PHILIP MANSEL
Μετάφραση ΡΕΝΑ ΧΑΤΧΟΥΤ
Εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ
Σελ. 517, Δεκέμβριος 2012
Στα λογοτεχνικά βιβλία που έχω διαβάσει ως τώρα, όπου αναφέρονταν ο όρος «λεβαντίνος», είχε μια μάλλον απαξιωτική και υποτιμητική χροιά και σημασία. Οι λεβαντίνοι, μου παρουσιάζονταν, ως πανούργοι και φιλοχρήματοι έμποροι, χωρίς ιδιαίτερους ηθικούς ενδοιασμούς. Οπότε λίγο-πολύ, κι εγώ, χωρίς να έχω ψάξει ιδιαίτερα το θέμα, αποδεχόμουν αυτή την άποψη. Μέχρι που ήρθε αυτό το βιβλίο, για να μεταστρέψει αυτή την εικόνα.
«Για τους Δυτικοευρωπαίους, le Levante, το Λεβάντε, il Levante, έγινε συνώνυμο για τις χώρες όπου ανατέλλει ο ήλιος-κατά συνέπεια για τις χώρες της ανατολικής Μεσογείου: αυτές που τώρα είναι τα σύγχρονα κράτη της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Συρίας, του Λιβάνου, του Ισραήλ και της Αιγύπτου και που από τον 16ο έως τον 20ο αιώνα αποτελούσαν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας».
Όμως το Λεβάντε δεν είναι μόνο γεωγραφικός προσδιορισμός, αν και «Στο βιβλίο περιγράφεται μέσα από την ιστορία των τριών κυριότερων λιμανιών του: της Σμύρνης, της Αλεξάνδρειας και της Βηρυτού».
Το Λεβάντε, όπως φαίνεται μέσα από την περιγραφή και την ιστορία των κυριότερων πόλεών του, (το βιβλίο έχει αναφορές τόσο στη Θεσσαλονίκη όσο και στην Κωνσταντινούπολη), είναι κάτι περισσότερο από τρόπος. Είναι ένας τρόπος ζωής και μια νοοτροπία. Είναι η πρόοδος που επιτεύχθηκε σε όλες αυτές τις πόλεις, χάρη στο πνεύμα φιλοπρόοδο, ανοιχτό πνεύμα ανοχής και κατανόησης της διαφορετικότητας. Χάρη στην αρμονική συμβίωση και συνύπαρξη ανθρώπων διαφορετικής καταγωγής και θρησκείας, αφού αυτή η συνύπαρξη, αποτελούσε το μοχλό, που επέτρεπε την προσωπική και κατ’ επέκταση την δημόσια και κοινωνική προκοπή και ευζωία.
Οι πόλεις αυτές άκμασαν όσο το ανοιχτό πνεύμα των κατοίκων κυριαρχούσε. Και καταστράφηκαν όταν το πάνω χέρι πήραν οι εθνικισμοί και ο φυλετικός, θρησκευτικός και πολιτικός φανατισμός. «Η Σμύρνη είχε καταστραφεί από κυβερνήσεις και από στρατιές. Η Αλεξάνδρεια είχε υποβαθμιστεί λόγω του Σουέζ και του σοσιαλισμού. Η Βηρυτός, το τελευταίο μεγάλο λεβαντίνικο λιμάνι, έγινε λεία των ίδιων των κατοίκων της» (οι οποίοι ενεπλάκησαν σε έναν πολιτικό θρησκευτικό εμφύλιο που ταλαιπώρησε για πολλά χρόνια το Λίβανο και κατέστρεψε σχεδόν ολοσχερώς την πόλη).
Για να περιγράψει της μέρες ακμής και παρακμής, όλων αυτών των πόλεων, ο συγγραφέας έψαξε και ανακάλυψε πληροφορίες σε κάθε διαθέσιμη πιθανή και απίθανη πηγή. Επίσημα κρατικά αρχεία, τιμολόγια, εμπορικές συναλλαγές, ημερολογιακές καταγραφές, δημοσιεύματα εφημερίδων, αλληλογραφίες προσωπικές κι εμπορικές, προσωπικές μαρτυρίες κ. ά. Ενδεικτικό του πλήθους των πηγών, είναι το ότι οι παραπομπές καταλαμβάνουν χώρο εκατό (ναι 100) πυκνογραμμένων σελίδων!!! Και η βιβλιογραφία περισσότερες από είκοσι. Κι ενώ στη βιβλιογραφία εμφανίζονται με τον ελληνικό τίτλο και τα υπόλοιπα στοιχεία έκδοσης τα περισσότερα από τα βιβλία που περιλαμβάνονται σε αυτή και κυκλοφόρησαν στα ελληνικά, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τις παραπομπές. Χωρίς όμως αυτή η αβλεψία, να μειώνει στο ελάχιστο την αξία του πολύτιμου αυτού βιβλίου, που πρέπει να διαβαστεί από κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο, γιατί έχει πολλά να προσφέρει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου