ΕΤΣΙ ΑΓΑΠΑΜΕ ΕΜΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΠΛΗΡΗ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΩΝ ΔΙΚΩΝ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ

Έρευνα: ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ

Επιμέλεια: ΣΠΥΡΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ

Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ

Σελ. 527, Οκτώβριος 2016

     Στη σειρά «Πολιτική & Ιστορία» των εκδόσεων Τόπος, κυκλοφόρησε πριν από μερικούς μήνες, η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μελέτη που σας παρουσιάζω σήμερα.

     Ο Γ. Σακελλαρόπουλος (1933-2009) αν και σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες, ποτέ στη ζωή του δεν ασχολήθηκε με παρεμφερές αντικείμενο. Εργάστηκε στο Σώμα Ορκωτών Λογιστών και σε μεγάλες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα. Όμως ήταν άτομο πολιτικοποιημένο και μόλις οι ασχολίες του το επέτρεψαν, έκανε μεγάλη και πολυετή έρευνα σχετικά με τις «δίκες Μπελογιάννη», θέμα που πάντα τον ενδιέφερε και τον απασχολούσε, με σκοπό την έκδοση βιβλίου.

     Το πρώτο προσχέδιο του βιβλίου, ήταν έτοιμο το 1998. «Το κείμενο αυτό το έδειξε στον αείμνηστο φίλο του δικηγόρο Θ. Ζορμπά καθώς και σ’ εμένα. Και οι δύο κάναμε αρκετές παρατηρήσεις πάνω στις οποίες στη συνέχεια εργάστηκε».  Προβλήματα υγείας που προέκυψαν στο οικογενειακό περιβάλλον, δεν του επέτρεψαν να συνεχίσει τη συγγραφή. Το 2015, μερικά χρόνια μετά το θάνατο του πατέρα του, ο γιος του Σπύρος, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου και συγγραφέας, επεξεργάστηκε το υλικό που είχε συγκεντρωθεί. «Το συμπέρασμά μου ήταν πως έπρεπε οπωσδήποτε να εκδοθεί γιατί αποτελούσε μια πολύτιμη πηγή γνώσης για την πολιτική ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας». Έτσι προέκυψε η έκδοση του εν λόγω βιβλίου.

     Ο Νίκος Μπελογιάννης, που γεννήθηκε το 1915, εντάχθηκε από μικρός στο ΚΚΕ και ανέλαβε διάφορες υπεύθυνες θέσεις. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε πολλές φορές για τη δράση του. Η κατοχή τον βρήκε στις φυλακές Ακροναυπλίας. Το 1943, κι ενώ νοσηλευόταν βαριά άρρωστος στο νοσοκομείο Σωτηρία, δραπετεύει κι εντάσσεται στον ΕΛΑΣ. Μετά την ήττα του ΔΣΕ, καταφεύγει στην Πολωνία. Στην Ελλάδα επέστρεψε παράνομα το 1950, με εντολή της ηγεσίας του ΚΚΕ. «Ουσιαστικά η αποστολή του Μπελογιάννη είχε τρεις στόχους: α) την ανασυγκρότηση των κομματικών οργανώσεων, β) το σχηματισμό ενός νόμιμου κόμματος της αριστεράς, γ) τη δημιουργία μιας μαζικής αριστερής εφημερίδας». Όμως συνελήφθη (μάλλον τυχαία), τον Δεκέμβρη του 1950, και την ίδια περίοδο άλλα 92 άτομα. Στο διάστημα 19/10-16/11/1951, διεξάγεται στο Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών η πρώτη δίκη του «με την κατηγορία ότι προπαγάνδιζε υπέρ του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος κι επιδίωκε την εφαρμογή ιδεών που είχαν ως έκδηλο σκοπό τη με βίαια μέσα ανατροπή του πολιτεύματος, του κρατούντος κοινωνικού καθεστώτος ή την απόσπαση μέρους της επικράτειας…». Στη διάρκεια της δίκης, γίνεται φανερό ότι οι καταδικαστικές αποφάσεις και οι ποινές έχουν προαποφασιστεί. Καταδικάζονται σε θάνατο 12 άτομα και σε πολυετή φυλάκιση άλλα 9. Όμως επειδή το διεθνές περιβάλλον και ο αμερικανικός παράγοντας το επέτρεψε (δεν είχε ακόμη προκύψει ο Ψυχρός Πόλεμος), «Όλες οι θανατικές ποινές μετατράπηκαν σε ισόβια σύμφωνα με το νόμο για τα μέτρα επιείκειας που ακολούθησε».

     Τον Φεβρουάριο του 1952, ξεκινά η δεύτερη δίκη στο Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών, με 29 κατηγορουμένους. Κατηγορούνται ότι «…ωργάνωσαν επί σκοπώ κατασκοπείας και εχρησιμοποίησαν μέσα ανταποκρίσεων και διαβιβάσεων, ήτοι λαβόντες εντολήν του γενικού γραμματέως του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδη, ίδρυσαν ενταύθα κέντρον κατασκοπείας και εμερίμνησαν δια την εγκατάστασιν των αποκαλυφθέντων, εν ταις εν Καλλιθέα και Γλυφάδα οικίαις ασυρμάτων, δι’ ων μετεβιβάζοντο… μυστικαί πληροφορίαι στρατιωτικής, πολιτικής, διπλωματικής και οικονομικής σημασίας». Οι στρατοδίκες καταδίκασαν τους Νίκο Μπελογιάννη, Έλλη Παππά, Νίκο Καλούμενο, Δημήτρη Μπάτση, Ηλία Αργυριάδη και Τάκη Λαζαρίδη σε θάνατο. Μετά τη γνωστοποίηση της απόφασης, υπήρξε παγκόσμια κινητοποίηση για μετατροπή της ποινής. Όμως παρά τις διεθνείς εκκλήσεις επωνύμων και μη και παρά την πρόθεση του καταζητούμενου Ν. Πλουμπίδη να παραδοθεί στις Αρχές, αρκεί να μην εκτελεστεί ο Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του, η θανατική καταδίκη δεν άλλαξε, ούτε δόθηκε χάρη από τον βασιλιά Παύλο.

     Στις 30 Μαρτίου 1952, οι Μπελογιάννης, Καλούμενος, Μπάτσης και Αργυριάδης, μεταφέρθηκαν στο Γουδή και εκτελέστηκαν σε ασυνήθιστη μέρα (Κυριακή) και ώρα. Η Έλλη Παππά γλίτωσε την εκτέλεση γιατί είχε μόλις γεννήσει όπως και ο Λαζαρίδης, λόγω του νεαρού της ηλικίας του.

     Η διαφωτιστική αυτή μελέτη, εκτός από τα (σχεδόν) πλήρη πρακτικά των δύο δικών, περιλαμβάνει τα κεφάλαια: «Ο Νίκος Μπελογιάννης Και Η Εποχή Του», «Βιογραφικά Στοιχεία», «Η Αποστολή Μπελογιάννη», «Η Σύλληψη», «Η Πρώτη Δίκη», «Η Δεύτερη Δίκη (Ασύρματοι)», «Από Την Απόφαση Του Δικαστηρίου Στην Εκτέλεση», «Κατάλογος Σημάτων», «Γλωσσάριο Προσώπων» καθώς και τη σχετική βιβλιογραφία.