεσπές, αλλά και όλους εμάς τους υπόλοιπους. Όπως: «Η ιεραρχία έχει ως εξής: οι εταιρίες είναι πάνω απ’ όλους και όλα, ακολουθεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι κυρίαρχες τράπεζες- Παγκόσμια Τράπεζα, Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα, στη συνέχεια η Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης, η Αραβική Τράπεζα Οικονομικής Ανάπτυξης της Αφρικής, η γερμανική KFW, μετά οι κοινές τράπεζες διεθνώς και τέλος τα κράτη. Εν ολίγοις, ο τελευταίος τροχός της αμάξης είναι τα κράτη. Τα κράτη τα χρειάζονται διότι διαθέτουν τους μηχανισμούς καταστολής και βεβαίως τη συνταγματικά κατοχυρωμένη εξουσία να νομοθετούν κατά βούληση».

     Ο επιθεωρητής, αντιλαμβάνεται απ’ όσα του λέει ο Κολέ, ότι έχει να κάνει με μια υπόθεση που υπερβαίνει σε σημασία κάθε άλλη στην καριέρα του. Όμως δεν το βάζει κάτω και συνεχίζει…

     Το πολύ καλό αυτό μυθιστόρημα, δεν είναι απλά μια αστυνομική ιστορία, αλλά κάτι πολύ ευρύτερο. Αναφέρεται στο ενδεχόμενο πτώχευσης της Ελλάδας, (και ως εκ τούτου είναι προφητικό, αφού απ’ όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω γράφτηκε πριν ξεσπάσει σε τόσο έντονο βαθμό η κρίση), στη θεωρία του χάους, στην καταλήστευση του φυσικού πλούτου των μικρών χωρών, στην ανελέητη εκμετάλλευση από τις εταιρίες και τις λεγόμενες «αγορές», στο φαινόμενο του δοσιλογισμού αλλά και διατηρεί διαρκώς αμείωτο το σασπένς για το τι θα αποκαλύψει η αστυνομική έρευνα.

     Ο Γιάννης Γρηγοράκης, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1950. Σπούδασε νομικά και μέχρι πρόσφατα δικηγορούσε. Είναι συγγραφέας άλλων πέντε μυθιστορημάτων.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΠΛΑΣΙΕ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

GIORGIO FALETTI

Μετάφραση: ΑΝΝΑ ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ

Εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ

Σελ. 501, Απρίλιος 2012

                          

     Το βιβλίο που παρουσιάζω σήμερα, είναι το έκτο του Τ. Φαλέτι, αλλά όχι και το μοναδικό που έχει μεταφραστεί στα ελληνικά.

     Ήρωας του βιβλίου, είναι ένας νεαρός άντρας, που όλοι ξέρουν σαν Μπράβο και ζει στο Μιλάνο, το 1978. Δουλεύει με γυναίκες. Τις πουλάει ή μάλλον τις νοικιάζει. Ο Μπράβο πιστεύει ότι η δουλειά του είναι τίμια: τα κορίτσια κερδίζουν ένα σωρό λεφτά, οι πελάτες μένουν πάντα ικανοποιημένοι και όλο και κάτι περισσεύει για τον ίδιο (περίπου 30%). «Όλα άρχισαν όταν κατάλαβα ότι υπήρχαν γυναίκες διατεθειμένες να πουλήσουν το κορμί τους για να βγάλουν λεφτά κι όταν αντιλήφθηκα ότι υπήρχαν άντρες διατεθειμένοι να ξοδέψουν τα λεφτά τους προκειμένου ν’ αποκτήσουν εκείνο το κορμί. Χρειάζεται απληστία ή μνησικακία ή κυνισμός να βρεθείς στη μέση μιας τέτοιας συναλλαγής. Εγώ τα είχα και τα τρία». Είναι εχέμυθος, διακριτικός και τα κορίτσια του είναι ιδιαίτερα όμορφα. Δουλεύει μόνο με επιλεγμένους πελάτες και παίρνει όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις για τον ίδιο και τα κορίτσια του. Αυτά του τα «προσόντα», του επιτρέπουν να έχει πελάτες από τα υψηλότερα κοινωνικά στρώματα του Μιλάνο.

     Επίσης, αυτό που κρύβει με κάθε τρόπο, είναι μια «ιδιάζουσα» αναπηρία, που εισέπραξε ως (βαριά και άδικη) τιμωρία, για ένα παλιό του παραστράτημα.

     Ένα ξημέρωμα, την ώρα που με κάποιους φίλους του, αποχωρούν από μια χαρτοπαιξία, θα συναντήσει μια όμορφη καθαρίστρια, την Κάρλα, την οποία θα εντάξει στη χορεία των κοριτσιών του, κι εκεί θ’ αρχίσουν όλα…Θα μπλεχτεί σε μια εφιαλτική περιπέτεια, σ’ έναν κόσμο τόσο τρομαχτικό που κάνει τις δικές του σκοτεινές δοσοληψίες, να μοιάζουν με αθώα παιχνιδάκια. Θα βρεθεί αντιμέτωπος με την αστυνομία, το οργανωμένο έγκλημα, τις μυστικές υπηρεσίες και τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, που εκείνη την εποχή διενεργούσαν τις πιο παράτολμες κι επικίνδυνες επιχειρήσεις τους. Ο Μπράβο βρίσκεται μόνος απέναντι σε όλους και πρέπει να παλέψει για τη ζωή του.

      Το βιβλίο είναι ιδιαίτερα διασκεδαστικό, παρά το μάλλον «σκοτεινό» του θέμα και από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν φέτος. Ο συγγραφέας έχει εξαιρετικό χιούμορ και το βιβλίο είναι γεμάτο βαθιά φιλοσοφημένες, έξυπνες ή αστείες ατάκες όπως: «Με συνοδεύει το βουητό της οκτακύλινδρης Φεράρι, η οποία φεύγει αφήνοντας στην άσφαλτο δέκα χιλιάδες λιρέτες λάστιχο και στην ατμόσφαιρα το θόρυβο από σπαταλημένο χρήμα». Το συγκεκριμένο βιβλίο, με ώθησε να ψάξω, να βρω και σύντομα θα διαβάσω και τα υπόλοιπα βιβλία του συγγραφέα που κυκλοφορούν στα ελληνικά, τα οποία είναι «Να Πιστεύεις Μόνο Στα Μάτια Σου» (2006, Modern Times), και «Η Επιστροφή» (2008, Μεταίχμιο), ενώ ένα διήγημά του περιλαμβάνεται στη συλλογή «Εγκλήματα» (2006,  Καστανιώτης).

     Ο Τζόρτζιο Φαλέτι γεννήθηκε στο Άστι το 1950. Σπούδασε Νομικά, αλλά ασχολήθηκε με την ηθοποιία, το τραγούδι και τη στιχουργική. Έχει γράψει στίχους για πολλούς γνωστούς Ιταλούς τραγουδιστές, όπως η Mina και η Milva. Έκανε το ντεμπούτο του στον κόσμο της λογοτεχνίας το 2002, δημοσιεύοντας το θρίλερ «Io Uccido», που πούλησε στην Ιταλία πάνω από 4,5 εκατ. αντίτυπα και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Ζει στο νησί Έλβα.

ΣΟΦΕΡ

ΠΕΤΡΟΣ ΑΥΛΙΔΗΣ

Εκδόσεις ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ

Σελ. 251, Ιανουάριος 2012

     Όταν ο Π. Αυλίδης στα τέλη της δεκαετίας του ’70, άκουγε με τους φίλους του το δίσκο του Lou Reed «Berlin», ίσως να μη φανταζόταν ότι η πόλη αυτή θα τον σημάδευε τόσο έντονα.

     Είχε πάντα μέσα του την επιθυμία να την επισκεφτεί, αλλά χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να το καταφέρει. Το Μάρτιο του 1980, «φρέσκος γιατρός, είχα παρατήσει το οικείο περιβάλλον κι ερχόμουν στην πόλη για ειδικότητα. Ήταν πρόφαση, δεν το ήξερα. Έβλεπα τη συγκεκριμένη πόλη σαν πύλη εισόδου σε διαφορετικά περιβάλλοντα παντός είδους, και πάλευα να την ανοίξω».

     Μετά από προτροπή φίλων επισκέπτεται το μαγαζί της Φώφης, συζύγου του ζωγράφου Αλέξη Ακριθάκη, που ήταν κάτι μεταξύ μπαρ, εστιατόριου και καφενείου και μάλιστα στην πρόσοψη είχε την πινακίδα «Εστιατόριο» γραμμένη στα ελληνικά. Η επίσκεψη αυτή υπήρξε σημαντική, γιατί στο κοσμοπολίτικο αυτό μαγαζί, είχε την ευκαιρία να γνωρίσει και να συγχρωτιστεί με μεγάλα ονόματα της πολιτικής, της μουσικής, του κινηματογράφου, του θεάτρου. Κι αυτό επειδή «Ο Ακριθάκης, ήταν σαράντα ένα τότε. Δεν ζωγράφιζε, έψαχνε ατελιέ, μάλωνε τηλεφωνικά με τον Ιόλα για διάφορα, έκανε διάλειμμα απ’ τα χόμπι του κι έπινε. Κι επειδή η πόλη ήταν από τότε φουλ στο αλκοόλ-κοντρόλε, έψαχνε για σοφέρ, κάποιο στεγνό. Νυχτερινό ωράριο. Είχε και αϋπνίες. Ταίριαζα στο κοντσέπτ. Με προσέλαβε».

     Έτσι, γυρνώντας από στέκι σε στέκι, κάνοντας τον «σοφέρ» του Ακριθάκη, γνώρισε πολλούς καλλιτέχνες και είδε κάποιους να ξεφεύγουν από τη μάζα και να γίνονται γνωστοί. Αλλά και αυτούς που ήταν ήδη γνωστοί, τους γνώρισε σε στιγμές πιο χαλαρές, κατά τις οποίες δεν χρειαζόταν να υπερασπίζονται τη δημόσια εικόνα τους, αφού βρισκόταν σε οικείο περιβάλλον με φίλους. Ή τέλος, έζησε μαζί τους, στιγμές μοναδικές, όπως αυτή, στην οποία η Nico- εμβληματική μορφή της ροκ, γνωστή από τη συμμετοχή της στους Velvet Underground- τραγούδησε ένα βράδυ σχεδόν ψιθυριστά, για να μην ακούν οι γύρω, στον Ακριθάκη και τον Αυλίδη, σε άπταιστα ελληνικά το γνωστό ρεμπέτικο «Γεννήθηκα Για Να Πονώ».

     Στο μεταξύ καταφέρνει, παρά τα ξενύχτια, να τελειώσει με την ειδικότητα (ψυχίατρος) και να εργαστεί για το γερμανικό δημόσιο, στα νοσηλευτικά ιδρύματα του οποίου, έζησε ουκ ολίγες και άλλου είδους αξιομνημόνευτες περιπέτειες.

     Το βιβλίο τελειώνει τη βραδιά που πέφτει το Τείχος. Όμως η αφήγηση της ζωής του συγγραφέα αλλά και της πόλης του Βερολίνου, όπως αυτός τη βίωσε , δεν τελειώνει. Θα ακολουθήσουν δύο ακόμη βιβλία, τα οποία θα περιμένω με αγωνία κι ελπίζω να μην αργήσουν για να απολαύσω την εξαιρετική γραφή, (με τις ένθετες μικρές προτάσεις) και την αφηγηματική ικανότητα του συγγραφέα.

     Ο Πέτρος Αυλίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1955. Πήρε το πτυχίο Ιατρικής το 1979. Έζησε στο Βερολίνο από το 1980 ως το 1998 και εργάστηκε ως ψυχίατρος. Έργα του: «Λοβανφερινσορτκατς-Ψιλοκομμένο Πάθος» (1999,  Γαβριηλίδης) και «Κάψα-Χιτ/Φουλ Μιξ (2008, Γαβριηλίδης). Διηγήματα και κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στα περιοδικά Δρομολόγια, Κωπηλάτες και Άθενς Βόις.



ΣΕΛΑΝΙΚ

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΡΑΚΗΣ

Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ

Σελ. 174, Φεβρουάριος 2012

     Το τρίτο μυθιστόρημα του Β. Τσιράκη με τίτλο «Σελανίκ», κυκλοφόρησε πριν από μερικούς μήνες.

     Στο μυθιστόρημα η πλοκή είναι περισσότερο η αφορμή, για να μπορέσει ο συγγραφέας να μας δώσει την εικόνα της Θεσσαλονίκης, η οποία έχει τόσα ονόματα, όσες και οι φυλές που την κατοικούσαν, από το 1900 ως το 1920. Μια πόλη πολυεθνική, πολυφυλετική, για την οποία οι κάτοικοι έλεγαν: «Μπορεί λοιπόν να μην έχουμε πολλούς δρόμους και πλατείες, έχουμε όμως πολλές γλώσσες. Η πόλη μιλά τα τουρκικά, τα ισπανοεβραικά, τα ελληνικά, τα γαλλικά, τα ιταλικά, τα βουλγάρικα, τα αρμενικά, τα σερβικά και τα ρουμάνικα».

     Αυτά τα είκοσι χρόνια, ήταν ίσως τα πιο μεστά ιστορικών γεγονότων στην πολύχρονη ιστορία της πόλης. Όπως λέει κι ένας από τους χαρακτήρες του βιβλίου: «Αυτή η πόλη τα τελευταία χρόνια είχε περάσει τα μύρια όσα, είχε υποστεί μια πρωτόγνωρη τρομοκρατική ενέργεια και μια αιματηρή διένεξη όπου κι οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές δρούσαν στην παρανομία, είχε βιώσει την επανάσταση του Χουριέτ, τις πρώτες εργατικές απεργίες και είχε γεννήσει την πρώτη σοσιαλιστική οργάνωση της αυτοκρατορίας, είχε αντέξει σε δυο επιδημίες και μια χρεοκοπία, είχε φυλακίσει ένα σουλτάνο και είχε υποδεχτεί με όλες τις τιμές τον διάδοχό του, είχε πάρει μέρος σε δύο συνεχόμενους τοπικούς πολέμους που το τέλος τους την είχαν βρει με άλλη κρατική υπόσταση, πασχίζοντας να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα είχε γίνει μάρτυρας της εν ψυχρώ δολοφονίας ενός βασιλιά, χωρίς να καταλάβει το πώς και το γιατί είχε καταληφθεί μέσα σ’ ένα βράδυ από έναν πολυεθνικό στρατό που ξεπερνούσε τον πληθυσμό της και πριν προλάβει να σταθεί στα πόδια της είχε βαπτιστεί έδρα μιας επαναστατικής κυβέρνησης που είχε χωρίσει τη χώρα στα δύο, βάζοντάς την στον πόλεμο που κατάτρυχε την Ευρώπη…».

     Όλα αυτά τα γεγονότα και τον αντίκτυπο που είχαν στους κατοίκους της, καταφέρνει να τα περάσει ο συγγραφέας στο βιβλίο του, εντάσσοντάς τα έτσι, ώστε να μην αποπνέουν διδακτισμό, ούτε «στείρα» καταγραφή, αλλά να δίνουν αναγνωστική απόλαση. Επίσης καταφέρνει να μας δώσει μια πολύ ακριβή τοπιογραφία της Θεσσαλονίκης εκείνης της εποχής. Ξέρει τους δρόμους, τις πλατείες, τα σοκάκια, τις διασταυρώσεις, σα να τα είχε περπατήσει, πράγμα που φανερώνει ότι έκανε ενδελεχή μελέτη και έρευνα, πριν προχωρήσει στη συγγραφή. Το μαρτυρά άλλωστε και η εκτενής-για το μέγεθος του βιβλίου-βιβλιογραφία που παρατίθεται. Βιβλίο που αξίζει να τύχει της προσοχής μας.

     Ο Βασίλης Τσιράκης γεννήθηκε το 1961 στην Καρδίτσα. Έζησε τα εφηβικά του χρόνια στο Βόλο, ενώ από το 1980 ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη, όπου σπούδασε στο φυσικό τμήμα του ΑΠΘ. Αρθρογραφεί για θέματα τέχνης και πολιτισμού στον περιοδικό τύπο και το διαδίκτυο.

ΧΗΡΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ

JOHN IRVING

Μετάφραση ΚΡΑΜΒΟΥΣΑΝΟΥ ΚΙΚΑ

Εκδόσεις ΜΕΛΑΝΙ

Σελ. 641, Οκτώβριος 2011

     Με το βιβλίο ενός μεγάλου τεχνίτη της αφήγησης, θα ασχοληθούμε σήμερα.

     Το μυθιστόρημα του Ιρβινγκ, περιγράφει τη ζωή της συγγραφέως Ρουθ Κόουλ, της οικογένειάς της και των φίλων της, σε τρεις διαφορετικές περιόδους της ζωής της. Η πρώτη περίοδος, είναι το καλοκαίρι του 1958, στο Long Island, όταν η Ρουθ είναι μόλις τεσσάρων ετών. Την οικογένειά της, έχει σημαδέψει μια μεγάλη τραγωδία. Πέντε χρόνια πριν, χάθηκαν σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα τα δύο αδέλφια της. «Η Ρουθ μεγάλωνε όχι μόνο με την ασφυκτική παρουσία των δύο νεκρών αδερφών της, αλλά και με την ανυπέρβλητη βαρύτητα της απουσίας τους». Η Ρουθ γεννήθηκε ένα χρόνο μετά, με επιθυμία του πατέρα της Τεντ, συγγραφέα παιδικών βιβλίων και αδιόρθωτου γυναικά, που προσπάθησε να δώσει στην καλλονή μητέρα της, ένα λόγο να συνεχίσει να ζει και να αποφύγει την κατάθλιψη. Όμως αυτή, την απέρριψε από τη μέρα που γεννήθηκε. «Η Μάριον δεν ήθελε να αγαπήσει τη Ρουθ, από φόβο μη χάσει ακόμα ένα παιδί».

     Το καλοκαίρι του 1958, ο πατέρας προσλαμβάνει ένα 16χρονο νεαρό, τον Έντι, ως βοηθό του. Ο Έντι ερωτεύεται τη Μάριον με την πρώτη ματιά και σύντομα θα συνάψουν ερωτική σχέση. Όταν το καλοκαίρι τελειώνει, ο Έντι επιστρέφει στο σπίτι του και στη σχολή του και η Μάριον, εγκαταλείπει το δικό της σπίτι και αναχωρεί προς άγνωστη κατεύθυνση. Η Ρουθ, θα συνεχίσει να ζει με τον πατέρα της.

     Η δεύτερη είναι πολλά χρόνια αργότερα, το 1990, όταν η Ρουθ είναι πια διάσημη συγγραφέας. Πολύ πετυχημένη στον τομέα της, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στο εξωτερικό, αλλά με προσωπική ζωή που λίγο απέχει από την αποτυχία. Στα 36 της, παραμένει ανύπαντρη όχι τόσο εκ πεποιθήσεως, αλλά γιατί έχει μια τάση να ελκύεται από λάθος άντρες.

     Τέλος η τρίτη και τελευταία περίοδος που περιγράφει ο συγγραφέας, είναι και από τις σημαντικότερες της ζωής της. Είναι λίγα χρόνια μετά, το 1995, όταν η Ρουθ, στα σαράντα ένα της χρόνια, εξακολουθεί να είναι επιτυχημένη συγγραφέας, αλλά όμως χήρα και μητέρα ενός αγοριού. Την ίδια χρονιά, σε ένα από τα πολλά ταξίδια της στην Ευρώπη, θα ερωτευτεί για πρώτη φορά.

     Όπως γράφω και στην αρχή, ο συγγραφέας είναι πολύ καλός στο να αφηγείται συναρπαστικές ιστορίες και το βιβλίο του, θα κρατήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, αφού καταφέρνει να διατηρεί το σασπένς αμείωτο μέχρι την τελευταία-κυριολεκτικά- σελίδα.

     Ο Τζον Ίρβινγκ, γεννήθηκε το 1942 στο Νιου Χάμσαϊρ. Στη διάρκεια της συγγραφικής του καριέρας, έχει κερδίσει πολλά λογοτεχνικά βραβεία, καθώς και ένα Όσκαρ, Καλύτερα Διασκευασμένου Σεναρίου, το 2000, για την ταινία «The Cider House Rules» με πρωταγωνιστές τους Τ. Μαγκουάιρ, Σ. Θερόν και Μ. Κέην. (Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε με τίτλο «Θέα Στον Ωκεανό). Το 2001, εκλέχτηκε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων. Είναι παντρεμένος κι έχει τρεις γιους. Ζει στο Βέρμοντ και το Τορόντο.