ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΛΗΣΜΟΝΙΑΣ

ΘΟΔΩΡΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ     

     Ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα που διάβασα για τον Εμφύλιο, είναι το βιβλίο του Θοδωρή Παπαθεοδώρου και ίσως ένα από τα καλύτερα που έχει γράψει ο συγγραφέας μέχρι σήμερα.
     Μιλά για την ιστορία τριών γυναικών, που βρέθηκαν στη δίνη του αδελφοκτόνου πολέμου, τον καιρό που "όποιος έχει το όπλο έχει και το δίκιο". Της Αγγέλας, της Μέλπως και της Αριάδνης. Που και οι τρεις "χάνουν" τα παιδιά τους από τις αγκαλιές τους, αλλά αυτές κινούν γη και ουρανό για να τα ξαναβρούν. Που κάθε μια αντιπροσωπεύει τις χιλιάδες γυναίκες-θύματα του πολέμου. Τις χωρίζουν-θέλοντας και μη-οι αντιμαχόμενες παρατάξεις, αφού η καθεμιά τους, ανήκει σε διαφορετικό κοινωνικό στρώμα, πράγμα που τις στιγματίζει και τις χαρακτηρίζει στα μάτια των αντιπάλων, αλλά τις ενώνει το μητρικό φίλτρο.
     Η Αγγέλα ζει στο χωριό Μυριόφυλλο στη Βόρεια Πίνδο. Τον Απρίλη του 1943, ένα απόσπασμα ανταρτών μπαίνει στο χωριό και "ανάβει φωτιές" στην οικογένειά της. Ο γιος της, ο 16χρονος Λιάκος, αρχικά και η 14χρονη κόρη της Γιάννα στη συνέχεια, προσκολλώνται στο απόσπασμα και φεύγουν με τους αντάρτες.
     Το Σεπτέμβρη της ίδιας χρονιάς, η Μέλπω, γυναίκα στελέχους του ΚΚΕ, του Σπύρου "που τρέχει μέρα-νύχτα να ξεφύγει από την Ασφάλεια του Μεταξά πρώτα, τους Γκεσταπίτες τώρα. Ο Σπύρος που δύσκολα κοιμόταν δεύτερο βράδυ στο ίδιο κρεβάτι, που δύσκολα έμενε τρεις συνεχόμενες μέρες στο ίδιο σπίτι, που έτρωγε πάντα στο πόδι, αν είχε βέβαια να φάει", χάνει την κόρη της τη Φανούλα, όταν μετά από προδοσία, συλλαμβάνεται από ταγματασφαλίτες.
     Η Αριάδνη Κωνσταντάκη, γυναίκα αξιωματικού του στρατού που θεωρείται αγνοούμενος, χάνει την κόρη της Κατερίνα, το Δεκέμβρη.
     Μπλέκονται και οι τρεις σ' έναν αγώνα που δεν διάλεξαν. Αγώνας που κατέληξε σε κείνο τον μαύρο Δεκέμβρη. "Το τίμημα για την ένοπλη σύρραξη των ημερών εκείνων που έμειναν στην ιστορία σαν Δεκεμβριανά, ήταν δεκάδες χιλιάδες νεκροί και τραυματίες, καθώς και η καταστροφή τόσο από δυναμιτιστές του ΕΛΑΣ που γκρέμιζαν αδιάκριτα τα σπίτια για να στήσουν οδοφράγματα, όσο κι από το πυροβολικό των Άγγλων που βομβάρδιζε επίσης αδιάκριτα όπου υποπτευόταν την ύπαρξη ελεύθερων σκοπευτών. Από τις κυβερνητικές δυνάμεις 3.500 στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους και περίπου 3.000 μαχητές του ΕΛΑΣ. Οι νεκροί ανάμεσα στους αμάχους είναι αδύνατο να υπολογιστούν. Περίπου 50.000 άνθρωποι όμως, στην πλειοψηφία τους γέροι και γυναικόπαιδα, σύρθηκαν από τον ΕΛΑΣ στην ομηρία υπό δύσκολες συνθήκες. Πολλοί από αυτούς δε γύρισαν ποτέ πίσω. Από την άλλη μεριά οι εκτελέσεις έγιναν σύνηθες φαινόμενο και πρακτική των κυβερνητικών δυνάμεων. Εκείνες τις 33 μέρες, η πατρίδα λαβώθηκε απ' όλους και θρήνησε για όλους. Κι όλα αυτά, δυστυχώς, ήταν μόνο προάγγελος όσων θα συνέβαιναν τα επόμενα πέντε χρόνια". Οι γυναίκες πέρασαν "δια πυρός και σιδήρου" ψάχνοντας να βρουν η κάθε μια το παιδί της. Κάποιες θα τα καταφέρουν, κάποιες όχι.
     Δεν θα διστάσω να πω ότι το βιβλίο, μου στέρησε...ώρες ύπνου! Μου χάρισε όμως ώρες αναγνωστικής απόλαυσης. Ο μύθος του είναι τόσο "δυνατός" που με δυσκολία το άφηνα από τα χέρια μου. Περιλαμβάνει επίσης πολλά στοιχεία Ιστορίας, κάποια από τα οποία υπήρξαν για μένα ιδιαίτερα διαφωτιστικά και με βοήθησαν να ξεκαθαρίσω κάποια "σκοτεινά" σημεία, επειδή το βιβλίο ξεπερνά τη μονομέρεια, το φανατισμό και τη μισαλλοδοξία που διακρίνουν πολλά απ' όσα αναφέρονται στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο. Για να αντληθούν τα στοιχεία αυτά, ο συγγραφέας-όπως μου είπε σε συζήτηση που είχαμε πρόσφατα-έκανε κοπιώδη έρευνα και συνομίλησε με ανθρώπους που έζησαν τα γεγονότα. Κι όπως μου εκμυστηρεύτηκε αυτό που τον εντυπωσίασε είναι το γεγονός πως οι "θύτες", δηλ. τα στελέχη και των δύο αντιμαχόμενων παρατάξεων δε δίστασαν να μιλήσουν και να υπερασπιστούν τις τότε επιλογές τους, ενώ αντίθετα τα "θύματα", δηλ. οι άμαχοι που βρέθηκαν σε λάθος τόπο τη λάθος στιγμή, δε θέλησαν να μιλήσουν.
     Το βιβλίο κρατάει τις ισορροπίες που οφείλει να κρατήσει και δε χαρίζεται σε κανένα. Αποδίδει στον καθένα ότι του αναλογεί και δε διστάζει να πει κάποια πράγματα με τ' όνομά τους, όσο κι αν δυσαρεστούν. Ένα βιβλίο που αξίζει την προσοχή μας και πρέπει να διαβαστεί απ' όλους.

     Θα περιμένουμε με αγωνία το δεύτερο μέρος, το οποίο όμως μου αποκάλυψε ο συγγραφέας θα διαδραματίζεται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα και το οποίο αναμένεται να κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο.

     Ο Θοδωρής Παπαθεοδώρου, γεννήθηκε στα Δίκαια του Έβρου και κατοικεί στην Αθήνα. Έχει δημοσιεύσει μέχρι σήμερα έξι μυθιστορήματα ενηλίκων, ένα νεανικό μυθιστόρημα και δύο βιβλία για παιδιά πρώτης σχολικής ηλικίας. Ασχολείται επίσης με τη συγγραφή σεναρίων και θεατρικών έργων. Κάποια από τα βιβλία του έχουν κερδίσει σημαντικά βραβεία.

Ο ΚΑΛΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ

ANDREW NICOLL
Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ

     Με ένα τρυφερό μυθιστόρημα, που μιλά για την αγάπη και τη δύναμή της, κάνει την πρώτη του εμφάνιση στο χώρο της λογοτεχνίας ο άγγλος συγγραφέας Α. Νίκολ. "Έχω μάθει πως δεν υπάρχει τόση αγάπη στον κόσμο ώστε να τη σπαταλάμε. Ούτε σταγόνα δεν επιτρέπεται να πηγαίνει χαμένη. Αν είμαστε τυχεροί και τη βρούμε, ανεξάρτητα από που θα τη βρούμε, πρέπει να τη φυλάξουμε και να την απολαύσουμε όσο πιο πολύ μπορούμε. μέχρι και το τελευταίο φιλί."

     Σε κάποια χώρα της Βαλτικής -που δεν κατονομάζεται, αλλά που θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε χώρα της γης, βρίσκεται η πόλη Ντοτ, που σημαίνει τελεία, δηλ. ένα ελάχιστο σημείο στο χάρτη. Στην άσημη αυτή πόλη, δήμαρχος είναι ο Τάιμπο Κρόβιτς, ένας μοναχικός εργένης, που όλοι γνωρίζουν με το προσωνύμιο "Καλός". Στο γραφείο του, έχει συνεργάτιδα την Αγάθη Στόπακ, μια όμορφη νέα γυναίκα που όμως είχε μια ατυχία. Έχασε το μωρό της από ξαφνική ασθένεια, λίγο μετά τη γέννησή του. Αυτό το γεγονός επηρεάζει τόσο πολύ τον άντρα της, που αλλάζει ριζικά συμπεριφορά και από τότε η σχέση της πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. "Είσαι χήρα Αγάθη. Ο Στόπακ πέθανε. Ο άντρας που παντρεύτηκες έχει πεθάνει. Έχει πεθάνει εδώ και χρόνια. Μόνο το πιοτό τον κρατάει στη ζωή. Τρέφεται με μπύρα και βότκα, όπως ο βρικόλακας τρέφεται με αίμα και όσο τα πίνει αυτά, δεν του χρειάζεται τίποτε άλλο".

     Ο Καλός Δήμαρχος είναι ερωτευμένος με την Αγάθη και αυτή με το Δήμαρχο, χωρίς να τολμά να αποκαλύψει ο ένας στον άλλο τα αισθήματά του. "Ξεγελούσαν ο ένας τον άλλο κάθε μέρα με χίλιους διαφορετικούς τρόπους., χωρίς κανένας από τους δύο να τολμάει να παραδεχτεί αυτό που του έλειπε, χωρίς κανένας από τους δύο να τολμάει να πει τον πόνο του, απρόθυμοι και οι δύο να εξομολογηθούν την αλήθεια της ζωής τους. Κόντευαν, παραλίγο, να ξεγελάσουν και τους εαυτούς τους".

     Ώσπου κάποια καλοκαιρινή μέρα που η Αγάθη θα βγει να απολαύσει το γεύμα της στο διάλειμμα της δουλειάς της, στο πάρκο μπροστά από το Δημαρχείο, θα ρίξει κατά λάθος το σκεύος με το φαγητό της σ' ένα συντριβάνι. Ο Καλός Δήμαρχος, (που κάθε μέρα την παρακολουθεί αθέατος στη διάρκεια του διαλείμματος), θα βρει την ευκαιρία να την καλέσει να φάνε μαζί. Κάτι που επαναλαμβάνεται από τότε κάθε μέρα, αφού τους δίνει τη χαρά να βρίσκονται συνεχώς μαζί. Μέχρι που η ατολμία του Καλού Δημάρχου, αλλάζει τα δεδομένα...

     Ο Νίκολ, έγραψε ένα τρυφερό, αξιαγάπητο, ευαίσθητο μυθιστόρημα, με δόσεις χιούμορ και με ήρωες που σε κάνουν να τους συμπαθήσεις αμέσως. Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί γιατί είναι καλογραμμένο και πρωτότυπο. Συγκαταλέγεται σε αυτά που τους τελευταίους μήνες δεν ήθελα να αφήσω από τα χέρια μου. Απλά εξαιρετικό!!!

     Ο Άντριου Νίκολ, ύστερα από ένα διάστημα που εργάστηκε ως...ξυλοκόπος, αφιέρωσε τη ζωή του στην αρθρογραφία. Διηγήματά του, έχουν δημοσιευτεί σε πολλά περιοδικά κι εφημερίδες. Ζει στη Σκωτία, είναι παντρεμένος και πατέρας τριών παιδιών.

     Είχα τη χαρά να τον παρακολουθήσω στην παρουσίαση του βιβλίου του, που έγινε σε κεντρικό βιβλιοπωλείο της Αθήνας, στην οποία εξομολογήθηκε ότι το έγραψε στο...τρένο, πηγαίνοντας και γυρνώντας από τη δουλειά του. Επίσης αφηγήθηκε τη μεγάλη περιπέτεια που πέρασε ψάχνοντας εκδότη, για να καταλήξει τελικά σ' ένα μικρό εκδοτικό οίκο, αφού οι μεγάλοι απέρριψαν το έργο του. Οι ίδιοι εκδοτικοί οίκοι, μετά την επιτυχία του "Καλού Δημάρχου" του προσφέρουν "γη και ύδωρ" για να αναλάβουν την έκδοση του νέου του μυθιστορήματος. Έχει τη μορφή του "αγαθού γίγαντα" (είναι ψηλός και εύσωμος) και είναι άνθρωπος με ιδιαίτερα αναπτυγμένη την αίσθηση του χιούμορ.

Αποφάσισα κι εγω να "εκτεθώ" στο διαδίκτυο δημιουργόντας ένα blog για βιβλία, όπως δείχνει και το όνομα που χρησιμοποιώ. Στο blog μου αυτό, θα δημοσιεύω όσο πιο τακτικά μπορώ παρουσιάσεις βιβλίων (παρουσιάσεις κι όχι κριτικές-η κριτική είναι βαριά λέξη και χρειάζονται ειδικές γνώσεις για να την πραγματοποιήσεις ΣΩΣΤΑ) που μου άρεσαν, ως αναγνώστη. Επίσης για όσουν ζουν στη Θεσσαλονίκη και στις γύρω περιοχές, θα τους ανακοινώνω ποιούς συγγραφέίς θα φιλοξενώ κάθε φορά στην εκπομπή μου, που μεταδίδεται κάθε Τετάρτη στις 5, από τη συχνότητα του τηλεοπτικού καναλιού Πανόραμα TV. Κι ότι άλλο προκύψει στο μέλλον.