ΦΑΙΔΩΝ ΚΥΡΙΑΚΟΥ

      Ο Φαίδων Κυριακού γεννήθηκε στην Αθήνα το 1990. Είναι διδάκτωρ Εμβιομηχανικής του Πανεπιστημίου Strathclyde στη Γλασκόβη και σήμερα εργάζεται στη Σκοτία ως μεταδιδακτορικός ερευνητής καρδιαγγειακών μοσχευμάτων. Παράλληλα ασχολείται ενεργά με την ποίηση και το παιδικό βιβλίο. Έργα του: «Η Γκιλοτίνα Του Ναυπλίου» (2020, Κέδρος) και τα παιδικά «Η Σούπα Της Σοφίας» (2015, Μεταίχμιο) και «Όνειρο Χριστουγέννων» (2019, Κέδρος) 

                                                        

     Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας «Η Γκιλοτίνα του Ναυπλίου»;

     Αφορμή για το βιβλίο υπήρξε μια εικόνα που γεννήθηκε στο μυαλό μου αυθόρμητα: ένας θανατοποινίτης περιμένει τους δεσμοφύλακες να τον πάρουν απ’ το κελί του για να τον εκτελέσουν, μα όταν εκείνοι έρχονται, του ανακοινώνουν πως οι δήμιοί του σκοτώθηκαν. Πως δεν θα γίνει τελικά η εκτέλεση γιατί αυτοί που θα τον εκτελούσαν δεν υπάρχουνε πια. Ήταν μια απλή ιδέα που όμως άνοιγε κόσμους προς εξερεύνηση. Πώς διαχειρίζεται ένας άνθρωπος το θάνατο που του έχει επιβληθεί και πώς μια αναπάντεχη παράταση ζωής; Η προοπτική να προσεγγίσω έναν χαρακτήρα σε μια τόσο οριακή συνθήκη με συνεπήρε.

       

     Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με το βιβλίο αυτό και ποιο είναι αυτό το μήνυμα;

     Το μήνυμα δεν (θα πρέπει να) είναι σκοπός στη λογοτεχνία. Υπ’ αυτή την έννοια, δεν θέλω να μεταφέρω κανένα μήνυμα· θέλω απλώς να πω μια ιστορία και να κάνω τους αναγνώστες να συναισθανθούν τους ήρωές μου. Βεβαίως αυτή η διαδικασία έχει παρενέργειες… ο καθένας θα αποκομίσει τελικά και κάτι. Ίσως αυτό που θα ήθελα να νιώσει κανείς κλείνοντας το βιβλίο είναι ότι παρά τις όποιες διαφορές, οι άνθρωποι μοιραζόμαστε πάρα πολύ μεγάλο κομμάτι του ψυχισμού μας. Όσοι είναι πίσω από τα κάγκελα, όσοι είναι έξω απ’ αυτά, όσοι έχουν λάβει μια εκπαίδευση κι όσοι δεν έχουν, μπορούν να βρουν σημεία σύγκλισης και να διδαχθούν ο ένας απ’ τον άλλο. Αυτό συμβαίνει με τους ήρωες του βιβλίου.

 

     Χρειάστηκε να κάνετε έρευνα για να ανασυνθέσετε την «ατμόσφαιρα» και την τοπογραφία της εποχής;

     Η έρευνα είναι απαραίτητη όταν υπηρετεί κανείς το ιστορικό μυθιστόρημα. Επισκέφθηκα πάρα πολλά μουσεία, ταξίδεψα στο Ναύπλιο, πέρασα ώρες στα παλιά κτήρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης, διάβασα βιβλία και φυσικά αναζήτησα και άρθρα στο διαδίκτυο. Η διαδικασία ήταν χρονοβόρα αλλά και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Μου δίδαξε πολλά και βοήθησε το βιβλίο να πατήσει στα πόδια του. Να μην περιέχει πραγματολογικά λάθη και εν τέλει να αναδύει την ατμόσφαιρα της εποχής.

 

     Ήταν εύκολη η εύρεση στοιχείων; Πόσο καιρό σας πήρε η έρευνα και πόσο η συγγραφή;

     Η έρευνα κράτησε μήνες. Κάποια στοιχεία ήταν εύκολο να βρεθούν όμως για άλλα οι πηγές ήταν ελλιπείς. Για παράδειγμα, οι συνθήκες κάτω απ’ τις οποίες λειτουργούσε το Λούβρο το 1830… Επ’ αυτού έστειλα τα ερωτήματά μου στο μουσείο αλλά δεν έλαβα ποτέ απάντηση. Ευτυχώς η αγγλική βιβλιογραφία είναι πληρέστερη της ελληνικής και συχνά αποδεικνυόταν σωτήρια.

Όσο για τον χρόνο συγγραφής… Η πρώτη γραφή υπήρξε σύντομη. Έγραφα νυχθημερόν για τρεισήμισι μήνες. Όμως μετά απ’ αυτή την πυρετώδη δημιουργία, πέρασα χρόνια πιάνοντας κι αφήνοντας το κείμενο για να το επιμεληθώ. Αυτός είναι και ο λόγος που, όπως έχουν σημειώσει πολλοί, το κείμενο δεν μοιάζει να είναι πρωτόλειο.

 

     Οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες βασίζονται σε πραγματικά πρόσωπα, θα μπορούσε δηλαδή να είναι «συνδυασμός» χαρακτηριστικών ανθρώπων της εποχής τους ή είναι εξ ολοκλήρου προϊόντα μυθοπλασίας;

     Οι δύο ήρωες είναι μυθοπλαστικοί. Σαφώς πατάνε στην πραγματικότητα κι έχουν γεννηθεί μέσα στην εποχή που τους τοποθετώ, θα μπορούσαν δηλαδή να έχουν ζήσει πράγματι τότε και να έχουν αυτές τις εμπειρίες που περιγράφω. Κι αν ο αναγνώστης μπορεί να δεχτεί τον ρεαλισμό των αφηγήσεων και των σκέψεών τους, τότε θα τους κάνει ο ίδιος πραγματικούς.

 

     Η λογοτεχνία μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;

     Ασφαλώς. Και ακόμα περισσότερο η παιδική λογοτεχνία την οποία επίσης υπηρετώ. Πιστεύω πολύ στην δύναμη των ιδεών. Οι ιδέες αλλάζουν τους ανθρώπους, τις κοινωνίες, τους λαούς, την Ιστορία την ίδια τελικά. Και η λογοτεχνία είναι μεγάλος φορέας ιδεών.

       

     Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε συγγραφέας;

     Δεν υπήρξε κάποια κρίσιμη στιγμή. Η ιδέα ωρίμασε φυσικά μέσα στα χρόνια. Γράφω από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου… Στιχάκια, ιστορίες… Στις σχολικές διακοπές ξεκινούσα να γράφω μυθιστορήματα που δεν ολοκλήρωνα ποτέ. Ποιήματα άρχισα να γράφω στην εφηβεία μου. Όλα τότε ήταν μια φυσική πνευματική άσκηση, δεν ένιωθα ότι θα οδηγήσει κάπου, δεν με απασχολούσε ιδιαίτερα. Κάποιες φορές ονειρευόμουν μια έκδοση, να πιάσω στα χέρια μου ένα βιβλίο γεμάτο απ’ τις ιδέες μου, αλλά δεν ήταν στόχος. Όταν πήγα στο Πανεπιστήμιο άρχισα να το σκέφτομαι πιο σοβαρά κι αυτή τη στιγμή, ονειρεύομαι πως κάποια μέρα θα μπορώ να ζω από τα κείμενά μου.

       

     Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

     Απερίγραπτη χαρά. Τα όνειρα χρόνων μετουσιώνονται σε λίγες σελίδες που ξαπλώνουν η μία πάνω στην άλλη· το βιβλίο γίνεται κατά κάποιο τρόπο ένα τοτέμ. Με τον καιρό αυτό το αίσθημα φθίνει φυσικά, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει μια ιερότητα στο τυπωμένο έργο.

 

     Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

     Δεν ξέρω. Ή μάλλον ξέρω όσα και οι αναγνώστες μου. Όταν τελειώνει η συγγραφή αποχωρούν σιγά σιγά απ’ το μέρος του μυαλού μου που αποφασίζει/γνωρίζει. Μπορώ να κάνω μονάχα εικασίες, όπως ο καθένας.

 

     Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας; Σας μοιάζει κάποιος από τους ήρωες σας;

     Αν κοιτάξουμε την «Γκιλοτίνα του Ναυπλίου», σίγουρα μοιάζω πιο πολύ στον Πάρη. Στην περιέργεια και στην φιλομάθειά του. Αλλά κι ο Λιανός έχει στοιχεία μου. Πώς θα μπορούσε να μην έχει αφού είναι γέννημά μου;

 

     Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

     Συνήθως η μητέρα μου. Είναι αυστηρή κριτής με πάρα πολύ πίστη σ’ εμένα. Ένας πολύτιμος συνδυασμός.

 

     Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης για σας;

     Αυτός που θα δει όλους τους σπόρους που φύτεψα κατά μήκος των σελίδων του έργου. Κι αν βλέπει το κείμενο πριν εκδοθεί, αυτός που θα κάνει τις καίριες παρατηρήσεις, ώστε το έργο να γίνει ακόμα πιο καλό.

 

     Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;

     Βεβαίως. Αυτό είναι ένα ευεργέτημα της γραφής που το προσφέρει χωρίς φειδώ σε όλους όσοι καταπιάνονται μαζί της. Ακόμα κι αν δεν είναι κανείς συγγραφέας μπορεί να μάθει πολλά εάν καθίσει να γράψει τις σκέψεις του στο χαρτί. Όλα γίνονται πιο ευδιάκριτα – το εγώ κάνει στην άκρη κι ο εαυτός μιλάει.

 

     Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

     Στη διάρκεια της έρευνας πριν την συγγραφή, ναι… Ένα καλό παράδειγμα είναι η άποψή μου για την θανατική ποινή, η οποία άλλαξε όσο σκεφτόμουν την «Γκιλοτίνα του Ναυπλίου». Διατηρούσα πάντα μία θετική ή ελαφρώς θετική άποψη γύρω από το θέμα. Όταν όμως έσκυψα πάνω απ’ τα στοιχεία, απ’ τις μελέτες, απ’ την ιστορία του θεσμού αλλά κι απ’ τις ιστορίες των απλών ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους, δεν μπορούσα παρά να ταχθώ κατά. Κάτι που φαίνεται, εν τέλει, και στο βιβλίο.

                                                          

     Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;

     Πάρα πολύ. Είναι μια καινούργια εμπειρία για μένα αλλά την καλωσορίζω σε κάθε ευκαιρία. Μάλλον θα έπρεπε να πω: την ενθαρρύνω. Μου δίνει μεγάλη χαρά και πίστη για το μέλλον.

 

     Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

     Έχει συμβεί, ναι. Αναγνώστες έχουν φωτίσει γεγονότα υπό το πρίσμα σκέψεων που δεν είχα. Αυτή όμως είναι μια απ’ τις μεγάλες ομορφιές της λογοτεχνίας: να φέρνει ο καθένας την δική του ανάγνωση στο ανάγνωσμα.

                                                  

     Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;

     Όχι συνειδητά. Νιώθω ότι οι συγγραφείς με επηρέασαν στο βαθμό που έγραψαν βιβλία τα οποία ήθελα να διαβάσω, και άρα με έκαναν να αγαπήσω το βιβλίο γενικότερα και τη λογοτεχνία ως τέχνη. Είναι πολύ σημαντική αυτή η συμβολή φυσικά, αλλά δεν είναι συγκεκριμένη. Τώρα ασυνείδητα, είναι μια άλλη ιστορία…

 

     Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;

     Αν η ώρα της γραφής έχει ωριμάσει μέσα μου, είναι πάρα πολύ εύκολη διαδικασία και λυτρωτική. Αν πάλι κάτι είναι άγουρο, υπάρχει πάλη. Δεν μπορείς βέβαια να ξέρεις πάντα εκ των προτέρων τι ώρα είναι, οπότε συχνά βρίσκεις τον εαυτό σου να τριβελίζεται από σκέψεις που δεν μπαίνουν οργανικά στο χαρτί. Όλο αυτό όμως είναι ένα υπέροχο παιχνίδι. Κι όταν το αποτέλεσμα είναι ικανοποιητικό, η τελική απόλαυση είναι η αποζημίωση για όλο τον κόπο.

 

     Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε «υλικό» έτοιμο στο συρτάρι σας;

     Καλώς εχόντων των πραγμάτων, μέσα στο 2021 θα κυκλοφορήσει το τρίτο μου παιδικό βιβλίο, σε έμμετρη φόρμα όπως και τα δύο προηγούμενα. Αυτή τη στιγμή ετοιμάζεται η εικονογράφησή του από τον εξαιρετικό Πέτρο Χριστούλια και τις εκδόσεις Μάρτης. Παράλληλα, εγώ γράφω το επόμενο πεζογράφημα. Θα είναι και πάλι ένα ιστορικό μυθιστόρημα τοποθετημένο, αυτή τη φορά, στην Αθήνα της Κατοχής.

 

Σας ευχαριστώ πολύ!