ΑΠΟ ΧΡΥΣΑΦΙ ΚΑΙ ΦΩΤΙΑ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΑΜΤΣΙΟΣ/ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΒΟΥΡΑΖΑΝΗΣ
Εκδόσεις BOOKSTAGRAM
Σελ.377, Δεκέμβριος 2022

      Ένα μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται σε διαφορετικούς τόπους και χρόνους είναι το «Από Χρυσάφι Και Φωτιά», που έγραψαν οι Γ. Δάμτσιος και Β. Βουραζάνης.

     Το 1940, στην Καλιφόρνια, η οικογένεια των  ιταλοαμερικανών Μαγκρέλλι, παρακολουθεί με ανησυχία την εξάπλωση του πολέμου στην Ευρώπη και φοβούνται εμπλοκή της Αμερικής. Μπορεί τα πεδία των μαχών να βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, αλλά η ανησυχία πάντα υπάρχει. Πολύ περισσότερο που ο ένας γιος της οικογένειας είναι ιπτάμενος της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ και εκπαιδευτής των πιλότων στα νέα βομβαρδιστικά Β-17. «Δεν υπάρχει τίποτα επίσημο. Μόνο ψίθυροι ανωτέρων και κυβερνητικών. Αλλά και μόνο που έχει αρχίσει να υπάρχει κινητικότητα στις τάξεις μας, κάτι κακό πλησιάζει. Ήδη αρχίσαμε να στρατολογούμε νεοσύλλεκτους. Εθελοντές και εθελόντριες καταφτάνουν σε στρατιωτικά νοσοκομεία».

     Μία από αυτές τις εθελόντριες νοσοκόμες είναι η  Φρίντα Τζέημς «μια αρκετά ευκατάστατη νεαρή που ήθελε να κάνει την επανάστασή της απέναντι στον φορτικό πατέρα της και να παραστήσει τη δύσκολη στο γαμπρό που συγκέντρωνε τις περισσότερες ελπίδες να χαρίσει την καρδιά της».

     Τους τελευταίους μήνες του 1941, οι δύο νέοι υπηρετούν στη ναυτική βάση του Περλ Χάρμπορ στη Χαβάη. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, η Ιαπωνία επιτίθεται στη βάση με σκοπό να καταστρέψει τον στόλο του Ειρηνικού που ναυλοχούσε εκεί και τις αποθήκες καυσίμων. Οι συνέπειες του βομβαρδισμού και οι πυρκαγιές που ξέσπασαν στη βάση, έφεραν τους δύο νέους κοντά. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η Φρίντα, είχε ήδη υποκύψει στην αφόρητη πίεση της οικογένειάς της και είχε υποσχεθεί ότι θα αρραβωνιαστεί με έναν φιλόδοξο γόνο μιας οικογένειας το ίδιο ευκατάστατης με την δική της.

     Ογδόντα χρόνια αργότερα, μια νεαρή κοπέλα, η Λητώ Καρλή, δεν δίστασε να διανύσει μόνη της, με το μικρό της Yaris, τα 550 χλμ. που χωρίζουν την Αθήνα από τη Νάουσα, για να βοηθήσει στην κατάσβεση μιας πυρκαγιάς που έκαιγε το Βέρμιο. «Η φωτιά που έκαιγε πλέον για τρίτη ημέρα είχε ξεκινήσει ανάμεσα σε δύο βουνοπλαγιές από άγνωστη ακόμα αιτία. Για καλή τύχη όλων, ο αέρας την είχε οδηγήσει προς τη μεριά με τη λιγότερη βλάστηση […] Η εστία της φωτιάς είχε πλέον παγιδευτεί ανάμεσα σε μια βραχώδη πλαγιά και τον ίδιο τον άνθρωπο, καθώς οι πυροσβέστες, με τη βοήθεια των δεκάδων εθελοντών που είχαν σπεύσει στο σημείο με πάσης φύσεως οχήματα, είχαν προλάβει να δημιουργήσουν μια πρόχειρη αλλά άκρως ουσιαστική αντιπυρική ζώνη».

     Εκεί, μέσα στη μάχη με την φωτιά, γνώρισε τον Μίλτο που κι αυτός ήταν εθελοντής. Μετά την κατάσβεση δέχτηκε να πιουν έναν καφέ μαζί, για να γνωριστούν καλύτερα. Κι ενώ τα πρώτα λεπτά της γνωριμίας τους όλα κυλούσαν καλά, ένα μήνυμα που έλαβε η Λητώ στο κινητό της, άλλαξε εντυπωσιακά το αρχικά καλό κλίμα.

     Ένα καπρίτσιο της μοίρας, θα κάνει τις ιστορίες των δύο γυναικών που έζησαν σε διαφορετικούς τόπους και εποχές, να ενωθούν, με έναν τρόπο που δεν πρέπει να αποκαλύψω για να μην χαθεί το σασπένς.

     Το μυθιστόρημα γράφτηκε σε μόλις 18 μέρες. Ξέρω ποια είναι η αναγκαιότητα οδήγησε τους δύο συγγραφείς να ολοκληρώσουν το μυθιστόρημά τους σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Ήθελαν να εκδοθεί το μυθιστόρημα αμέσως και τα έσοδα να δοθούν σε κάποια από τις πυρόπληκτες οικογένειες της Αττικής και της Εύβοιας που τον Αύγουστο του 2021 υπέστησαν καταστροφές από τις πυρκαγιές. Τελικά το σχέδιο δεν ευοδώθηκε και το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε τώρα. Αυτός ο περιορισμός στο χρόνο συγγραφής είναι κάτι που το αδικεί. Το βιβλίο και ευφάνταστη ιστορία έχει, και συγκροτημένους χαρακτήρες, και θίγει θέματα που ενδιαφέρουν διαχρονικά τους αναγνώστες (όπως η κακοποίηση των γυναικών, οι πυρκαγιές που κατακαίνε στρέμματα ολόκληρα δασών κλπ) και ανατροπές και αναπάντεχη τροπή στην εξέλιξη του. Αν του έδιναν περισσότερο χρόνο όμως, θα μπορούσαν να αναπτύξουν καλύτερα την ευφάνταστη ιδέα τους και να αποφύγουν αβλεψίες συντακτικές και ορθογραφικές και ίσως κάποιες υπερβολές στην εξέλιξη του μύθου.

     Παρ’ όλα αυτά, το βιβλίο διαβάζεται ευχάριστα, κάτι που είναι φυσικό, αφού όσοι παρακολουθούν το έργο των δύο συγγραφέων, ξέρουν ότι έχουν αυτό που λέμε «καλή πένα» και μπορούν να δημιουργούν συναρπαστικές ιστορίες που αρέσουν στους αναγνώστες.   

     Αυτή είναι η τελευταία ανάρτηση για το 2022. Εύχομαι σε όλους τους φίλους του βιβλίου μια καινούρια χρονιά με όσο το δυνατό λιγότερα προβλήματα κι όσο το δυνατό καλύτερα βιβλία!     

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΒΑΜΜΕΝΟ ΧΕΡΙ

CHRISTINE WUNNICKE
Μετάφραση ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΝΝΕΛΟΠΟΥΛΟΥ
Εκδόσεις ΑΙΩΡΑ
Σελ. 230, Ιούνιος 2022

      Η Κ. Βούνικε, είναι μια πολυβραβευμένη συγγραφέας από τη Γερμανία. Το μυθιστόρημα «Η Γυναίκα Με Το Βαμμένο Χέρι», είναι το δεύτερο που μεταφράζεται στα ελληνικά.

     Το 1764, ο πέρσης αστρονόμος Ουστάντ (που σημαίνει δάσκαλος) Μούσα, επιστρέφει δια θαλάσσης και συνοδευόμενος από τον υπηρέτη του στη Τζαϊπούρ, μετά την επιτυχημένη και προσοδοφόρα πώληση ενός αστρολάβου, σε έναν νεόπλουτο έμπορο. Στη διάρκεια του ταξιδιού, το μικρό πλεούμενο άραξε στο νησί Γκαραπούρι, αφού οι άνεμοι δεν ήταν ευνοϊκοί για να τους οδηγήσουν στον προορισμό τους. «Το νησί ήταν άχαρο και γκρίζο, πνιγμένο στις λόχμες και κάπου κάπου ξεπρόβαλλαν λίγες ξινοχουρμαδιές και μανγκόδεντρα. Φοινικιές του πιο άχρηστου είδους απλώνουν τις μακριές, μίζερες ρίζες τους στη θάλασσα. Δεν διακρινόταν ούτε σπίτι, ούτε άνθρωπος. Ένας πίθηκος άρχισε να τσιρίζει, μια διαπεραστική τσιρίδα, υπερβολικά δυνατή, υπερβολικά παρατεταμένη, υπερβολικά ενοχλητική μέσα στην ομιχλώδη ησυχία. Στο Γκαραπούρι δεν κυκλοφορούσε άνθρωπος. Καταπώς φαινόταν, κανένας δεν είχε δουλειά εκεί».

     Αυτή η εκτίμηση όμως του Μούσα αποδείχτηκε λάθος. Λίγο πιο μέσα από την ακτή, βρήκε μερικές ετοιμόρροπες καλύβες, στις οποίες ζούσαν οι ελάχιστοι κάτοικοι του νησιού, ενώ ακόμη πιο μέσα, κοντά σε έναν χώρο στον οποίο υπήρχαν αρχαία αγάλματα και γλυπτά, εντόπισε έναν ευρωπαίο!

     Ήταν ο νεαρός μαθηματικός Κάρστεν Νίμπουρ, ο μόνος επιζών μιας επιστημονικής αποστολής, που το 1760, αναχώρησε για τους τόπους που αναφέρονται στη Βίβλο, για έρευνες. Η αποστολή έγινε με εντολή του καθηγητή Θεολογίας Μιχαέλις και με χρηματοδότηση της κυβέρνησης της Δανίας. «Την επόμενη χρονιά, ο Κάρστεν Νίμπουρ έφυγε από τη Γοττίγη (δηλ. το σημερινό Γκέτινγκεν του κρατιδίου της Κάτω Σαξονίας στη Γερμανία) και μπήκε σ’ ένα καράβι από την Κοπεγχάγη για την Κωνσταντινούπολη, μαζί με τον φιλόλογο Φον Χάφεν, τον φυσιοδίφη Φόρσκαλ, έναν εικονογράφο, έναν γιατρό και έναν Σουηδό υπηρέτη. Στις αποσκευές του είχε ένα έγγραφο μερικών εκατοντάδων σελίδων, το οποίο περιείχε όλες τις οδηγίες και όλα τα ερωτήματα που έθετε ο καθηγητής Μιχαέλις σε σχέση με τη Βίβλο και την Ανατολή. Πολλοί λόγιοι από πολλές χώρες της Ευρώπης είχαν εμπλουτίσει τα ερωτήματα αυτά…». Ενώ η αποστολή ξεκίνησε με τις καλύτερες προϋποθέσεις, εν τούτοις αποδείχτηκε ότι ο οργανισμός των συνεργατών του Νίμπουρ δεν μπόρεσε να αντέξει τις επιθέσεις των μικροβίων κι ο ένας μετά τον άλλο, εγκατέλειψαν αυτόν τον μάταιο κόσμο. Ο Νίμπουρ, παρά τις αντιξοότητες, δεν εγκατέλειψε την αποστολή και συνέχισε με πείσμα να ταξιδεύει κάνοντας διάφορες μετρήσεις και καταγράφοντας παρατηρήσεις σχετικά με τη ζωή των ανθρώπων των περιοχών απ’ όπου περνούσε.

     Οι δύο άντρες, εκπρόσωποι δύο διαφορετικών πολιτισμών, θα αρχίσουν να προσεγγίζουν ο ένας τον άλλο, θα αρχίσουν να αφηγούνται ιστορίες πραγματικές ή φανταστικές παρατηρώντας τα άστρα και τους αστερισμούς, όπως αυτόν της Κασσιόπης που οι αστρονόμοι στην Ανατολή ονόμαζαν «Η Γυναίκα Με Το Βαμμένο Χέρι» και θα ανακαλύψουν ότι αυτά που τους ενώνουν είναι πολλά περισσότερα από αυτά που τους χωρίζουν. Ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα, με δύο υπέροχα σκιαγραφημένους χαρακτήρες, που παρά τις εντελώς διαφορετικές καταβολές τους, για χάρη της επιστήμης, θα προσεγγίσουν και θα αποδεχτούν ο ένας τον άλλο!

ΜΗΝ ΞΕΧΑΣΕΙΣ ΝΑ ΘΥΜΗΘΕΙΣ

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΝΥΧΤΑΣ
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ
Εκδόσεις ΑΜΚΕ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΡΙΕΝΑ
Σελ. 172, Σεπτέμβριος 2021

 

     Πριν από λίγο καιρό, βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη για τις ανάγκες της παρουσίασης ενός βιβλίου. Η παρουσίαση έγινε στον Πολυχώρο πολιτισμού Alte Fablon που βρίσκεται στην περιοχή Ιασωνίδου και συγκεκριμένα στην οδό Φιλίππου 71. Ιδρύθηκε από τον Απόστολο Λιάπη και την Εύη Τατσόγλου (εξ ου και το Alte, που είναι τα αρχικά των ονομάτων τους). Ακόμη Alte Fablon, σημαίνει «υψηλή ιστορία» στην Εσπεράντο!!

     Εκεί συμβαίνουν πολλά, σπουδαία, σημαντικά κι ενδιαφέροντα. Λειτουργούν εργαστήρια θεάτρου, ζωγραφικής, φωνητικής, yoga, φωτογραφίας και άλλα. Κάποια από αυτά απευθύνονται και σε παιδιά. Ανεβαίνουν παραστάσεις με συντελεστές τους «μαθητές» των εργαστηρίων. Διοργανώνονται εκθέσεις ζωγραφικής, φωτογραφίας κλπ, καθώς και παρουσιάσεις βιβλίων. Τέλος λειτουργεί Λέσχη Ανάγνωσης, όπως και εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής, ενώ υπάρχει και δυνατότητα να εκδοθούν σε βιβλίο τα έργα των «μαθητών», από τις εκδόσεις 3.1, που είναι τμήμα του Alte Fablon.

     Ένα από αυτά τα βιβλία είναι και αυτό που σας παρουσιάζω σήμερα. Περιλαμβάνει έργα των πέντε «μαθητών» της «τάξης» 2020-2021 που είχε συντονίστρια της Καλλιόπη Πασιά. «Οι ιστορίες νύχτας γράφτηκαν κατά τη διάρκεια του «σχολικού» έτους 2020-2021 και συγκεκριμένα από τον Οκτώβριο του 2020 μέχρι τον Ιούνιο του 2021, αυτή τη δύσκολη περίοδο της πανδημίας covid-19 και της δεύτερης καραντίνας […] Οι ιστορίες αυτές αποτέλεσαν το υλικό του εργαστηρίου δημιουργικής γραφής του Πολυχώρου τέχνης ALTE FABLON και το αποτύπωμα της συνύπαρξης σκέψεων, λέξεων, ιδεών, γνώσεων, τεχνικών, εικόνων και συναισθημάτων όλων όσων συμμετέχουν και όλων όσων ενέπνευσαν του συμμετέχοντες».

     Δεν θα σας κρύψω ότι ήμουν πολύ διστακτικός όταν ξεκίνησα να διαβάζω τις μικρές ιστορίες του βιβλίου. Σκέφτηκα ότι θα αντιμετωπίσω πρωτόλεια κείμενα με σφάλματα και αδυναμίες και μάλλον θα χάσω το χρόνο μου. Όμως το «τόλμησα», διαψεύστηκα και μάλιστα πανηγυρικά και χαίρομαι για αυτό. Τα διηγήματα που περιλαμβάνονται στη συλλογή, δεν εμφανίζουν επ’ ουδενί τα προβλήματα που συχνά υπάρχουν σε κείμενα πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων και κάποια από αυτά είναι αληθινά «διαμαντάκια».

     Οι πέντε συμμετέχοντες (Μυρσίνη Δελλασούδα, Κατερίνα Νασοπούλου, Στέλιος Μητσιάνης, Αναστασία Μπούζα, Φωτεινή Πάγκου) εργάστηκαν πάνω σε δώδεκα θεματικές ενότητες. Κάποιοι παρουσίασαν κείμενα σε όλες, κάποιοι άλλοι σε λιγότερες. Όμως αυτό που μένει, είναι ότι τα κατάφεραν με τον καλύτερο τρόπο. Θα περιμένω να διαβάσω κι άλλα κείμενά τους στο μέλλον.

     Την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συλλογή, συμπληρώνει ένα επίμετρο τη συντονίστριας του εργαστηρίου κι επιμελήτριας του βιβλίου Καλλιόπης Πασιά καθώς και ξεχωριστά και ιδιαίτερα «βιογραφικά» των συγγραφέων.

    

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΛΕΡΟΥ

ΠΟΛΕΜΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΧΙΤΛΕΡ ΣΤΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
JULIE PEAKMAN
Μετάφραση ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΕΡΒΗ
Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ
Σελ. 525, Απρίλιος 2022

      Η ιστορικός και συγγραφέας Τ. Πικμαν, επισκέφθηκε τη Λέρο το 1975, σε ηλικία 17 ετών, για να κάνει τις διακοπές της. «Μόλις αντίκρισα το νησί, το 1975, ονειρεύτηκα να αποκτήσω εκεί δικό μου σπίτι και τελικά, το 2001, αγόρασα ένα μικροσκοπικό, ερειπωμένο αγροτόσπιτο. Έτσι ξεκίνησε η εμμονή μου με το θέμα της Μάχης της Λέρου».

     Το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός, δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό. Υπήρξε όμως σημαντικό για την εξέλιξη του πολέμου. Όταν η Ιταλία συνθηκολόγησε στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, οι Σύμμαχοι και οι Γερμανοί ξεκίνησαν έναν αγώνα δρόμου για την κατάληψη των Δωδεκανήσων, που θα έδινε τη δυνατότητα στους μεν να αποκτήσουν πρόσβαση στα Βαλκάνια και στους δε να αποτρέψουν μια τέτοια εξέλιξη. «Με το που ανακοινώθηκε επίσημα η συνθηκολόγηση, ξεκίνησε κούρσα μεταξύ Γερμανών και Συμμάχων για το ποιος θα καταλάβει πρώτος τα Δωδεκάνησα. Η Κρήτη βρισκόταν στα χέρια των Γερμανών, γεγονός που έκανε επιτακτική για τους Συμμάχους να καταλάβουν τη Ρόδο και τη στρατηγικής σημασίας αεροπορική της βάση».

     Όταν δεν επιτεύχθηκε η κατάληψη της Ρόδου, οι Σύμμαχοι αποβίβασαν, με την ανοχή των Ιταλών που βρίσκονταν εκεί, στρατεύματα στην κοντινή Λέρο, τον Σεπτέμβριο του 1943. Οι Γερμανοί όπως ήταν φυσικό αντέδρασαν. «Η γερμανική αντεπίθεση, όταν ξεκίνησε υπήρξε αστραπιαία. Στις 23 Σεπτεμβρίου, ο αντιστράτηγος Φρίντριχ Βίλχελμ Μύλλερ, διοικητής της 22^ης Μεραρχίας Πεζικού (Luftlande-Division) έλαβε εντολή να καταλάβει την Κω και τη Λέρο. Ο διοικητής ήταν αποφασιστικός και πεισματάρης και η ομάδα του είχε εκπαιδευτεί σύμφωνα με τις πιο υψηλές προδιαγραφές».

     Αποβιβάζονται στη Λέρο στις 12 Νοεμβρίου 1943. Οι βρετανικές δυνάμεις που βρίσκονται στο νησί, αμύνονται σθεναρά για τέσσερις ημέρες. Στις 16 Νοεμβρίου αναγκάζονται να παραδοθούν, καθώς τους έλειπαν πολλά: δεν είχαν αεροπορική κάλυψη, εφεδρείες για να αντικαταστήσουν τις απώλειες, εμπεριστατωμένο σχέδιο άμυνας και ικανή διοίκηση. «Η αποτυχία διάσωσης των αεροπορικών βάσεων στην Κρήτη, τη Ρόδο και την Κω, υπήρξε καταστροφική, καθώς εξασφάλισε την απόλυτη κυριαρχία του εχθρού στον αέρα. Οι συνεχόμενοι βομβαρδισμοί καταρράκωναν αναμφισβήτητα το ηθικό των στρατιωτών, οι οποίοι ούτε έβλεπαν κάποιο βρετανικό αεροσκάφος στον ουρανό, ούτε μπορούσαν να μετακινηθούν εύκολα δίχως να δεχθούν βόμβες ή πυρά από τον αέρα».

     Οι μάχες που έγιναν σε κάθε «γωνιά» του νησιού ήταν σκληρές και φονικές: «Περίπου 3.200 Βρετανοί και 5.350 Ιταλοί αιχμαλωτίστηκαν. Ο αριθμός των νεκρών ήταν 357 Βρετανοί στρατιώτες, 157 πνίγηκαν καθ’ οδό προς τη Λέρο. Από τους Γερμανούς στρατιώτες 162 «χάθηκαν», 246 σκοτώθηκαν στο νησί και 659 σκοτώθηκαν στη θάλασσα».

     Μετά την έρευνά της που κράτησε χρόνια κι έγινε σε στρατιωτικά και ιστορικά αρχεία, δημοσιεύματα εφημερίδων και περιοδικών, στο διαδίκτυο, σε ανέκδοτα απομνημονεύματα και επιστολογραφία καθώς και σε προσωπικές συνεντεύξεις, η συγγραφέας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι: «Η Μάχη της Λέρου τον Νοέμβριο του 1943 υπήρξε μόνο ένα μικρό επεισόδιο του πολέμου, σημαντικό ωστόσο γιατί η Λέρος ήταν το τελευταίο νησί που υπέκυψε στο πλαίσιο του αγώνα στα Δωδεκάνησα και, το σπουδαιότερο, το τελευταίο κομμάτι γης που ο Χίτλερ κατέλαβε και κράτησε σθεναρά υπό την κυριαρχία του».

     Το «Η Μάχη της Λέρου» είναι ένα σημαντικό βιβλίο Ιστορίας, το οποίο είναι τόσο καλογραμμένο, που διαβάζεται σαν συναρπαστικό μυθιστόρημα. Το βιβλίο συμπληρώνεται από ενδιαφέροντα παραρτήματα, φωτογραφίες και χρήσιμους χάρτες.  

ΡΑΦΑΗΛΙΑ ΑΦΑΤΙΔΟΥ

         Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Με ρίζες από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία, ενδιαφέρθηκε από μικρή για την ιστορία αυτών των τόπων. Αυτή της η αγάπη επηρέασε τη θεματολογία των έργων της. Έργα: «Καριγιέ. Η Παλλακίδα Του Σουλεϊμάν» (2022, Πηγή)

     Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας «Καριγιέ»;

     Μία από τις μεγάλες μου αγάπες είναι η ιστορία. Λατρεύω να διαβάζω ιστορικά βιβλία, να μαθαίνω ιστορικά γεγονότα αλλά και να βλέπω ιστορικές τηλεοπτικές σειρές. Βλέποντας λοιπόν μία ιστορική τηλεοπτική σειρά ήρθα σε επαφή με αυτή την στιγμή της ιστορίας η οποία ήταν τόσο ενδιαφέρουσα -αλλά και τόσο άδικη για κάποιους από τους ιστορικούς χαρακτήρες θα έλεγα- ώστε με έκανε να θελήσω να "επέμβω" και να δημιουργήσω έναν δικό μου κόσμο, μία δική μου έκβαση αυτής της ιστορίας.

     Στο βιβλίο σας υπάρχουν πολλά και λεπτομερή στοιχεία για τη ζωή στα σουλτανικά ανάκτορα. Χρειάστηκε να κάνετε έρευνα για να αντλήσετε αυτά τα στοιχεία;

     Ναι, χρειάστηκε να κάνω εκτενή έρευνα καθώς ήθελα να αποδώσω στο βιβλίο μου την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής όσο πιο πιστά γινόταν. Ήθελα ο αναγνώστης να ταξιδέψει σ' εκείνη την εποχή και να την "γνωρίσει" πως ακριβώς ήταν μέσα από τα μάτια των ηρώων του βιβλίου μου.

     Μπορείτε να μας πείτε που έγινε αυτή η έρευνα και πόσο καιρό κράτησε;

     Η έρευνα έγινε μέσω διαδικτύου από ιστορικά βιβλία. Αναφέρω στις "Πηγές" στο τέλος του βιβλίου μου λεπτομερώς από πού έχω αντλήσει τις πληροφορίες μου. Η έρευνα διήρκησε αρκετές εβδομάδες κατά τις οποίες γέμισα ένα ολόκληρο τετράδιο με σημειώσεις!

     Το βιβλίο σας είναι αρκετά μεγάλο σε όγκο. Πόσο καιρό κράτησε η συγγραφή; Και πως συνδυάσατε τη συγγραφή με την επαγγελματική σας ζωή;

     Η συγγραφή διήρκησε περίπου έξι μήνες και καθώς μου αρέσει να γράφω χειρόγραφα και μετά την ολοκλήρωση του βιβλίου να το πληκτρολογώ στον υπολογιστή, αυτή η πληκτρολόγηση κράτησε άλλον έναν μήνα. Την "Καριγιέ" την έγραψα σε μία περίοδο που δεν εργαζόμουν, την συνέχεια της όμως την έγραψα ενώ εργαζόμουν και με δυσκόλεψε πολύ καθώς ο χρόνος μου ήταν πολύ περιορισμένος.

     Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με το βιβλίο σας και ποιο είναι αυτό;

     Το μήνυμα που θέλω να περάσω είναι πως δεν πρέπει να τα παρατάμε ποτέ. Ότι και αν στείλει η ζωή στον δρόμο μας πρέπει να κρατάμε το κεφάλι ψηλά και να το αντιμετωπίζουμε με δύναμη, όπως ακριβώς και οι ηρωίδες του βιβλίου μου.

     Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε συγγραφέας;

     Από παιδί μου άρεσε να πλάθω ιστορίες, μάζευα τα ξαδέρφια μου και τον αδερφό μου και τους αφηγούμουν ιστορίες για δράκους και λαβύρινθους... Το πρώτο μου παραμύθι το έγραψα στο δημοτικό και το πρώτο μου μυθιστόρημα στο λύκειο! Όλοι μου οι καθηγητές είχαν να λένε το πόσο καλή ήμουν στην έκθεση.

     Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

     Συγκίνηση και περηφάνια. Αυτό το συναίσθημα που νιώθεις την ψυχή σου να γεμίζει επειδή νιώθεις πως οι κόποι σου έχουν ανταμειφθεί... ήταν ένα υπέροχο συναίσθημα. Με το που το πήρα στα χέρια μου έκατσα την ίδια στιγμή και το διάβασα όλο, δεν το πίστευα πως το κρατούσα στα χέρια μου, πως ήταν αληθινό! Ο αδερφός μου γέλασε πολύ όταν με είδε να το διαβάζω με τόση αφοσίωση!

      Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

     Οι ιστορίες των ηρώων των βιβλίων μου δεν σταματούν με το τέλος της συγγραφής. Κάθε βιβλίο είναι και ένας καινούργιος κόσμος, το τέλος του βιβλίου δεν φέρνει το τέλος των ηρώων αλλά το τέλος στο κομμάτι εκείνο της ιστορίας τους που βλέπουμε εμείς.

     Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας;

     Φόβο, πόνο, απώλεια, χαρά, ευτυχία, ενθουσιασμό, λύπη, έρωτα... ποιός δεν έχει νιώσει αυτά τα συναισθήματα;

     Σας μοιάζει κάποιος από τους ήρωες σας;

     Θα ήθελα να μου μοιάζουν η Αϊλίν ή η Χουρρέμ επειδή ο δυναμισμός αυτών των δύο χαρακτήρων είναι κάτι το μαγικό,  είναι παράδειγμα για όλους και προσπαθώ είναι η αλήθεια να τους μοιάσω ,θα έλεγα όμως πως η εξέλιξη του χαρακτήρα μου στην πορεία της ζωής μου μοιάζει πιο πολύ με εκείνη του χαρακτήρα της Φουλανέ ακριβώς όπως περιγράφεται στο βιβλίο, από την ανέμελη κοπέλα που ήταν γεμάτη ενθουσιασμό και τα έβλεπε όλα ονειρικά πλασμένα στην κοπέλα που συνειδητοποίησε πως η ζωή δεν είναι όπως την φανταζόταν.

     Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

     Οι δύο θείες μου η Έλλη Ψαρρά και η Έφη Αφατίδου οι οποίες είναι οι μεγαλύτερες θαυμάστριες μου αλλά και οι πιο αυστηροί κριτές μου. Αν δώσουν εκείνες την έγκριση τότε το βιβλίο μου είναι έτοιμο!

     Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης για σας;

     Οποιοσδήποτε θελήσει να ταξιδέψει μαζί με τους ήρωες του βιβλίου μου είναι ένας ιδανικός αναγνώστης για εμένα.

     Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;

     Πολλές φορές βλέποντας τις αποφάσεις των ηρώων μου πιάνω τον εαυτό μου να τους θαυμάζει για την αποφασιστικότητα και τον δυναμισμό τους και παίρνω κι εγώ την δύναμη να ακολουθήσω το παράδειγμά τους. 

     Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

     Όχι, δεν θα το έλεγα.

     Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;

     Πάρα πολύ. Δεν υπάρχει τίποτα πιο όμορφο από το να μιλάς με ανθρώπους που έχουν θυσιάσει κάποιο μέρος του χρόνου τους για να διαβάσουν ένα δικό σου δημιούργημα. Με συγκινεί πολύ όταν μου στέλνουν μηνύματα, ειδικά όταν με ρωτούν τι θα γίνει παρακάτω επειδή αυτό σημαίνει πως τους απορρόφησε η ιστορία των ηρώων μου.

     Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

     Ναι μου έτυχε. Πάντα τόνιζα την δυναμικότητα των πρωταγωνιστριών του βιβλίου μου, αυτό θεωρούσα τον "πυρήνα" του βιβλίου, ώσπου άκουσα μια υπέροχη κοπέλα να μιλά για το βιβλίο μου αποκαλώντας το "Ύμνο στην αγάπη" και τότε έκατσα και σκέφτηκα πως όντως η κινητήριος δύναμη πίσω από όλον αυτόν τον δυναμισμό ήταν η αγάπη. 

 

     Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;

     Από ξένους συγγραφείς λατρεύω την Πωλίνα Σίμονς, τον Γιούνας Γιούνασον και την Τζένιφερ Ντόνελι ενώ από έλληνες αγαπώ τον Θάνο Κονδύλη και την Κατερίνα Μανανεδάκη. Αν θα διάλεγα έναν ο οποίος θα έλεγα ότι με έχει επηρεάσει αυτή θα ήταν η Πωλίνα Σίμονς.

     Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;

     Θα έλεγα πως εξαρτάται από το βιβλίο. Άλλες φορές οι λέξεις βγαίνουν αβίαστα και η ιστορία σχηματίζεται σαν ταινία στο μυαλό μου, άλλες πάλι με δυσκολεύει ακόμη και η επόμενη πρόταση. Η "Καριγιέ" ήταν ένα από εκείνα τα βιβλία που οι λέξεις κυλούσαν σαν νερό. Το αγάπησα από την αρχή μέχρι το τέλος.

     Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε «υλικό» έτοιμο στο συρτάρι σας;

     Έχω άλλα δύο ολοκληρωμένα ιστορικά μυθιστορήματα ενώ έχω έτοιμη και την συνέχεια της "Καριγιέ". Δεν σταματώ να γράφω ποτέ!

Σας ευχαριστώ πολύ!

ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ

73 ΜΙΚΡΕΣ ΒΑΡΩΣΙΩΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
ΒΙΒΙΑΝ ΑΒΡΑΑΜΙΔΟΥ-ΠΛΟΥΜΠΗ
Εκδόσεις ΜΕΛΑΝΙ
Σελ. 166, Σεπτέμβριος 2022

      Ανάμεσα στα πολλά παράλογα που συμβαίνουν με την εδώ και 48 χρόνια συνεχιζόμενη κατοχή μεγάλου μέρους της Κύπρου από τα τουρκικά στρατεύματα, ξεχωρίζει εκείνο της Αμμοχώστου.

     Τον Αύγουστο του 1974, στη διάρκεια του δεύτερου Αττίλα, η πόλη βομβαρδίζεται. Οι Τούρκοι προελαύνουν και η Εθνική Φρουρά αποδυναμωμένη από όσα προηγήθηκαν (προδοτικό πραξικόπημα και Αττίλας 1) υποχωρεί. Οι κάτοικοι έντρομοι εγκαταλείπουν την πόλη. Με την κατάληψη από τους Τούρκους ένα μέρος εποικίζεται. Εκεί όμως που βρισκόταν η ελληνική συνοικία (δηλ. το Βαρώσι), παραμένει έκτοτε μια άδεια πόλη-φάντασμα. Οι Τούρκοι μπήκαν και λεηλάτησαν σπίτια, μαγαζιά και δημόσια κτίρια. Σήκωσαν κυριολεκτικά τα ΠΑΝΤΑ. Οι κάτοικοι εγκατέλειψαν την πόλη μέσα σε ελάχιστες ώρες. Δεν μπόρεσαν να πάρουν τίποτα μαζί τους. Κλείδωσαν σπίτια και μαγαζιά, μπήκαν στα αυτοκίνητα κι έφυγαν. Πρώτη τους έγνοια ήταν να σώσουν τη ζωή τους. Ότι άφησαν πίσω τους, έγινε αντικείμενο λεηλασίας. Οι Τούρκοι αν μπορούσαν να κουβαλήσουν και τα ντουβάρια θα τα έπαιρναν. Μετά έκλεισαν την περιοχή γύρω-γύρω με αγκαθωτό σύρμα και την εγκατέλειψαν έρμαιο στις διαθέσεις των καιρικών συνθηκών και της φύσης.  

     Τα τελευταία χρόνια, πρώην κάτοικοι της Αμμοχώστου, κατάφεραν να φωτογραφίσουν την περίκλειστη πόλη, παρά την απαγόρευση των αρχών του ψευδοκράτους. Κάποιες από αυτές τις φωτογραφίες έδωσαν την έμπνευση κι αποτέλεσαν το έναυσμα για να γραφτούν τα διηγήματα αυτής της συλλογής. «Οι φωτογραφίες των φίλων στο διαδίκτυο αποκαλύπτουν την ασέλγεια που υπέστη η πόλη. Κι αυτές ακριβώς οι εικόνες ήταν που μου ξύπνησαν μνήμες, άλλες γλυκές κι άλλες αφόρητου πόνου, και ο λόγος που τα δάκρυά μου γέμισαν το άσπρο χαρτί με λέξεις, σαν άηχες κραυγές».

     Στον πρόλογό της, η συγγραφέας αποκαλύπτει και γιατί έδωσε τον τίτλο «Της Ντροπής» στη συλλογή των κειμένων της, που είναι κατά βάση αυτοβιογραφικά. «”Της Ντροπής”  ονομάσαμε τη συλλογή των μικρών μου διηγημάτων, που γράφτηκαν από τον Οκτώβριο του 2020 έως τον Μάρτιο του 2022. Ντροπή για την ανελέητη τουρκική κατοχή, ντροπή για την ατιμώρητη προδοσία που προηγήθηκε, ντροπή ακόμα για το άλυτο πρόβλημα, που τόσα χρόνια απορρίπτουμε, αφήνοντας το μισό μας νησί σε ξένα χέρια και τις πληγές μας ανοιχτές να κακοφορμίζουν».

     Επειδή τα διηγήματα είναι εμπνευσμένα από φωτογραφίες, έπρεπε να δημοσιευτούν κι αυτές. Κάτι τέτοιο όμως, πέρα από τις τεχνικές δυσκολίες, θα εκτόξευε το κόστος σε δυσθεώρητα ύψη. Γι’ αυτό, επελέγη μία έξυπνη λύση, που έγινε εφικτή χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία. «Θεωρούμε πολύ σημαντικό να δώσουμε τη δυνατότητα στον αναγνώστη, μαζί με το κάθε διήγημα να δει την αντίστοιχη φωτογραφία από την οποία είναι εμπνευσμένο. Γι’ αυτόν τον λόγο τις μετατρέψαμε σε εύχρηστη ηλεκτρονική μορφή (QR code) […] Με το QR code μπορείτε εύκολα να δείτε την φωτογραφία, χρησιμοποιώντας εφαρμογές (applications) που διατίθενται για τα κινητά μας τηλέφωνα. Ανεβάστε την εφαρμογή που ταιριάζει στο δικό σας κινητό και απλά, κεντράρετε με το κινητό σας στο κάθε τετραγωνάκι που υπάρχει στο βιβλίο στην αρχή κάθε διηγήματος».

     Κλείνοντας, θέλω να τονίσω ότι πρόκειται για μια εξαιρετική συλλογή διηγημάτων, στην οποία η συγγραφέας αποτυπώνει με μοναδικό τρόπο, όλον τον πόνο και την νοσταλγία που  νιώθει για τη γενέθλια πόλη. Ακόμη θα ήθελα να ευχηθώ να δοθεί επιτέλους μια δίκαιη λύση στο Κυπριακό πρόβλημα για να πραγματοποιηθεί και η επιθυμία της συγγραφέως, όπως εκφράζεται στο διήγημα «Δώρο Γενεθλίων». «Θα ήθελα να μην βλέπω την πόλη μου μόνο μέσα από θλιβερές φωτογραφίες, τραβηγμένες στα κλεφτά. Φωτογραφίες που μου θυμίζουν ιστορίες για τόπους που χάσαμε και για ανθρώπους αγαπημένους που έφυγαν νωρίς, πριν προλάβουμε να τους χαρούμε». 

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΛΕΞΕΙΣ

ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΛΑΠΑΤΑ
Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Σελ.276, Νοέμβριος 2022

      Την Φ. Λαπατά, την έχουμε γνωρίσει ως συγγραφέα ιστορικών μυθιστορημάτων, τα οποία εμπνέεται από πρόσωπα ή γεγονότα, που προκάλεσαν συζητήσεις, την εποχή που διαδραματίσθηκαν. Με τη συγγραφική της δεινότητα, τα μεταπλάθει λογοτεχνικά, αλλά και πολλές φορές φωτίζει άγνωστες πτυχές, χάρη στην ενδελεχή έρευνα που πραγματοποιεί.

     Το μυθιστόρημά της «Επικίνδυνες Λέξεις» όμως, είναι διαφορετικό. Είναι το μόνο μη ιστορικό της μυθιστόρημα και επανακυκλοφορεί δεκαπέντε χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση (2007). Ωστόσο, παραμένει εντυπωσιακά «φρέσκο» και εξίσου επίκαιρο σα να γράφτηκε τώρα.

     Οι δίδυμες Μυρσίνη και Αταλάντη Κορωναίου μεγαλώνουν στο τετραώροφο οίκημα της οικογένειας επί της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, μαζί με τον καρδιοχειρουργό πατέρα τους Αλέξανδρο, την μητέρα τους Ζαϊρα και την γιαγιά τους Αμαλία. Είναι όμοιες σαν δύο σταγόνες νερό. Τόσο που τους αρέσει να κάνουν «φάρσες» στις οικογενειακές συγκεντρώσεις, σχετικά με το ποια είναι ποια! Είναι όμως εντελώς διαφορετικές στον χαρακτήρα και την προσωπικότητα. «Όλη η επιτυχία της φάρσας βρισκόταν στην έκφραση. Εγώ έπαιρνα κακιωμένη και ειρωνική έκφραση, όπως η αδερφή μου, η οποία ήταν μόνιμα θυμωμένη με κάτι ή κάποιους. Η Αταλάντη έπαιρνε τη δική μου έκφραση, γλυκιά και καλόβολη, καθώς ήμουν συνεχώς έτοιμη να ευχαριστήσω τους πάντες σε βάρος της δικής μου θέλησης […] Ήμασταν ολόιδιες εξωτερικά, σαν δυο σταγόνες νερό, αλλά ως χαρακτήρες ήμασταν η μέρα με την νύχτα. Μέρα εγώ, νύχτα η Αταλάντη. Η καλή κόρη εγώ, η προβληματική η Αταλάντη…».

     Αφηγούνται την ιστορία της οικογένειας Κορωναίου, εναλλάξ από κεφάλαιο σε κεφάλαιο. «Η ιστορία της οικογένειάς μας είναι πολύπλοκη και θεαματική σαν εικονογραφημένη Παλαιά Διαθήκη. Και τη συγκρίνω με την Παλαιά Διαθήκη διότι μέσα στις σελίδες της και εις το όνομα ενός Θεού τιμωρού κι εκδικητικού παρελαύνουν τα μύρια όσα και ακατανόμαστα και ασυγχώρητα […] Πάθη, μίση, έρωτες, δολοφονίες και άλλα ενδιαφέροντα και συναρπαστικά […] Οι διάφορες ιστορίες της οικογένειάς μας είναι σαν ανθολογία από εξωτικά διηγήματα σε πολυτελή έκδοση με σκληρό εξώφυλλο».   

     Κυρίως όμως αφηγούνται τις μεταξύ τους σχέσεις, που πολύ απέχουν από το να είναι σχέσεις αδελφικής αγάπης. Ούτε καν αμοιβαίας ανοχής. Τις χωρίζει άβυσσος. «Στην αρχή όταν ήμασταν μικρές μαλώναμε για τους πιο ασήμαντους λόγους. Συχνά μαλλιοτραβιόμασταν και δερνόμασταν. Αργότερα η φαγωμάρα μας σοβάρεψε και είχαν σημαδέψει γεγονότα, αφήνοντας εποχή στην οικογένεια […] Είχαμε κάνει τους καυγάδες μας επιστήμη».

     Το μυθιστόρημα «Επικίνδυνες Λέξεις» είναι εξαιρετικό. Η εναλλασσόμενη αφήγηση των δύο κοριτσιών και των αντιθέσεών τους, είναι συγκλονιστική. Ξεχειλίζει από συναισθήματα. Θετικά και αρνητικά. Κι ο αναγνώστης μένει άφωνος να παρακολουθεί την αναπάντεχη εξέλιξη της ιστορίας, όπως την αφηγούνται η Μυρσίνη και η Αταλάντη, δίνοντας η κάθε μία τη δική της οπτική.

ΕΞΙ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΑ ΚΑΤΕΡΓΑ ΤΗΣ ΣΤΑΖΙ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΚΑΛΙΟΣ
Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Σελ. 280, Ιούλιος 2022

      Ο Γιώργος Μπακαλιός, όπως και πολλοί άλλοι συμπατριώτες μας, αποφάσισε ν’ αναζητήσει μια καλύτερη ζωή γι’ αυτόν και την οικογένειά του και μετανάστευσε στην Δυτική (τότε) Γερμανία (ΟΔΓ) το 1964.

     Δύο χρόνια αργότερα προσελήφθη στο Διακονικό Έργο της Ευαγγελικής Εκκλησίας στο Δυτικό Βερολίνο. «Τον Μάιο του 1966, ολοκλήρωσα το σεμινάριο εκπαίδευσης Κοινωνικών Λειτουργών για την Κοινωνική Μέριμνα των Ελλήνων […] Το σεμινάριο αυτό είχε οργανώσει το Διακονικό Έργο της Ευαγγελικής Εκκλησίας. Μετά το πέρας του σεμιναρίου και την επιτυχία στις απολυτήριες εξετάσεις […] διορίστηκα ως Κοινωνικός Λειτουργός στο Διακονικό Έργο της Ευαγγελικής Εκκλησίας στο τότε Δυτικό Βερολίνο, στο οποίο εκείνη την εποχή ζούσαν και εργάζονταν στις επιχειρήσεις περίπου 3.200 Έλληνες. Και έτσι την 1^η Ιουλίου 1966 βρέθηκα στο Δυτικό Βερολίνο».

     Ένα από τα καθήκοντά του, ήταν να επισκέπτεται το Ανατολικό Βερολίνο, για να εξασφαλίζει από τις αρχές, βίζα διέλευσης μέσα από τα εδάφη της Ανατολικής Γερμανίας (ΛΔΓ), για όσους Έλληνες επιθυμούσαν να ταξιδέψουν με το τρένο από το Βερολίνο προς την Δυτική Γερμανία. Για το λόγο αυτό, οι επισκέψεις του ήταν τακτικές.

     Όλα κυλούσαν απρόσκοπτα μέχρι την Τετάρτη 15 Μαΐου 1970. Την ημέρα εκείνη, μαζί με τον πατέρα του Θωμά, επισκέφτηκαν την υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΛΔΓ, που ήταν αρμόδια για την έκδοση βίζας, για κάποια σχετική υπόθεση. Όταν βγήκαν από το κτίριο, συνελήφθησαν από άνδρες της Στάζι με την κατηγορία της κατασκοπίας. «Ξέρετε όπως κι εμείς, τον λόγο για τον οποίο έχετε συλληφθεί. Ο λόγος αυτός φέρει το όνομα «κατασκοπία» εναντίον της χώρας μας. Έγκλημα το οποίο διαπράξατε ως πράκτορας των Δυτικών Κατασκοπικών Υπηρεσιών. Τόσο το Υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας όσο κι εμείς ως Διωκτική Υπηρεσία γνωρίζουμε πολύ καλά, σε ότι αφορά το άτομό σας, ότι πρόκειται για έναν πολύ επικίνδυνο και επιθετικό πράκτορα. Η ζημία που έχει προκληθεί εξαιτίας των ενεργειών σας εις βάρος της πατρίδας μας είναι τεράστια. Για τον λόγο αυτόν σας συνιστούμε, όσο είναι νωρίς ακόμα, να μας πείτε όλα όσα κάνατε εναντίον του κράτους μας και για ποιους το κάνατε αυτό».

     Ακολούθησαν μήνες ανακρίσεων που περιλάμβαναν ψυχολογική και σωματική βία. Οι οποίες εντείνονταν όσο ο «κατάσκοπος» δεν «ομολογούσε». Τον Μάρτιο του 1972 έγινε κεκλεισμένων των θυρών η δίκη-παρωδία του Μπακαλιού (ο πατέρας του είχε στο μεταξύ αφεθεί ελεύθερος μετά από έξη μήνες κράτησης). «Έτσι ξεκίνησε η θεατρική παράσταση «διεξαγωγή της δίκης», η οποία παίχτηκε στις 7 και 8 Μαρτίου 1972, με μοναδικό ακροατήριο κάποια μέλη της Στάζι και αποκλεισμό των μαρτύρων υπεράσπισης». Παρά την έλλειψη επαρκών αποδείξεων, καταδικάστηκε σε 12 χρόνια φυλάκιση. Εξέτισε τα έξη από αυτά, καθώς μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, οι προξενικές αρχές της Ελλάδας στις δύο Γερμανίες, αποφάσισαν να συνδράμουν τον τιτάνιο αγώνα της συζύγου του έγκλειστου Μπακαλιού, Αγγέλας, η οποία με τη συνδρομή της Ευαγγελικής Εκκλησίας, έκανε ότι ήταν δυνατό για να αποφυλακιστεί ο σύζυγός της. Κάτι που έγινε στις 26 Μαΐου του 1976.

     Όλο αυτό το διάστημα ο Γιώργος Μπακαλιός αναρωτιόταν πως βρέθηκε στο στόχαστρο της διαβόητης Στάζι. Η απάντηση βρέθηκε στο αρχείο της, που είναι πια εύκολα προσβάσιμο σε κάθε ενδιαφερόμενο. Ο φάκελός του με τον κωδικό «OV Rhodos Reg.-Nr 2748/67 ήταν ιδιαίτερα κατατοπιστικός. «Ο όγκος των φακέλων είναι 38 τόμοι. Οι τόμοι αυτοί περιέχουν 11.800 σελίδες. Όλα αυτά για μένα. Τους μελέτησα και έφριξα. Περιείχαν απίστευτες λεπτομέρειες που τους μετέφεραν συνεργάτες τους καταδότες…», οι οποίοι ήταν Έλληνες-τους κατονομάζει αφού βρήκε το ονόματά τους στο φάκελό του-που κάποιοι είχαν βοηθηθεί από τον Μπακαλιό, όταν χρειάστηκαν τις υπηρεσίες του!  «Ίσως αναρωτηθεί κάποιος αν τα κίνητρα αυτών των συμπατριωτών μας, σπιούνων της Στάζι ήταν ιδεολογικά. Κανένας εξ αυτών, εξ όσων έμαθα, δεν υπήρξε μέλος κόμματος της Αριστεράς. […] Προφανώς τους πλήρωναν ή τους εκβίαζαν για προσωπικά θέματα ή και τα δύο μαζί».

     Ένα συγκλονιστικό βιβλίο, στο οποίο ο αναγνώστης, εκτός από την δραματική αφήγηση του Γιώργου Μπακαλιού, για τα όσα υπέστη, θα διαβάσει για τους τρόπους με τους οποίους η υπηρεσία ασφάλειας της ΛΔΓ, αποσπούσε τις «ομολογίες των εχθρών του κράτους», συνθλίβοντας τις ψυχές τους και διαλύοντας τις ζωές τους, με τα ψυχολογικά αλλά και σωματικά βασανιστήρια στα οποία τους υπέβαλλε.      

ΣΤΟΝ 5ο ΟΡΟΦΟ ΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ
Σελ. 344, Απρίλιος 2022

      Ένα ακόμη αστυνομικό μυθιστόρημα του συγγραφέα Χ. Μαρκογιαννάκη, κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες.

     Αυτή τη φορά, ο χώρος που εκτυλίσσεται η ιστορία δεν είναι κάποιος απομονωμένος τόπος (όπως στο «Μυθιστόρημα Με Κλειδί),αλλά το κέντρο της Αθήνας. Πιο συγκεκριμένα ο 5^ος όροφος της Νομικής σχολής Αθηνών, όπου βρίσκεται ο Τομέας Εγκληματολογίας. Εκεί ένα πρωινό, έντρομες οι καθαρίστριες εντοπίζουν σε κάποιον διάδρομο δύο πτώματα βουτηγμένα στο αίμα. Όπως φάνηκε εκ των υστέρων, ήταν η καθηγήτρια Λαμπρινή Σιώμου και ο υποψήφιος διδάκτορας Άγγελος Κονδύλης, που είχαν δολοφονηθεί αργά το προηγούμενο βράδυ με πυροβόλο όπλο.

     Την υπόθεση αναλαμβάνει ο αστυνόμος, Χριστοφορος Μάρκου, ο οποίος επιστρέφει σε γνώριμα «λημέρια», αφού είχε πρόσφατα παρακολουθήσει εκεί για τρία εξάμηνα ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα. «…απέκτησε έτσι το δίπλωμα μεταπτυχιακής κατάρτισης στην εγκληματολογία […] απαιτούμενο τυπικό προσόν που του είχε στοιχίσει σε χρόνο και υπομονή…», αλλά που τον βοήθησε σε συνδυασμό με τις εξαιρετικές ικανότητές του να γίνει το Νο 2 στο τμήμα Εγκλημάτων κατά Ζωής και Ιδιοκτησίας (πρώην Ανθρωποκτονιών).

     «Η αρχική εικόνα έδειχνε πως πρώτη είχε δολοφονηθεί η αναπληρώτρια καθηγήτρια Λαμπρινή Σιώμου. Η μορφή της σχηματίστηκε στο μυαλό του για πολλοστή φορά απ’ τη στιγμή που έμαθε το περιστατικό […] Στους φοιτητικούς κύκλους ήταν γνωστή ως Οχιά λόγω του χαρακτήρα της: αυστηρή, άκαμπτη, συχνά προσβλητική απέναντι στους φοιτητές αλλά και τους συναδέλφους της, μ’ ένα στόμα αγέλαστο που έσταζε φαρμάκι και με βλέμμα διαρκώς ειρωνικό, που συμπλήρωνε το σκληρό της παρουσιαστικό […] Στο ίδιο σημείο, πεσμένο πάνω στο σώμα της Σιώμου, βρέθηκε το πτώμα του Άγγελου Κονδύλη […] Το δεύτερο θύμα, υποψήφιος διδάκτορας, είκοσι οκτώ χρονών, είχε επιστρέψει το ίδιο εκείνο βράδυ απ’ το Παρίσι όπου έκανε την έρευνα για τη διατριβή του, και, άγνωστο γιατί, είχε βρεθεί λίγο μετά τις 23.οο στον Τομέα Εγκληματολογίας».

     Ο Μάρκου αποφασίζει το προφανές: να ξεκινήσει την αναζήτηση του δολοφόνου στο συγκεκριμένο Τμήμα. Αν και έχει κάποια γνώση των διαπροσωπικών σχέσεων των μελών του διδακτικού προσωπικού λόγω των πρόσφατων σπουδών του εκεί, αποφασίζει να ζητήσει βοήθεια. Και βρίσκει το ιδανικό πρόσωπο. «Η Βέρα Κώνστα, απόφοιτος της σχολής, συγκεκριμένα του Τμήματος Κοινωνιολογίας, είχε παρακολουθήσει μαζί με τον αστυνόμο και τον Κονδύλη, το ίδιο μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Τον τελευταίο χρόνο των προπτυχιακών και καθ’ όλη τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών της, για να τα βγάζει πέρα οικονομικά, δούλευε στη γραμματεία του τομέα με ανανεούμενες συμβάσεις, Συνέχισε εκεί και μετά την αποφοίτησή της, οπόταν οι γενικότερες περικοπές της είχαν στοιχίσει τη θέση της». Ήταν ο άνθρωπος που γνώριζε πολύ καλά «πρόσωπα και πράγματα» και λεπτομέρειες που κρυβόταν κάτω από την επιφάνεια.

     Ο Μάρκου, παρά την σημαντική βοήθεια της Κώνστα,  θα χρειαστεί να ενεργοποιήσει όλες του τις ικανότητες και την ευφυΐα του, ώστε να είναι «σίγουρος πλέον για το πρόσωπο που κρύβεται πίσω από τη διπλή ανθρωποκτονία».

     Όπως έχω γράψει και για το προηγούμενο βιβλίο του Χρήστου Μαρκογιαννάκη, είναι εμφανώς επηρεασμένος από την Agatha Christie και τον μυθιστορηματικό της ήρωα, τον πασίγνωστο Ηρακλή Πουαρό. Ειδικά όπως εκτυλίσσεται η ιστορία από την σελίδα 263, οι ομοιότητες είναι έντονες. Όπως ο Βέλγος ντετέκτιβ, ο αστυνόμος Μάρκου, θα συγκεντρώσει όλους τους εν δυνάμει ενόχους σε ένα δωμάτιο και με νοητικές ακροβασίες και σταδιακές αποκαλύψεις, θα υποδείξει στο τέλος τον πραγματικό ένοχο.        

 

ΤΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΤΗΣ ΑΒΙΛΑ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Εκδόσεις ΠΗΓΗ
Σελ. 422, Σεπτέμβριος 2022

      Το δεύτερο μυθιστόρημα του Α. Οικονόμου που περιγράφει «ένα συναρπαστικό κυνήγι θησαυρού από την Οθωμανική Ανατολή στην Αναγεννησιακή Δύση», κυκλοφόρησε πριν από μερικές εβδομάδες.

     Ένα χρόνο μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, δύο βουκελάριοι ιππότες, ο Βίκτωρ Νίμιτς και ο Θεοφάνης Αργέντης, που συνοδεύεται από τον 13χρονο γιο του Τηλέμαχο, ξεκινούν από την Αδριανούπολη, την τότε πρωτεύουσα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και παίρνουν την Εγνατία οδό με κατεύθυνση το Δυρράχιο. Εκτελούν μια σημαντική αποστολή που τους έχει αναθέσει η Μάρα Μπράνκοβιτς, θετή μητέρα του σουλτάνου Μωάμεθ Β! του Πορθητή. Πρέπει να μεταφέρουν με κάθε πρόσφορο τρόπο κάποια αντικείμενα στη Νάπολη. «…οι σάκοι αυτοί περιέχουν κάποια αντικείμενα σημαντικής αξίας που προέρχονται από την Κωνσταντινούπολη και τα οποία η τιμημένη κυρά μας επιθυμεί να παραδοθούν στον Βασιλιά της Νάπολης». Με τα δώρα της αυτά, η Μάρα, που έγινε γνωστή ως η «χριστιανή σουλτάνα», αφού παρά τον γάμο της με τον Μουράτ Β! (πατέρα του Μωάμεθ) το 1435, δεν άλλαξε την πίστη της, θέλει να δελεάσει τον Βασιλιά της Νάπολης, ώστε να επέμβει και να σώσει χριστιανικούς πληθυσμούς από την φονική ορμητικότητα των Οθωμανών. Όμως λίγο πριν φτάσουν στον προορισμό τους, δέχονται την επίθεση ληστών οι οποίοι αρπάζουν τον θησαυρό και δολοφονούν τους δύο ιππότες. Ο νεαρός Τηλέμαχος θα σωθεί σαν από θαύμα, αφού θα προλάβει να κρυφτεί.

     Παρά το γεγονός ότι αισθανόταν χαμένος και βρισκόταν σε μεγάλη σύγχυση, συνεχίζει προς το λιμάνι του Δυρραχίου. Εκεί τον εντοπίζει ο καπετάνιος Νικολό Μπρουμόντι, που θα αντιληφθεί την ευστροφία, θα τον πάρει μαζί του και θα τον στείλει στο μοναστήρι Cannaregio, όπου και θα γνωρίσει τον συνομήλικο του Αμαντέο. Άλλοτε μαζί κι άλλοτε χωριστά, θα περιπλανηθούν στις πόλης της Ιταλίας, όπου ανθίζουν ο πολιτισμός, οι τέχνες και οι επιστήμες, στην Ισπανία του Φερδινάνδου και της Ισαβέλλας την εποχή των διωγμών των Εβραίων και της ανακάλυψης της Αμερικής και στη νότια Γαλλία, στην περιοχή της Καρκασόν, κοντά στα Πυρηναία όρη. Χάρη στη μόρφωση που απέκτησε ο Τηλέμαχος, στην πορεία του αυτή θα έρθει σε επαφή με λόγιους, άρχοντες, ιερωμένους, διάσημους καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, αλλά και αλχημιστές που έψαχναν τη φιλοσοφική λίθο και το ελιξίριο της ζωής, όπως και μεθόδους για τη μετατροπή ευτελών υλικών σε χρυσάφι! Ακόμη βίωσε έρωτες, επιτυχίες, απογοητεύσεις. Προς το τέλος της ζωής του, επέστρεψε στην Ανατολή. Εντιρνέ (Αδριανούπολη), Κωνσταντινούπολη, Θεσσαλονίκη. Ποτέ όμως δεν ξέχασε την υπόσχεση που είχε δώσει στον εαυτό του, εκείνη τη φοβερή ημέρα που έγινε μάρτυρας της άγριας δολοφονίας του πατέρα του και της διαρπαγής του θησαυρού. Να βρει και να εκδικηθεί τους ληστές-δολοφόνους, αλλά και να καταφέρει να συγκεντρώσει τα πολύτιμα αντικείμενα που τους εμπιστεύτηκε η σουλτάνα Μάρα.

     Πεντακόσια χρόνια αργότερα, τρεις φίλοι από τη Θεσσαλονίκη, βρίσκουν ένα χειρόγραφο στο οποίο ο Αμαντέο, αφηγείται τη ζωή του φίλου του. «Διήγηση του Αμαντέο, ταπεινού δούλου του Θεού για τα έργα και τις ημέρες του Τηλέμαχου Αργέντη. Γράφεται στην Άβιλα, στο Βασιλικό Μοναστήρι του Αγίου Θωμά, εν έτει σωτηρίω 1524». Με οδηγό το χειρόγραφο αυτό, θα προσπαθήσουν να ακολουθήσουν την πορεία του Τηλέμαχου από την μια άκρη της Ευρώπης στην άλλη κι αν μπορέσουν να ανακαλύψουν το όποιο μέρος του θησαυρού κατάφερε να ανακτήσει. Απέναντί τους θα βρουν κυκλώματα αρχαιοκαπήλων, που δεν θα διστάσουν να διαπράξουν ακόμη και δολοφονίες, φτάνει να πετύχουν τους σκοπούς τους. Οι τρεις φίλοι, θα χρειαστεί να επανατοποθετηθούν απέναντι σε σχέσεις φιλικές κι ερωτικές, να επανεξετάσουν πτυχές της ζωής τους και να κάνουν υπερβάσεις σε πολλούς τομείς, μέχρι να αποκαλυφθεί η αλήθεια.

     Όσοι γνωρίζουν τον Α. Οικονόμου, ξέρουν ότι πρόκειται για έναν πολυταξιδεμένο και βαθύτατα καλλιεργημένο άνθρωπο, με εξαιρετικού εύρους γνώσεις για πολλούς τομείς της Τέχνης και του Πολιτισμού. Αυτές τις εμπειρίες και τις γνώσεις τις «εκμεταλλεύεται» κι αφού τις εντάξει στον ευφάνταστο μύθο του έργου του, μας προσφέρει μια συναρπαστική περιδιάβαση στην δυτική Ευρώπη που αφήνει πια πίσω της τον σκοτεινό Μεσαίωνα και βιώνει την Αναγέννηση. Αλλά και στην Ανατολή που βρίσκεται υποταγμένη στην ανερχόμενη δύναμη των Οθωμανών κι ακολουθεί μια διαφορετική, αλλά εξίσου ενδιαφέρουσα πορεία.

     Το μυθιστόρημα «Τα Χειρόγραφα Της Άβιλα», που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ιστορικό, είναι ένα συναρπαστικό και ξεχωριστό ανάγνωσμα που θα προσφέρει ώρες αναγνωστικής απόλαυσης σε όποιον το διαβάσει.

     H πρώτη παρουσίαση του βιβλίου, θα γίνει στη Νάουσα, σήμερα, Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2022, στις 19.00, στην αίθουσα «Βέτλανς» του Πολυχώρου Πολιτισμού «Χρ. Λαναράς».           

Ο ΩΝΑΣΗΣ ΚΑΙ Ο ΣΜΗΝΑΓΟΣ Χ

ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΧΕΚΙΜΟΓΛΟΥ

Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Σελ. 375, Απρίλιος 2022

      Μια εξαιρετική μελέτη για την επαναλειτουργία της πολιτικής αεροπορίας της Ελλάδας μετά την Κατοχή, παρουσιάζει ο Α. Χεκίμογλου.

     Μετά από εξαντλητική έρευνα σε αρχεία (όπως π.χ. τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, το Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη, της Εθνικής Τράπεζας, του Ιδρύματος «Κωνσταντίνος Καραμανλής» και άλλα πολλά), εκτενή βιβλιογραφία και δημοσιεύματα του τύπου, αφηγείται την συναρπαστική ιστορία της αναγέννησης της πολιτικής αεροπορίας που έμεινε χωρίς ούτε ένα αεροπλάνο μετά την Κατοχή, αλλά και τον σημαντικό, κομβικό ρόλο που έπαιξε σε αυτή την ιστορία, μια προσωπικότητα που λίγοι γνωρίζουν: ο απόστρατος σμηναγός Στέφανος Ζώτος. «Δεν θα διαβάζατε αυτές τις γραμμές σήμερα, εάν η ιστορία του σμηναγού ε. α. Στέφανου Ζώτου και των Τεχνικών Αεροπορικών Εκμεταλλεύσεων (ΤΑΕ)-της αεροπορικής εταιρείας που είχε ιδρύσει το 1946-δεν είχε τα χαρακτηριστικά ενός πολιτικού θρίλερ, σαν εκείνα που γέννησε η μεταπολεμική πραγματικότητα της Ελλάδας. Αλλά κι ενός αφηγήματος που διαβάζεται μονάχα πίσω από τις γραμμές της ειδησεογραφίας και αποκαλύπτεται μέσα από εκρήξεις και ανατροπές. Διότι η ιστορία της ΤΑΕ και της πολιτικής αεροπορίας, πέρα από μια φοβερή επιχειρηματική ιστορία, είναι και ένα αφήγημα από αυτά που επιβεβαιώνουν ότι η πραγματικότητα μπορεί να ξεπεράσει σε πλοκή ως και τη ζωηρότερη φαντασία».

     Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, φαίνεται ανάγλυφα η προσπάθεια της Βρετανίας σε συνεργασία με πολιτικές προσωπικότητες των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων να διατηρήσει τα τελευταία ψήγματα επιρροής στη χώρα μέσω της επιχειρηματικής διείσδυσης στο χώρο των αερομεταφορών. Αλλά και η «επέλαση» του οικονομικού γίγαντα, δηλ. των ΗΠΑ, που έχοντας βγει με την οικονομία της αλώβητη (για να μην πω ενισχυμένη) από τον πόλεμο, προσπαθούσε να αποκτήσει πρόσβαση σε όλο τον δυτικό κόσμο. Στην περίπτωση της Ελλάδας, μέσω μιας επένδυσης της αεροπορικής εταιρείας TWA. Αλλά και οι παλινωδίες, τα πισωγυρίσματα, οι υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν σε βάρος του Ζώτου, του οποίου η ιστορία είναι ελάχιστα γνωστή μέχρι σήμερα. «Η περίπτωση του Στέφανου Ζώτου-η αλλιώς του «Σμηναγού Χ» όπως ήταν το ψευδώνυμο με το οποίο υπέγραφε καυστικά άρθρα ως εν ενεργεία στρατιωτικός στον Μεσοπόλεμο-είναι μοναδική στην ελληνική επιχειρηματική ιστορία. Και θα ήταν, πραγματικά αμαρτία να μην διασωθεί στις επόμενες γενιές η ιστορία ενός ανθρώπου που, μέσα από τα ερείπια της Ελλάδας, ξανάφτιαξε από το μηδέν την πολιτική αεροπορία».

     Έχουμε στα χέρια μας μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, που βασισμένη σε στοιχεία κάποια από τα οποία βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας, παρουσιάζει τις ζυμώσεις και το παρασκήνιο των ενεργειών που οδήγησαν στην δημιουργία της Ολυμπιακής Αεροπορίας-που υφίσταται μέχρι σήμερα, αν και πολύ συρρικνωμένη- και η οποία κατέληξε στον Αριστοτέλη Ωνάση, στα χέρια του οποίου γνώρισε μέρες ανάπτυξης και διεθνούς φήμης