ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΛΜΠΕΡΙΧ

VOLKER KUTSCHER
Μετάφραση: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ
Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ
Σελ. 863, Φεβρουάριος 2023

      Την πέμπτη υπόθεση που αναλαμβάνει ο Γκέρεον Ρατ, αστυνόμος του τμήματος Ανθρωποκτονιών της βερολινέζικης αστυνομίας, περιλαμβάνει το μυθιστόρημα «Επιχείρηση Άλμπεριχ» του γερμανού συγγραφέα V. Kutscher.

     Τις τελευταίες μέρες του Φεβρουαρίου του 1933, λίγο πριν από τις εκλογές της βίας (χιλιάδες κομμουνιστές συνελήφθησαν εκείνο το σαββατοκύριακο για να μην μπορέσουν να ψηφίσουν) που έφεραν κι «επίσημα» τους ναζί στην εξουσία, ένα πτώμα εντοπίζεται στην Νόλεντορφ Πλατς, στο σταθμό του σιδηροδρόμου. «Ο άντρας ήταν καθιστός, με την πλάτη στηριγμένη σε μια ατσάλινη κολόνα του υπερυψωμένου σιδηροδρόμου και το πηγούνι ακουμπισμένο στο στήθος, σαν να έπαιρνε έναν σύντομο υπνάκο. Έμοιαζε με μεθυσμένο που είχε αποκοιμηθεί στον δρόμο, έτσι όπως ήταν κουλουριασμένος εκεί, με το παλιό, μπαλωμένο στρατιωτικό του αμπέχονο, τις γκέτες, τα τρύπια γάντια και τον χοντρό μάλλινο σκούφο τραβηγμένο χαμηλά στο μέτωπό του».

     Οι αστυνομικοί που έφτασαν στο σημείο, βρήκαν στις τσέπες του βρώμικου, ταλαιπωρημένου αμπέχονου μια παλιά στρατιωτική ταυτότητα στο όνομα Χάινριχ Βόσνιακ. «Πάρα πολλοί επαίτες στο Βερολίνο φορούσαν στρατιωτική ενδυμασία. Αυτοί οι άντρες, που πολύ συχνά ήταν φρικτά σακατεμένοι, δεν είχαν βγάλει ποτέ τα στρατιωτικά τους ρούχα μετά την επιστροφή τους από τον πόλεμο. Είχαν θυσιάσει την υγεία τους για την πατρίδα, αλλά κανείς δεν έμοιαζε να νοιάζεται γι’ αυτό». Κατά τα φαινόμενα, ο νεκρός ήταν ένας από αυτούς. Ακόμη, μια μικρή παγωμένη πια, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών που επικρατούσαν στο Βερολίνο, λίμνη αίματος, έδειχνε ότι ο άστεγος επαίτης και πρώην στρατιώτης είχε πέσει θύμα δολοφονίας, πριν από μερικές μέρες.   

     Την εποχή που εκτυλίσσεται η ιστορία, οι μεταβολές στο πολιτικό σκηνικό της Γερμανίας είναι ραγδαίες. Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης αργοπεθαίνει. Η οικονομική δυσπραγία, η ανέχεια, η ανεργία, οι τεράστιες πολεμικές αποζημιώσεις και η ασυνεννοησία των κομμάτων, δημιουργούν ένα ασφυκτικό περιβάλλον που ευνοεί την άνοδο του εθνικισμού.  Η Άνω Βουλή της Γερμανίας, ψηφίζει τον «εξουσιοδοτικό νόμο» ισχύος τεσσάρων(!!) ετών, «Διάταγμα για την προστασία του Λαού και του Κράτους», ο οποίος καταλύει πολλά άρθρα του συντάγματος. Σύμφωνα με τον νόμο αυτό, στη θέση του καγκελάριου διορίζεται ο ηγέτης του κόμματος που έχει την πλειοψηφία που εκείνο τον καιρό είναι ο Αδόλφος Χίτλερ. Αυτή η ιδιαιτερότητα του νόμου, του επιτρέπει να χτίσει το ναζιστικό καθεστώς και να εδραιώσει τη μονοκρατορία του. Όπως είναι φυσικό, οι ναζί που ήδη είχαν αρχίσει τις επιθέσεις με τη χρήση ωμής βίας εναντίον κάθε «εχθρού» του καθεστώτος «ξεσαλώνουν». Η άνοδός τους στην εξουσία, φέρνει σαρωτικές αλλαγές σε κάθε πτυχή του δημόσιου βίου, άρα και στην ηγεσία της αστυνομίας. Αξιόλογα και έμπειρα στελέχη παραγκωνίζονται για να αναλάβουν τη θέση τους φανατικοί ναζί. Ένα από τα θύματα των «εκκαθαρίσεων» είναι ο Βίλχελμ Μπεμ, ο αρχηγός της αστυνομίας, ο οποίος είχε αναθέσει την υπόθεση Βόσνιακ στον Ρατ. Όσα πρόλαβε να μάθει ο αστυνόμος, δείχνουν ότι η δολοφονία του, έχει στενή σχέση με τη θητεία του στο Δυτικό μέτωπο και πιο συγκεκριμένα με όσα συνέβησαν τον Μάρτιο του 1917, στη διάρκεια της Επιχείρησης Άλμπεριχ, που σηματοδότησε την σχεδόν άτακτη υποχώρηση και την ήττα του γερμανικού στρατού στον Α! παγκόσμιο πόλεμο. «Ο εν λόγω άστεγος ήταν κάποτε στρατιώτης. Πάω στοίχημα ότι κάπου εκεί θα βρούμε το κίνητρο. Πρέπει να πρόκειται για κάποιον ανοιχτό λογαριασμό απ’ τα παλιά».

     Ο Ρατ ερευνά την υπόθεση, αλλά τα αποτελέσματα είναι πενιχρά, όπως και το προσωπικό που μπορεί να χρησιμοποιήσει, αφού ο κύριος όγκος των αστυνομικών, με διαταγή άνωθεν, έχουν αποδυθεί στο κυνήγι των κομμουνιστών και των άλλων δημοκρατικών πολιτών. Ο νέος ναζιστής διευθυντής της Αστυνομίας που είναι πεπεισμένος ότι ο δολοφόνος είναι ένας εβραίος πρώην αξιωματικός, του αφαιρεί την υπόθεση και την αναθέτει σε άτομα που υποστηρίζουν την θεωρία του. Παρ’ όλα αυτά, ο Ρατ, (γνωστός για την ξεροκεφαλιά του), θα συνεχίσει ανεπίσημα τις έρευνες και παρά τα εμπόδια θα βρει την άκρη του μίτου…

     Το μυθιστόρημα έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που κρατούν αδιάπτωτο το ενδιαφέρον. Το μεγάλο του ατού όμως είναι ότι όπως και στα προηγούμενα, έτσι και σε αυτό, αποδίδεται με μοναδικό τρόπο η «ατμόσφαιρα» και το κλίμα που επικρατεί στην γερμανική κοινωνία αυτήν την ταραγμένη «άρρωστη» εποχή, που έφερε στην εξουσία τους ναζί, με επακόλουθο τα ολέθρια αποτελέσματα, τις εκατόμβες των νεκρών και τις τεράστιες καταστροφές του Β! παγκοσμίου πολέμου.