ΣΣΑΜΠΑΤ

ΓΙΩΤΑ ΚΟΝΤΟΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ
Εκδόσεις BELL
Σελ. 533, Οκτώβριος 2023

     Το δεύτερο βιβλίο μυθοπλασίας (τέταρτο συνολικά), είναι το «Σσαμπάτ» της Γ. Κοντογεωργοπούλου.

     Η νεαρή μεταπτυχιακή φοιτήτρια Φραγκίσκη Δακρότση, εξαφανίζεται από τα Ιωάννινα όπου σπουδάζει. «Η εξαφάνιση δηλώθηκε από τη μητέρα της, η οποία έφτασε έντρομη από τη Σύρο όταν απέτυχε κάθε προσπάθεια επικοινωνίας μαζί της».

     Όλοι υποψιάζονται εγκληματική ενέργεια-απαγωγή. Η εξαφάνιση φέρνει ξανά στο προσκήνιο την υπόθεση της δολοφονίας της ζωγράφου Μαργαρίτας Παυλή, την οποία βρήκε μαχαιρωμένη στο σπίτι που διέμεναν, ο σύντροφός της. Και οι δύο νεαρές γυναίκες, ήταν μέλη της παρέας που είχε δημιουργηθεί στο βιβλιοπωλείο «Υπόγειο» της Στέλλας Μάτσα, που βρίσκεται στο Κάστρο των Ιωαννίνων και γι’ αυτό πλανάται η αίσθηση πως υπάρχει συνάφεια. Η Φραγκίσκη τον τελευταίο καιρό περνούσε πολλές ώρες στο πατάρι που βιβλιοπωλείου εργαζόμενη πάνω στην έρευνά της, σχετικά με την εξολόθρευση από τους ναζί της εβραϊκής κοινότητας των Ιωαννίνων. Η ιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου το δικαιολογούσε λέγοντας «Οι ρίζες μου είναι εβραϊκές. Διαθέτω μεγάλη βιβλιογραφία αλλά και το αρχείο, αν μπορούμε να το πούμε έτσι, της οικογένειάς μου. Πρόκειται για αταξινόμητο υλικό, σε κακή κατάσταση. Η Φραγκίσκη μου ζήτησε να έχει πρόσβαση για την έρευνα που πραγματοποιεί για την ισραηλιτική κοινότητα στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού της. Μου υποσχέθηκε ότι θα το ταξινομήσει για να δούμε τι περιλαμβάνει και αν έχει κάποια αξία πέραν της συναισθηματικής. Είναι υλικό που βρήκαμε τυχαία μέσα σ’ ένα μικρό μεταλλικό μπαούλο το οποίο ήταν θαμμένο στον κήπο. Κυρίως σημειώσεις της γιαγιάς μου και έγγραφα του παππού, από τα τελευταία χρόνια πριν από το διωγμό του ’44».

     Μέλος της παρέας είναι και ο Σωτήρης Βάσιος, που του αρέσει να φορά γυναικεία ρούχα και είναι γνωστός στην κοινωνία των Ιωαννίνων, ως «Ντυμένος». Ο Σωτήρης κατασκευάζει πάνινες κούκλες, οι οποίες πωλούνται στο βιβλιοπωλείο. Κι επειδή γίνονται ανάρπαστες, εξασφαλίζει ένα εισόδημα, χωρίς να είναι αναγκασμένος να εκτίθεται στη χλεύη και την απαξίωση του κοινωνικού περίγυρου, συμπεριφορές που ήταν αναγκασμένος να υπομένει όσο εργαζόταν ως υπάλληλος περιπτέρου.

     Στον Σωτήρη εμπιστεύτηκε μέρος της εργασίας της η Φραγκίσκη λίγο πριν εξαφανιστεί, λέγοντάς του «Είναι η έκπληξη που θα κάνουμε στη Στέλλα. Αποκατέστησα ένα μεγάλο μέρος από το προσωπικό ημερολόγιο της γιαγιάς της. Υπάρχουν κάποια σημεία ακόμη που πρέπει να συμπληρώσω για να βγαίνει νόημα, αλλά νομίζω ότι είμαι σε καλό δρόμο».

     Κι ενώ ο αστυνόμος Απόστολος Ίτσκος και ο υπαστυνόμος Ζώης Μάλτης προσπαθούν να εντοπίσουν τον δολοφόνο της Παυλή και την εξαφανισμένη φοιτήτρια, ένας νέος φόνος έρχεται να συνταράξει τα Ιωάννινα. Έχουν σχέση μεταξύ τους αυτές οι εγκληματικές ενέργειες ή είναι μια τραγική σύμπτωση;

     Η Γ. Κοντογεωργοπούλου, δεν έγραψε ένα «απλό» αστυνομικό μυθιστόρημα. Ίσως ο χαρακτηρισμός του ως τέτοιο, να το αδικεί. Γιατί είναι πολλά περισσότερα. Πίσω από την πολύ καλά δομημένη αστυνομική ιστορία, η συγγραφέας εκφράζει προβληματισμούς για τη διαχρονική σύνδεση των φασιστικών ομάδων και ατόμων με ανάλογη «ιδεολογία» με συγκεκριμένους πολιτικούς χώρους και την Εκκλησία. Μορφώματα που φορώντας τον μανδύα της νομιμότητας, παριστάνουν τα πρόβατα, ενώ είναι λύκοι έτοιμοι να καρφώσουν τα δόντια τους στο σώμα της δημοκρατίας. Για την αγαστή συνεργασία τους με τους Ναζί για την εξόντωση των εβραίων και την διαρπαγή των περιουσιών τους. Για τη μάχη του καλού με το κακό που ενυπάρχουν στην ανθρώπινη φύση. Για την διαφορετικότητα και την αποδοχή της. Για την αναζήτηση της ατομικής ελευθερίας μέσα από την καλλιτεχνική δημιουργία. Για τον έρωτα που «γίνεται αυτός τεράστιος και σε κάνει εσένα μικρό, μια μπάλα, μόνο και μόνο για να χωρέσεις κάπου, ακόμη και στον οίκτο του άλλου» και άλλα πολλά, που θα αφήσω τον αναγνώστη να τα ανακαλύψει, αφού η ανάγνωση που μυθιστορήματος είναι μια διαρκής ανακάλυψη! Πέρα όμως από την εντυπωσιακής ευρύτητας θεματολογία, εντυπωσιακή είναι η δομή του μύθου του βιβλίου, το οποίο έχει εξαιρετικά σκιαγραφημένους χαρακτήρες που αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα του ανθρώπινου ψυχισμού. Ακόμη μια γραφή μοναδική και συναρπαστική, που θα προσφέρει στον αναγνώστη ώρες αναγνωστικής απόλαυσης. Εξαιρετικό μυθιστόρημα που αξίζει την προσοχή του βιβλιόφιλου κοινού!