ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ

ΠΑΝΤΕΛΗΣ Φ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Εκδόσεις Ι. ΣΙΔΕΡΗ

Σελ. 406, Μάιος 2019

     Σε έναν τρομακτικό κίνδυνο που απειλεί τη Γη και την ανθρώπινη φυλή και του οποίου το μέγεθος ο μέσος άνθρωπος αδυνατεί να αντιληφθεί στην ολότητά του, αναφέρεται το βιβλίο του διδάκτορα της πυρηνικής φυσικής του πανεπιστημίου της Βιέννης Π. Οικονόμου που έχει τίτλο «Παγκόσμια Πυρηνική Απειλή».

     Ο συγγραφέας υπήρξε για πολλά χρόνια ανώτερο στέλεχος του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας. Ανήκε στο σώμα των επιθεωρητών μη διασποράς πυρηνικών όπλων και είναι εμπειρογνώμονας αντιμετώπισης της πυρηνικής τρομοκρατίας. Στα πλαίσια των καθηκόντων του, επισκέφθηκε πενήντα χώρες, εγκαταστάσεις πυρηνικών αντιδραστήρων και χώρους φύλαξης πυρηνικών όπλων και μπορούμε να πούμε χωρίς αμφιβολία, ότι έχει εξαιρετική και σε βάθος γνώση του θέματος «κίνδυνοι από τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας». «Στο παρόν μου πόνημα καταθέτω κάποιες γνώσεις και εμπειρίες που απέκτησα, αλλά και απόψεις που διαμόρφωσα στο μεγάλο ανά την υφήλιο επαγγελματικό μου περιδιάβασμα. Ελπίζω να είναι ενδιαφέρουσες για τον αναγνώστη και χρήσιμες για τη χώρα. Στόχος μου, η ενημέρωση των πολλών και η εγρήγορση όσων γνωρίζουν. Είναι πεποίθησή μου ότι το θέμα αφορά στη μέγιστη απειλή για την ανθρωπότητα».

     Η χρήση πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς, που «αναγνωρίζεται διεθνώς ως μια αποκλειστικά εθνική επιλογή», ενέχει μεγάλους κινδύνους. Ένα ατύχημα σε μια εγκατάσταση αντιδραστήρων, μπορεί να προκαλέσει άμεσα θανάτους, από εκρήξεις, πυρκαγιά, έκκληση μεγάλης ποσότητας ραδιενέργειας. Δεν μπορούν όμως να υπολογιστούν, οι επιπτώσεις που θα υπάρξουν μακροπρόθεσμα στο περιβάλλον και στον άνθρωπο. Κι επειδή η ραδιενέργεια έχει την … κακή τάση να μην υπολογίζει σύνορα και να κινείται ελεύθερα στην ατμόσφαιρα, μπορεί να μολυνθούν περιοχές και ολόκληρες χώρες, μακριά από την περιοχή του συμβάντος. Το ατύχημα του Τσερνομπίλ τον Απρίλιο του 1986, αποτελεί κορυφαίο παράδειγμα, αφού η μόλυνση επεκτάθηκε σε όλη σχεδόν την Ευρώπη και σε περιοχές της Ασίας. Όσο η επιστημονική γνώση και έρευνα προχωρά, η χρήση για ειρηνικούς σκοπούς μπορεί να γίνει ασφαλέστερη. Με αυστηρούς ελέγχους, μπορεί τα ατυχήματα να αποφευχθούν, χωρίς όμως να αποκλειστούν, αφού οι αστάθμητοι παράγοντες πάντα υπάρχουν, για να μας θυμίζουν την ύπαρξη του «τέρατος».  

     Εκεί όμως που η κατάσταση μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτη είναι στον τομέα των πυρηνικών όπλων. «Το κορυφαίο ανθρώπινο φονικό δημιούργημα, τα πυρηνικά όπλα, αποτελούν τη μέγιστη ανθρώπινη απειλή κατά της ανθρωπότητας». Σήμερα, με βάση συμφωνίες και διεθνείς συνθήκες, πέντε χώρες (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Μεγ. Βρετανία, Γαλλία) κατέχουν «νόμιμα» πυρηνικά όπλα. Υπάρχουν και τρεις χώρες (Ινδία, Πακιστάν, Βορ. Κορέα), που κατέχουν αντίστοιχα όπλα «παράνομα», ενώ το Ισραήλ, δεν επιβεβαιώνει αλλά ούτε και διαψεύδει δημοσιεύματα που το φέρουν να έχει ατομικές βόμβες. «Στα πυρηνικά οπλοστάσια των εννέα χωρών που αναφέρθηκαν υπάρχουν σήμερα περίπου 15.000 πυρηνικές βόμβες, αρκετές για να ερημώσουν πολλαπλές φορές τον πλανήτη μας, εξαφανίζοντας κάθε ίχνος ζωής...». Όπως καταλαβαίνει κανείς, αρκεί ένας «ασταθής» ηγέτης, μια λανθασμένη εκτίμηση μιας κατάστασης (αν μια χώρα θεωρήσει ότι απειλείται από πυρηνική επίθεση, ο χρόνος απάντησης είναι λίγα λεπτά, οπότε δεν υπάρχει χρόνος για οποιαδήποτε διαπραγμάτευση ή διευκρίνιση), ή ένα ανθρώπινο λάθος (που θα είναι το τελευταίο λάθος που θα κάνει άνθρωπος επί της Γης), για να ξεσπάσει ο όλεθρος. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο, θα εξαφανιστεί κάθε ίχνος ζωής και η Γη θα καταλήξει ένας έρημος κι «εχθρικός» πλανήτης. Χαρακτηριστικό του πόσο εύκολο να γίνει το λάθος από έναν «ασταθή» ηγέτη, είναι το πιο κάτω περιστατικό του Απριλίου του 1969. «…όταν η Βόρεια Κορέα κατέρριψε ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροπλάνο πάνω από τη θάλασσα της Ιαπωνίας, ο νεοεκλεγείς τότε Πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον, έδωσε έξω φρενών, τη διαταγή να τεθεί σε ετοιμότητα αμερικανικό πολεμικό αεροπλάνο για να βομβαρδίσει αεροδρόμιο της Βόρειας Κορέας με πυρηνική βόμβα 330 κιλοτόνων. Τότε, ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ, πήρε τηλέφωνο κι έπεισε τον αρμόδιο στρατιωτικό διοικητή, να μην εκτελέσει τη διαταγή του Προέδρου μέχρι το επόμενο πρωί, όταν πλέον ο Πρόεδρος Νίξον θα ξυπνούσε ξεμέθυστος»!!!

     Όλα τα παραπάνω, μας τα αναλύει ενδελεχώς ο Δρ. Π. Οικονόμου στα δέκα κεφάλαια του βιβλίου. Εξηγεί ποιες είναι οι Διεθνείς Συμβάσεις και θεσμοί που μπορούν με τους ελέγχους που κάνουν, να παρέχουν κάποια προστασία. Γράφει για τις μεγάλες πυρηνικές κρίσεις που έγιναν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που παρήχθησαν. Αφιερώνει ειδικό κεφάλαιο στις χώρες που προτίθενται να αποκτήσουν πυρηνική ενέργεια (όπως η γειτονική Τουρκία). Ένα άλλο στα πυρηνικά ατυχήματα, καθώς και κεφάλαια στα οποία εξετάζονται αναλυτικά οι πέντε (+ 4) χώρες που έχουν πυρηνικά όπλα. Ένα ολόκληρο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στην Ελλάδα, η οποία δεν έχει πυρηνικά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν κινδυνεύει από ατυχήματα σε γειτονικές χώρες, κι επισημαίνει κάτι πολύ σημαντικό: «Η Ελλάδα δεν διαθέτει, ούτε δυστυχώς ποτέ διέθετε, έναν ενιαίο στρατηγικό σχεδιασμό αντιμετώπισης εθνικών απειλών. Θα το ονόμαζα Ολιστικό Σχεδιασμό Εθνικής Ασφάλειας. Δηλαδή ένα συνεκτικό εθνικό σχέδιο για την ενίσχυση και υπεράσπιση της εθνικής της ασφάλειας έναντι όλων των μεγάλων απειλών σε βάθος χρόνου […] Ένα σχέδιο που θα ήταν σωτήριο σημείο αναφοράς της ηγεσίας της, σε στιγμές κρίσιμων εθνικών αποφάσεων». Τέλος, στο δέκατο κεφάλαιο συνοψίζει τις διαπιστώσεις και τα συμπεράσματά του, ενώ κάνει έκκληση στον απανταχού της Γης επιστημονικό κόσμο, να αναλάβει πρωτοβουλίες που θα οδηγήσουν προς την κατεύθυνση του πυρηνικού αφοπλισμού. «Μια παρόμοια στάση του επιστημονικού κόσμου θα είναι όχι μόνο η μεγαλύτερη ανθρωπιστική συνεισφορά, αλλά η σοφότερη πρωτοβουλία στην ιστορία του ανθρώπου. Θα διορθώσει ένα από τα μεγαλύτερα λάθη. Το λάθος που έχει προέλευση την ανθρώπινη ευφυΐα, φορέα τον παραλογισμό και κατάληξη τη μεγαλύτερη παγκόσμια απειλή[…] Οφείλουν να επανορθώσουν ένα ιστορικό λάθος που βαραίνει τον χώρο τους. Οφείλουν να τοποθετηθούν στις κοινωνίες τους με θάρρος και ειλικρίνεια υπέρ του «γενικού και πλήρους» πυρηνικού αφοπλισμού. Υπέρ της εξάλειψης της πλέον απάνθρωπης απειλής. Έχουν ιστορική υποχρέωση να το κάνουν. Ο πυρηνικός αφοπλισμός δεν είναι μια εύκολη διαδικασία. Ούτε γρήγορη, αθόρυβη και φθηνή. Πρέπει όμως να γίνει πριν…».

     Το βιβλίο, που είναι γραμμένο με απλό και κατανοητό για όλους τρόπο, περιλαμβάνει πρόλογο του καθηγητή, τ. ευρωβουλευτή Γιώργου Γραμματικάκη και επιμύθιο του πρέσβεως επί τιμή Αλέξανδρου Π. Μαλλιά.