ΧΩΡΑ ΑΠΟ ΧΑΛΚΟ

ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΠΕΓΓΟΣ

Εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Σελ.670, Νοέμβριος 2019

     Το όγδοο μυθιστόρημα του Μ. Σπέγγου με τίτλο «Χώρα Από Χαλκό»», θα σας παρουσιάσω σήμερα.

     Η αυτοκρατορία βρίσκεται σε παρακμή. Έχει υποκύψει και αυτή, την αδήριτη ιστορική νομοτέλεια, που είναι αναπόφευκτη  για όλες τις αυτοκρατορίες που έχουν υπάρξει στη διάρκεια των αιώνων. Την άνοδο ακολουθεί η ακμή και στη συνέχεια-μετά από πολλά ή λίγα χρόνια ανάλογα με τις συνθήκες-έπεται η παρακμή και η πτώση. Χάνει συνεχώς εδάφη και συρρικνώνεται. Μια νέα δύναμη έρχεται από την ανατολή, για να σαρώσει το παλιό. «Ο βασιλιάς μετά τη σαρωτική του νίκη δεν σταμάτησε. Αδράχνοντας την ευκαιρία, ξεπερνώντας ακόμη και τις προσδοκίες του, προχώρησε με τον στρατό του και κατέλαβε δύο γειτονικές επαρχίες. Για να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας είπε. Η αυτοκρατορία συρρικνωνόταν με ταχύτατους πλέον ρυθμούς. Ο ίσκιος της ψηλής και νεανικής σιλουέτας του βασιλιά άγγιζε πλέον την ίδια τη Βασιλεύουσα […] Η αυτοκρατορία είναι καταδικασμένη. Τη θέση της θα πάρει το βασίλειο των απίστων. Αργός θάνατος μεν, βέβαιος θάνατος δε. […] Η αυτοκρατορία θα μικραίνει, θα μικραίνει, μέχρις ότου θα είναι πλέον περισσότερο πόλη παρά κράτος».

     Την ίδια κρίσιμη εποχή, μετά την εξώθηση σε αυτοκτονία του αυτοκράτορα που έπασχε από σοβαρό και ανίατο με τα μέσα που διέθετε η ιατρική επιστήμη εκείνα τα χρόνια  αφροδίσιο νόσημα, τρεις νέοι άντρες παλεύουν για το θρόνο και τη δύναμη που απορρέει από τη νομή της εξουσίας. Οι προθέσεις τους είναι αγνές. Θέλουν να σώσουν την αυτοκρατορία από τη συντριβή. Είναι και οι τρεις απόγονοι του αυτοκράτορα που ονομάστηκε Μέγας και αποκαλούνται μεταξύ τους αδέλφια. «Από εδώ και πέρα θα είμαστε τρία αδέλφια. Θα ενώσουμε τα αίματά μας, Θα δώσουμε τον όρκο πίστης και αφοσίωσης ο ένας στον άλλο, θα πιούμε όλοι το ίδιο κρασί από το ίδιο ποτήρι και θα είμαστε για όλη μας τη ζωή ένα. Αδέλφια αδιαχώριστα». Οι τρεις άντρες, παρά την αριστοκρατική καταγωγή τους, μεγάλωσαν μακριά από την αυτοκρατορική αυλή. Οι οικογένειές τους, δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να έχουν καμία σχέση με τα κέντρα εξουσίας. Έχουν διαφορετικές καταβολές, είναι μεγαλωμένοι με διαφορετικό τρόπο ο ένας από τον άλλο, με διαφορετικές προσλαμβάνουσες κι εμπειρίες, με αποτέλεσμα να αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο, στα ίδια ερεθίσματα. Όποτε είναι διαφορετικός και ο τρόπος με τον οποίο πιστεύουν ότι θα σώσουν την αυτοκρατορία. Αυτό μοιραία θα τους οδηγήσει σε αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις. Θα ξεχάσουν τη «συγγενική» τους σχέση και θα αποδυθούν σε έναν αγώνα επικράτησης μέχρις εσχάτων.

     Το «Χώρα Από Χαλκό», είναι ένα πολύ ιδιαίτερο μυθιστόρημα. Είναι γραμμένο με εξαιρετικό τρόπο. Οι περιγραφές είναι «ολοζώντανες», σχεδόν κινηματογραφικές. Δεν διαβάζεις αυτά που περιγράφονται. Τα βλέπεις! Ο αναγνώστης έχει την εντύπωση ότι είναι αυτόπτης μάρτυρας, ότι βλέπει όσα διαδραματίζονται με τα ίδια του τα μάτια. Είτε αυτές αφορούν επιθέσεις πειρατών,  είτε μάχες, τοπία και χώρους. Εξίσου στέρεα δομημένοι είναι και οι χαρακτήρες του μυθιστορήματος.

     Μια ακόμη ιδιαιτερότητα, είναι η… απουσία ονομάτων. Αν κι εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι το μυθιστόρημα αναφέρεται στις τελευταίες μέρες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, εν τούτοις, αυτή η αναφορά δεν είναι ρητή. Το μόνο όνομα που υπάρχει-αν ο χαρακτηρισμός μπορεί να θεωρηθεί όνομα- είναι το «βασιλεύουσα». Όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα και τόποι, έχουν «ονόματα» περιγραφικά: «νέος πειρατής», «βασίλειο του φεγγαριού», «βασίλειο των νοτιοδυτικών κρατών και των μεγάλων νήσων», «διάδοχος άρχοντας» κλπ. Αυτό αφ’ ενός επιτρέπει τον συγγραφέα να αναπτύξει πιο εύκολα το μυθιστορηματικό μέρος του έργου απ’ ότι αν αναφερόταν ονομαστικά σε ιστορικά πρόσωπα γιατί τότε θα ήταν «υποχρεωμένος» να μην παρεκκλίνει από την Ιστορία. Αφ’ ετέρου, τον βοηθά να κάνει κάποια από τα μηνύματα του έργου να διατηρήσουν τη διαχρονικότητά τους, αφού δεν δεσμεύονται από τόπους, χρόνους και πρόσωπα. Πολύ καλή αναγνωστική επιλογή.