ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΜΕΣΑ ΤΟΥΣ

ΚΑΝΗ ΚΑΡΑΒΑ
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ
Σελ. 362, Μάιος 2021

      Στο Βερολίνο του 1938,εκτυλίσσεται το κύριο μέρος του νέου μυθιστορήματος της Κ. Καραβά που έχει τίτλο «Το Τέρας Μέσα Τους».

     Ο Βίγκο Μπέργκερ, είναι «ανώτατο στέλεχος της γερμανικής αντικατασκοπίας». Ένα βράδυ μπαίνει κρυφά σε ένα λεηλατημένο εβραϊκό σπίτι. Είναι η επόμενη μέρα του φοβερού πογκρόμ που εξαπέλυσαν οι ναζί κατά των εβραίων την νύχτα της 9^ης προς 10^η Νοεμβρίου 1938 και ονομάστηκε «η νύχτα των κρυστάλλων». «Οι Εβραίοι έζησαν εκείνες τις δύο νύχτες τον όλεθρο από ένα εξαγριωμένο πλήθος που εκτόνωσε πάνω τους το μίσος που είχε καλλιεργηθεί εδώ και χρόνια. Οι δολοφονίες, οι βιασμοί και ο δημόσιος προπηλακισμός από τα μέλη Ταγμάτων Εφόδου άφησαν αδιάφορους την Πυροσβεστική, που παρακολουθούσε απαθής, όπως και το πλήθος, που τις περισσότερες φορές συμμετείχε». Οι ορδές των ναζί, -τους οποίους όλοι στην υπηρεσία αντικατασκοπίας… σιχαίνονται- μπορεί να λεηλάτησαν το σπίτι, αλλά δεν μπόρεσαν να ανακαλύψουν τα πιο πολύτιμα αντικείμενα, που ήταν έντεχνα κρυμμένα στον διπλό πάτο ενός συρταριού. Ο Μπέργκερ ήξερε την κρυψώνα και μπήκε στο σπίτι για να τα αποσπάσει.

     Με έκπληξη, στο διπλανό-επίσης λεηλατημένο-διαμέρισμα, βρίσκει μια νεαρή γυναίκα να κείτεται αιμόφυρτη και ημιθανής στο πάτωμα. Χωρίς να το σκεφτεί πολύ, την μεταφέρει με το αυτοκίνητό του, στο διαμέρισμά του. Δεν μπορεί να την πάει σε νοσοκομείο. Αφ’ ενός δεν ξέρει αν είναι εβραία οπότε μπορεί εκεί να κινδυνέψει κι  αφ’ ετέρου, δεν θα μπορέσει να δικαιολογήσει την παρουσία του στο συγκεκριμένο σημείο. Χωρίς να το γνωρίζει εκείνη τη στιγμή, η απόφασή του να δώσει καταφύγιο και να παράσχει περίθαλψη στη νέα γυναίκα, θα τον εμπλέξει σε μια περιπέτεια «που θα τον φέρει αντιμέτωπο με πραγματικούς και φανταστικούς εχθρούς στο κοσμοπολίτικο Βερολίνο του 1938».

     Το βιβλίο περιλαμβάνει σε πρώτο επίπεδο μια καλογραμμένη περιπέτεια, που εκτυλίσσεται στην Αθήνα, το Παρίσι και το Βερολίνο, την ταραγμένη εποχή στην οποία όλη η Ευρώπη βρίσκεται στα πρόθυρα του πολέμου. Με χαρακτήρες που χρειάστηκε να υπερβούν τα όριά τους, για να πετύχουν τους σκοπούς τους.

     Σε ένα δεύτερο επίπεδο όμως, δίνει  στη συγγραφέα μέσω του κεντρικού χαρακτήρα Βίγκο Μπέργκερ, την ευκαιρία να αναρωτηθεί για την άνοδο των ναζί στην εξουσία. «Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης, ύστερα από έναν χαμένο πόλεμο, που είχε βυθίσει τον λαό στην απελπισία, ζούσε μέσα σε μια τοξική θύελλα, σε έναν άτακτο ρυθμό παρακμής, όπου η κουλτούρα του ευδαιμονισμού είχε μετατραπεί σε ιδεολογία και ο ξέφρενος ρυθμός ζωής ήταν η κυρίαρχη επιδίωξη. […] Ώσπου ο τεχνητός παράδεισος άρχισε να κλυδωνίζεται και η Βαϊμάρη διαλύθηκε γιατί κάτι σάπιο υπήρχε σ’ αυτήν. Οι συνθήκες που επικράτησαν αμέσως μετά, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις που επέτρεψαν σε ένα γελοίο ανθρωπάκι να μετατραπεί σε καγκελάριο και να φέρει στην εξουσία το φαιό πρόσωπο του ναζισμού». Αλλά και για την ανοχή που επέδειξε το συντριπτικά μεγάλο μέρος του γερμανικού λαού στα όσα ακολούθησαν. «Παρακολουθούμε όλοι σαν υπνωτισμένοι, ανίκανοι να αντιδράσουμε. Πως γίνεται να μην μας σοκάρουν τέτοιας έκτασης βαρβαρότητες; Το μέλλον θα έριχνε φως σε αυτήν την παράκρουση και ίσως κάποιοι να έβρισκαν μια λογική εξήγηση στη μετάλλαξη ενός ολόκληρου λαού σε δήμιο, στην αποκτήνωσή του. Το επιχείρημα ότι ο πόλεμος αυτός έγινε για το εθνικό συμφέρον, την καθαρότητα της φυλής δηλαδή, και το ζωτικό χώρο που είχε ανάγκη η Γερμανία, ήταν όχι απλώς έωλο, ήταν πέρα για πέρα στρεβλό».

     Καλογραμμένο μυθιστόρημα που ίσως αρχικά προβληματίσει τον αναγνώστη με την ροή της ιστορίας που παρουσιάζει κάποια κενά, τα οποία όμως σύντομα συμπληρώνονται κι όλα μπαίνουν την θέση τους. Σίγουρα όμως θα του δώσει τροφή για σκέψη σχετικά με το φαινόμενο του ναζισμού και την ευρύτατη αποδοχή του από τον γερμανικό λαό.

     Πριν κλείσω θέλω να κάνω μια… ορθογραφική παρατήρηση. Έχω εντοπίσει το λάθος που αφορά τη λέξη «έωλο» που το βρίσκω ως «αίολο», σε ορισμένα βιβλία τον τελευταίο καιρό όπως και σε αυτό που παρουσιάζω σήμερα, σε δύο διαφορετικά σημεία. Αγαπητοί διορθωτές: άλλο είναι το «αίολο» που ουσιαστικά δεν σημαίνει τίποτα (θα μπορούσε να είναι η αιτιατική του Αίολος, αλλά ακόμη κι έτσι είναι λάθος με  το μικρό «α» στην αρχή της λέξης) κι άλλο το «έωλο» που σύμφωνα με το λεξικό, χρησιμοποιείται «κυρίως ως χαρακτηρισμός επιχειρημάτων, σοφισμάτων κτλ που είναι ξεπερασμένα και που κατά συνέπεια δεν έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο, που είναι αβάσιμα».