ΝΙΚΟΣ ΑΡΑΠΑΚΗΣ

  

     Γεννήθηκε στην Καλαμάτα το 1969. Σπούδασε δημοσιογραφία κι εργάστηκε σε διάφορα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Ζει κι εργάζεται στην Αθήνα. Έργα του: «Και Στη Μέση Η Θάλασσα» (2008, Σ & Ν Μπατσιούλας), «Το Δίκιο» (2010, Ε.Ο. Λιβάνης), «Ο Αμερικάνος» (2021, Τόπος). Συμμετοχές: «Η Έρευνα Για Την Κρίση 2010-2014» (2014, Κέδρος). 

     Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας «ο Αμερικάνος»;

     Τα τελευταία αρκετά χρόνια μου είχε «καρφωθεί» η ιδέα να γράψω ένα μυθιστόρημα για τους Έλληνες μετανάστες στην Αμερική. Ο λόγος, έτσι όπως το σκέφτομαι τώρα, ήταν ότι ήθελα να συγκρίνω το τότε με το τώρα. Ποιες ήταν οι συνθήκες που συνάντησαν οι πρόγονοί μας πηγαίνοντας στις ΗΠΑ, και ποιες οι συνθήκες που συναντούν οι μετανάστες που υποδεχόμαστε εμείς σήμερα; Υπάρχουν διαφορές, ομοιότητες κλπ;

     Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με αυτό και ποιο είναι αυτό;

     Το μήνυμα είναι το συμπέρασμα που έβγαλα διαβάζοντας για την εποχή: οι συνθήκες για τους μετανάστες, ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου, είναι πάντοτε δύσκολες. Είτε στην Αμερική του προηγούμενου αιώνα είτε στην Ευρώπη του σήμερα τα προβλήματα είναι σε μεγάλο βαθμό κοινά.

     Ο κεντρικός χαρακτήρας είναι πραγματικό ή μυθιστορηματικό πρόσωπο στο οποίο συγκεντρώνονται χαρακτηριστικά διάφορων πραγματικών προσώπων;

     Ο Ισμαήλ  είναι προϊόν μυθοπλασίας και γέννημα της φαντασίας μου. Θέλησα να φτιάξω έναν ήρωα διαφορετικό από τους ανθρώπους της εποχής. Γι’ αυτό και επέλεξα να μάθει γράμματα από έναν άνθρωπο ο οποίος, όπως και ο Ισμαήλ, ήταν αταίριαστος με την εποχή του. Ο Ισμαήλ ήταν προορισμένος να γίνει πολίτης του κόσμου.

     Για τη συλλογή στοιχείων απαιτήθηκε έρευνα και πόσο κράτησε;

     Τούτο το μυθιστόρημα απαίτησε μακροχρόνια και δύσκολη έρευνα, διότι οι πληροφορίες ήταν λίγες και δυσεύρετες. Βλέπετε, το θέμα των Ελλήνων μεταναστών στην Αμερική αλλά και η ζωή του Λούις Τίκας, δυο κεντρικά ζητήματα στο βιβλίο, δεν έχουν απασχολήσει τη σύγχρονη ιστοριογραφία ή λογοτεχνία. Στην πραγματικότητα, έρευνα και συγγραφή πήγαν χέρι-χέρι μέχρι το τέλος. Έγραφα και ερευνούσα ταυτόχρονα.

     Μετά τα στοιχεία που συγκεντρώσατε, ποια είναι η άποψή που διαμορφώσατε για την κοινωνική συνειδητοποίηση των Ελλήνων μεταναστών; Ήταν συνειδητοποιημένοι αλλά λόγω των συνθηκών υπέμεναν την κακομεταχείριση ή αντίθετα δεν τους περνούσε καθόλου από το μυαλό η αντίδραση στις κακές συνθήκες;

     Η αλήθεια είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων που πήγαν μετανάστες στην Αμερική στις αρχές του προηγούμενου αιώνα είχαν έλλειμμα κοινωνικής συνείδησης. Κυρίως λόγω άγνοιας. Πολλές φορές χρησιμοποιήθηκαν ως απεργοσπάστες και αυτό τους έφερε σε αντιπαράθεση τόσο με τους γηγενείς Αμερικανούς όσο και με τους υπόλοιπους μετανάστες. Στο βάθος του χρόνου η συμπεριφορά τους άλλαξε αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό. Μολονότι πολλοί Έλληνες οργανώθηκαν σε σωματεία και διεκδίκησαν μαζί με τους υπόλοιπους εργαζόμενους, η ελληνοαμερικανική κοινότητα παρέμεινε κατά βάση συντηρητική.

     Η λογοτεχνία μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;

     Η λογοτεχνία έχει πολλές διαστάσεις. Μπορεί να αφυπνίσει, να ψυχαγωγήσει, να προβληματίσει κλπ. Σε κάποιες περιπτώσεις, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη ροζ λογοτεχνία η οποία είναι βασισμένη κατά κύριο λόγο σε βλακώδη στερεότυπα, μπορεί και να αποβλακώσει. Με δυο λόγια, η λογοτεχνία και η επίδρασή της έχει άμεση σχέση με τις επιδιώξεις του συγγραφέα.

     Μπορεί η λογοτεχνία να δρομολογήσει αλλαγές σε κοινωνικό επίπεδο;

     Η λογοτεχνία, όπως  και οι περισσότερες τέχνες, μπορεί να συμβάλλει  αλλά δεν μπορεί να δρομολογήσει. Οι κοινωνικές αλλαγές χρειάζονται πολλά περισσότερα από ένα καλό μυθιστόρημα ή ένα ωραίο ποίημα.

     Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε συγγραφέας;

     Μια ωραία μέρα, πριν δεκαέξι περίπου χρόνια, εντελώς ξαφνικά και χωρίς να υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος κάθισα και έγραψα το πρώτο μου μυθιστόρημα. Αυτό που με ώθησε ήταν η ανάγκη να καταγράψω τις απόψεις μου. Με δυο λόγια, δεν ήθελα να γίνω συγγραφέας. Ήθελα να γράψω. Ο τίτλος μού αποδόθηκε ως επακόλουθο της συγγραφής.

     Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

     Χαρά. Κυρίως διότι αντιλήφθηκα ότι είχα τη δυνατότητα να συνεχίσω να κάνω κάτι που με ευχαριστούσε όσο ελάχιστα.

     Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

     Όταν τελειώνει ένα μυθιστόρημα, κάθε ήρωας παίρνει το δρόμο του. Είναι σαν κάποιο παιδί που ενηλικιώνεται και αποφασίζει να φτιάξει μόνο του τη ζωή του. Ο κεντρικός ήρωας του τελευταίου μου βιβλίου όμως, ο Ισμαήλ, θα συνεχίσει να ζει μαζί μου για κάμποσο καιρό ακόμη, διότι σκοπεύω να τον χρησιμοποιήσω ξανά. Στο βιβλίο που γράφω τώρα, και το οποίο θα είναι συνέχεια του Αμερικάνου, ο Ισμαήλ θα συνεχίσει να είναι ο κεντρικός πρωταγωνιστής. 

     Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας;

     Εννοείται. Ταυτίζομαι σε μεγάλο βαθμό με τους ήρωες που σκαρώνω. Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της συγγραφής κλαίω, γελάω, συγκινούμαι, εκνευρίζομαι κλπ.

     Σας μοιάζει κάποιος από τους ήρωες σας;

     Όλοι οι κεντρικοί ήρωες, και όχι μόνο, των μυθιστορημάτων μου έχουν κομμάτια του εαυτού μου. Τις ιστορίες που ζουν θα ήθελα να τις έχω ζήσει κι εγώ. Κι ας μην έχουν πάντοτε happy end.

     Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

     Συνήθως η σύζυγος. Τη χρησιμοποιώ «ως πειραματόζωο» προσπαθώντας να προσεγγίσω τον μέσο αναγνώστη. Με βοηθάει το γεγονός ότι δεν μου χαρίζεται και επισημαίνει τυχόν λάθη, ανακολουθίες κλπ.

     Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης για σας;

     Δεν υπάρχει ιδανικός αναγνώστης. Προτιμώ τους αναγνώστες που διαβάζουν πολλά διαφορετικά πράγματα και όχι μόνο ένα είδος, π.χ μυθιστορήματα.

     Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;

     Δεν νομίζω ότι έχω ανακαλύψει κάτι αναφορικά με τον εαυτό μου. Αυτό που έχω ανακαλύψει είναι ότι όσο περισσότερο γράφω, τόσο περισσότερο εξελίσσω τη γραφή μου.

     Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

     Όχι. Οι πεποιθήσεις μου επηρεάζονται κατά κύριο λόγο από αυτά που διαβάζω/μαθαίνω/ ακούω και όχι από αυτά που γράφω.

     Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;

     Ναι, μου αρέσει να ακούω τις διάφορες απόψεις. Από την άλλη όμως, τελειώνοντας ένα βιβλίο ξέρω τι έχω γράψει και δύσκολα θα με επηρεάσει η μια ή η άλλη άποψη. Είτε αυτή είναι επαινετική είτε επικριτική.

     Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

     Αρκετές φορές. Οι παρατηρήσεις των αναγνωστών είναι πάντοτε χρήσιμες. Πρόσφατα ένας καλός φίλος, μου είπε ότι σε όλα τα βιβλία μου με απασχολεί η έννοια του δίκαιου. Δεν το είχα σκεφτεί, αλλά είχε απόλυτο δίκιο.

     Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;

     Όταν ξεκίνησα να γράφω ήμουν επηρεασμένος από τη γενιά του 30. Καραγάτσης, Βενέζης κλπ. Σήμερα, τολμώ να πω ότι μου αρέσουν διάφορα βιβλία αλλά δύσκολα μπορώ να πω ότι είμαι επηρεασμένος από τον τάδε ή τον δείνα συγγραφέα.

     Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;

     Η συγγραφή είναι και δύσκολη και εύκολη. Εξαρτάται από τη διάθεση, το θέμα, την περίοδο κλπ. Θα πω ότι, επειδή το είδος που γράφω χρειάζεται υποχρεωτικά έρευνα, η συγγραφή τις περισσότερες φορές είναι επίπονη. Πάντως, ανεξαρτήτως του κόπου, του χρόνου κλπ οφείλω να παραδεχθώ ότι κατά τη διάρκεια της συγγραφής περνάω καλά. Το διασκεδάζω δηλαδή, διότι γράφω για θέματα που με ενδιαφέρουν.

     Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε «υλικό» έτοιμο στο συρτάρι σας;

     Φιλοδοξία μου είναι «ο Αμερικάνος» να γίνει το πρώτο βιβλίο μιας τριλογίας η οποία θα έχει τον ίδιο πρωταγωνιστή. Αυτή την περίοδο γράφω τη συνέχεια. Ο Ισμαήλ θα μεταφερθεί από την Αμερική στην επαναστατημένη Ρωσία και θα ζήσει από πρώτο χέρι την Οκτωβριανή επανάσταση και όλα όσα συνέβησαν εκείνη την ταραγμένη περίοδο.

Σας ευχαριστώ πολύ!