ΚΡΥΦΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ

ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΖΙΜΑΣ
Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Σελ. 493, 2021

      Ένα από τα θέματα, που απασχόλησαν και συνεχίζουν να απασχολούν την ελληνική διπλωματία και την κοινή γνώμη είναι το λεγόμενο «Μακεδονικό». Ένας από τους ανθρώπους που γνωρίζουν όσο ελάχιστοι το ζήτημα, είναι ο δημοσιογράφος Σ. Τζίμας, ο οποίος παρακολουθεί τις εξελίξεις στο θέμα εδώ και πολλά χρόνια. Στο εξαιρετικό βιβλίο του «Κρυφές Πτυχές Του Μακεδονικού», κάνει μια ενδιαφέρουσα ανασκόπησή του, από τις απαρχές του έως σήμερα.

     Βασισμένος σε συνεντεύξεις με πρωταγωνιστές των όσων διαδραματίστηκαν, αλλά και με απλούς πολίτες και από τις δύο πλευρές των συνόρων, σε δημοσιεύματα και βιβλία, καθώς και στην δημοσιογραφική του αντίληψη και γνώση, κάνει μια αναλυτική παρουσίαση του θέματος που όπως γράφει ο Παύλος Τσίμας στον πρόλογό του: «Βγήκε απότομα από το «ψυγείο» με τον θάνατο της Γιουγκοσλαβίας. Όλα έγιναν με ταχύτητα αστραπιαία: Από την ανεξαρτησία της Σλοβενίας τον Ιούλιο του 1991 έως τις 17 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου, όταν οι 12 υπουργοί Εξωτερικών της Ευρώπης, κάτω από την ασφυκτική γερμανική πίεση, καλούσαν όσες πρώην ομόσπονδες γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες επιθυμούσαν την ανεξαρτησία τους να υποβάλουν αίτηση εντός μίας εβδομάδας. Τον Ιανουάριο του 1992, η έως τότε ομόσπονδη Δημοκρατία της Μακεδονίας διεκδικούσε την αναγνώρισή της ως ανεξάρτητο κράτος. Κι εμείς βρεθήκαμε αμέσως στη δίνη ενός πολιτικού κυκλώνα. Η αναβίωση του Μακεδονικού Ζητήματος, στα τέλη του 20^ου αιώνα, ήταν μια απροσδόκητη τριπλή δοκιμασία για την Ελλάδα».

     Από την 8^η Σεπτεμβρίου του 1991, όταν με συντριπτικό ποσοστό ο λαός της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας ψήφισε για την ανεξαρτητοποίηση της χώρας, έγιναν πολλά κι ενεπλάκησαν πολλοί. Ανάμεσά τους ο ΟΗΕ και η Ευρωπαϊκή Ένωση. «Ίσως φανεί αστείο, αλλά ο διεθνής παράγοντας έδειξε τον πρώτο καιρό να μην είχε προβλέψει ότι, με τη βελούδινη απόσχιση της «ΣΔ της Μακεδονίας» από τη Γιουγκοσλαβία, στα τέλη του 1991 και την ίδρυση κράτους με το όνομα «Δημοκρατία Της Μακεδονίας» στη νότια Βαλκανική, θα άνοιγε μια εστία έντασης με την εμπλοκή της Ελλάδας, η οποία συντηρείται είκοσι εφτά χρόνια τώρα».

     Από τότε μέχρι σήμερα το θέμα πέρασε από «σαράντα κύματα». Η εκκρεμότητα δημιούργησε προβλήματα όχι μόνο στο κράτος των Σκοπίων που λόγω των ελληνικών ενστάσεων έμενε έξω από διεθνείς οργανισμούς, αλλά και στην Ελλάδα (σταδιακά 140 χώρες έχοντας «βαρεθεί» τη συνεχιζόμενη εκκρεμότητα και την «απροθυμία» της χώρας μας να προχωρήσει σε λύση είχαν ήδη αναγνωρίσει τη νεότευκτη χώρα ως «Μακεδονία»), την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ που επιθυμούσε διακαώς να την εντάξει στη συμμαχία για να μην στραφεί στη Ρωσία και την Ευρωασιατική Ένωση. Από το 2006 μάλιστα μέχρι το 2017, όσο ήταν πρωθυπουργός ο ακροδεξιός εθνικιστής Νίκολα Γκρούεφσκι, η εξεύρεση οποιασδήποτε λύσης, φάνταζε μακρινό όνειρο.

     Από το 2017 με την εκλογή του Ζόραν Ζάεφ, φάνηκε ότι μπορεί να υπάρξει κάποια συμφωνία αφού ο νέος πρωθυπουργός ήταν πιο διαλλακτικός κι αποφασισμένος να προβεί σε υποχωρήσεις σε θέματα που ενοχλούσαν την ελληνική πλευρά. Η τότε ελληνική κυβέρνηση κι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας σταθμίζοντας όλα τα δεδομένα, είδε ότι ίσως η ευκαιρία είναι μοναδική. Έτσι προχώρησε στη γνωστή Συμφωνία των Πρεσπών (την οποία είμαι σίγουρος ότι ελάχιστοι από αυτούς που είναι αντίθετοι την έχουν διαβάσει). Η σημερινή κυβέρνηση τηρεί επαμφοτερίζουσα στάση. Θέλοντας να χαϊδέψει τα αυτιά των ακροδεξιών ψηφοφόρων της, κωλυσιεργεί και δεν εφαρμόζει κάποιες πτυχές της συμφωνίας παραπέμποντάς τες για το μέλλον. Αντίθετα στους διεθνείς οργανισμούς τάσσεται πάντα στο πλευρό της Βόρειας Μακεδονίας, στις δυσκολίες που αυτή αντιμετωπίζει από τη Γαλλία (αν και οι αντιρρήσεις των Γάλλων κάμφθηκαν τελικά) αλλά και από την Βουλγαρία, η οποία ενώ ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την «Δημοκρατία της Μακεδονίας», ακολουθούσε «εχθρική» πολιτική απέναντί της χωρίς όμως να φαίνεται, αφού «κρυβόταν» πίσω από τις ενστάσεις της ελληνικής πλευράς, αφήνοντας τους Έλληνες να γίνονται κακοί. Μετά βέβαια από τη συμφωνία αναγκάστηκε να αποκαλύψει τις προθέσεις και τις διαθέσεις της.   

     Το βιβλίο, που πρέπει να διαβάσουν όσοι ενδιαφέρονται να δουν μια νηφάλια προσέγγιση του Μακεδονικού ζητήματος, χωρίς εθνικιστικές κορώνες κι αφορισμούς, περιλαμβάνει ένα εξαιρετικά διαφωτιστικό Παράρτημα. Το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: τις τροπολογίες που έγιναν στο Σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών, το κείμενο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995, το κείμενο της ΕΕ για τη διεύρυνση στα δυτικά Βαλκάνια του 2018, το πλήρες κείμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών, τα διαγγέλματα των Αλέξη Τσίπρα, Ζόραν Ζάεφ και Γκιόργκι Ιβανώφ μετά την υπογραφή της Συμφωνίας, ένα πολύ χρήσιμο Χρονολόγιο με τα κυριότερα γεγονότα από το 1990 ως το 2020, αρκετές αδημοσίευτες φωτογραφίες, ευρετήριο ονομάτων κι ευρετήριο όρων.