ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΑΥΓΕΡΙΔΗΣ

     Γεννήθηκε το 1989 στο Διδυμότειχο. Έχει κάνει σπουδές Βιολογίας και Μουσικής. Έχει δημοσιεύσει κείμενά του σε λογοτεχνικά περιοδικά κι έχει αποσπάσει βραβεία σε διαγωνισμούς. Μιλάει έξι γλώσσες και του αρέσουν τα ταξίδια. Διαχειρίζεται ένα βιβλιοφιλικό κανάλι στο youtube καθώς επίσης κι ένα podcast. Έργα του: «Φόνος Και Αντισυλληπτικά» (Πηγή, 2023).

     Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας «Φόνος Και Αντισυλληπτικά»;

     Η αλήθεια είναι ότι το είδα σε ένα όνειρο. Ή μάλλον εφιάλτη. Προφανώς όχι όλη την ιστορία, μόνο την πρώτη σκηνή. Μια κηδεία, ένας περίεργος τύπος και μια πυρκαγιά. Οι αρχικές σκηνές δηλαδή μιας αστυνομικής ιστορίας. Ξεκινώντας από αυτή την εικόνα χτίστηκε η υπόθεση και η πλοκή του μυθιστορήματος. Μερικές φορές αυτά τα πράγματα λειτουργούν σαν χιονοστιβάδα. Αρκεί ένα δυνατό αρχικό ερέθισμα και μετά παθαίνεις ψύχωση με την ιστορία. Συμπαρασύρει μαζί της προσωπικές σου εμπειρίες και βιώματα, πράγματα που σε αγχώνουν και άλλα πράγματα που τα έχεις ξεχάσει. Έτσι φτιάχτηκε η πολυκατοικία που βρίσκεται στο κέντρο της υπόθεσης του βιβλίου μου. Έτσι δομήθηκαν οι χαρακτήρες, τα προβλήματά και οι συνήθειές τους. Ένας φόνος που αποδόθηκε σε φυσιολογικά αίτια, ένας άνθρωπος με δύσκολο παρελθόν που κάπως έπρεπε να βρει τον τρόπο να επιβιώσει. Στο τέλος χωρίς να το καταλάβω η ιστορία μου ήταν έτοιμη και το μόνο που έπρεπε να κάνω ήταν να την μεταφέρω στο χαρτί.

     Από πού εμπνευστήκατε την πολυφαρμακία του κεντρικού σας χαρακτήρα;

     Γενικά στα αστυνομικά μυθιστορήματα υπάρχει μια τάση ο ντετέκτιβ να παρουσιάζεται ως ιδιαίτερα ιδιόρρυθμος. Αυτή ήταν αρχικά και η δική μου σκέψη. Καθώς το μυθιστόρημα έχει αρκετά στοιχεία σάτιρας ενός κλασικού whodunit αποφάσισα να υπερβάλλω όσο το δυνατόν περισσότερο αυτό το κλισέ που είναι χαρακτηριστικό τόσων σημαντικών ηρώων της αστυνομικής λογοτεχνίας. Ίσως υποσυνείδητα να έπαιξε ρόλο και η λατρεία μου για τον Σέρλοκ Χόλμς, του οποίου ο εθισμός στην κοκαΐνη είναι γνωστός. Πάντως δεν θεωρώ ότι η πολυφαρμακία, όπως αναφέρατε, είναι η πιο ενδιαφέρουσα ιδιοτροπία του Ιωαννίδη. Για μένα ο Ιωαννίδης ήταν πολύ απολαυστικός χαρακτήρας κυρίως λόγω της συνειδητής του άρνησης για κάθε τι το συμβατικό. 

     Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με το βιβλίο σας και ποιο είναι αυτό;

     Η αποδοχή του διαφορετικού είναι σαφώς το σημαντικότερο μήνυμα του βιβλίου. Όλοι οι χαρακτήρες, μηδενός εξαιρουμένου έχουν μια τελείως αντισυμβατική ζωή, η οποία δεν συμβαδίζει ιδιαίτερα με τις κοινωνικές απαιτήσεις που συνήθως επιβάλει στον καθένα μας ο κοινωνικός περίγυρος. Μέσα στον κόσμο του «Φόνος και αντισυλληπτικά» το διαφορετικό γίνεται η νόρμα. Αυτό πιστεύω ότι γίνεται ιδιαίτερα έκδηλο στον κεντρικό ήρωα, τον Αλέξανδρο. Αν τελικά η πατρίδα μας είναι τα παιδικά μας χρόνια, όπως λένε, τότε τι κάνεις όταν η πατρίδα σου είναι γεμάτο φαντάσματα; Πώς μπορείς να ζήσεις σε μία κανονική κοινωνία όταν το παρελθόν σου δεν είναι καθόλου μα καθόλου κανονικό; Και, σε τελική ανάλυση, τι είναι «κανονικό» και ποιος έχει «κανονικό» παρελθόν;

     Η λογοτεχνία μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;

     Πολύ ωραία ερώτηση. Κατά την γνώμη μου όλα είναι κατά κάποιον τρόπο μία κοινωνική πράξη, ακόμη και η απόφαση να μην κάνεις ποτέ κοινωνικές πράξεις. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά; Το πολιτικόν ζώον του Αριστοτέλη πώς μπορεί να νοηθεί έξω από την κοινωνία και πώς θα μπορούσε να κάνει κάτι που δεν σχετίζεται κάπως με αυτήν; Μπορεί κανείς να το δει σε όλη τηνιστορία του ανθρώπου. Η λογοτεχνία είναι πάντα ένας ψίθυρος της κοινωνίας που την γέννησε, ένας ψίθυρος που πολλές φορές είναι δυνατότερος και καθαρότερος από κάθε κραυγή.

     Μπορεί η λογοτεχνία να δρομολογήσει αλλαγές σε κοινωνικό επίπεδο;

     Η λογοτεχνία σίγουρα είναι μια ενδοσκόπηση της κοινωνίας και κάθε καλή ενδοσκόπηση περιλαμβάνει και κριτική. Αυτή η κριτική είναι που γεννά τις αλλαγές και υπάρχουν πολλά παραδείγματα μέσα στους αιώνες. Κατά τον Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον η πένα είναι πιο δυνατή από το ξίφος και έχω την υποψία ότι αν ο Λύττον ζούσε στην εποχή μας θα επέλεγε κάποιο πολύ δυνατότερο όπλο για τη σύγκρισή του αυτή.

     Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε συγγραφέας;

     Θα ακουστεί μάλλον λίγο περίεργο αλλά δεν θυμάμαι τη στιγμή της συνειδητοποίησης αυτής της επιθυμίας, ίσως επειδή δεν υπήρξε ποτέ ή ίσως έλαβε χώρα σε κάποια ακαθόριστη στιγμή της νηπιακής μου ηλικίας από την οποία δεν έχω αναμνήσεις. Το μόνο που μπορώ να σας πω είναι ότι το δώρο που ζήτησα στις χριστουγεννιάτικες διακοπές της πρώτης τάξης του δημοτικού ήταν μια γραφομηχανή. Χωρίς να συνειδητοποιώ ότι υπάρχουν κόλλες Α4 έγραφα σε χαρτί τουαλέτας ξέροντας ότι το όνειρό μου ήταν να κάνω κάτι παρόμοιο σε όλη μου την ζωή, κατά προτίμηση όχι σε χαρτί τουαλέτας γιατί, όπως μπορώ να σας βεβαιώσω, τα χαρτιά τουαλέτας καταστρέφονται πολύ εύκολα όσα φύλλα κι αν έχουν. Η διαδικασία της δημιουργίας είναι κάτι που με αιχμαλώτιζε από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου.

     Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

    Για να είμαι ειλικρινής ήταν η κατακλείδα μιας πολύ επίπονης και χρονοβόρας διαδικασίας κι έτσι δεν μπορώ να πω ότι αισθάνθηκα κάτι περισσότερο από ανακούφιση τη στιγμή που κράτησα για πρώτη φορά το βιβλίο στα χέρια μου. Δεν το αισθάνθηκα δικό μου αλλά απλά το αποτέλεσμα της συνεργασίας μου με τις εκδόσεις Πηγή. Ήταν αρκετές μέρες αργότερα όταν το πήρε το μάτι μου ανάμεσα σε άλλα βιβλία που είχα στο κομοδίνο μου. Το πήρα στα χέρια μου και για πρώτη φορά συνειδητοποίησα ότι το πάλαι ποτέ άσχημα τυπωμένο χειρόγραφό μου ήταν πια ένα κανονικό βιβλίο, ένα βιβλίο που μπορούσε να διαβαστεί όπως όλα τα υπόλοιπα από τον καθένα. Για μένα ήταν η στιγμή της ενηλικίωσης του βιβλίου μου αλλά, για να πω την αλήθεια, δεν μπορεί να συγκριθεί με τη στιγμή της γέννησής του.

     Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

     Χάνονται σε μια θάλασσα πιθανοτήτων. Έχω ανακαλύψει ότι όσο και να σχεδιάσεις την υπόθεση ενός βιβλίου στο τέλος οι χαρακτήρες έχουν την κακιά συνήθεια να σου τα χαλάνε όλα. Με κάποιο περίεργο τρόπο παίρνουν ζωή και δεν έχεις κανέναν έλεγχο πάνω στις πράξεις τους. Όταν άρχισα να γράφω σοβαρά, πίστευα ότι ο συγγραφέας είναι ο θεός ενός κόσμου που τον πλάθει εκείνος. Τώρα πλέον ξέρω ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από έναν εξερευνητή μιας άγνωστης επικράτειας και ο μοναδικός του ρόλος είναι να περιγράψει τα θαυμαστά που θα δει εκεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Όταν η συγγραφή ενός βιβλίου τελειώνει, ο εξερευνητής γυρίζει στην πατρίδα του και δεν μπορεί πια να ξέρει τίποτα από τα μελλούμενα. Αυτό μόνο οι θεοί μπορούν να το κάνουν. 

     Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας;

     Με κάποιο τρόπο ναι. Το καλό με τα συναισθήματα είναι ότι είναι πολυδιάστατα. Μέσα στην πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής του μπορεί κανείς να εντοπίσει τα ψήγματα της πιο βαθειάς θλίψης και όταν κανείς καταρρέει, στα συντρίμμια μπορεί να βρει μια ιδέα ευτυχίας. Ως συγγραφέας θεωρώ βασικό κομμάτι της δουλειάς μου να αποστάξω αυτές τις στιγμές και να εντοπίσω μέσα τους κάποιο στοιχείο που θα μπορέσω να χρησιμοποιήσω ως σημείο αναφοράς για να καταλάβω τα συναισθήματα των ηρώων μου. Δεν έχω αισθανθεί ακριβώς αυτό που αισθάνονται οι χαρακτήρες μου αλλά σίγουρα έχω αισθανθεί κάτι παρόμοιο ή κάτι συγγενικό μέσα στον απέραντο κόσμο των συναισθημάτων.  

     Σας μοιάζει κάποιος από τους ήρωες σας;

     Εκ των προτέρων έχω ανακαλύψει ότι όλοι οι χαρακτήρες μου κρύβουν κάπου ένα κομμάτι μου. Πολλές φορές έχω την τρέλα του Ιωαννίδη και κάποιες άλλες φορές την διστακτικότητα του Αλέξανδρου. Αυτό, απ’ όσο θυμάμαι, δεν έγινε συνειδητά κατά την διάρκεια της συγγραφικής διαδικασίας. Προέκυψε με μαγικό τρόπο και το ανακάλυψα πολύ αργότερα. Ίσως όμως ο χαρακτήρας με τον οποίο μοιάζω περισσότερο να είναι η Μαργαρίτα, για λόγους που δεν μπορώ να αναφέρω γιατί θα αποκαλύψω στοιχεία της λύσης του μυστηρίου. 

     Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

      Όταν τελειώνω ένα κείμενο το στέλνω πάντα πρώτα στη   σύντροφό μου. Παρά το γεγονός ότι φυσιολογικά θα έπρεπε να μην είναι καθόλου αντικειμενική, με έχει βοηθήσει πολλές φορές να εντοπίσω κενά και λάθη της αφήγησης. Φυσικά δεν συμφωνούμε πάντα. Για παράδειγμα, ο μεγαλύτερος εχθρός της είναι οι παρομοιώσεις μου και, αν μπορούσε, θα τις είχε εξαλείψει όλες μέχρι και την τελευταία. Γενικά όμως θεωρώ ότι ο πρώτος αναγνώστης ενός κειμένου είναι πολύ σημαντικός για το μέλλον του και έτσι θα πρέπει να είναι ένα άτομο που εμπιστευόμαστε πολύ.  

     Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης για σας;

      Ο ιδανικός αναγνώστης είναι αυτός που προσεγγίζει το κείμενο χωρίς προκαταλήψεις και με κριτική διάθεση. Κάθε κείμενο κρύβει μέσα του, άλλο σε μεγαλύτερο βαθμό και άλλο σε μικρότερο, κάτι πολύτιμο. Ο ρόλος του καλού αναγνώστη είναι να εντοπίσει αυτά τα σημεία, να τα κατανοήσει και να τα κάνει κτήμα του. Πολλές φορές τα σημαντικά αυτά σημεία δεν βρίσκονται εκεί από πρόθεση του συγγραφέα και κάποιες φορές συμβαίνει η παρουσία τους ακόμη και να αντιβαίνει στη θέλησή του. Μιλάω εκ πείρας, καθώς τολμώ να πω ότι τα καλύτερα λογοτεχνικά μαθήματα τα έχω πάρει από φριχτά βιβλία. 

     Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

     Πολλές πεποιθήσεις μου ανατράπηκαν την περίοδο που έγραφα το «Φόνος και αντισυλληπτικά». Δεν ξέρω αν αυτό ήταν αποτέλεσμα της συγγραφικής διαδικασίας ή αν απλά αποτυπώθηκε σε αυτήν. Γενικά η συγγραφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου και πολλές φορές μου είναι δύσκολο να παρατηρήσω τις σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στην πραγματική μου ζωή και στον κόσμο του χαρτιού. Έχω να πω όμως ότι η συγγραφή είναι, ως κάποιο βαθμό, βιωματική διαδικασία και ό,τι ζει αλλάζει, αλλιώς δεν θα ήταν ζωντανό.

     Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;

     Η συγγραφή είναι μια μορφή επικοινωνίας με τον κόσμο. Το χαρακτηριστικό της και η ιδιαιτερότητά της σε σχέση με άλλες μορφές επικοινωνίας είναι ότι, από την φύση της, είναι κυρίως μονόπλευρη. Παρ’όλα αυτά, η επιθυμία του συγγραφέα να ακούσει τον αντίκτυπο που είχε το έργο του στους άλλους είναι πολύ βασική. Με μεγάλο ενθουσιασμό λοιπόν μιλάω με αναγνώστες των έργων μου και κυρίως με ευγνωμοσύνη γιατί αφιέρωσαν τον πολύτιμο χρόνο τους στα κείμενά μου. Εμένα προσωπικά μου φαίνεται εξωπραγματικό όταν συναντάω κάποιον αναγνώστη του βιβλίου μου ο οποίος θέλει να το συζητήσει μαζί μου. Ακόμη και αν το βιβλίο κυκλοφορεί μου είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσω ότι υπάρχει κόσμος που το διαβάζει.

     Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

     Όσες φορές μου έχει τύχει να μιλήσω με άτομα που διάβασαν το βιβλίο μου αισθάνομαι πάντα ότι μιλάμε για κάποιο άλλο μυθιστόρημα το οποίο είναι ίσως εμπνευσμένο από το δικό μου αλλά έχει τις δικές του διακριτές ιδέες και θέματα. Όταν το βιβλίο φύγει από τα χέρια σου γίνεται κάτι μαγικό. Μεταμορφώνεται σε μια ξεχωριστή οντότητα με δική της ζωή και δεν είναι πλέον στον έλεγχό σου. Θυμάμαι χαρακτηριστικά όταν με είχε καλέσει μία λέσχη βιβλίου η οποία μου είχε κάνει την τιμή να διαβάσει το πόνημά μου. Η πιο ενδιαφέρουσα στιγμή της βραδιάς ήταν με διαφορά μια συζήτηση του ενός τετάρτου σχετικά με μία και μόνο λέξη και τη σημασία που μπορεί να είχε στα χείλη του κεντρικού χαρακτήρα. Για να σας περιγράψω όλες τις ιδέες που ακούστηκαν σε εκείνη την συζήτηση θα χρειαζόταν αρκετές σελίδες χαρτιού.

     Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;

     Η Αγκάθα Κρίστι ήταν μεγάλη έμπνευση για μένα καθώς είναι η αγαπημένη μου συγγραφέας των εφηβικών μου χρόνων. Θυμάμαι νύχτες που δεν μπορούσα να κοιμηθώ επειδή σκεφτόμουν τα στοιχεία κάποιας υπόθεσης του Ηρακλή Πουαρό και προσπαθούσα να τον κερδίσω και να βρω πρώτος τον δολοφόνο. Περιττό να πω ότι ποτέ δεν τα κατάφερα. Αυτή η εφηβική ανάμνηση όμως ήταν σε μεγάλο βαθμό το εφαλτήριό μου. Δυο μόνο τρόποι υπάρχουννα ξέρεις τον δολοφόνο πριν από τον ιδιοφυήντετέκτιβ. Ο πρώτος είναι να είσαι εσύ ο δολοφόνος. Ευτυχώς απέρριψα γρήγορα αυτήν την ιδέα. Ο δεύτερος είναι να έχεις γράψει εσύ το βιβλίο. Και αυτό έκανα. Φυσικά σε καμία περίπτωση το μυθιστόρημά μου δεν είναι αντιγραφή του ύφους της Αγκάθα Κρίστι.

     Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;

     Θα ακουστεί κλισέ αλλά για μένα η συγγραφή είναι μία εσωτερική ανάγκη. Είναι μια πάλη με τις λέξεις η οποία πολύ συχνά καταλήγει σε ιδέες που δεν είχα φανταστεί ποτέ μου. Όταν γράφω, το μυαλό μου καθαρίζει, ηρεμεί και αισθάνομαι ότι έρχομαι σε επαφή με τον πραγματικό εαυτό μου. Είναι μια μαγική διαδικασία, Παρ’ όλα αυτά όμως τελικά δεν είναι παρά μία πάλη με τις λέξεις, όπως είπα και προηγουμένως, και όπως κάθε πάλη είναι κι αυτή δύσκολη, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο.

     Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε «υλικό» έτοιμο στο συρτάρι σας;

     Η αλήθεια είναι ότι πάντα έχω υλικό στο συρτάρι μου το οποίο βρίσκεται σε διαδικασία επώασης μέχρι να βγει στο φως. Για την ώρα έχω αρκετά διηγήματα, τα οποία έχω σκοπό να στείλω σε λογοτεχνικά περιοδικά, καθώς επίσης και τα τρία τέταρτα του δεύτερου μυθιστορήματος με πρωταγωνιστή τον Ιωαννίδη. Έχω μεγάλες ελπίδες για αυτό το δεύτερο μυθιστόρημα, το οποίο πιστεύω ότι, για την ώρα τουλάχιστον, είναι πολλά υποσχόμενο. Όπως πάντα το μέλλον θα δείξει.