ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ

ROBERT WITTMAN/DAVID KINNEY

Μετάφραση: ΓΙΑΝΝΑ ΣΚΑΡΒΕΛΗ

Εκδόσεις ΠΕΔΙΟ

Σελ. 572,  2016

     Την ιστορία της αναζήτησης του ημερολόγιου του Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ, περιγράφουν στο βιβλίο τους οι αμερικανοί συγγραφείς R. Wittman και D. Kinney.

     Ο Α. Ρόζενμπεργκ, υπήρξε σημαίνον στέλεχος του ναζιστικού κόμματος κι έχαιρε της πλήρους εμπιστοσύνης και στήριξης του Χίτλερ, ο οποίος τον θεωρούσε τον κορυφαίο θεωρητικό και διαμορφωτή της ιδεολογίας των ναζί. Το ότι δεν είναι πολύ γνωστός στο ευρύ κοινό, οφείλεται στο ότι δεν ήταν άνθρωπος της «δράσης», όπως τον κατηγορούσαν και οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι. Όμως υπήρξε από τους βασικούς κατηγορούμενους στη δίκη της Νυρεμβέργης, κι ένας από αυτούς που καταδικάστηκαν σε θάνατο κι εκτελέστηκαν τη νύχτα της 15^ης προς τη 16^η Οκτωβρίου του 1946. Ο Ρόζενμπεργκ κατηγορήθηκε ότι «Αν μη τι άλλο, έθεσε τα θεμέλια για το Ολοκαύτωμα. Άρχισε να δημοσιεύει τις δηλητηριώδεις ιδέες του για τους Εβραίους το 1919 και ως εκδότης της εφημερίδας του κόμματος και συγγραφέας άρθρων, φυλλαδίων και βιβλίων, διέδωσε το μήνυμα του μίσους που εξέπεμπε το κόμμα».

     Ο Ρόζενμπεργκ τηρούσε ημερολόγιο στο οποίο κατέγραφε με λεπτομέρειες τα όσα διαμείβονταν στις συναντήσεις του με τον Χίτλερ και άλλα στελέχη του ναζιστικού κόμματος καθώς και σκέψεις του για την Γερμανία και την Ευρώπη μετά το τέλος του νικηφόρου-όπως πίστευε-πολέμου.

     Στις αρχές του Απριλίου του 1945, αμερικανικές δυνάμεις στην Βαυαρία, ανακάλυψαν ότι στα υπόγεια ενός παλατιού που είχε οικειοποιηθεί ένα στέλεχος των ναζί «πίσω από έναν σφραγισμένο ψευδοτοίχο από μπετόν, βρισκόταν κρυμμένο ένα χρυσορυχείο απόρρητων ναζιστικών εγγράφων. Τα αρχεία γέμιζαν μια τεράστια κρύπτη. Και όσα δεν χωρούσαν μέσα ήταν στοιβαγμένα σε όλο το δωμάτιο». Τα έγγραφα, ήταν το προσωπικό αρχείο του Ρόζενμπεργκ. Ανάμεσά τους και το ημερολόγιό του. «Ήταν ένα χειρόγραφο πεντακοσίων σελίδων… Ξεκινούσε το 1934, έπειτα από ένα χρόνο εξουσίας του Χίτλερ και τελείωνε μια δεκαετία αργότερα, λίγους μήνες πριν τη λήξη του πολέμου. Από τα σημαντικότερα υψηλόβαθμα στελέχη του Γ! Ράιχ, τέτοια ημερολόγια άφησαν μόνο ο Ρόζενμπεργκ, ο υπουργός Προπαγάνδας Γιόζεφ Γκέμπελς και ο ανελέητος γενικός κυβερνήτης της κατεχόμενης Πολωνίας Χανς Φρανκ. Οι υπόλοιποι, πήραν τα μυστικά τους στον τάφο τους. Το ημερολόγιο του Ρόζενμπεργκ υποσχόταν να ρίξει φως στους μηχανισμούς του Γ! Ράιχ, από την οπτική γωνία ενός ανθρώπου που δρούσε στα ανώτατα επίπεδα του ναζιστικού κόμματος για σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα».

     Μετά το τέλος των δικών της Νυρεμβέργης, όλα τα ναζιστικά έγγραφα που βρήκαν οι αμερικανοί μεταφέρθηκαν στις ΗΠΑ, όπου φωτογραφήθηκαν κι έγιναν μικροφίλμ. Στη συνέχεια επιστράφηκαν στη Γερμανία. Όμως οι ιστορικοί που ήθελαν να μελετήσουν τα έγγραφα αυτά, δεν έβρισκαν πουθενά το ημερολόγιο, που είχε μυστηριωδώς εξαφανιστεί. Έμεινε κρυμμένο για σχεδόν εβδομήντα χρόνια, για να φτάσει μετά από μια δεκαετή κινηματογραφική αναζήτηση στα χέρια ενός πρώην πράκτορα του FBI για να παραδοθεί στη συνέχεια στο Μουσείο Ολοκαυτώματος και στην ιστορική έρευνα.

     Μέσα από την αφήγηση της ιστορίας της εξαφάνισης και της εύρεσης του ημερολογίου, παρακολουθούμε μεγάλης σημασίας ιστορικά γεγονότα: τη διάβρωση και τη δηλητηρίαση με κηρύγματα μίσους της γερμανικής κοινωνίας που οδήγησαν τους ναζί στην εξουσία το 1933, τις διεργασίες και τις μεθόδους ενίσχυσης του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος καθώς και της εδραίωσης του Χίτλερ στην ηγεσία του, τις συναντήσεις του Χίτλερ με τους στενούς του συνεργάτες για τις οποίες μέχρι την εύρεση του ημερολογίου δεν υπήρχαν πολλές πληροφορίες, τις εσωκομματικές εντάσεις και τα «μαχαιρώματα» στα ανώτατα κλιμάκια, την εισβολή στην ΕΣΣΔ, την επιχείρηση λεηλασίας έργων τέχνης και βιβλίων από κάθε ευρωπαϊκή χώρα, το πώς σχεδιάστηκε το Ολοκαύτωμα.

     Το εξαιρετικό αυτό βιβλίο, αν και είναι ιστορικό, είναι τόσο καλογραμμένο που διαβάζεται σαν μυθιστόρημα. Περιλαμβάνει αρκετές-κάποιες είναι σπάνιες-φωτογραφίες, πλήθος σημειώσεων και δύο παραρτήματα. Το πρώτο είναι ένα χρονολόγιο του Γ! Ράιχ και το δεύτερο είναι ένας πίνακας με τα ονόματα των πρωταγωνιστών της ιστορίας που περιγράφει. Συνιστάται σε κάθε φιλίστωρα-και όχι μόνο-αναγνώστη.

ΑΙΜΑΤΟΒΑΜΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ

Η ΕΥΡΩΠΗ ΜΕΤΑΞΥ ΧΙΤΛΕΡ ΚΑΙ ΣΤΑΛΙΝ

TIMOTHY SNYDER

Μετάφραση: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΠΑΣ

Εκδόσεις: ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Σελ. 565, Ιανουάριος 2018

     Επανακυκλοφόρησε σε δεύτερη έκδοση η μελέτη του διεθνούς κύρους ιστορικού, συγγραφέα και καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Γέιλ, T. Snyder.

     Στη μελέτη αυτή, ο συγγραφέας εξετάζει και αναλύει μια τραγική περίοδο της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας: την εξόντωση πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων (περίπου 14 εκατ.!!), από το χιτλερικό και σοβιετικό καθεστώς σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. «Ο τόπος στον οποίο συντελέστηκε αυτό το έγκλημα, αυτό που αποκαλώ «αιματοβαμμένες χώρες», καλύπτει μια τεράστια έκταση από την κεντρική Πολωνία έως τις δυτικές επαρχίες της Ρωσίας, περιλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, την Ουκρανία, τη Λευκορωσία και της Βαλτικές χώρες». Ο χρόνος στον οποίο εξελίσσονται οι επιχειρήσεις εξόντωσης, είναι από το 1933, όταν εδραιώνονται τα δύο τόσο διαφορετικά ιδεολογικά καθεστώτα, που όμως μετέρχονται «μεθόδους που δεν διέφεραν ουσιαστικά μεταξύ τους», μέχρι την συντριπτική ήττα των χιτλερικών στο Ανατολικό μέτωπο, το 1945.

     Το τι υπέστησαν οι εβραίοι από τις ιδεοληπτικές εμμονές του ναζιστικού καθεστώτος και των ηγετών του, στα κρεματόρια και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, είναι λίγο-πολύ γνωστό. Αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι το ότι: «Στα θύματα των Γερμανών κατά τη διάρκεια του πολέμου περιλαμβάνονται και αρκετά εκατομμύρια μη εβραίοι: περισσότεροι από 3 εκατομμύρια σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου και περίπου 1 εκατομμύριο πολίτες πολιορκημένων πόλεων πέθαναν από την πείνα και τις κακουχίες, ενώ κάτι λιγότερο από 1 εκατομμύριο άμαχοι, κυρίως Πολωνοί και Λευκορώσοι, ήταν εκείνοι που εκτελέστηκαν στο πλαίσιο της πολιτικής αντιποίνων».

     Από την άλλη πλευρά, μετά το άνοιγμα των αρχείων που για χρόνια είτε παρέμεναν ερμητικά κλειστά, είτε βρίσκονταν στο ημίφως, έγιναν γνωστά γεγονότα που αφορούν τη σταλινική περίοδο του σοβιετικού καθεστώτος. «…οι μαζικές δολοφονίες που έγιναν με εντολή ή έγκριση του Στάλιν δεν ήταν λιγότερες απ’ ότι εκείνες των ναζί. Μάλιστα εν καιρώ ειρήνης ήταν πολύ περισσότερες. Στο όνομα του «εκσυγχρονισμού» και της εκβιομηχάνισης της χώρας, ο Στάλιν δεν δίστασε να αφήσει περισσότερους από 3 εκατομμύρια Σοβιετικούς πολίτες να λιμοκτονήσουν (κυρίως στην Ουκρανία) και να εξοντώσει περίπου 750.000 πολίτες κατά τη διάρκεια των εκκαθαρίσεων της δεκαετίας το 1930».

     Μια εξαιρετική μελέτη, στην οποία δεν παρατίθενται μόνο «ξερά» στατιστικά στοιχεία ή επίσημα ντοκουμέντα. Αντίθετα, η έρευνα που έκανε ο συγγραφέας, δίνει στον αναγνώστη «την ευκαιρία, μεταξύ άλλων, «να ακούσει τις φωνές» των θυμάτων, αλλά κι εκείνες συγγενών και φίλων τους. Επίσης, θα έχει την ευκαιρία να πληροφορηθεί ποιοι ακριβώς ήταν αυτοί που έδιναν τις εντολές για την εξόντωση και ποιοι ήταν οι εκτελεστές αυτών των εντολών».

     Το βιβλίο περιλαμβάνει εκτενέστατη ξενόγλωσση βιβλιογραφία, στην οποία επισημαίνονται τα βιβλία που κυκλοφόρησαν σε ελληνική μετάφραση και διαφωτιστικοί χάρτες των περιοχών που αναφέρονται στο κείμενο.  

ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ ΚΑΙ ΜΙΑ ΜΕΡΕΣ

ΜΠΑΜΠΗΣ ΜΑΥΡΙΔΗΣ

Εκδόσεις Ε.Ο. ΛΙΒΑΝΗΣ

Σελ. 477, 2017

     Το δεύτερο βιβλίο του εκπαιδευτικού Μ. Μαυρίδη, είναι αυτό που σας παρουσιάζω σήμερα.

     Είναι η ιστορία μια εγωκεντρικής γυναίκας, της ζωγράφου Ε. Καζέλη από τη Θεσσαλονίκη και όσων αυτή προκαλεί με τη συμπεριφορά της. «Η Ελβίρα Καζέλη, στα τριάντα πέντε της, παντρεμένη με τον Περικλή Ρουμελιώτη και μητέρα ενός γιου πέντε ετών, ήταν σίγουρη για ένα πράγμα: Σε κανέναν δε θα έδινε την ευκαιρία να νομίσει ότι δεν κάνει αυτή κουμάντο, ότι υπάρχει πιθανότητα να μην έχει πάντα δίκιο και ότι, εφόσον αυτή το αποφασίσει, εκείνος δεν θα υποκύψει στη γοητεία της. Να υποκύψει τόσο, που αυτή θα ορίζει απόλυτα τη θέλησή του. Ήταν υπαρξιακή της ανάγκη να ναρκισσεύεται… Να επιβεβαιώνει τον εαυτό της τη δυνατότητα να γοητεύει να δημιουργεί θύματα και μετά να τα πετάει… Στην αρχή ρουφούσε σαν την αράχνη αχόρταγα και μεθοδικά τη θέλησή τους… στη συνέχεια έφτυνε και την τελευταία σταγόνα του αυτοσεβασμού τους… Συνεπώς τα πάντα και οι πάντες έπρεπε να περιστρέφονται γύρω από αυτήν. Και μόνο σε όσους περιστρέφονταν με τη μεγαλύτερη συχνότητα, έκανε τη χάρη να δείξει μια βαριεστημένη ευαρέσκεια… Η δική της ανάγκη ήταν να κατακτά. Εκεί άρχιζε και τελείωνε το ενδιαφέρον της. Αντιλαμβανόταν τους άντρες σαν αναλώσιμα υλικά».

     Ένας από τους άντρες που έπεσαν στα δίχτυα της γοητείας της, είναι και ο οικονομολόγος Ισίδωρος Φωμπέρ «γιος του Ζεράρ Φωμπέρ, Γάλλου αρχαιολόγου, που μετά τις πρώτες ανασκαφικές του απόπειρες στην Ελλάδα, αποφάσισε ότι για να τις ολοκληρώσει, έπρεπε να εγκατασταθεί μόνιμα στη χώρα. Παντρεύτηκε τη βοηθό του, Ελένη Γαβριηλίδη. Ο Ισίδωρος ήταν το μοναχοπαίδι τους». Ο Ισίδωρος, είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Αθήνας και είναι παντρεμένος με την Αθηνά, με την οποία έχουν μια εξαιρετική σχέση. Γνωρίζει την Καζέλη σε μια έκθεση έργων της, γοητεύεται από αυτήν και σύντομα αρχίζουν να βλέπονται. Όταν η Αθηνά αντιλήφθηκε ότι κάτι συμβαίνει με τον άντρα της, μάζεψε τα πράγματά της κι επέστρεψε στη γενέτειρά της, μια μικρή πόλη κοντά στη Θεσσαλονίκη.

     Λίγο καιρό μετά και αφού η Καζέλη κατά πως συνήθιζε έδιωξε τον Ισίδωρο, αυτός πηγαίνει να βρει την Αθηνά μετανιωμένος, για να κάνει μια προσπάθεια επανασύνδεσης. Από ένα παιχνίδι της μοίρας, το ίδιο χρονικό διάστημα, στην πόλη βρίσκεται και η Καζέλη, που εκθέτει έργα της σε αίθουσα του ξενοδοχείου που επέλεξε να μείνει ο Ισίδωρος. Που όσο κι αν έχει προσπαθήσει να απεμπλακεί από τα πλοκάμια της γοητείας της ζωγράφου, δεν τα έχει καταφέρει ολοκληρωτικά.

     Η κατάσταση περιπλέκεται όταν η Καζέλη βρίσκεται νεκρή! Τις έρευνες αναλαμβάνει ο αστυνόμος Δούκας, φίλος του Ισίδωρου, ο οποίος θεωρείται από τους βασικούς υπόπτους. «Οι έρευνες του αστυνόμου Δούκα για την εξιχνίαση της υπόθεσης διαρκούν δεκαπέντε μέρες. Στις δύο παράλληλες πορείες, της επανασύνδεσης και της εξιχνίασης, οι υπόγειοι δρόμοι που διαμορφώνουν την πραγματικότητα της πόλης διασταυρώνονται με τις προσωπικές διαδρομές επιφανών, αφανών και περιθωριακών, φέρνοντας στο φως μια κοινωνική τοιχογραφία μυστικών, υποκρισίας και ευτέλειας. Και ύστερα έρχεται η δέκατη έκτη μέρα…».

     Ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα, στο οποίο ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ευφυώς τον μύθο, για να θέσει το θέμα των ανθρώπινων σχέσεων σε όλο τα φάσμα τους (ερωτικές, συντροφικές, συγγενικές, φιλικές, κοινωνικές κλπ) και πως αυτές μας αναγκάζουν να έχουμε τη μία ή την άλλη συμπεριφορά και επηρεάζουν την εν γένει πορεία μας στη ζωή. Ειδική μνεία θέλω να κάνω, στην πολύ καλή χρήση της ελληνικής γλώσσας από τον συγγραφέα, η οποία σε κάποιες άλλες περιπτώσεις έχει κακοπάθει.  

       

ΕΛΕΝΗ ΜΠΕΝΤΙΛΛΑ

     Η Ελένη Μπεντίλλα γεννήθηκε το 1956 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε οικονομικές επιστήμες στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εργάστηκε ως τραπεζικός υπάλληλος. Ασχολήθηκε με την καλλιτεχνική φωτογραφία. Έχει εκθέσει έργα της ατομικά και συλλογικά, ενώ έχει βραβευτεί σε πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς. Έργα της: «Συνάντησα Πρόσωπα Της Πόλης Μου» (1997, Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης), «Το Βάζο Με Τις Εικόνες» (1998, Μπίμπης), «Τα Κορίτσια Μεγάλωσαν Πια!» (2001, Ελληνικά Γράμματα), «Ένας Χρόνος Με Τη Μόνα Λίζα» (2008, Εμπειρία), «Θα Σε Περιμένω» (2009, Εμπειρία), «Οι Παραβάτες» (2011, 2017 Εμπειρία), «Ο Φιλοξενούμενος» (2014, Ε. Ο. Λιβάνης), «Θα Σε Περιμένω» (2016, Εμπειρία), «Έγκλημα Στο Αρχείο» (2017, Ωκεανίδα).

Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας;

     Συνήθως εμπνέομαι από προσωπικά μου ερωτήματα που δεν έχουν απαντηθεί επαρκώς και αναζητώ βοήθεια από τους ήρωές μου. Για το συγκεκριμένο μυθιστόρημα έμπνευση υπήρξε το ερώτημα «ποια είναι η αντίδραση των θυμάτων μιας οικογενειακής τραγωδίας;» Δηλαδή, τι θα κάνουν τα παιδιά μιας οικογένειας που τη βαραίνουν ένα έγκλημα και μια προδοσία;

Μεγάλο μέρος της πλοκής διαδραματίζεται στην Ελβετία. Η επιλογή της χώρας είναι τυχαία ή υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος;

     Η επιλογή δεν είναι τυχαία, όπως και τίποτα δεν είναι τυχαίο        άλλωστε σε ένα μυθιστόρημα με άρωμα αστυνομικής περιπέτειας.

Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με αυτό και ποιο είναι αυτό;

     Με την επιλογή της χώρας θέλω να εξυπηρετήσω τη λογική και τις ανάγκες της κεντρικής μου ηρωίδας που είναι πλούσια και γνωρίζει την Ελβετία από παλιά. Έχει μια φίλη εκεί όπου μπορεί να μείνει το κρίσιμο διάστημα γι’ αυτήν που είναι η γέννηση του παιδιού της μετά από την τραγωδία στην οικογένεια. Επίσης με την ευκαιρία, φωτίζονται καταστάσεις, εικόνες και ίσως «μύθοι» μιας χώρας που δεν είναι τόσο οικεία σε αρκετούς αναγνώστες. Επίσης καθόλου τυχαία, παίζει έναν εξίσου σημαντικό ρόλο στην πλοκή μου και μια άλλη χώρα, φτωχότερη, η Βοσνία. Θέλω να μιλήσω για τη μοίρα κάποιων πληθυσμών που βρέθηκαν «αθώοι» στο επίκεντρο διασταυρούμενων πυρών. (Όπως και οι βασικοί μου ήρωες)

Με το βιβλίο σας αυτό αλλάζετε θεματολογία και στρέφεστε στο crime story. Γιατί συνέβη αυτό και θα υπάρξει συνέχεια στο συγκεκριμένο είδος;

     Νομίζω πως είναι στη φύση μου να δημιουργώ αγωνία με τον τρόπο που αφηγούμαι και «στήνω» μια οποιαδήποτε ιστορία. Έτσι φαίνεται πως έχει ωριμάσει η στιγμή να ασχοληθώ πιο σθεναρά με την «αστυνομική» πλοκή.

Η λογοτεχνία μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;

     Οποιοδήποτε προϊόν καλλιτεχνικής έκφρασης αναγκαστικά γίνεται κοινωνική πράξη εφόσον αφορά τους πολλούς, έξω από την ατομική ζωή των δημιουργών.  

Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

     Χα, ήταν μια αλαζονεία πρώτου μεγέθους! Νόμιζα ότι εκπλήρωνα στόχους και οράματα αιώνων! Αν συμπληρώνατε την ερώτηση για τα επόμενα έργα... που φτάνουν αισίως τον αριθμό «δέκα», θα σας έλεγα πως κάθε φορά νιώθω και «λιγότερη» απέναντι στο θέμα μου. Γιατί η ζωή μεγαλώνει συνέχεια σε θέματα και προβλήματα και εγώ μεγαλώνω μαζί της και η αλαζονεία της πρώτης φοράς κατακρημνίζεται, ευτυχώς.

 

 Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;

     Εξακολουθούν να ζούνε στην παρέα μου για πάντα. Και η συγγραφή βέβαια δεν τελειώνει ποτέ.

Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας;

     Απαραίτητα, αφού είναι γεννήματα των δικών μου ψυχολογικών καταστάσεων και αναζητήσεων. Παίζω τους ρόλους τους σαν να ήμουν ηθοποιός.

Σας μοιάζει κάποιος από τους ήρωες σας;

     Όλοι μου μοιάζουν, σε κάποιο από τα χαρακτηριστικά μου.

Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

     Ο άντρας μου, κάποιες φίλες μου και παλιότερα ο μεγαλύτερος γιος μου.

Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης για σας;

     Αυτός που θα παίξει στην πλοκή της ιστορίας ισότιμα με τους ήρωες και τον συγγραφέα.

Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;

     Ανακαλύπτοντας τον εαυτό μου, γράφω.

Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

     Πάρα πολλές φορές θεωρώ κάτι ακριβές και σίγουρο και στην πορεία αποδεικνύεται το αντίθετο. Η συγγραφή για ένα μυθιστόρημά μου διαρκεί συνήθως δυο χρόνια, οπότε γίνεται ένας πόλεμος ανάμεσα σε ιδέες, πεποιθήσεις και συμπεράσματα.

Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;

     Όταν διάβασα τους Αδελφούς Καραμαζόφ αναφώνησα πως δεν χρειάζεται να διαβάσω κάτι περισσότερο!

Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;

     Δεν υπάρχουν αναγνώστες «μου». Μου αρέσει να συνομιλώ με τον καθένα είτε διαβάζει τα βιβλία μου είτε όχι. Άλλωστε και το γράψιμο ένα είδος συνομιλίας προκαλεί.

Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

     Βέβαια, αρκετές φορές! Ευτυχώς που γίνεται αυτό γιατί αποδεικνύεται πως είμαστε συνεργάτες εν τέλει.

Σε ποιόν ανήκει το βιβλίο; Στον συγγραφέα ή στον αναγνώστη;

     Το τελικό προϊόν ανήκει στα ράφια μιας βιβλιοθήκης. Είτε ιδιωτικής, ή ακόμα καλύτερα, δημόσιας. Με άλλα λόγια στον αναγνώστη, από εδώ μέχρι την αιωνιότητα!

Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;

     Δύσκολη, αλλά εξαιρετικά γοητευτική. Το μυθιστόρημα είναι ένα παιγνίδι με πολλαπλούς ρόλους έξω από το καβούκι του εαυτού μου. Σαν όλες τις τέχνες. Το θέατρο, τη μουσική, τη ζωγραφική, τη φωτογραφία και τον κινηματογράφο. Σαν τέχνη λοιπόν, απαιτεί να μάθεις πολύ καλά τα εργαλεία σου. Δηλαδή τα ρήματα, τα ουσιαστικά, τα επίθετα, τα επιρρήματα, τις αντωνυμίες και τα σημεία στίξης. Η ομορφιά της λογοτεχνίας κατακτιέται με τη γλώσσα που προσφέρει πληρότητα και σαφήνεια. 

Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε «υλικό» έτοιμο στο συρτάρι σας;

    Ναι, υπάρχει. Όλοι οι τεχνίτες δεν κρατούν υλικά στο συρτάρι τους;

Σας ευχαριστώ πολύ!

15η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

15^η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

     Την Κυριακή 6 Μαΐου έκλεισε τις πύλες της η ΔΕΒΘ. Η έκθεση ξεκίνησε την Πέμπτη 3 Μαΐου, το πρωινό της οποίας, είναι  «παραδοσιακά»  αφιερωμένο στους μαθητές των σχολείων, που θέλουν να την επισκεφθούν. Τα επίσημα εγκαίνια έγιναν στις 19.30 το βράδυ της ίδιας μέρας, από τον Πρόεδρο της Βουλής κ. Νίκο Βούτση.

     Για τέσσερις μέρες, η Θεσσαλονίκη υπήρξε το επίκεντρο του ενδιαφέροντος για εκδότες, συγγραφείς, επαγγελματίες του κλάδου αλλά και το πολυπληθές κοινό που επισκέφθηκε τα περίπτερα 13,14 και 15 της ΔΕΘ.

     Φέτος τιμώμενες ήταν οι χώρες της Γαλλοφωνίας, και κεντρικό θέμα ήταν «Η Δημοκρατία τον 21^ο αιώνα». Ακόμη βασικοί θεματικοί άξονες ήταν: «Λογοτεχνία και μνήμη», «Η προσφυγική εμπειρία» και «Βιβλίο και Performance».

     Δέκα χρόνια μετά την καθιέρωση του θεσμού της τιμώμενης χώρας που εγκαινίασε η Γαλλία, φέτος τιμώμενες ήταν οι χώρες της Γαλλοφωνίας. Σε ένα ειδικά σχεδιασμένο εντυπωσιακό περίπτερο 350 τμ, φιλοξενήθηκαν μια πλειάδα συγγραφέων, εκδοτών, βιβλίων και εκδηλώσεων λόγου και τέχνης από το δίκτυο γαλλόφωνων χωρών. Περισσότεροι από 30 συγγραφείς παραβρέθηκαν για να παρουσιάσουν το έργο τους, να συμμετάσχουν σε συζητήσεις και να εξηγήσουν τη σχέση τους με τη γαλλική γλώσσα. Παρουσιάστηκαν όλα τα είδη του λόγου, τα κόμικς, η φωτογραφία, η μουσική, ενώ υπήρχαν ψυχαγωγικά και παιδαγωγικά εργαστήρια για παιδιά, εργαστήρια ψηφιακών μέσων και γαστρονομικές παρουσιάσεις.

     Στον κύριο θεματικό άξονα «Η Δημοκρατία τον 21^ο αιώνα», έγιναν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες συζητήσεις για θέματα όπως «Η άνοδος της ακροδεξιάς σήμερα», «Δημοκρατία και Οικονομία», «ΜΜΕ και Δημοκρατία» κ.ά., στις οποίες αντάλλαξαν απόψεις έλληνες και ξένοι συγγραφείς, ιστορικοί, πολιτικοί επιστήμονες, δημοσιογράφοι, κοινωνιολόγοι, φιλόσοφοι.

     Στον άξονα «Λογοτεχνία και Μνήμη», πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις για λογοτεχνικά είδη που προτάσσουν θέματα μνήμης και λήθης, για το εβραϊκό βίωμα στον ελλαδικό χώρο και για σημαντικές λογοτεχνικές επετείους.

     Στον άξονα «Η Προσφυγική Εμπειρία», για τρίτη συνεχή χρονιά, υλοποιήθηκαν δράσεις και διοργανώθηκαν βιωματικά εργαστήρια, έκθεση φωτογραφίας, παρουσιάσεις σημαντικών βιβλίων με αφορμή την προσφυγική εμπειρία, καθώς και συζητήσεις με κύριο θέμα τη ζωή των προσφύγων, τις ανάγκες, τις αγωνίες τους, το ζήτημα της ενσωμάτωσής τους, αλλά και την προσφορά τους στη χώρα μας.

     Τέλος στον άξονα «Βιβλίο και Performance», μέσα από πρωτοποριακές αναγνώσεις, εικαστικές δράσεις, εργαστήρια κά, διερευνήθηκε η σχέση του βιβλίου με τις τέχνες του θεάματος γενικότερα και της performance ειδικότερα.

     Παράλληλα λειτούργησαν το 5^ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών που φέρνει σε επαφή το κοινό με την δυναμική νέα γενιά των ελλήνων λογοτεχνών, το 3^ο Φεστιβάλ Μετάφρασης στο οποίο πολλοί μεταφραστές από διάφορες χώρες συζήτησαν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στη διάρκεια του έργου τους και φυσικά η «Παιδική Γωνιά-Γωνιά Εφήβων-Γωνιά Εκπαιδευτικών» που με τις 108 εκδηλώσεις της από 158 δημιουργούς, αποτέλεσε πόλο έλξης για τους νεαρούς-κυρίως- επισκέπτες.

     Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος δεν έλειψαν οι δεκάδες παρουσιάσεις νέων εκδόσεων, οι πολυάριθμές ανοιχτές συζητήσεις, ενώ υπήρχες και ειδικό αφιέρωμα στην αστυνομική λογοτεχνία με τη συμμετοχή γνωστών ελλήνων και ξένων συγγραφέων του είδους.

     Στην 15^η ΔΕΒΘ, συμμετείχαν με περίπτερα 285 εκδότες από την Ελλάδα και το εξωτερικό (Αζερμπαϊτζάν, Αίγυπτος, Αλβανία, Βέλγιο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Ισραήλ, Ιταλία, Καναδάς, Κίνα, Κορέα, Κροατία, Κύπρος, Ρουμανία, Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Σλοβακία, Ταϊβάν και Τουρκία), οι οποίοι παρουσίασαν μια ευρεία γκάμα από νέα αλλά και παλαιότερα βιβλία τους.

     Την μεγάλη αυτή γιορτή, τον κορυφαίο θεσμό προβολής του βιβλίου στη χώρα, που οι Θεσσαλονικείς και οι κάτοικοι των γύρω περιοχών στηρίζουν με την αθρόα προσέλευσή τους, διοργάνωσε το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού σε συνεργασία με τη ΔΕΘ-HELEXPO, το Δήμο Θεσσαλονίκης, τους Συλλόγους Ελλήνων Εκδοτών, με τη στήριξη της Βουλής των Ελλήνων, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.   

ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ ΔΕΛΤΑ

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΔΑΝΔΟΛΟΣ

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Σελ. 331, Νοέμβριος 2017

     Ένα μυθιστόρημα-όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος ο συγγραφέας-με κεντρικό χαρακτήρα την Πηνελόπη Δέλτα, είναι το καινούριο βιβλίο του Στ. Δάνδολου

     Η άμεση σχέση του θέματος του μυθιστορήματος με την Π. Δέλτα, είναι εμφανής από τον τίτλο του έργου, που παραπέμπει ευθέως στο «Παραμύθι Χωρίς Όνομα», της πολύ σημαντικής ελληνίδας συγγραφέως.

     Το μυθιστόρημα επικεντρώνεται στη θυελλώδη-όπως εξελίχθηκε-σχέση της Δέλτα με τον Ίωνα Δραγούμη και πως η σχέση αυτή επηρέασε την ευαίσθητη ψυχικής της υγεία.  Η Π. Δέλτα ήταν κόρη του Εμ. Μπενάκη, ο οποίος μετακόμισε με την οικογένειά του από την Αλεξάνδρεια στην Αθήνα το 1882. Τρία χρόνια αργότερα η Πηνελόπη παντρεύτηκε τον έμπορο Στέφανο Δέλτα-με συνοικέσιο όπως όριζαν οι κοινωνικές συνθήκες της εποχής. Απέκτησαν τρείς κόρες, την Σοφία, την Βιργινία και την Αλεξάνδρα. Το 1905, η οικογένεια Δέλτα μετακομίζει στην Αλεξάνδρεια, όπου η Πηνελόπη γνωρίζει τον Ίωνα Δραγούμη, που υπηρετούσε ως υποπρόξενος στο εκεί Γενικό Προξενείο. «Η γνωριμία τους έγινε στα τέλη Μαρτίου εκείνης της χρονιάς. Ήταν τα εγκαίνια του Μικρού Ασύλου, του ορφανοτροφείου που είχε δημιουργήσει ο πατέρας της. Ενώ ξεναγούσε τον Πρόξενο στου χώρους που η ίδια είχε διακοσμήσει, το βλέμμα της στάθηκε σ’ έναν μαυροντυμένο άντρα που κοίταζε μια ασημένια Παναγία στον τοίχο. Όταν βρήκε την ευκαιρία να τον πλησιάσει, τους σύστησε η αδελφή της που τον είχε γνωρίσει το προηγούμενο βράδυ σε μια δεξίωση». Κινούνταν στον ίδιο κοινωνικό κύκλο και γι’ αυτό συναντιόταν συχνά. Απολάμβανε ο ένας την παρέα του άλλου και συχνά συζητούσαν για ώρα, αδιαφορώντας για τον περίγυρο. Η Πηνελόπη «αισθάνθηκε ότι η ύπαρξη αυτού του ανθρώπου έδινε νόημα στην καθημερινότητά της. Και άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι η οικειότητά τους πήγαζε από μια πρωτόγνωρη αίσθηση… κάτι που δεν τολμούσε να ομολογήσει ούτε στον εαυτό της». Σε λίγο καιρό, με μια… τολμηρή για την εποχή κίνηση, ο Ίωνας, της εξομολογήθηκε τον έρωτά του. Αυτή αρχικά αντέδρασε, αλλά μετά από λίγο καιρό του είπε ότι και αυτή είχε τα ίδια αισθήματα.

     Η ανάγκη του ενός για τον άλλο ήταν τόσο έντονη, που ο Ίωνας φοβήθηκε ότι θα τους αντιληφθούν και θα ξεσπάσει σκάνδαλο. Γι’ αυτό ζήτησε μετάθεση στο Διδυμότειχο. Η απομάκρυνσή τους, στοίχησε πολύ στην Πηνελόπη. «Το ίδιο κιόλας βράδυ εκείνη κατέρρευσε. Ανέβασε πυρετό. Δεν μπορούσε να ανασάνει. Τη μεθεπόμενη μέρα, κοιτάχτηκε στον καθρέφτη και πρόσεξε τρεις λευκές τρίχες να χιονίζουν τον κρόταφό της». Ο άντρας της θορυβημένος και μη μπορώντας να εξηγήσει την κατάστασή της, την έστειλε στην Αθήνα, χωρίς τα παιδιά, για να συνέλθει κοντά στους γονείς της. Το ίδιο χρονικό διάστημα, ο Ίωνας βρίσκεται κι αυτός στην Αθήνα, περιμένοντας τον διορισμό του. Συναντιούνται κρυφά, ενώ η Πηνελόπη έχει κάνει διπλή απόπειρα αυτοκτονίας. Της δίνει κουράγιο πριν αναχωρήσει για το Διδυμότειχο και την παρακαλεί να μην επιχειρήσει πάλι κάτι ανάλογο. Η Πηνελόπη επιστρέφει στην Αλεξάνδρεια.

     Το καλοκαίρι του 1906 σε ένα ταξίδι της οικογένειας Δέλτα στη Γαλλία, η Πηνελόπη εξομολογείται τα πάντα στον άντρα της, ο οποίος την αντιμετωπίζει-όπως ήταν αναμενόμενο-με σκαιό τρόπο. Την επόμενη χρονιά η οικογένεια που ζει σε μια «αρρωστημένη νηνεμία», μετακομίζει στη Φραγκφούρτη για επιχειρηματικούς λόγους. Τον Γενάρη του 1907, συναντήθηκαν στη Βιέννη, πέρασαν μαζί είκοσι οκτώ ώρες και διαπίστωσαν ότι «ο έρωτάς τους είχε μείνει ανέγγιχτος». Το δράμα του να ζουν χωριστά οι δυο τους πρέπει με κάποιο τρόπο να τελειώσει. «Ικέτευσε τον άντρα της, ζητώντας του να βρεθεί μια λύση στο φριχτό αδιέξοδό της, και βρέθηκε πάλι αντιμέτωπη με το τείχος της οικογένειας. Μόνο που αυτή τη φορά η αντίδραση όλων έπεσε σαν καταπέλτης. Ο σύζυγός της την κατακεραύνωσε. Της επανέλαβε αυτό που της είχε πει κάποτε, ότι θα έχανε για πάντα τα παιδιά της αν έφευγε με τον άλλον. Οι γονείς της την απαρνήθηκαν. Τα αδέλφια της την έβρισαν. Την είχαν δαμάσει». Το Πάσχα της ίδιας χρονιάς, ανακοίνωσε στο σύζυγό της, ότι θα έμενε μαζί του, κυρίως για χάρη των παιδιών. «Συγκλήθηκε νέο οικογενειακό συμβούλιο και η απόφαση ήταν ομόφωνη. Έπρεπε να πάει κάπου για να θεραπευθεί μια για πάντα. Να γιατρέψει την ανήθικη καρδιά της». Έτσι οδηγείται στο Γκάινφαρν, στα περίχωρα της Βιέννης, στο θεραπευτήριο του ψυχίατρου Δρ. Φρίντμαν. Ο οποίος  θα αντιμετωπίσει την Πηνελόπη με κατανόηση και συμπάθεια, δεν θα προσπαθήσει να την αλλάξει, αλλά θα τη βοηθήσει να βρει την ψυχική της ηρεμία. Ο Ίων, την επισκέφθηκε στη διάρκεια της «θεραπείας» της, έζησαν μαζί για τρεις ολόκληρες μέρες και προσπάθησε να την πείσει να κάνει το μεγάλο βήμα. Να κλείσει  μάτια και αυτιά στις επιταγές του καθωσπρεπισμού και των κοινωνικών συμβάσεων για να ζήσουν μαζί…

     Η Πηνελόπη αναπολεί τη ζωή της τον Απρίλιο του 1941, όταν μετά την κατάρρευση του μετώπου, τα γερμανικά στρατεύματα βρίσκονται στα προάστια των Αθηνών. Η ήττα και τη κατάληψη της χώρας  της στοίχησε πολύ, κλόνισε τον ψυχισμό της και την οδήγησε στην αυτοκτονία.

     Ένα συγκινητικό πολυεπίπεδο μυθιστόρημα για τον δυνατό έρωτα, τους φραγμούς που θέτει η κοινωνία και η οικογένεια στα «θέλω» των ανθρώπων, την αίσθηση της τιμής (ο έρωτας της Πηνελόπης και του Ίωνα παρέμεινε πλατωνικός, αφού η Πηνελόπη δεν ήθελε να προχωρήσουν όσο παρέμενε παντρεμένη), την οδύνη που προκαλεί η απώλεια, την αγνή αγάπη για την πατρίδα, θέματα που απασχολούν διαχρονικά τον άνθρωπο. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τον εξαιρετικό τρόπο γραφής του Στ. Δάνδολου και τη ευφυή δομή που έχει δώσει στο έργο του, κάνουν το μυθιστόρημα πολύ καλή αναγνωστική επιλογή κι ένα από τα κορυφαία βιβλία που διάβασα τον τελευταίο καιρό.    

ΓΙΝΑΤΙ

Ο ΣΟΦΟΣ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Σελ. 566, Μάρτιος 2018

     Το νέο μυθιστόρημα του Γ, Καλπούζου, με τίτλο «Γινάτι» κυκλοφόρησε πριν από λίγες εβδομάδες.

     Εκτυλίσσεται στην Ήπειρο, τα χρόνια λίγο μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους το 1913 και φτάνει μέχρι τα πρόσφατα χρόνια. Οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες του μυθιστορήματος, είναι ο Ζώτος και η Χαβαή. Ο Ζώτος Φραξινός είναι ένας έφηβος 17 ετών, που ζει σ’ ένα χωριό της Ηπείρου. «Πατούσε στα δεκαεπτά, όμως έδειχνε είκοσι δύο. Ξεγελούσε πρωτίστως το μουστάκι του και η πρόωρη πυκνή τριχοφυΐα του… Καλοθώρητος, με μπόι ίσαμε ένα κι ογδόντα, με γερά μπράτσα και φαρδύ στέρνο…». Για την εποχή του θεωρείται αρκετά μορφωμένος, αφού έχει τελειώσει το Δημοτικό, το Σχολαρχείο κι έχει φοιτήσει στο Ημιγυμνάσιο της Μοσχόπολης, που στα χρόνια της ακμής της, (γύρω στα 1700) είχε 65.000 κατοίκους, κυρίως Έλληνες (σήμερα ανήκει στην Αλβανία, έχει το όνομα Βοσκοπόγιε και δεν έχει πάνω από 700 κατοίκους). Η επίθεση που δέχτηκε η πόλη το 1916 από άτακτους αλβανούς, ανάγκασε τους χριστιανούς να την εγκαταλείψουν. «Εξαιτίας τούτων των γεγονότων στράφηκε στο χωριό δίχως να ξεσκολίσει απ’ το τριτάξιο Ημιγυμνάσιο». Ενώ βοηθάει το πατέρα του στα μικρά χωράφια τους, προσπαθεί ν’ αποφασίσει για την πορεία που θέλει ν’ ακολουθήσει στη ζωή του. «Θα συνέχιζε τις σπουδές του στην Κόνιτσα, προκειμένου να γίνει δάσκαλος όπως ονειρευόταν; Δύσκολο. Αφενός λόγω οικονομικής ανέχειας, αφετέρου ένεκα της ανώμαλης κατάστασης καθώς οι Ιταλοί κατέλαβαν και την Κόνιτσα στις αρχές του μήνα». Όμως εμπλέκεται σε έναν καβγά που οδηγεί σε φόνο και για ν’ αποφύγει την αντεκδίκηση θα καταφύγει στα Γιάννενα.  Όπου προσπαθώντας να ορθοποδήσει, θα γνωρίσει τον έρωτα στο πρόσωπο της Χαβαής.

     Η Χαβαή, είναι μουσουλμάνα, μέλος της πολυπληθούς κοινότητας που ζει στην πρωτεύουσα της Ηπείρου. «Η Χαβαή παντρεύτηκε στα δεκαέξι της χρόνια τον Ρεούφ, μόνιμο Τούρκο αξιωματικό με καταγωγή από το Ουσάκ της Μικράς Ασίας και έκαμνε όνειρα για το μέλλον τους. Μουσουλμάνα Γιαννιώτισσα η ίδια, γόνος πλούσιας οικογένειας, είχε φοιτήσει στο τουρκικό Γυμνάσιο Θηλέων ή άλλως Σχολή Αλή Τζαλάλ Πασά, γνώριζε γαλλικά, τουρκικά και ασφαλώς τη μητρική της γλώσσα, τα ελληνικά. Λάμπρυναν και τον Ρεούφ η στρατιωτική του καριέρα και οι σπουδές του στη Γερμανία. Δύο εβδομάδες μετά τον γάμο τους άρχισε ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1912… Στις έξι Γενάρη 1913, η πολιορκία της πόλης συμπλήρωνε τρεις μήνες… Εκείνη τη βροχερή μέρα ήρθε και το μαντάτο ότι σκοτώθηκε ο Ρεούφ στο Μπιζάνι».

     Όταν ο Ζώτος φτάνει στα Γιάννινα, η Χαβαή είναι ήδη τέσσερα χρόνια χήρα και η μητέρα της αλλά και ο θείος της (ο πατέρας της και τα αδέλφια της έχουν πεθάνει), θέλουν να την παντρέψουν. Η ίδια δεν είναι αντίθετη στην ιδέα του γάμου, αλλά θέλει να διαλέξει η ίδια τον άντρα που θα γίνει σύζυγός της και ανταποκρίνεται στην ερωτική «πολιορκία» του Ζώτου. Μάλιστα για τον παντρευτεί θα κάνει το μεγάλο βήμα: θα αλλάξει θρησκεία, κάτι που θα τη φέρει σε ρήξη με την οικογένειά της.

     Γύρω τους κινούνται ιστορικά πρόσωπα, αλλά και δημιουργήματα της πλούσιας και γόνιμης φαντασίας του συγγραφέα: ένας αινιγματικός βαρκάρης που με τα όσα λέει «οδηγεί» τον Ζώτο να πάρει τις σωστές αποφάσεις, ο παπα-Λέρας που το όνομά του συναγωνίζεται το «ποιόν» του, οι Ιταλοί που το 1917 κατέλαβαν περιοχές της Ηπείρου, οι ρουμανόβλαχοι που ονειρεύονταν τη δημιουργία του αυτόνομου Βλάχικου Πριγκιπάτου της Πίνδου, θρασύτατοι και ανηλεείς ληστές που λυμαίνονταν την ύπαιθρο και τα βουνά, ένας κομπογιαννίτης που υποδύεται τον γιατρό, μικροκομπιναδόροι και μεγαλοκαρχαρίες που βρήκαν την ευκαιρία με την ανταλλαγή να καταπατήσουν τις μουσουλμανικές περιουσίες, γυναίκες που δεν ορρωδούν προ ουδενός προκειμένου να «περάσει το δικό τους»… Άνθρωποι που ο καθένας έχει τα δικά του μυστικά, τη δική του ιστορία, που ο συγγραφέας πλέκει με δεξιοτεχνία και την εντάσσει στον κεντρικό μύθο του βιβλίου.

      Ο εξαιρετικά δομημένος μύθος, οι στέρεοι χαρακτήρες, η προσεγμένη χρήση των πραγματολογικών στοιχείων, η τοιχογραφία μιας ολόκληρης εποχής και μιας ολόκληρης πόλης,  με τα νερά της  λίμνης να ορίζουν τις ζωές των ανθρώπων και τέλος ο μοναδικός τρόπος γραφής του Γ. Καλπούζου κάνουν το βιβλίο να ξεχωρίζει

     Ο Γιάννης Καλπούζος, με το «Γινάτι» του, μας δείχνει για μια ακόμη φορά, με τον πιο εμφατικό τρόπο, πόσο σπουδαίος συγγραφέας είναι.