ΤΟ ΡΟΛΟΪ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΣΥΝΝΕΦΟ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΝ. ΤΑΣΣΗΣ
Εκδόσεις ΜΕΛΑΝΙ
Σελ. 266, Ιούλιος 2021

 

     Το τρίτο μυθιστόρημα του δικηγόρου και συγγραφέα Α. Τάσση είναι αυτό που παρουσιάζω σήμερα κι έχει τίτλο «Το Ρολόι Μέσα Στο Σύννεφο».

     Ο συγγραφέας, μέσα από την αφήγηση των περιπετειών δύο οικογενειών, του Χαράλαμπου και της Ευτυχίας Καστάνη και του Στυλιανού και της Βικτωρίας Παπαγεωργίου, αφηγείται την ιστορία της γενέθλιας πόλης, της Πρέβεζας. Ξεκινά από τον Οκτώβριο του 1912, όταν η πόλη απελευθερώνεται από τον τουρκικό ζυγό και φτάνει μέχρι το1951, όταν ο εμφύλιος τερματίζεται και οι κάτοικοι προσπαθούν να επουλώσουν τις πληγές και τα τραύματα της καταστροφικής δεκαετίας 1940-1950.

     Η αφήγηση γίνεται κάποιες φορές με χιούμορ. «Για αποχέτευση ούτε λόγος, το «μέρος» ήταν παράμερα, έξω από το σπίτι. Μια τρύπα στο πάτωμα και μια σανιδένια πόρτα που έχασκε. Για τα υπόλοιπα φρόντιζε ο χείμαρρος Κουραδάς, ο αποδέκτης κάθε απόβλητου. Ζέχνοντας ξεκινούσε από τις Μπάλτες, διέσχιζε την πόλη και κατέληγε διακλαδιζόμενος μέσα στην πόλη, μέχρι τη θάλασσα. Οι προύχοντες, αποφάσισαν ότι έπρεπε να κάνουν κάτι γι’ αυτό το μεγάλο πρόβλημα. Και έκαναν. Άλλαξαν όνομα στο ποτάμι, από Κουραδά τον ξαναβάφτισαν Καρυδά»!! Κυρίως όμως σε δραματικούς τόνους, αφού δραματικά ήταν τα όσα συνέβαιναν στους κατοίκους και τους ήρωες του μυθιστορήματος.

     Τα σαράντα χρόνια που περιλαμβάνει στην αφήγησή του ο Α. Τάσσης, είναι από τα πιο ταραγμένα στην Ελληνική Ιστορία. Την ευφορία από την απελευθέρωση με τους πολέμους του 1912-13, ακολούθησε ο Διχασμός και η εμπλοκή στον Α! παγκόσμιο πόλεμο. Σχεδόν αμέσως μετά, ήρθε η Μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή. Κι ενώ οι λαοί της Ευρώπης απολάμβαναν την ειρηνική περίοδο που ακολούθησε, στην Ελλάδα είχαμε αποδυθεί στο αγαπημένο μας… σπορ: την ατέλειωτη «φαγωμάρα». Μέχρι που ήρθε η μεταξική δικτατορία, η επίθεση των Ιταλών, η εποποιία στα βουνά της Αλβανίας, η επακόλουθη επίθεση των Γερμανών που οδήγησε στην κατάρρευση του μετώπου, η μεγαλειώδης Εθνική αντίσταση και ο καταστροφικός, αδελφοκτόνος εμφύλιος, που κόστισε σε ζωές κι αποτέλεσε τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα.

     Αυτός ο καταιγισμός γεγονότων, επηρεάζει κατά τραγικό τρόπο τις ζωές των ηρώων του βιβλίου, που προσπαθούν να βρουν την ισορροπία τους, να προχωρήσουν τις ζωές τους και «να κρατήσουν τους πόθους και τα όνειρά τους ζωντανά».  

     Βασισμένος σε πραγματικά γεγονότα, ο συγγραφέας προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό, ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα, με εξαιρετική χρήση της γλώσσας, «δυνατές» εικόνες κι έντονες περιγραφές, που θα συγκινήσει, αλλά και θα κάνει τον αναγνώστη, να στοχαστεί πάνω σε θέματα της ύπαρξης και της ζωής του.       

ΚΡΥΦΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ

ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΖΙΜΑΣ
Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Σελ. 493, 2021

      Ένα από τα θέματα, που απασχόλησαν και συνεχίζουν να απασχολούν την ελληνική διπλωματία και την κοινή γνώμη είναι το λεγόμενο «Μακεδονικό». Ένας από τους ανθρώπους που γνωρίζουν όσο ελάχιστοι το ζήτημα, είναι ο δημοσιογράφος Σ. Τζίμας, ο οποίος παρακολουθεί τις εξελίξεις στο θέμα εδώ και πολλά χρόνια. Στο εξαιρετικό βιβλίο του «Κρυφές Πτυχές Του Μακεδονικού», κάνει μια ενδιαφέρουσα ανασκόπησή του, από τις απαρχές του έως σήμερα.

     Βασισμένος σε συνεντεύξεις με πρωταγωνιστές των όσων διαδραματίστηκαν, αλλά και με απλούς πολίτες και από τις δύο πλευρές των συνόρων, σε δημοσιεύματα και βιβλία, καθώς και στην δημοσιογραφική του αντίληψη και γνώση, κάνει μια αναλυτική παρουσίαση του θέματος που όπως γράφει ο Παύλος Τσίμας στον πρόλογό του: «Βγήκε απότομα από το «ψυγείο» με τον θάνατο της Γιουγκοσλαβίας. Όλα έγιναν με ταχύτητα αστραπιαία: Από την ανεξαρτησία της Σλοβενίας τον Ιούλιο του 1991 έως τις 17 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου, όταν οι 12 υπουργοί Εξωτερικών της Ευρώπης, κάτω από την ασφυκτική γερμανική πίεση, καλούσαν όσες πρώην ομόσπονδες γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες επιθυμούσαν την ανεξαρτησία τους να υποβάλουν αίτηση εντός μίας εβδομάδας. Τον Ιανουάριο του 1992, η έως τότε ομόσπονδη Δημοκρατία της Μακεδονίας διεκδικούσε την αναγνώρισή της ως ανεξάρτητο κράτος. Κι εμείς βρεθήκαμε αμέσως στη δίνη ενός πολιτικού κυκλώνα. Η αναβίωση του Μακεδονικού Ζητήματος, στα τέλη του 20^ου αιώνα, ήταν μια απροσδόκητη τριπλή δοκιμασία για την Ελλάδα».

     Από την 8^η Σεπτεμβρίου του 1991, όταν με συντριπτικό ποσοστό ο λαός της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας ψήφισε για την ανεξαρτητοποίηση της χώρας, έγιναν πολλά κι ενεπλάκησαν πολλοί. Ανάμεσά τους ο ΟΗΕ και η Ευρωπαϊκή Ένωση. «Ίσως φανεί αστείο, αλλά ο διεθνής παράγοντας έδειξε τον πρώτο καιρό να μην είχε προβλέψει ότι, με τη βελούδινη απόσχιση της «ΣΔ της Μακεδονίας» από τη Γιουγκοσλαβία, στα τέλη του 1991 και την ίδρυση κράτους με το όνομα «Δημοκρατία Της Μακεδονίας» στη νότια Βαλκανική, θα άνοιγε μια εστία έντασης με την εμπλοκή της Ελλάδας, η οποία συντηρείται είκοσι εφτά χρόνια τώρα».

     Από τότε μέχρι σήμερα το θέμα πέρασε από «σαράντα κύματα». Η εκκρεμότητα δημιούργησε προβλήματα όχι μόνο στο κράτος των Σκοπίων που λόγω των ελληνικών ενστάσεων έμενε έξω από διεθνείς οργανισμούς, αλλά και στην Ελλάδα (σταδιακά 140 χώρες έχοντας «βαρεθεί» τη συνεχιζόμενη εκκρεμότητα και την «απροθυμία» της χώρας μας να προχωρήσει σε λύση είχαν ήδη αναγνωρίσει τη νεότευκτη χώρα ως «Μακεδονία»), την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ που επιθυμούσε διακαώς να την εντάξει στη συμμαχία για να μην στραφεί στη Ρωσία και την Ευρωασιατική Ένωση. Από το 2006 μάλιστα μέχρι το 2017, όσο ήταν πρωθυπουργός ο ακροδεξιός εθνικιστής Νίκολα Γκρούεφσκι, η εξεύρεση οποιασδήποτε λύσης, φάνταζε μακρινό όνειρο.

     Από το 2017 με την εκλογή του Ζόραν Ζάεφ, φάνηκε ότι μπορεί να υπάρξει κάποια συμφωνία αφού ο νέος πρωθυπουργός ήταν πιο διαλλακτικός κι αποφασισμένος να προβεί σε υποχωρήσεις σε θέματα που ενοχλούσαν την ελληνική πλευρά. Η τότε ελληνική κυβέρνηση κι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας σταθμίζοντας όλα τα δεδομένα, είδε ότι ίσως η ευκαιρία είναι μοναδική. Έτσι προχώρησε στη γνωστή Συμφωνία των Πρεσπών (την οποία είμαι σίγουρος ότι ελάχιστοι από αυτούς που είναι αντίθετοι την έχουν διαβάσει). Η σημερινή κυβέρνηση τηρεί επαμφοτερίζουσα στάση. Θέλοντας να χαϊδέψει τα αυτιά των ακροδεξιών ψηφοφόρων της, κωλυσιεργεί και δεν εφαρμόζει κάποιες πτυχές της συμφωνίας παραπέμποντάς τες για το μέλλον. Αντίθετα στους διεθνείς οργανισμούς τάσσεται πάντα στο πλευρό της Βόρειας Μακεδονίας, στις δυσκολίες που αυτή αντιμετωπίζει από τη Γαλλία (αν και οι αντιρρήσεις των Γάλλων κάμφθηκαν τελικά) αλλά και από την Βουλγαρία, η οποία ενώ ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την «Δημοκρατία της Μακεδονίας», ακολουθούσε «εχθρική» πολιτική απέναντί της χωρίς όμως να φαίνεται, αφού «κρυβόταν» πίσω από τις ενστάσεις της ελληνικής πλευράς, αφήνοντας τους Έλληνες να γίνονται κακοί. Μετά βέβαια από τη συμφωνία αναγκάστηκε να αποκαλύψει τις προθέσεις και τις διαθέσεις της.   

     Το βιβλίο, που πρέπει να διαβάσουν όσοι ενδιαφέρονται να δουν μια νηφάλια προσέγγιση του Μακεδονικού ζητήματος, χωρίς εθνικιστικές κορώνες κι αφορισμούς, περιλαμβάνει ένα εξαιρετικά διαφωτιστικό Παράρτημα. Το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: τις τροπολογίες που έγιναν στο Σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών, το κείμενο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995, το κείμενο της ΕΕ για τη διεύρυνση στα δυτικά Βαλκάνια του 2018, το πλήρες κείμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών, τα διαγγέλματα των Αλέξη Τσίπρα, Ζόραν Ζάεφ και Γκιόργκι Ιβανώφ μετά την υπογραφή της Συμφωνίας, ένα πολύ χρήσιμο Χρονολόγιο με τα κυριότερα γεγονότα από το 1990 ως το 2020, αρκετές αδημοσίευτες φωτογραφίες, ευρετήριο ονομάτων κι ευρετήριο όρων.   

ΣΤΑΓΟΝΕΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΣΑΠΙΔΗΣ
Εκδόσεις ΠΗΓΗ
Σελ. 143, Μάρτιος 2022

     Μετά από δύο παραμύθια (που απευθύνονται σε όλες της ηλικίες), ο Γ. Κασαπίδης, μας παρουσιάζει τη συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Σταγόνες».

     Η συλλογή περιλαμβάνει 28 διηγήματα. Είκοσι οκτώ διαμάντια. Λεπτοδουλεμένα εργόχειρα, όπως οι παλιές δαντέλες της γιαγιάς. Η θεματολογία του πολυποίκιλη. Επίκεντρο όμως πάντα ο άνθρωπος. Και τα πάθη του. Η ανημποριά του απέναντι στις συμφορές που τον χαντακώνουν και στις δυσκολίες του βίου που τον χτυπούν. Αλύπητα κάποιες φορές. Αλλά που οι ανεξάντλητες δυνάμεις που ξεπετάγονται στα ξαφνικά από μέσα του, τον κάνουν να σηκωθεί από το χώμα όπου τον έχουν ρίξει τα βάσανα, για να τα αντιμετωπίσει και να βγει νικητής. Όπως η γιαγιά Ραχήλ, του διηγήματος «Ένα Από Τα Δώδεκα Ξυλάκια» που δεν θα διστάσει να αντιπαρατεθεί με το ψυχρό, εκδικητικό, απάνθρωπο μετεμφυλιακό κρατικό σύστημα για να μπορέσει να μεγαλώσει τις τρεις εγγονές της, για τις οποίες αναγκάστηκε στη δύση του βίου της , να γίνει και μάνα και πατέρας.

     Ιδιαίτερη κατανόηση, αγάπη και αποδοχή δείχνει ο συγγραφέας για τους διαφορετικούς ανθρώπους. Αυτούς που δεν μπόρεσαν να αντέξουν τη σκληρότητα της κοινωνίας και τις δυσκολίες του βίου και διάλεξαν να ζήσουν σε έναν άλλο, διαφορετικό κόσμο. Όπως ο Άγγελος («Ο Ποιητής»), που βρήκε την ευτυχία στα γραπτά του και στο δρόμο.

     Κάποια διηγήματα θα συγκινήσουν βαθύτατα τον αναγνώστη όπως το «Η Φωλιασμένη» που μιλάει για την καρέκλα του απόντος πια πατέρα ή το νοσταλγικό «Μεγάλη, Μεγάλη Πέμπτη», κάποια θα τον κάνουν να χαμογελάσει όπως τα παθήματα του Θοδωρή στο «Ακουμαντάριστη Ζωή», αλλά και κάποια άλλα, θα του φανούν σκληρά και θα λειτουργήσουν σαν γροθιά στο στομάχι όπως «Το Παρατεταμένο Σίγμα».  

     Όμως εκτός από τις ιστορίες που αφηγείται ο Γ. Κασαπίδης, αυτό που συναρπάζει κι εντυπωσιάζει είναι ο τρόπος με τον οποίο τις αφηγείται. Ο τρόπος γραφής. Παραθέτω ένα απόσπασμα το οποίο πρέπει να ομολογήσω με δυσκολία επέλεξα ανάμεσα σε άλλα πολλά, αφού μου φαινόταν το ένα καλύτερο από το άλλο. «Υπάρχουν πρωινά που χαμηλώνουν τόσο μπρος σου, όσο να φτάσουν απέναντι απ’ το σκυμμένο σου πρόσωπο και με τον λυγισμένο δείκτη του χεριού τους, απαλά-να, έτσι!-αγγίζουν ελαφρά το πηγούνι σου. Σηκώνουν έπειτα το βλέμμα σου, μέχρι ν’ αντικρίσεις το δικό τους και απλά σου χαμογελούν. Αρκεί!».

     Μια εξαιρετική συλλογή είκοσι οκτώ  συγγραφικών κομψοτεχνημάτων, που ξεχειλίζουν από νοσταλγία, συναισθήματα, μνήμες, ευαισθησία, τρυφερότητα γραμμένα από έναν ικανότατο συγγραφέα. Σας συνιστώ ένθερμα να τη  διαβάσετε.

     Η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου, θα γίνει στη Νάουσα, σήμερα, Κυριακή 20 Μαρτίου 2022, στις 18.30,στον Πολυχώρο Πολιτισμού Βέτλανς.    

                                              

ΕΙΡΗΝΗ ΒΑΡΔΑΚΗ

     Κατάγεται από το Ρέθυμνο, αλλά γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Ασχολήθηκε με τον κλασικό χορό και τον αθλητισμό. Εργάζεται στο χώρο της υγείας ενώ ασχολείται με την εγκληματολογία. Έργα της: «Κρυσταλλία» (2017,

Bell), «Το Ρ Της Ερωμένης» (2018, Bell), «Ανάρμοστον Εστί» (2019, Bell), «Τσιχλόφουσκα» (2020, Bell), «Ο Μέντορας» (2021, Μίνωας).

     Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας Ο μέντορας;
     Δυσκολεύομαι να καταλάβω. Αισθάνομαι ότι τον Μέντορα τον κουβαλούσα μέσα μου από παλιά. Τον είχα, πριν προσπαθήσω να τον γνωρίσω. Στεκόταν και μεπαρακολουθούσε σιωπηλός πλάι σε κάθε ιστορία που έγραψα στο παρελθόν.

     Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα και ποιο είναι αυτό;

     Πάντοτε υπάρχουν μηνύματα, ίσως και κρυμμένα νοήματα. Το τι θα επιλέξει να κρατήσει ο κάθε αναγνώστης είναι καθαρά δική του, προσωπική υπόθεση.

 

     Και οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες του μυθιστορήματος είναι περίπλοκοι και ιδιαίτεροι. Βασίζονται σε πραγματικά πρόσωπα ή είναι αποκλειστικά προϊόν της συγγραφικής φαντασίας;
     Δεν υπάρχει ψέμα χωρίς ίχνος αλήθειας, μα ούτε και το αντίστροφο.

     Αγάπησε ποτέ η Ειρήνη πραγματικά τον Κυριαζή και ο Κυριαζής την Ειρήνη ή από την αρχή, ήταν μια σχέση ανταγωνισμού, υποταγής και χειραγώγησης, μεταμφιεσμένη σε αναπόδραστη έλξη και δυνατό πάθος;
     Το θέσατε πολύ εύστοχα. Επί της ουσίας, η σχέση αυτή δεν ήταν άλλο από ένα παιχνίδι κατόπτρων και αντιπερισπασμών. Οι ήρωες νικήθηκαν από τις εμμονές τους.

     Το γεγονός ότι ο κεντρικός γυναικείος χαρακτήρας είναι συνονόματός σας είναι… απλή σύμπτωση;
     Δεν πιστεύω στις συμπτώσεις.

     Τα αστυνομικά μυθιστορήματα και τα ψυχολογικά θρίλερ γνωρίζουν, τον τελευταίο καιρό, μια ιδιαίτερη άνθιση στην Ελλάδα. Κατά την άποψή σας, πού οφείλεται αυτό;
     Είναι κάτι που παρατηρείται σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Ελλάδα ακολουθεί τις εξελίξεις. Ίσως τελικά το crime να είναι το νέο κοινωνικό μυθιστόρημα με ό,τι συνεπάγεται αυτό.

      Η λογοτεχνία μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;
     Η λογοτεχνία μπορεί να είναι κραυγή, και η πρώτη σπίθα μιας μεγάλης φωτιάς.

     Μπορεί η λογοτεχνία να δρομολογήσει αλλαγές σε κοινωνικό επίπεδο;
     Θα πω μόνο ότι οφείλει να μπορεί, και θα σταθώ στα λόγια του Άγγλου συγγραφέα Έντουαρντ Μπάλγουερ Λίτον: «Η πένα είναι πιο δυνατή από το ξίφος».

     Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε συγγραφέας;
     Δεν θυμάμαι αν το ήθελα. Θυμάμαι μόνο ότι το γνώριζα με μια πανούργα σιγουριά. «Και μια τέτοια σιγουριά έρχεται μόνο μια φορά στη ζωή μας», δανείζομαι την ατάκα από μια πολύ αγαπημένη μου ταινία.

     Ποια ήταν τα συναισθήματα που νιώσατε όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;
     Ήταν το 2017,σε μία πολύ δύσκολη περίοδο της ζωής μου, που μάλλον δεν θέλω να θυμάμαι. Δεν χάρηκα τίποτα.

     Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;
     Δεν είναι ότι υπάρχουν μόνο στοιχεία θύμησης ή νοσταλγίας. Οι ίδιοι οι ήρωες υπάρχουν. Εξακολουθούν να υπάρχουν.

     Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας;
     Τα ζήσαμε όλα μαζί. Έγινε βιωμένο το αβίωτο. Σε κανένα τους συναίσθημα δεν έμειναν μόνοι. Ήμουν εκεί.

     Σας μοιάζει κάποιος από τους ήρωές σας;
     Η Άννα από το Ανάρμοστον εστί και η ιστορία της. Ήταν το βαθύ κώμα στα δεκαεπτά μου χρόνια. Ο δράστης στη δική μου περίπτωση δεν συνελήφθη ποτέ. Δεν ήθελα το ίδιο και για την Άννα.

     Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;
     Δεν είναι πάντα το ίδιο πρόσωπο.

     Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης για σας;
     Εκείνος που ονομάζουμε ανοιχτό μυαλό. 

     Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;
     Μπορεί και να συμβαίνει, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Δεν με ενδιαφέρει η δική μου αλήθεια, ψάχνω κάτι άλλο.

     Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;
     Την πεποίθηση ότι ήξερα το τέλος της κάθε ιστορίας. Στο παρά ένα… πρόβαλλε πάντα ένα καινούριο τέλος.

     Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;
     Σε ποιον δεν αρέσει; Είναι η μεγαλύτερη απόδειξη ότι οι ήρωες ζουν. Δεν τους είδες μονάχα εσύ, υπήρχαν κι άλλοι. Σε κάθε σπίτι που μπήκαν στήθηκε μια νέα κοινωνία για εκείνους. Γνώρισαν καινούρια πρόσωπα και μέσω εκείνων πήραν άλλο σχήμα τα χαρακτηριστικά τους, βρέθηκαν σε άλλους τόπους, σε νέες αγκαλιές. Κάποιες από αυτές ήταν πολύ πιο ζεστές και παρηγορητικές από τη δική μου. Και είμαι απέραντα ευγνώμων γι’ αυτό.

     Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;
     Ναι. Και είναι μοναδικό το συναίσθημα.

     Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;
     Τσβάιχ, Μπρυκνέρ, Ισιγκούρο, Σαμαράκης, οι δικοί μας τραγικοί ποιητές, και άλλοι… αμέτρητοι, όπως ακριβώς και το μέγεθός τους.

     Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;
     Είναι απλώς ζωή. Με όλα τα εύκολα και τα δύσκολά της.

     Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε υλικό έτοιμο στο συρτάρι σας;
     Ποτέ δεν είναι νωρίς. Το άδειο συρτάρι το φοβάμαι. Μου έμοιαζε πάντα με γκρεμό, με βουτιά στο κενό. Δεν θα μπορούσα να κλείσω μάτι τα βράδια αν δεν είχα κάτι στο συρτάρι.

Σας ευχαριστώ πολύ!

  

Η ΚΡΑΥΓΗ ΤΩΝ ΑΠΟΝΤΩΝ

ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΩΝ ΑΔΟΞΩΝ ΤΗΣ ΣΙΛΕΣΙΑΣ
ΝΙΚΟΣ ΨΙΛΑΚΗΣ
Εκδόσεις ΚΑΡΜΑΝΩΡ
Σελ. 461, 2021

 

     Ένας φίλος είχε την καλοσύνη να μου προτείνει το βιβλίο «Η Κραυγή Των Απόντων» που εκδόθηκε από έναν εκδοτικό οίκο της περιφέρειας (Ηράκλειο Κρήτης). Θέλω να τον ευχαριστήσω δημόσια, γιατί μου έδωσε την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με το έργο ενός πολύ καλού συγγραφέα, του Νίκου Ψιλάκη.

     Τον Σεπτέμβριο του 1916, συνέβη ένα μοναδικό στα παγκόσμια χρονικά γεγονός. Ολόκληρο το ελληνικό Τέταρτο Σώμα Στρατού που βρισκόταν στην ανατολική Μακεδονία, παραδόθηκε αμαχητί στους Βούλγαρους, που εισέβαλαν και κατέλαβαν την περιοχή. Η παράδοση έγινε μετά από διαταγή του γερμανόφιλου βασιλιά Κωνσταντίνου Α!, ο οποίος με τον τρόπο αυτό θέλησε να βοηθήσει τον Κάιζερ, στον αγώνα του κατά των συμμάχων της Αντάντ. Το Τέταρτο Σώμα Στρατού που αριθμούσε περίπου εφτά χιλ. άνδρες, με τον τρόπο αυτό απέφυγε την ένταξη στις συμμαχικές δυνάμεις, που είχαν ήδη καταλάβει την κεντρική Μακεδονία, όπως ήθελε ο πρώην πρωθυπουργός  Ελ. Βενιζέλος. «Μαθαίνω πως ο διοικητής του Τέταρτου Σώματος Στρατού είχε πάει για διαβουλεύσεις με τον Βασιλιά και ο υποδιοικητής του είχε κιόλας συμφωνήσει με τους Γερμανούς να παραδώσει τον στρατό. Να μεταφερθεί ολόκληρο το Σώμα στη Γερμανία για να μην βρεθεί με τον Βενιζέλο και τους Συμμάχους». Όλοι αυτοί οι άνδρες, εγκαταλείπουν οπλισμό κι εφόδια, φορτώνονται σε γερμανικά τρένα και μεταφέρονται στο Γκέρλιτς, μια μικρή πόλη της Σιλεσίας σε ένα στρατόπεδο κι έκτοτε θεωρούνται φιλοξενούμενοι του Κάιζερ. Βέβαια ο όρος «φιλοξενούμενοι» είναι ευφημισμός. Στην πραγματικότητα είναι κάτι μεταξύ αιχμαλώτων και ομήρων. Πιόνια στη σκακιέρα του Πρώτου παγκοσμίου πολέμου.

     Η πόλη που βρίσκεται στις ανατολικές περιοχές της Γερμανίας, μπορεί να βρίσκεται μακριά από τα πεδία των φονικών μαχών, όμως έχει εμφανείς τις συνέπειες του πολέμου. Οι περισσότεροι άνδρες λείπουν, αφού είναι επιστρατευμένοι, τα τρόφιμα είναι δυσεύρετα και υπάρχει οικονομική δυσπραγία. Οι Έλληνες στρατιώτες που αρχίζουν να παίρνουν άδειες εξόδου, ξαναδίνουν με την παρουσία τους, μια αίσθηση κανονικότητας στην πόλη.

     Βασισμένος σε αυτό το ιστορικό γεγονός, ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία ενός έρωτα. Του έλληνα Φίλιππου Δαμιλά από την Κρήτη και της γερμανίδας Μάρλις Μπάουερ που τους ένωσε ο πόλεμος, αλλά τους χώρισε η μνησικακία του ανθρώπινου είδους. Ενός έρωτα που σημάδεψε ανεξίτηλα τις ζωές των δύο νέων. Που θα μπορούσε να  εξελιχθεί και να ανθίσει, αν οι συνθήκες ήταν διαφορετικές και κάποιοι άνθρωποι δεν έδειχναν τον πιο κακότροπο χαρακτήρα τους.

     Με όχημα αυτήν την ερωτική ιστορία όμως, ο Ν. Ψιλάκης μας μιλά για πολλά ακόμα: Για τα συναισθήματα των ανθρώπων, την αγάπη για την ελευθερία, το καθήκον προς την οικογένεια, τα ολέθρια αποτελέσματα του πολέμου, την προκοπή που φέρνουν οι ειρηνικοί καιροί. Παράλληλα διατρέχει την ελληνική Ιστορία από τους βαλκανικούς πολέμους, τον Διχασμό, την εισβολή των Γερμανών με ιδιαίτερη αναφορά στη Μάχη της Κρήτης, όταν ο Φίλιππος ήρθε αντιμέτωπος με ένα μεγάλο δίλλημα, ως το 1974.

     Το «Η Κραυγή Των Απόντων», είναι ένα πολυεπίπεδο καλοδουλεμένο μυθιστόρημα με ευφάνταστη πλοκή, ιδιαίτερες περιγραφές των τόπων, των τοπίων των ανθρώπων και των ψυχολογικών τους μεταπτώσεων και «διαδρομών», σεβασμό στην ιστορική αλήθεια, μοναδικά σκιαγραφημένους χαρακτήρες, πολύ καλή χρήση της γλώσσας κι εξαιρετική γραφή, που συναρπάζει τον αναγνώστη. Είναι πολύ καλή αναγνωστική επιλογή. Ένα βιβλίο γραμμένο από έναν συγγραφέα που τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το έργο του «Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης» και με το βραβείο Νίκος Καζαντζάκης για την προσφορά του στα Γράμματα, αλλά δεν είναι πολύ γνωστός στο ευρύ κοινό-έξω από την ιδιαίτερη πατρίδα του-ενώ το αξίζει και με το παραπάνω! Το συστήνω ανεπιφύλακτα!

 

Η ΛΙΣΤΑ

LUCY FOLEY
Μετάφραση ΒΕΑΤΡΙΚΗ ΚΑΝΤΖΟΛΑ ΣΑΜΠΑΤΑΚΟΥ
Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ
Σελ. 453, Σεπτέμβριος 2021

      Το δεύτερο ψυχολογικό θρίλερ (και πέμπτο μυθιστόρημα συνολικά) είναι «Η Λίστα» της βρετανίδας L. Foley.

   Ένας λαμπερός γάμος πρόκειται να γίνει στο μικρό (αλλά στοιχειωμένο κατά την τοπική παράδοση) νησί Ίνις αν Αμπλόρα που βρίσκεται κοντά στις δυτικές ακτές της Ιρλανδίας, εκτεθειμένο στις θύελλες και τους ανέμους του βόρειου Ατλαντικού ωκεανού, όταν ο καιρός δεν είναι καλός-κάτι που συμβαίνει αρκετά συχνά. Το νησί τα τελευταία χρόνια είναι ακατοίκητο και η πρόσβαση από τις απέναντι ακτές σχετικά δύσκολη. «Ήταν ορατό από την ηπειρωτική χώρα, σαν γαλαζωπή μουτζούρα στον ορίζοντα με σχήμα επίπεδου αμονιού […] αλλά δεν μπορώ να διώξω την αίσθηση ότι το σκούρο σχήμα του, σαν πλάσμα κυρτωμένο, έτοιμο να επιτεθεί, μοιάζει δυσοίωνα απειλητικό…».

     Το  νησί έχει κάποια κτίσματα, τα οποία η Ίφα και ο Φρέντι ανακαίνισαν κι έστησαν εκεί μια επιχείρηση διοργάνωσης γάμων σε ένα ξεχωριστό και ιδιαίτερο περιβάλλον. «Ο ίδιος ο πύργος Φόλι είναι ένα θαυμάσια ανακαινισμένο παραδοσιακό κτίριο του δέκατου πέμπτου αιώνα, που ακροβατεί ανάμεσα στην πολυτέλεια και τη διαχρονικότητα, τη μεγαλοπρέπεια και την άνεση: χαλιά αντίκες στα πλακόστρωτα πατώματα, ρετρό μπανιέρες με πόδια, τζάκια με τύρφη που σιγοκαίει».

     Το ζευγάρι που θα τελέσει τους γάμους του, είναι ο Γουίλ Σλέιτερ και η Τζούλια Κίγκαν. Είναι και οι δύο πετυχημένοι στον τομέα τους. Ο γοητευτικός Γουίλ είναι  τηλεοπτικός σταρ με δική του εκπομπή υψηλής θεαματικότητας. «Το βασικό θέμα της εκπομπής είναι αυτό που υποδηλώνει ο τίτλος της. Νυχτερινή Επιβίωση. Μες στη μέση της νύχτας αφήνουν τον Γουίλ δεμένο με καλυμμένα τα μάτια κάπου, για παράδειγμα σ’ ένα δάσος ή καταμεσής σε μια αρκτική τούνδρα, μονάχα με τα ρούχα που φοράει, ίσως κι ένα μαχαίρι στη ζώνη του. Εκείνος πρέπει τότε να λυθεί και να φτάσει στη σημείο μιας προκαθορισμένης συνάντησης χρησιμοποιώντας μόνο τα μυαλό του και τις ικανότητες προσανατολισμού του».

     Η Τζούλια είναι ιδιοκτήτρια του The Download, που χάρη στην οξυδέρκεια, την ικανότητα οργάνωσης, την σκληρή δουλειά, αλλά και τη σιδερένια πυγμή με την οποία το διευθύνει κατάφερε να το μετατρέψει «…από απλό μπλογκ σε πετυχημένο διαδικτυακό περιοδικό με προσωπικό τριάντα ατόμων μέσα σε δύο χρόνια».

     Οι καλεσμένοι, είναι κυρίως συγγενείς, φίλοι και συνεργάτες, οι οποίοι μετά την τελετή, ξεφαντώνουν με φαγητό, ποτό που ρέει άφθονο, άλλες ουσίες που κυκλοφορούν λίγο κρυφά και λίγο φανερά και χορό, κάτω από τις τέντες που έχουν στηθεί ειδικά γι’ αυτό το σκοπό. Μέχρι τη στιγμή που «…έρχεται απέξω ένας νέος ήχος. Θα μπορούσες να τον περάσεις για το ουρλιαχτό του ανέμου. Αλλά γίνεται ολοένα και πιο διαπεραστικός και δυνατός, ώσπου δεν υπάρχει πια καμία αμφιβολία για το τι είναι. Οι καλεσμένοι παγώνουν και κοιτάζονται. Ξαφνικά φοβούνται και πάλι. Γιατί όλοι ξέρουν τι είναι αυτό που ακούν: μια κραυγή τρόμου». Η κραυγή είναι μιας σερβιτόρας που μόλις έχει αντικρύσει ένα αποτρόπαιο θέαμα: ένας από όσους παραβρίσκονται στο νησί έχει δολοφονηθεί με άγριο τρόπο.

     Το μυθιστόρημα έχει σαφείς επιρροές από το έργο της Άγκαθα Κρίστι. Μια ομάδα ανθρώπων, βρίσκονται αποκλεισμένοι σε έναν τόπο που διαπράττεται ένας φόνος. Πολλοί έχουν κίνητρο. Όμως εδώ δεν υπάρχει ένας Πουαρό για να διαλευκάνει την υπόθεση. Η Foley καταφέρνει να γράψει ένα εκπληκτικό μυθιστόρημα, την εξέλιξη του οποίου παρακολουθούμε μέσα από την αφήγηση διαφορετικών πρόσωπων, το καθένα με την δική του οπτική. Μυστικά και ψέματα που δεν πρέπει να βγουν στο φως, μοναδική πλοκή, εξαιρετικοί χαρακτήρες και αριστοτεχνικές ανατροπές, σ’ ένα ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα, που κλιμακώνεται από σελίδα σε σελίδα και κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι το αναπάντεχο φινάλε! 

  

Ο ΚΑΚΤΟΣ

SARAH HAYWOOD
Μετάφραση ΑΡΓΥΡΩ ΜΑΝΤΟΓΛΟΥ
Εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ
Σελ. 477, Νοέμβριος 2021

      Ένα ευφυές μυθιστόρημα, γραμμένο με σπιρτάδα και χιούμορ, είναι «Ο Κάκτος» της βρετανίδας S. Haywood.

     Η Σούζαν Γκριν, είναι μια 45χρονη δυναμική και ανεξάρτητη γυναίκα. Αν κι έχει τελειώσει τη Νομική και θα μπορούσε να διαπρέψει στο χώρο της δικηγορίας, εργάζεται για μια υπηρεσία του βρετανικού Δημοσίου. Κι αυτό επειδή έτσι ικανοποιεί την ανάγκη της για τάξη, πειθαρχία, και αυστηρά όρια, αλλά κι επειδή τα πηγαίνει καλύτερα με τα …έγγραφα παρά με τους ανθρώπους.

     Ζει στο Λονδίνο, σ’ ένα ισόγειο διαμέρισμα με μικρό κήπο, το οποίο απέκτησε με αιματηρές οικονομίες κι ένα μεγάλο τραπεζικό δάνειο. «Έχω δημιουργήσει την ιδανική ζωή για μένα στο Λονδίνο, χωρίς καμία βοήθεια. Έχω ένα σπίτι που καλύπτει τις τρέχουσες ανάγκες μου, μια δουλειά που ταιριάζει στις ικανότητές μου και εύκολη πρόσβαση σε πολιτιστικά δρώμενα. Με εξαίρεση τις ώρες που εργάζομαι, έχω έλεγχο σε κάθε πτυχή της ύπαρξής μου. Μέχρι πρόσφατα είχα και αυτό που ίσως αποκαλούσατε χαλαρά «σύντροφο», όμως ήταν σχέση βολέματος και για τους δυο μας. Ένας απλός διακανονισμός, που προσέφερε τα οφέλη μιας στενής επαφής με ένα άτομο του αντίθετου φύλου, χωρίς συναισθηματική δέσμευση. Μόλις ανακάλυψα ότι η τύχη, η μοίρα, η κακοτυχία-πείτε το όπως θέλετε-είχαν βάλει τη θέση μου σε σοβαρό κίνδυνο, διέκοψα τη σχέση μας σβέλτα και ξεκάθαρα. Ο κόσμος μου παραμένει απόρθητος…». Το παιχνίδι που έπαιξε η μοίρα και απειλούσε την ανεξαρτησία της, ήταν μια αναπάντεχη και ίσως ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. «Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι ποτέ δεν είχα την παραμικρή επιθυμία να μείνω έγκυος. Αποφάσισα καιρό πριν, ότι κανένας σύζυγος και κανένα παιδί δεν θα συμπεριληφθούν στη ζωή μου, εφόσον εκτιμώ τόσο πολύ την αυτονομία μου». Όμως παρά την «προχωρημένη»- για μια εγκυμοσύνη- ηλικία της που μπορεί να κρύβει αρκετούς κινδύνους και εκπλήσσοντας ακόμα και τον ίδιο της τον εαυτό, αποφασίζει να κρατήσει το παιδί!

     Η Σούζαν επισκέπτεται τακτικά (μία φορά την εβδομάδα) την μητέρα της Πατρίτσια, στο Μπέρμιγχαμ, όπου ζει στο πατρικό τους σπίτι. Μαζί της ζει κι ο γιος της-κι αδελφός της Σούζαν- Έντουαρντ, τον οποίο η Πατρίτσια υπεραγαπά, είναι προστατευτική απέναντί του και ο οποίος είναι κάπως… ιδιαίτερος. Του αρέσει να πίνει μπύρες κι άλλα οινοπνευματώδη με τους φίλους του, είναι παντελώς ανεύθυνος και δεν έχει καθόλου καλή σχέση με τη δουλειά. «Δεν είναι σαν εσένα Σούζαν. Εσύ ήσουν πάντα τόσο λογική, τόσο ικανή. Δεν ανησύχησα ποτέ, ούτε λεπτό, για εσένα. Ο Τέντι όμως έχει καλλιτεχνικό ταμπεραμέντο, σαν τον πατέρα σου. Το παραμικρό μπορεί να τον αποσταθεροποιήσει».

     Ένα πρωινό του Αυγούστου κι ενώ η Σούζαν παλεύει με τις ναυτίες της εγκυμοσύνης, ο αδελφός της την ενημερώνει ότι η 87χρονη μητέρα της πέθανε από εγκεφαλικό. Τώρα εκτός από τις επιπτώσεις της εγκυμοσύνης, έχει να διαχειριστεί την απώλεια, αλλά και τα τελείως πρακτικά ζητήματα της κηδείας, αφού εμπιστεύεται ελάχιστα τον Έντουαρντ. Η μεγάλη έκπληξη όμως έρχεται με το άνοιγμα της διαθήκης που άφησε η μητέρα της…

     Όπως γράφω και στην αρχή της παρουσίασης, πρόκειται για ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα, με χιούμορ αλλά και συγκινητικές στιγμές κι έναν πολύ ιδιαίτερο γυναικείο χαρακτήρα, (την Σούζαν) τον οποίο θα αγαπήσετε!