Η ΙΣΠΑΝΙΔΑ ΠΡΙΓΚΙΠΙΣΣΑ

PHILIPPA GREGORY

Μετάφραση ΒΟΥΛΑ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ

Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ

Σελ. 654, Μάρτιος 2019

     Ένα λαμπρό παράδειγμα του πως η Ιστορία μπορεί να μετατραπεί σε συναρπαστικό ανάγνωσμα, είναι η μυθιστορηματική βιογραφία που έγραψε η βρετανίδα ιστορικός και συγγραφέας P. Gregory.

     Το βιβλίο περιλαμβάνει τη βιογραφία της Αικατερίνης της Αραγονίας, που υπήρξε σύζυγος του πρίγκιπα της Ουαλίας Αρθούρου και βασίλισσα της Αγγλίας, ως σύζυγος του βασιλιά Ερρίκου του Η!

     Η Αικατερίνη γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 1485. Ήταν κόρη του Φερδινάνδου Β! της Αραγονίας και της Ισαβέλλας Α! της Καστίλλης. «Είμαι η Καταλίνα, πριγκίπισσα της Ισπανίας, κόρη των δύο σπουδαιότερων βασιλιάδων που γνώρισε ποτέ ο κόσμος: της Ισαβέλλας της Καστίλης και του Φερδινάνδου της Αραγονίας. Τα ονόματά τους γεννούν τον τρόμο […] στους Μαυριτανούς όλων των εθνών». Θεωρήθηκε λόγω καταγωγής, ότι αποτελεί την ιδανική σύζυγο για τον Αρθούρο, πρίγκιπα της Ουαλίας, μεγαλύτερου γιου του Ερρίκου Ζ! της Αγγλίας και διαδόχου του θρόνου. Έτσι η Αικατερίνη, από ηλικία τριών ετών «αρραβωνιάστηκε» τον Αρθούρο και ανατράφηκε με τέτοιο τρόπο ώστε όταν γίνει κάποια μέρα βασίλισσα να είναι έτοιμη ν’ ανταποκριθεί στα καθήκοντά της. «Όταν ήμουν μόλις τριών χρόνων, αρραβωνιάστηκα τον πρίγκιπα Αρθούρο, τον γιο του βασιλιά Ερρίκου της Αγγλίας και όταν γίνω δεκαπέντε, θα ταξιδέψω στη χώρα του με ένα όμορφο καράβι, που στο κατάρτι του θα έχει υψωμένο το λάβαρό μου, και θα γίνω σύζυγός του και ύστερα βασίλισσά του».

    Οι δύο νέοι αλληλογραφούσαν στα λατινικά για να γνωριστούν. Από κοντά είδαν ο ένας τον άλλο το Νοέμβριο του 1501, όταν έγινε ο γάμος τους. Λίγες εβδομάδες μετά, ο Αρθούρος με τη σύζυγό του, πήγαν στο κάστρο Λάντολοου στην Ουαλία, για να ασκήσει τα καθήκοντά του ως Πρίγκιπας της περιοχής. Εκεί οι σχέσεις του ζευγαριού ισχυροποιήθηκαν και εξομαλύνθηκαν, αφού μέχρι τότε τα λόγια που αντάλλαξαν μεταξύ τους, ήταν ελάχιστα. Όμως ο Αρθούρος προσβλήθηκε από ασθένεια και πέθανε στις 2 Απριλίου 1502, αφήνοντας την Αικατερίνη χήρα, σε ηλικία 16 ετών.

     Η Αικατερίνη κατάλαβε ότι αυτό για το οποίο προετοιμαζόταν από τότε που γεννήθηκε, δηλ. να γίνει βασίλισσα της Αγγλίας, δεν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί. Όμως είναι πολύ φιλόδοξη για να εγκαταλείψει το όνειρό της και τον σκοπό της ζωής της. Τότε καταστρώνει ένα σχέδιο. Διακηρύσσει ότι ο γάμος της με τον Αρθούρο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Αυτό, σε συνδυασμό με την φιλαργυρία του πεθερού της, που θα έπρεπε να επιστρέψει την προίκα της στον πατέρα της και να παράσχει επίδομα στη νεαρή χήρα, δίνουν τη λύση: η Αικατερίνη θα μπορούσε να παντρευτεί τον νέο διάδοχο του θρόνου, τον δευτερότοκο Ερρίκο (τον Η!), που ήταν πέντε χρόνια μικρότερός της, δηλ. μόλις έντεκα ετών! Ο γάμος αναβαλλόταν συνεχώς μέχρι να φτάσει υποτίθεται ο Ερρίκος  σε κατάλληλη ηλικία. Ο πραγματικός λόγος όμως ήταν οι διευθετήσεις που έπρεπε να γίνουν σχετικά με την προίκα. Όλο αυτό το διάστημα, η Αικατερίνη, χωρίς κανένα εισόδημα, ζει σε συνθήκες ένδειας στον Οίκο Ντίρχαμ του Λονδίνου.

     Ο δεύτερος γάμος έγινε τελικά στις 11 Ιουνίου 1509 σε ιδιωτική τελετή στο Γκρίνουιτς. Η Αικατερίνη ήταν 23 ετών και ο Ερρίκος 18. Η τελετή της στέψης, έγινε στις 24 Ιουνίου. Η Αικατερίνη πιο ώριμη από τον ανέτοιμο να κυβερνήσει σύζυγό της, ανέλαβε τα ηνία. «Η Αικατερίνη χαμογελούσε σε όλους, δεν ξεκουραζόταν ποτέ, δεν έλεγε όχι σε καμιά πρόκληση ή πρόσκληση και φρόντιζε ο έφηβος σύζυγός της να διασκεδάζει όλη μέρα. Αργά αλλά σταθερά πήρε στα χέρια της τη διαχείριση των διασκεδάσεων, κατόπιν του οίκου, έπειτα των βασιλικών υποθέσεων και τέλος ολόκληρου του βασιλείου».

     Η Αικατερίνη έμεινε έγκυος έξι φορές, αλλά μόνο ένα από τα μωρά επέζησε. Ήταν το κορίτσι που γεννήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 1516, ή μετέπειτα βασίλισσα Μαρία. Τα υπόλοιπα παιδιά, είτε γεννήθηκαν νεκρά, είτε πέθαναν λίγο μετά τη γέννα. Αυτό δυσαρέστησε τον Ερρίκο, που άρχισε να πιστεύει ότι ο γάμος του με τη χήρα του αδελφού του, ήταν καταραμένος. Το ίδιο χρονικό διάστημα (1525), μια νεαρή και φιλόδοξη κυρία επί των τιμών, η Άννα Μπολέιν, κατάφερε να σαγηνεύσει τον Ερρίκο. Αυτός, επιθυμώντας να αποκτήσει νόμιμο διάδοχο, ζήτησε από το Βατικανό την ακύρωση του γάμου με την Αικατερίνη, για να παντρευτεί την Άννα. Ο Πάπας τον απαγόρευσε να ξαναπαντρευτεί, πριν αποφασίσει οριστικά. Όμως, μη θέλοντας να δυσαρεστήσει τον Ισπανό βασιλιά, αλλά και να διατηρήσει τις καλές σχέσεις με την Αγγλία, δίσταζε και δεν εξέδιδε απόφαση. Τότε ο Ερρίκος συγκάλεσε ειδικό δικαστήριο, που ακύρωσε το γάμο του με την Αικατερίνη και του επέτρεπε να παντρευτεί την Άννα. Η Αικατερίνη εκδιώχτηκε από το παλάτι και τα διαμερίσματά της δόθηκαν στη νέα σύζυγο του βασιλιά. Μέχρι το τέλος της ζωής της, θεωρούσε τον εαυτό της ως τη μοναδική νόμιμη σύζυγο του Ερρίκου και βασίλισσα της Αγγλίας.

     Πέθανε στις 7 Ιανουαρίου 1536, στο απομακρυσμένο κάστρο Κίμπολτον, όπου είχε μεταφερθεί το 1535, ενώ της είχε απαγορευτεί να βλέπει και την κόρη της. Διατηρούσαν όμως μυστική αλληλογραφία μέσω έμπιστων φίλων.

     Το βιβλίο «Η Ισπανίδα Πριγκίπισσα», είναι εξαιρετικό. Όπως γράφω και στην αρχή, είναι ιδανικό παράδειγμα της μετατροπής της Ιστορίας σε συναρπαστική λογοτεχνία. Για να γίνει αυτό, απαιτείται να τηρούνται κάποιες προϋποθέσεις: είναι απαραίτητο ο συγγραφέας να έχει την ανάλογη κατάρτιση, να έχει κάνει την αναγκαία έρευνα και να κατέχει την τέχνη της γραφής και του χειρισμού του λόγου. Η P. Gregory έχει όλες αυτές τις προϋποθέσεις. Έτσι μπορεί και μας χαρίζει ένα μοναδικό πορτραίτο μιας έξυπνης, φιλόδοξης και πεισματάρας γυναίκας, τις ίντριγκες και τις συνωμοσίες που γινόταν στην βασιλική αυλή, αλλά και την τοιχογραφία μιας εποχής, σημαντικής για την πορεία της Ευρώπης.