BLOCK 25

ΚΑΡΟΛΙΝΑ ΝΑΧΜΟΥΛΗ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗ

Εκδόσεις ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗ

Σελ. 159, Ιανουάριος 2016

     Την ιστορία της φρίκης που έζησε στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης περιγράφει στο βιβλίο αυτό η Κ. Ναχμούλη (1919-2008), σύζυγος του Γαβριήλ (Μπίλλη) Γαβριηλίδη (1917-2008). Μια ιστορία που «είναι πολύ μεγάλη, πάρα πολύ μεγάλη, δεν μπορείς  να την πεις με λόγια».

     Το 1994, το Ίδρυμα του Ολοκαυτώματος-Ινστιτούτο Οπτικής Ιστορίας, παίρνει την πρωτοβουλία να καταγράψει σε βίντεο τις μαρτυρίες των επιζησάντων του Ολοκαυτώματος, σε όσες χώρες του κόσμου κατοικούν αυτοί. Μέσα σε πέντε χρόνια (1994-1999), συγκεντρώθηκαν 52.000 συνεντεύξεις-μαρτυρίες των επιζώντων. Καθοριστικό ρόλο στην ολοκλήρωση αυτού του τεράστιου εγχειρήματος, έπαιξε ο πολύ γνωστός αμερικανο-εβραίος σκηνοθέτης Στήβεν Σπήλμπεργκ, ο οποίος είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος στο θέμα, προσφέροντας τις γνώσεις, την πείρα και το επιτελείο του. Οι συνεντεύξεις έγιναν σε 61 χώρες και σε 39 γλώσσες. Θεωρείται ότι είναι το μεγαλύτερο αρχείο του είδους στον κόσμο. Το 2005, το υλικό παραδίδεται στο πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας «με την υποχρέωση να διατηρηθεί στο διηνεκές, να συντηρείται, να ψηφιοποιείται και να συνεχιστεί το έργο συλλογής και καταγραφής μαρτυριών που προέρχονται από εθνοτικές ομάδες ή μειονότητες σε ολόκληρο τον κόσμο, ανεξαρτήτως θρησκείας, φυλής ή χρώματος, θύματα από γενοκτονίες, αναξιοπαθούντες εν γένει που υφίστανται κάθε είδους μαρτύρια, διώξεις, κατατρεγμούς, αφόρητη καταπίεση, έως και τη φυσική τους εξόντωση είτε από το συνάνθρωπο τους είτε από οργανωμένες ομάδες ή από απολυταρχικούς μηχανισμούς εξουσίας».

     Στην Ελλάδα (που πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος και ιδιαίτερα η κοινότητα της Θεσσαλονίκης που κυριολεκτικά ξεκληρίστηκε), ανάμεσα στους άλλους επιζώντες που έδωσαν συνέντευξη ήταν και η ιδιαίτερα δυναμική Καρολίνα Ναχμούλη, κρατούμενη με αριθμό 40382, που φυλακίστηκε στο στρατόπεδο του Άουσβιτς και ο σύζυγός της Γαβριήλ Γαβριηλίδης, ο οποίος πέρασε άλλη περιπέτεια, όχι στα χέρια των Γερμανών, αφού είχε προλάβει να διαφύγει, αλλά στα χέρια των Άγγλων. Για τους οποίους δεν είχε και την καλύτερη άποψη. «Οι Εγγλέζοι δεν μας εξετίμησαν όπως πρέπει εμάς τους Έλληνες και μας κατακρεούργησαν, όλα ήταν έργα του Τσόρτσιλ, έσπειραν τη διχόνοια και είναι αυτοί που μας οδήγησαν στον εμφύλιο πόλεμο…». Το βιβλίο περιλαμβάνει την απομαγνητοφώνηση των δύο συνεντεύξεων, με μικρές παρεμβάσεις όπου ήταν απαραίτητο για την καλύτερη ροή του κειμένου.

     Εξαιρετικά σημαντική, είναι η συμβολή του Λευτέρη Ξανθόπουλου, ο οποίος με την έρευνα και τα εμπεριστατώμενα και διαφωτιστικά σχόλιά του, εμπλουτίζει το κείμενο.

     Σκόπιμα δεν έκανα αναφορά στην ουσία της αφήγησης, για να αφήσω τον αναγνώστη να «ανακαλύψει» μόνος του τη δύναμη και το ψυχικό σθένος που απαιτήθηκε από την Καρολίνα (και τον Γαβριήλ σε μικρότερο βαθμό), για να ανταπεξέλθουν στις κακουχίες αλλά και τις δυσκολίες μετά την απελευθέρωση για να «μπουν ξανά στη ζωή».