ΧΟΛΕΡΑ ΚΑΙ ΠΑΝΟΥΚΛΑ

PATRICK DEVILLE

Μετάφραση: ΑΝΝΥ ΣΠΥΡΑΚΟΥ

Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ

Σελ. 250, Νοέμβριος 2017

     Το όνομα του Αλεξάντρ Γερσέν, του Ελβετού (με γαλλική υπηκοότητα) μικροβιολόγου,  δεν είναι ευρύτερα γνωστό. Το γνωρίζουν ίσως μόνο όσοι βρίσκονται στο χώρο της ιατρικής. Κι όμως: είναι ένας άνθρωπος που έσωσε εκατομμύρια ζωές. Αφού από το 1894, ευρισκόμενος στο Χονγκ Κονγκ και παίρνοντας με δωροδοκία άγγλων στρατιωτών πτώματα από το νεκροτομείο ανθρώπων που είχαν πεθάνει από βουβωνική πανώλη που εκείνη την εποχή βρισκόταν σε έξαρση και κυριολεκτικά θέριζε τον πληθυσμό, κατόρθωσε να απομονώσει για πρώτη φορά τον βάκιλο της βουβωνικής πανώλης, που αργότερα ονομάστηκε επιστημονικά προς τιμήν του Yersinia pestis. Λίγο καιρό αργότερα μάλιστα, αφού πειραματίστηκε σε πολλά είδη ζώων, κατόρθωσε να παρασκευάσει από το αίμα μολυσμένων αλόγων, τον ορό που θεραπεύει την ασθένεια.

     Την πολυτάραχη ζωή του Γερσέν, περιγράφει στο «Χολέρα και Πανούκλα», ο συγγραφέας Πατρίκ Ντεβίλ. Και ξεκινάει κάπως παράδοξα. Από το… τέλος ή σχεδόν από το τέλος. Βρισκόμαστε στο Παρίσι, τον Μάιο του 1940. Ο Γερσέν, στα 77 του χρόνια, είναι «ένας άνδρας που έχει χάσει πια σχεδόν όλα του τα μαλλιά, με λευκή γενειάδα και μάτια γαλανά». Στο αεροδρόμιο του Μπουρζέ, ετοιμάζεται με ακόμη ένδεκα ευκατάστατους παριζιάνους, να επιβιβαστούν σε ένα υδροπλάνο, που θα τους οδηγήσει μακριά από τα προελαύνοντα γερμανικά στρατεύματα. Ειδικά ο Γερσέν, ετοιμάζεται να ταξιδέψει δέκα ολόκληρες μέρες, για να φτάσει στον τελικό του προορισμό, που είναι η αγαπημένη του Ινδοκίνα, όπου είχε δημιουργήσει πρότυπες και προσοδοφόρες επιχειρήσεις. «Το αεροπλάνο τραντάζεται και χιμάει στον αέρα. Οι φυγάδες σκουπίζουν το μέτωπό τους. Θα περάσουν πολλά χρόνια προτού ξαναπετάξει η Air France-αυτή εδώ είναι η τελευταία πτήση. Δεν το ξέρουν ακόμη. Είναι και για τον Γερσέν η τελευταία πτήση. Δεν θα ξαναγυρίσει ποτέ στο Παρίσι…». Θα πεθάνει τρία χρόνια αργότερα στο Νχα Τρανγκ.

     Ο Ντεβίλ, με συνεχή ταξίδια στο χώρο και στο χρόνο, θα καταφέρει να μετατρέψει την αφήγηση της ζωής του Γερσέν, σε συναρπαστικό ανάγνωσμα. Σ’ αυτό βέβαια συντελεί και η πολυδιάστατη ζωή του βιογραφούμενου. Ο οποίος μετά από την ενασχόλησή του με επιτυχία με τη μικροβιολογία στο ινστιτούτο Παστέρ της γαλλικής πρωτεύουσας, εγκατέλειψε μια πολλά υποσχόμενη καριέρα, για χάρη των… εξερευνήσεων. Παρ’ όλα αυτά, δεν εγκατέλειψε την ενασχόλησή του με τις επιστήμες. Όλες τις επιστήμες. Ήταν άνθρωπος πολυπράγμων. «Καθισμένος στο γραφείο του, σε μια ψάθινα καρέκλα μπροστά σε μια στοίβα επιστημονικά περιοδικά, ο Γερσέν μελετά φυσική, μηχανική, ηλεκτρισμό». Και μάλιστα δεν ασχολείται επιφανειακά ή στο βαθμό που η επιστημονική γνώση τον βοηθά να βελτιώσει τις επιχειρήσεις του. «Όταν καταπιάνεται με κάτι, δεν το αφήνει ποτέ στη μέση. Ανασκουμπώνεται για τα καλά, γιατί πρέπει πάντα να τα μαθαίνει όλα ο Γερσέν, είναι πάνω από τις δυνάμεις του».

     Η μυθιστορηματική βιογραφία του Αλεξάντρ Γερσέν, είναι ένα καλογραμμένο, συναρπαστικό ανάγνωσμα, για μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα προσωπικότητα, μια μορφή που σημάδεψε την πορεία της επιστήμης.

     Μια παρατήρηση μόνο, που αφορά τη μεταφράστρια και τη διορθώτρια του κειμένου. Δεν υπάρχουν «τουλίπες καπνού», όπως αναφέρεται στο κείμενο και μάλιστα δύο φορές, αλλά «τολύπες καπνού».