ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

ARMANDO LUCAS CORREA

Μετάφραση: ΦΩΤΕΙΝΗ ΠΙΠΗ

Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ

Σελ. 463, Νοέμβριος 2017

     Την ιστορία μιας οικογένειας που ήταν ανάμεσα στους επιβάτες του υπερωκεάνιου Σεντ Λούις, αφηγείται στο μυθιστόρημα του, ο A.L. Correa.

     Στις αρχές του 1939, το ναζιστικό καθεστώς, έδωσε τη δυνατότητα σε 937 εβραίους που ζούσαν στη Γερμανία, να φύγουν από τη χώρα. Οι οικογένειες αυτές, είχαν εξασφαλίσει βίζα είτε από το Υπουργείο Εξωτερικών και Εργασίας της Κούβας, είτε από τον διευθυντή της Κουβανικής Υπηρεσίας Μετανάστευσης, έναντι υψηλότατης αμοιβής. Επίσης, υποχρεώθηκαν να αγοράσουν ιδιαίτερα ακριβά εισιτήρια μετ’ επιστροφής (!!), για το πλοίο Σεντ Λούις των γραμμών Hamburg-Amerika Linie (HAPAG), με προορισμό την Αβάνα. Μπορούσαν να πάρουν μαζί τους ελάχιστο μέρος της κινητής περιουσίας-κυρίως ρουχισμό και κάποια κοσμήματα-ενώ αναγκάστηκαν να παραδώσουν την υπόλοιπη κινητή και ακίνητη περιουσία τους με «νομότυπο» τρόπο σε στελέχη του ναζιστικού κόμματος.

     Το πλοίο αναχώρησε από το λιμάνι του Αμβούργου στις 13 Μαΐου του 1939. Έφτασε στην Αβάνα στις 27 Μαΐου. Εκεί όμως περίμενε τους επιβάτες μια δυσάρεστη έκπληξη. Ο πρόεδρος της Κούβας, με διάταγμά του, ακύρωνε τις βίζες που είχε παραχωρήσει ο διευθυντής της Υπηρεσίας Μετανάστευσης. Επιτράπηκε να αποβιβαστούν μόνο 22 άτομα, τα οποία είχαν βίζες του Υπουργείου Εξωτερικών.

     Ο καπετάνιος του πλοίου Γούσταφ Σρέντερ, σε μια προσπάθεια να βρει κάποιες άλλες χώρες που θα δέχονταν τους πρόσφυγες, κατευθύνθηκε προς τις ΗΠΑ, όπου όμως δεν του επιτράπηκε να εισέλθει. Το ίδιο έγινε και στον Καναδά. Να σημειώσω εδώ, ότι πριν από λίγα χρόνια, οι κυβερνήσεις των δύο κρατών, ζήτησαν επίσημα συγγνώμη για τη στάση που κράτησαν οι συμπατριώτες τους, εκείνο τον καιρό. Το πλοίο αναγκάστηκε να επιστρέψει προς τη Γερμανία. Λίγο πριν φτάσει στο Αμβούργο, μια επιτροπή κατάφερε να πείσει κάποιες χώρες να δεχτούν τους πρόσφυγες. Έτσι η Μεγ. Βρετανία δέχτηκε 287, η Γαλλία 224, το Βέλγιο 214 και η Ολλανδία 181. Λίγους μήνες αργότερα ξέσπασε ο πόλεμος και οι χώρες αυτές-πλην της Μ. Βρετανίας-κατακτήθηκαν από τους ναζί. Γι’ αυτό, μόνο οι 287 που κατέφυγαν εκεί σώθηκαν. Οι υπόλοιποι συνελήφθησαν και εξολοθρεύτηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

     Μετά τον πόλεμο ο Σρέντερ παραπέμφθηκε σε δίκη, αλλά χάρη στις μαρτυρίες των επιζώντων, οι κατηγορίες αποσύρθηκαν. Ήταν ο πρώτος που έγραψε γι’ αυτή την ιστορία. Αργότερα γράφτηκαν και άλλα βιβλία. Σε ένα από αυτά βασίστηκε η ταινία που γυρίστηκε το 1976 με τίτλο «Το Ταξίδι Των Καταραμένων» με τους Μαξ φον Σίντοφ, Όσκαρ Βέρνερ, Όρσον Γουέλς, Φ. Ντάναγουέι κ. α.

     Βασισμένο σ’ αυτή την ιστορία είναι το μυθιστόρημα του Correa, που αφηγείται την προσπάθεια της οικογένειας Ρόζενμπεργκ να εγκαταλείψει το Βερολίνο που δεν ήταν πια αυτό που ήξεραν. Αφηγήτρια είναι το μοναχοπαίδι της οικογένειας, η 11χρονη Χάννα, που αναγκάστηκε να μεγαλώσει απότομα και να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις. «…από τότε που η πόλη είχε καλυφθεί από σπασμένα τζάμια και είχε πλημμυρίσει από τη μόνιμη αποφορά του μπαρουτιού, του μετάλλου και του καπνού. Τότε ήταν που άρχισαν να σχεδιάζουν την απόδρασή μας. Αποφάσισαν ότι θα εγκαταλείπαμε το σπίτι όπου είχα γεννηθεί και μου απαγόρευσαν να πηγαίνω στο σχολείο, όπου κανένας δεν με έκανε πια παρέα».

      Ένα πολύ καλογραμμένο μυθιστόρημα, για την πορεία μιας οικογένειας μέσα στη ζοφερή ατμόσφαιρα και περιβάλλον του Βερολίνου και στη συνέχεια στην Κούβα όπου η υποτιθέμενη προσωρινή παραμονή, διήρκησε μια ολόκληρη ζωή.