ΠΟΝΤΑΡΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΡΟΥΛΕΤΑ

ΚΑΖΙΝΟ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (1941-44)
ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΕΝΙΑΝΑΚΗΣ
Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Σελ. 443, 2020

 

     Μετά τη μελέτη του «Δάγκουλας, Ο Δράκος Της Θεσσαλονίκης», ο Α. Βενιανάκης, επιστρέφει στα εκδοτικά πράγματα με μία ακόμα μελέτη που αφορά πράξεις δοσιλογισμού στη Βόρεια Ελλάδα και ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη. Αυτή τη φορά το ενδιαφέρον του, επικεντρώνεται στις ομάδες δοσίλογων-πρακτόρων που δημιούργησε η Γερμανική Μυστική Αστυνομία Στρατού (GFP) και κυρίως στο πρόσωπο αυτού που ο Στράτος Δορδανάς χαρακτηρίζει «πατριάρχη του χώρου», τον Περικλή Νικολαΐδη, του οποίου η δράση δεν είναι γνωστή στο ευρύ κοινό.

     Την εποχή του μεσοπολέμου πολλοί από τους Έλληνες που ζούσαν για διάφορους λόγους στη Γερμανία, επέστρεψαν στην Ελλάδα. «Η αιτία δεν ήταν η νοσταλγία και οι σκληρές συνθήκες διαβίωσης, αλλά η εντολή της γερμανικής υπηρεσίας αντικατασκοπίας να διεξάγουν κατασκοπία κατά της χώρας καταγωγής τους». Όλοι αυτοί, στη διάρκεια της διαμονής τους στη Γερμανία, στρατολογήθηκαν από τις μυστικές υπηρεσίες των ναζί, ώστε να αποτελέσουν τους ιδανικούς κατασκόπους.

     Ένας από αυτούς ήταν και ο Περικλής Νικολαΐδης. «Στην ομάδα των «ευπατριδών» που επέστρεψε στην Ελλάδα με σκοπό να υπηρετήσει τη γερμανική πολεμική μηχανή, ξεχώρισε ο Περικλής Νικολαΐδης. Το άστρο του στο πάνθεον των δοσίλογων έφεγγε σε όλη τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Με την υποστήριξη της GFP δημιούργησε ένα κατασκοπευτικό δίκτυο που απλώθηκε σε όλη τη Μακεδονία […] Τον Νικολαΐδη και τους άλλους «ευπάτριδες», πλαισίωσε ένα επιτελείο ικανών και αδίστακτων ατόμων τα οποία επάνδρωσαν κατασκοπευτικά δίκτυα που εργάστηκαν για τα γερμανικά συμφέροντα». Ακόμη, από αυτά τα άτομα, στελεχώθηκαν και οι ομάδες οι οποίες όταν αποχωρούσαν οι Γερμανοί από την Ελλάδα, θα παρέμεναν και «Θα συνέχιζαν τον πόλεμο δολιοφθοράς και συλλογής πληροφοριών, αφήνοντας χρονικά περιθώρια στη γερμανική ισχύ να ανακάμψει…». Οι ομάδες αυτές εξουδετερώθηκαν πριν καν ενεργοποιηθούν.

     Ο Νικολαΐδης γεννήθηκε στο Ικόνιο το 1911. Το 1926, η οικογένειά του, μετά από κάποια χρόνια διαμονής στο Μόναχο, μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη. Τα χρόνια που ακολούθησαν, διενεργούσε εμπόριο καπνού και ταξίδευε συχνά στη Γερμανία, όπου γοητεύτηκε από τον Χίτλερ κι έγινε φανατικός εθνικοσοσιαλιστής. Οι γερμανικές υπηρεσίες πληροφοριών τον προσέγγισαν και τον έπεισαν, χωρίς να προσπαθήσουν ιδιαίτερα, με την επιστροφή του στην Ελλάδα «…να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως κατάσκοπος της «πέμπτης φάλαγγας» που κατευθυνόταν από τη Γερμανική Πρεσβεία Αθηνών».

     Λίγο πριν την έναρξη του πολέμου με την Ιταλία, καταδικάστηκε σε φυλάκιση πέντε ετών για τον εμπρησμό μιας καπναποθήκης του πατέρα του, με σκοπό την είσπραξη των ασφαλίστρων, αλλά δεν εξέτισε την ποινή του. Οι αστυνομικές αρχές είχαν άλλες προτεραιότητες τότε. Μετά τον πόλεμο, από μια ατυχή-για τον ίδιο-σύμπτωση, συνελήφθη και φυλακίστηκε σε εκτέλεση του εντάλματος που εκκρεμούσε. Με την εισβολή των Γερμανών στη Θεσσαλονίκη, απελευθερώθηκε αμέσως. Από το στιγμή αυτή αρχίζει η δράση του. «Σύντομα εισέπραξε τα πρώτα οφέλη αποκτώντας άδεια οπλοφορίας αλλά και τον στρατιωτικό βαθμό του συνταγματάρχη. Η ευαρέσκεια των Γερμανών που τον περιέβαλε του έδωσε το δικαίωμα να λεηλατεί περιουσίες, να κακοποιεί και τα εκτελεί κατά το δοκούν».

     Αυτό το ασύδοτο, αδίστακτο και χωρίς κανένα ηθικό φραγμό άτομο, διέπραξε πλήθος απάτες κι άλλα εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου, κι έστησε εταιρείες κι επιχειρήσεις, αφού είχε την πλήρη προστασία και ανοχή των Γερμανών αξιωματικών, που συχνά δωροδοκούσε με μέρος από τα κλοπιμαία και τα κέρδη των «επιχειρήσεών» του. Αλλά κι επειδή «…η «εγκληματική οργάνωση» του Νικολαΐδη άπλωσε τα πλοκάμια της παντού, εντός κι εκτός Θεσσαλονίκης, και γρήγορα ο ιδρυτής της κατέστη ο «βασιλιάς» της πόλης στην παροχή υπηρεσιών υψηλής αποτελεσματικότητας στους τομείς της εξάρθρωσης συμμαχικών κατασκοπευτικών δικτύων και δικτύων φυγάδευσης Άγγλων στρατιωτών, της σύλληψης μελών αντιαξονικών οργανώσεων, της συλλογής πληροφοριών, της οργάνωσης ενός αξιόπιστου δικτύου πρακτόρων…».

     Ο Νικολαΐδης συγκέντρωσε τεράστιο πλούτο και διέφυγε στη Βιέννη, έχοντας στις βαλίτσες του δεκάδες χιλιάδες λίρες! Είναι τόσο απίστευτη η κακοποιά του δράση, που «Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο του Βενιανάκη, ίσως να σκέφτεται ότι όλα αυτά δεν συνέβησαν στην πραγματικότητα ή τουλάχιστον στην έκταση αυτή».

     Το έργο του Ανδρέα Βενιανάκη είναι εξαιρετικό. Με πολυετή και κοπιώδη έρευνα σε διάφορα αρχεία, η οποία είναι εμφανής στις σελίδες του βιβλίου, μας παρουσιάζει μια ακόμα πτυχή του δοσιλογισμού και των δοσίλογων που εγκλημάτησαν σε βάρος των Ελλήνων πολιτών και υπονόμευσαν με κάθε τρόπο τον αγώνα κατά των ναζί κατακτητών. Χωρίς δυστυχώς να λάβουν την τιμωρία που τους άξιζε.

     Κλείνοντας να σημειώσω ότι για μία ακόμη φορά σε βιβλίο των εκδόσεων Επίκεντρο η επιμέλεια ήταν –για να το θέσω ευγενικά- πλημμελής κι ακόμη ότι στο αντίτυπο που είχα εγώ στα χέρια μου έλειπαν οι σελίδες από 289 έως 304. Κρίμα! Το περιεχόμενο του βιβλίου αξίζει πολύ μεγαλύτερη προσοχή.