ΒΑΒΕΛ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΙΑΝΤΑΣ

Εκδόσεις Ε.Ο.ΛΙΒΑΝΗΣ

Σελ. 506, 2017

     Το πέμπτο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον μυθιστόρημα του Γ. Γιαντά με τίτλο «Βαβέλ», κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες. Το βιβλίο μέσα από την αφήγηση της ζωής ενός τραπεζικού στελέχους, περιγράφει με τρόπο κατανοητό-ακόμα και για μη εξοικειωμένος με τα οικονομικά αναγνώστες-κάποιους από τους λόγους που οδηγηθήκαμε στην οικονομική κρίση με συνέπεια να «αναγκαστούμε» να καταφύγουμε στη «βοήθεια» του ΔΝΤ και των εταίρων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

     Ο Λέανδρος Μίρκας, είναι υψηλά ιστάμενο στέλεχος του υποκαταστήματος στην Αθήνα της πολυεθνικής τράπεζας Athlon Bank Company. Οι βλέψεις του για ανέλιξη στην ιεραρχία, φτάνουν μέχρι τη θέση του διευθυντή του καταστήματος. Για να πετύχει τους στόχους του, δεν θα διστάσει να μετέλθει κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο. Αφ’ ενός για να εκπαραθυρώσει από τη θέση του, τον Παπαδόπουλο, που είναι τώρα διευθυντής κι έχει το σημαντικό… μειονέκτημα ότι είναι «μετρημένος και συνετός οικογενειάρχης. Για να χρησιμοποιήσω αυτήν τη λέξη, ήταν ένας ηθικός τραπεζικός» και επίσης διαθέτει «σχεδόν ανυπόφορη εντιμότητα»! Αφ’ ετέρου για να μην επιτρέψει τους άλλους μνηστήρες της θέσης να τον παραγκωνίσουν.

     Η ευκαιρία θα δοθεί όταν ο νέος CEO της μητρικής τράπεζας για τη νότια Ευρώπη, Σίμονς, θα επισκεφτεί το υποκατάστημα της Αθήνας. Στη σύσκεψη που θα γίνει, θα ζητήσει από τα στελέχη, επιθετική πολιτική για την αύξηση των χορηγούμενων δανείων και θα απαιτήσει-με εύσχημο φυσικά τρόπο-να είναι στο συγκεκριμένο ζήτημα αδίστακτοι. Παράλληλα η τράπεζα θα προχωρήσει στη δημιουργία ομολόγων με τα δάνεια (CDO), που θα προωθηθούν στην αγορά για να πωληθούν σε ανυποψίαστους επενδυτές, οι οποίοι θα νομίζουν ότι πρόκειται για μια πρώτης τάξεως επενδυτική ευκαιρία, αφού τα CDO, θα έχουν και την έξωθεν καλή μαρτυρία, δηλ. μια άριστη βαθμολογία από τους οίκους αξιολόγησης, που θα ληφθεί με όχι και τόσο… έντιμες και διαφανείς διαδικασίες! Οπότε αφού άλλοι θα επωμίζονταν τον κίνδυνο σε περίπτωση αδυναμίας εξόφλησης των δανείων, ο Σίμονς τους ζητά να μην «ψειρίζουν» τις αιτήσεις δανειοδότησης, αλλά να τις εγκρίνουν αφειδώς. «Ήθελε δραστικές κινήσεις στην προσέλκυση πελατών, ευρύτερο δανεισμό, έξυπνες προσεγγίσεις νέων επενδυτών, αποφασιστικές δημόσιες σχέσεις και μάρκετινγκ. Δεν άργησε να στραφεί στον ποσοτικό αναλυτή μας, ζητώντας του να κινηθεί προς τη δημιουργία ενός έξυπνου προϊόντος, ενός πακέτου ομολόγων CDO, που θα λανσάραμε στην επενδυτική αγορά».

     Όπως ήταν σχεδόν αναμενόμενο, ο Παπαδόπουλος έχει αντιρρήσεις στο σχέδιο αυτό που λίγο-πολύ εξαπατά επενδυτές και δανειολήπτες και τις εκφράζει ανοιχτά. Από την απάντηση του Σίμονς, γίνεται φανερό ότι η αντικατάστασή του είναι απλώς θέμα χρόνου. Για να επισπεύσει τις διαδικασίες, ο Μίρκας, λίγες μέρες αργότερα θα επικοινωνήσει κρυφά με τον Σίμονς και με μισές αλήθειες και μισά ψέματα, θα διαβάλει τον διευθυντή του. Δυστυχώς όμως γι’ αυτόν, τα πράγματα θα πάρουν μια εντελώς διαφορετική τροπή…

     Το μυθιστόρημα που είναι καλογραμμένο, έχει ευφάνταστο και μεστό μύθο, καθώς επίσης και καλά δομημένους χαρακτήρες, έχει πολλά και διαφορετικά επίπεδα ανάγνωσης. Σε πρώτο επίπεδο, είναι ο βασικός κορμός του μύθου, η αφήγηση της ζωής του Μίρκα. Ενός ανθρώπου με ανύπαρκτη την έννοια της ηθικής μέσα του. Που είναι αφοσιωμένος στον στόχο του: την ανέλιξή του και τις όλο και υψηλότερες αμοιβές. Που «δεν ορρωδεί προ ουδενός» για να πετύχει τους σκοπούς του. Σε ένα άλλο επίπεδο, περιγράφονται κάποιοι από τους τρόπους που χρησιμοποιούν τα τραπεζικά ιδρύματα, για να εξαπατήσουν το κοινό με μοναδικό σκοπό τα κέρδη, που μοιράζονται στους μετόχους με τη μορφή μερίσματος και στα στελέχη που δεν διστάζουν να εκτελέσουν-κυριολεκτικά και μεταφορικά, με τη μορφή υψηλών bonus. Τέλος, ανάμεσα σε άλλα πολλά κι ενδιαφέροντα, (όπως ο αμοραλισμός μελών του πολιτικού προσωπικού, οι δωροδοκίες, η παράνομη διακίνηση κεφαλαίων, το λαθρεμπόριο κλπ), περιγράφεται και η πολύπλευρη κρίση (πολιτισμική, ηθική, αξιών, ιδεολογίας κ.ά.) που προηγήθηκε της οικονομικής, γιγαντώθηκε την εποχή της ευμάρειας και έβγαλε στην επιφάνεια τα χειρότερα χαρακτηριστικά της ελληνικής ψυχοσύνθεσης και νοοτροπίας. 

     Πιστεύω ότι η χώρα κάποια στιγμή θα επανακάμψει οικονομικά. Πολύ φοβάμαι όμως ότι η κρίση στα άλλα επίπεδα, θα μας βασανίζει για πολλά χρόνια ακόμα.