ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ "ΝΟΣΤΟΣ"

ΝΙΚΟΛΑΣ ΖΗΡΓΑΝΟΣ
Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ
Σελ. 435, Φεβρουάριος 2023

      Ο Νικόλας Ζηργάνος, συγγραφέας που βιβλίου που παρουσιάζω σήμερα, εργάστηκε για πολλά χρόνια στο χώρο της ερευνητικής δημοσιογραφίας και μια έρευνά του για τα διεθνή κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας, δημιούργησε αίσθηση και συνετέλεσε στον επαναπατρισμό αρκετών ελληνικών αρχαιοτήτων. Η αρχαιοκαπηλία, είναι και το θέμα του πρώτου αστυνομικού του μυθιστορήματος.

     Ο Νικόλας Παπαγεωργίου και ο Ντρέικ Τόμπιν, είναι δύο από τους κορυφαίους αρχαιοπώλες παγκοσμίως με έδρα την Ελβετία. Έχουν τον τρόπο να εντοπίζουν τα καλύτερα έργα που βρίσκονται στην «αγορά» αρχαιοτήτων και γνωρίζουν πως μπορούν εύκολα να τα «νομιμοποιήσουν». Έτσι έχουν πρόσβαση σε πολύ υψηλά βαλάντια και στα μεγαλύτερα και πιο διάσημα μουσεία κυρίως των ΗΠΑ. Είναι εντελώς διαφορετικοί και γι’ αυτό ίσως τόσο επιτυχημένοι. «Ο Νίκι ήταν μελαχρινός, ανοιχτός, ζεστός, ανθρώπινος, είχε καλή ψυχή, ευαίσθητος, ευγενικός, πολύγλωσσος, με παιδεία και ταλέντο, επικοινωνιακός, ένας αυθεντικός κοσμοπολίτης, που μπορούσε να κινείται το ίδιο άνετα στα σαλόνια της αριστοκρατίας και σε ένα ανατολίτικο παζάρι. Ήταν χαρισματικός, δεν μπορούσες παρά να τον λατρέψεις. Ο Ντρέικ ήταν η άλλη όψη του νομίσματος. Ωχρός, νεκρικά λευκός, ψυχρός, άφιλος, παραδόπιστος, είρων, επηρμένος, σνομπ και εγωπαθής. Αυτό που τους έφερε στην κορυφή του παγκόσμιου εμπορίου αρχαίας τέχνης ήταν ο συνδυασμός τους».

     Ο Νίκι πεθαίνει κάτω από αδιευκρίνιστες και ύποπτες συνθήκες, πέφτοντας από μια σκάλα. Σχεδόν αμέσως, ξεσπάει μια μεγάλη διαμάχη για το ποιος θα κληρονομήσει τα χιλιάδες αρχαία αντικείμενα που κατείχαν οι δύο συνέταιροι και βρίσκονται σε αποθήκες στη Βρετανία και την Ελβετία. Ο Τόμπιν και η οικογένεια εφοπλιστών Παπαγεωργίου θα αντιπαρατεθούν σκληρά.

     Σ’ αυτήν την αντιπαράθεση θα εμπλακεί σχεδόν τυχαία ο Αλέξης Καρράς, ένας δημοσιογράφος που έπεσε θύμα του κυνισμού ενός ανήθικου αρχισυντάκτη του, βρέθηκε εκτός επαγγέλματος κι επέστρεψε σε άλλη εφημερίδα κάνοντας την ταπεινή και ανεπιθύμητη νυχτερινή βάρδια, χάρη στην γενναιοδωρία ενός πρώην συναδέλφου του. «Το όνομα Αλέξης Καρράς αποτελούσε κάποτε σταθερή αξία στο δημοσιογραφικό χρηματιστήριο, όμως πλέον, ήταν για την πιάτσα καμένο χαρτί, και αυτό το ήξεραν όλοι, καθώς η επεισοδιακή απόλυσή μου από την εφημερίδα «Αλήθεια» πριν από δύο χρόνια είχε γίνει δημοσιογραφικό ανέκδοτο […] Στα σαράντα οκτώ μου είχα καταφέρει να είμαι ένας ακόμη λούζερ με πολλά υποσχόμενο παρελθόν και ανύπαρκτο μέλλον […] Όταν ξεκίνησα τη δημοσιογραφία δεν ήξερα που βρισκόμουν και τώρα δεν ήξερα που πήγαινα». Οι ειδήσεις που κυκλοφορούν σχετικά με τη διαμάχη, εξάπτουν το δημοσιογραφικό του ενδιαφέρον και το ένστικτό του, του λέει πως αξίζει να τις διερευνήσει περισσότερο.

     Στην υπόθεση εμπλέκεται και ο αδιάφθορος διοικητής της Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας αστυνόμος Γεωργίου, ο οποίος προσπαθεί να παγιδεύσει και να συλλάβει έναν διαβόητο νονό της νύχτας που μια από τις «επιχειρήσεις» του είναι η αρχαιοκαπηλία.

     Όσο όμως προχωρά η διερεύνηση, μπαίνουν όλο και βαθύτερα σε έναν κόσμο που κυριαρχεί η ίντριγκα και η διαφθορά που διαχέεται από τα χαμηλότερα ως τα πολύ υψηλά κλιμάκια της αστυνομίας, των ιδιοκτητών ΜΜΕ (οι περισσότεροι από τους οποίους διαγκωνίζονται και μάχονται ανελέητα αφού έχουν συγκρουόμενα συμφέροντα στον χρυσοφόρο τομέα των κατασκευών δημόσιων έργων) και πολιτικών που το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η πολιτική τους επιβίωση.

     Ένα πολύ καλογραμμένο «αστυνομικό» μυθιστόρημα, με εξαιρετικά σκιαγραφημένους χαρακτήρες, από έναν συγγραφέα που είναι εμφανές ότι γνωρίζει καλά το θέμα το οποίο επέλεξε να διαπραγματευτεί. Αυτό δηλ. της αρχαιοκαπηλίας και της λεηλασίας της πολιτιστικής μας κληρονομίας, από αδίστακτους ιδιώτες συλλέκτες και εφόρους μουσείων, που είναι διατεθειμένοι να καταβάλουν τεράστια ποσά για να «κοσμήσουν» τις συλλογές τους με τα πιο σπάνια αρχαία τεχνουργήματα, ικανοποιώντας με τον τρόπο αυτό τη ματαιοδοξία τους.