Η ΖΩΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΛΑΜΠΡΑΚΗ

ΕΝΑΣ ΕΙΡΗΝΙΣΤΗΣ ΣΤΗ ΔΙΝΗ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΔΙΧΑΣΜΟΥ
ΕΥΗ ΓΚΟΤΖΑΡΤΙΔΗ
Εκδόσεις ΚΨΜ
Σελ. 495, Μάρτιος 2023

         Στις 27 Μαΐου του 1963, μετά από πενθήμερη μάχη έφυγε από τη ζωή, δολοφονημένος από παρακρατικούς ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Με αφορμή αυτή τη θλιβερή επέτειο, σας παρουσιάζω σήμερα αυτό το βιβλίο.

     Ένα σπουδαίο βιβλίο που αφορά τη ζωή, την πολιτική διαδρομή και τη δολοφονία από το παρακράτος της Δεξιάς, του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη και αρχικά κυκλοφόρησε στην αγγλική γλώσσα, μεταφράστηκε στα ελληνικά. Η μετάφραση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του ελληνικού παραρτήματος του ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ και την χρηματοδότηση του γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών. Κρίθηκε αναγκαίο να γίνει «Επειδή πραγματεύεται τη ζωή μιας μορφής με τέτοια βαρύτητα όπως ο Γρηγόρης Λαμπράκης, ο οποίος ιδίως μετά τη δολοφονία του, απέκτησε διαστάσεις θρύλου. Επίσης, επειδή διαπιστώσαμε ότι καλύπτει ένα κενό στην πρόσφατη ιστοριογραφία και ακόμα, επειδή τα τελευταία χρόνια, σε ένα κλίμα έλλειψης λογοδοσίας, αυθαιρεσίας και κρατικής βίας, τα ερωτήματα για το παρακράτος, την αντοχή του, τις νέες μορφές που παίρνει και τις νοσηρές σχέσεις με το κράτος, έρχονται οδυνηρά στην επιφάνεια».

     Η συγγραφέας στον πρόλογό της αναφέρει «Το βιβλίο που ο αναγνώστης κρατά στα χέρια του αποτελεί εν μέρει βιογραφία και εν μέρει ιστορικό καμβά. Επιχειρείται μια τεκμηριωμένη σκιαγράφηση του εγχώριου και του διεθνούς πλαισίου μέσα από το οποίο αναδείχτηκε η εμβληματική φυσιογνωμία του Γρηγόρη Λαμπράκη και, ακριβέστερα, μια απόπειρα χαρτογράφησης της ελληνικής κοινωνίας από το Μεσοπόλεμο μέχρι περίπου τα Ιουλιανά».

     Αυτό είναι και το μεγάλο ατού του βιβλίου. Το οποίο κατά ένα μέρος περιγράφει τη ζωή του Γρηγόρη Λαμπράκη από την γέννησή του στην Κερασίτσα της ορεινής στις Αρκαδίας στις 3 Απριλίου του 1912 μέχρι και την δολοφονία του στη Θεσσαλονίκη το βράδυ της 22ας Μαΐου 1963, που συντάραξε την ελληνική και διεθνή κοινή γνώμη. Τα παιδικά του χρόνια, τις σπουδές του σε σχολή λογιστικής (!), την συνέχιση των σπουδών του στην Ιατρική, την ενασχόλησή του με τον αθλητισμό (υπήρξε νικητής σε πολλές εγχώριες διοργανώσεις και βαλκανιονίκης), την επαγγελματική του καριέρα, (συνάντησε αντιδράσεις από το ιατρικό κατεστημένο επειδή είχε καθιερώσει στην κλινική του μια μέρα δωρεάν εξετάσεων για ευάλωτες ομάδες), την συμμετοχή του στα φιλειρηνικά κινήματα σε Ελλάδα και Ευρώπη, την έντονη προσωπικότητα του, τη διαδρομή του στην πολιτική που διακόπηκε πρόωρα.

     Από την άλλη περιλαμβάνει μια εμπεριστατωμένη και τεκμηριωμένη περιγραφή του πολιτικού κλίματος και της ατμόσφαιρας της εποχής. Κατά την οποία το παλάτι (μόνιμος παράγοντας ανωμαλίας και παρεμβατισμού στην πολιτική ζωή) και η φασιστική Δεξιά με το πρόσχημα του κομμουνιστικού κινδύνου, προσπαθούν με κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο να εδραιώσουν την εξουσία τους, βασιζόμενοι στο παρακράτος που, με την ανοχή αλλά και την ενίσχυσή τους γιγαντώνεται διαρκώς και απειλεί την κατάλυση ακόμα και αυτών των ψηγμάτων δημοκρατικής λειτουργίας κι ελευθερίας που είχε κερδίσει ο ελληνικός λαός. «Ο φασισμός που ενδυόταν το μανδύα του πατριωτισμού και εξυμνούσε τη χριστιανική θρησκεία και το βασιλιά, ήταν σαν ένα φίδι τυλιγμένο ασφυκτικά γύρω από την καρδιά της ελληνικής δημοκρατίας». Κάτι που, νομοτελειακά σχεδόν, οδήγησε στην εγκαθίδρυση της δικτατορίας. «Η κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Ελλάδα δεν συνέβη το πρωί της 21^ης Απριλίου 1967, με τα τανκς να διασχίζουν ξαφνικά και απειλητικά τους δρόμους της πρωτεύουσας. Η υπονόμευσή του είχε αρχίσει τουλάχιστον από το 1958, όταν η επιτυχία της ΕΔΑ στις εκλογές του Μαΐου πανικόβαλλε όλο το συντηρητικό πολιτικό κατεστημένο και το κράτος με το παρακράτος συνήψαν μια σιωπηρή συμμαχία, για να αντιμετωπίσουν την υποτιθέμενη απειλή που η επιτυχία αυτή συνεπαγόταν. Δύο σημαντικοί σταθμοί στην ισχυροποίηση και την αυτονόμηση του παρακράτους ήταν οι εκλογές «βίας και νοθείας» του Οκτωβρίου 1961 και η δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη το Μάιο του 1963. Οι σύγχρονοι πολίτες και μελετητές συνέδεσαν επανειλημμένα αυτά τα δύο γεγονότα περιγράφοντάς τα, ως το μοχθηρό έργο του ίδιου χεριού…».

    Τα κείμενα συμπληρώνουν πολλές φωτογραφίες και ενδιαφέρουσα βιβλιογραφία.

     Εξαιρετικό βιβλίο μεγάλης αξίας, που πρέπει να διαβαστεί από κάθε ενεργό, «ανήσυχο» και σκεπτόμενο πολίτη.      

ΠΑΙΔΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΑΚΙΑ

ΜΑΡΙΑ ΡΑΠΤΗ
Εκδόσεις BELL
Σελ. 373, Φεβρουάριος 2023

      Παρά τον εντελώς «αθώο» τίτλο του που ξεγελά τον ανυποψίαστο αναγνώστη, το μυθιστόρημα «Παιδικά Τραγουδάκια» είναι ένα ανατριχιαστικό ψυχολογικό θρίλερ.

     Η Λίζυ (Ελισάβετ) Φωτίου, είναι μια εικοσιπεντάχρονη εκπαιδευτικός που αναλαμβάνει τους πρώτους μήνες μετά τη μεταπολίτευση ένα σπουδαίο έργο.  Ένα ίδρυμα του Ελληνοαμερικανικού Συνδέσμου σε συνεννόηση με το Υπουργείο Παιδείας, της αναθέτει να λειτουργήσει ένα γυμνάσιο-οικοτροφείο σε ένα ορεινό χωριό της ελληνικής ενδοχώρας. Η δημιουργία του οικοτροφείου κρίθηκε αναγκαία, καθώς οι καιρικές συνθήκες τον χειμώνα, δεν επέτρεπαν τις μετακινήσεις και τα παιδιά από τα γύρω χωριά, έχαναν πολλά μαθήματα. Αντίθετα αν έμεναν κοντά στο σχολείο, η παρακολούθηση θα γινόταν απρόσκοπτα. «Υπήρχε τεράστιο πρόβλημα με τη μετακίνηση των μαθητών από τις γύρω περιοχές-από ένα σωρό μικρά ή μεγαλύτερα χωριά σφηνωμένα σε πλαγιές βουνών, που δεν είχαν γυμνάσια. Τα παιδιά των χωριών εκείνων έπρεπε να διανύουν κάθε μέρα μεγάλες, δύσβατες αποστάσεις μέσα στο χώμα και στα βάτα, σε μέρη γεμάτα αγριογούρουνα, για να συγκεντρωθούν στο σχολείο του κεφαλοχωρίου, τα πιο τυχερά από αυτά με μουλάρια, τα υπόλοιπα με τα πόδια. Όμως έχαναν πολλά μαθήματα και υπήρχαν μέρες που δεν μπορούσαν με κανένα τρόπο να φτάσουν μέχρι εκεί ή να επιστρέψουν στα σπίτια τους μετά το τέλος των μαθημάτων».

     Για να πετύχει το εγχείρημα, το ίδρυμα, είχε αγοράσει τις εγκαταστάσεις ενός εγκαταλελειμμένου γυναικείου μοναστηριού παλαιοημερολογιτών, που βρισκόταν στις παρυφές του χωριού. «Το μέρος όπου κατευθυνόταν ήταν παρατημένο για σχεδόν δεκαπέντε χρόνια τώρα, από τις αρχές του 1960. Οι οδηγίες ήταν σαφείς: το σχολείο έπρεπε να ξεκινήσει τη λειτουργία του όσο πιο νωρίς γινόταν, ανεξάρτητα από το αν αυτό θα ήταν στη μέση ή ακόμη και στο τέλος του ακαδημαϊκού έτους. Το χρονοδιάγραμμα της έδινε χρόνο μέχρι τις διακοπές του Πάσχα. Αυτό επιθυμούσε το ίδρυμα που είχε αναλάβει τη χρηματοδότηση του έργου».

     Παρά το γεγονός ότι η Λίζυ ήταν σε νεαρή ηλικία και είχε διδακτική εμπειρία μόλις δυο ετών, επελέγη από το συμβούλιο του ιδρύματος, λόγω των μεταπτυχιακών σπουδών της στις ΗΠΑ.

     Μέχρι να προσληφθεί από το ίδρυμα, αγνοούσε την ύπαρξη της μονής, την αρχιτεκτονική της δομή και το πώς ήταν ενταγμένη στο φυσικό περιβάλλον. Ότι γνώριζε ήταν από κάποιες φωτογραφίες, οι οποίες δεν περιελάμβαναν τις μετασκευές που γινόταν με εντατικούς-όσο το επέτρεπε ο καιρός-ρυθμούς από ειδικό συνεργείο. Η πραγματικότητα των κτιρίων σε συνδυασμό με τις κλιματολογικές συνθήκες θορύβησε την νεαρή εκπαιδευτικό. «Όχι, η Λίζυ δεν ήταν προετοιμασμένη για ένα μέρος τόσο ξένο, τόσο ανοίκειο. Έξω από το αυτοκίνητο την περίμενε όχι το μοναστήρι που εκείνη έπρεπε να κάνει σχολείο, αλλά ένα μέρος που φαινόταν να ανήκει σε κάποιον άλλον, άγνωστο κόσμο, όχι στον δικό της. Έμεινε για λίγα λεπτά ακίνητη και σχεδόν απελπισμένη». Παρ’ όλα αυτά προσπάθησε να ξεπεράσει την ανησυχία της κι εγκαταστάθηκε σε μια από τις αίθουσες στις οποίες οι εργασίες είχαν ολοκληρωθεί. Μόνη, σε έναν χώρο που δεν γνώριζε, μέσα στις αντίξοες συνθήκες του χειμώνα που έδειχνε τα αιχμηρά του δόντια. Αποδείχτηκε ότι δεν ήταν και τόσο καλή ιδέα…

     Την Μαρία Ράπτη δεν την γνώριζα ως συγγραφέα και η ανάγνωση του βιβλίου της, ήταν μια ευχάριστη έκπληξη. Κατάφερε να γράψει ένα καταπληκτικό μυθιστόρημα. Σασπένς, αγωνία, καλοδουλεμένοι χαρακτήρες, ανατροπές, εξαιρετικός τρόπος γραφής, σε ένα θρίλερ, όπου τίποτα δεν είναι αυτός που φαίνεται και κανείς αυτό που δείχνει! Εξαιρετικό!   

 

ΑΝΝΑ ΓΡΙΒΑ

          

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1985. Σπούδασε φιλολογία στην Αθήνα και Ιστορία και Επιστήμες της Λογοτεχνίας στη Ρώμη. Είναι Διδάκτωρ Ιταλικής Φιλολογίας. Γράφει ποίηση, διήγημα και ιστορικό μυθιστόρημα και μεταφράζει ιταλική λογοτεχνία. Έχει δημοσιεύσει πολλές εργασίες για τη λογοτεχνία και τη φιλοσοφία της Ιταλικής Αναγέννησης σε διεθνή κι ελληνικά επιστημονικά περιοδικά. Για το βιβλίο της «Δαιμόνιοι» τιμήθηκε με το βραβείο «Γ. Αθάνας» της Ακαδημίας Αθηνών. Ποιήματα και πεζά της, έχουν μεταφραστεί σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες. Έργα της: Πεζογραφία: «Τα Ζώα Θεοί» (2021, Κίχλη), «Εξόριστες Βασίλισσες» (2021, Μελάνι), «Αφροδίτες» (2022, Σμίλη), «Η Ελληνίδα Σκλάβα» (2022, Μελάνι). Ποίηση: «Η Φωνή Του Σκοτωμένου» (2010, Χαραμάδα), «Οι Μέρες Που Ήμασταν Άγριοι» (2012, Γαβριηλίδης), «Έτσι Είναι Τα Πουλιά» (2015, Γαβριηλίδης), «Σκοτεινή Κλωστή Δεμένη» (2017, Γαβριηλίδης), «Δαιμόνιοι» (2020, Μελάνι).

        Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας «Η Ελληνίδα Σκλάβα»;

     Πηγή της έμπνευσής μου υπήρξε η πραγματική ιστορία της Γαρυφαλλιάς Μιχάλμπεη ή Μιχάλβεη, μιας μικρής Ψαριανής που μετά την καταστροφή των Ψαρών το 1824 αιχμαλωτίστηκε με σκοπό να πουληθεί ως σκλάβα, όπως συχνά συνέβαινε εκείνη την εποχή με τους αιχμαλώτους πολέμου, κυρίως γυναίκες και παιδιά. Το 1827, όμως, ένας φιλελεύθερος Αμερικάνος που ταξιδεύει στη Σμύρνη τη συναντά σ’ ένα σκλαβοπάζαρο, την απελευθερώνει και τη μεταφέρει στην Αμερική, όπου μετατρέπεται σε σύμβολο του φιλελληνισμού και του αγώνα των Ελλήνων για ελευθερία. Είναι μια εποχή κατά την οποία η Αμερική ήδη «βράζει» λόγω του ζητήματος της σκλαβιάς, μια κατάσταση που θα καταλήξει στο ξέσπασμα του Αμερικανικού Εμφυλίου λίγες δεκαετίες αργότερα, το 1861. Με συγκίνησε το γεγονός πως ένα εύθραυστο, μικρό πλάσμα εμπλέκεται, τρόπον τινά, στα μεγάλα γεγονότα του αιώνα και εμπνέει τόσους ανθρώπους που αγωνίστηκαν για τα φιλελεύθερα ιδανικά τους.

     Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το έργο σας ιστορικό μυθιστόρημα. Δίνετε μεγαλύτερο βάρος στην Ιστορία ή στο μυθιστόρημα;

     Το έργο μου σαφέστατα ανήκει στο είδος του ιστορικού μυθιστορήματος. Εκκινεί από μια πραγματική ιστορία, η οποία λειτουργεί ως αφορμή για το ξεδίπλωμα της μυθοπλασίας. Φυσικά, αλλάζουν τα πραγματικά ονόματα και κάποιοι τόποι, υπάρχουν χαρακτήρες επινοημένοι και γεγονότα που είναι προϊόν μυθοπλασίας, αλλά παράλληλα όλοι οι ήρωες δρουν, ονειρεύονται, στοχάζονται, ταξιδεύουν, ερωτεύονται, επαναστατούν ή υποτάσσονται μέσα στο πλαίσιο των εκρηκτικών γεγονότων του 19^ου αι. που σημάδευσαν όλη την πορεία του νεότερου κόσμου. Τα ιστορικά γεγονότα ισορροπούν με τις ατομικές ιστορίες. Οι χαρακτήρες μου είναι άνθρωποι της εποχής τους, φέρουν το πνεύμα της και κάποτε προσπαθούν να διαφοροποιηθούν, να διαμορφώσουν έναν άλλο κόσμο μέσα από τις επιλογές τους. Και γι’ αυτό συχνά πληρώνουν ένα άδικο τίμημα.

 

     Χρειάστηκε μεγάλη έρευνα για να αντλήσετε στοιχεία, αφού αυτά που υπάρχουν για την Γαρυφαλλιά και την αμερικανική οικογένεια που την φιλοξένησε είναι ελάχιστα;

     Σε κάθε ιστορικό μυθιστόρημα η έρευνα που πρέπει να γίνει είναι μεγάλη. Στην περίπτωση της Ελληνίδας σκλάβας έπρεπε να συγκεντρώσω όσα στοιχεία υπήρχαν για τη Γαρυφαλλιά και να διαφοροποιηθώ στα σημεία που η μυθοπλασία χρειαζόταν να πάρει μια άλλη τροπή (αυτά όλα τα εξηγώ και στο επίμετρο του βιβλίου). Συγχρόνως έπρεπε να μελετήσω με ακρίβεια συγκεκριμένα γεγονότα της ελληνικής, ευρωπαϊκής και αμερικάνικης ιστορίας, έπρεπε να ανατρέξω σε μαρτυρίες και μελέτες που αφορούσαν τη σκλαβιά στον οθωμανικό και στον αμερικάνικό χώρο αλλά και να μάθω λεπτομέρειες σχετικά με ποικίλες λεπτομέρειες της εποχής, για παράδειγμα από το πόσο διαρκούσε ένα συγκεκριμένο ταξίδι με πλοίο μέχρι τη γνώση των ημερολογίων του 19^ου αι, και την αντιστοίχιση στα σημερινά ημερολόγια!

     Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με αυτό και ποιο είναι αυτό; Γιατί πέρα από το δικαίωμα στην ελευθερία, θίγετε διάφορα θέματα, όπως τα δικαιώματα των ιθαγενών και σκλάβων αμερικανών, τους αγώνες των γυναικών για χειραφέτηση και άλλα. 

     Όλα αυτά τα ζητήματα στα οποία αναφέρεστε είναι για εμένα πολύ σημαντικά και επανέρχονται στο έργο μου. Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια των γηγενών πληθυσμών που οδηγήθηκαν σε εκκαθαρίσεις από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις να βρουν ξανά τις ρίζες τους. Ιδιαιτέρως στην αμερικανική ήπειρο διαβάζουμε συνεχώς για την προσπάθεια των αυτοχθόνων να φέρουν στην επιφάνεια περιπτώσεις ομαδικών εκκαθαρίσεων ή συστηματικών εξοντώσεων παιδιών, τα οποία απομακρύνονταν από τις κοινότητές τους με το πρόσχημα της παροχής εκπαίδευσης και υποβάλλονταν σε μια σειρά βασανιστηρίων που τα οδηγούσαν στον θάνατο. Επίσης, το ζήτημα της χειραφέτησης των γυναικών είναι κάτι που με έχει απασχολήσει και επιστημονικά στις έρευνές μου, αφού μελετώ τη θέση της γυναίκας στον ευρωπαϊκό χώρο, έτσι όπως καταγράφεται μέσα από τη λογοτεχνία κατά την περίοδο της Αναγέννησης και αργότερα. Το ζήτημα είναι τραγικά επίκαιρο στις μέρες μας. Βλέπουμε, για παράδειγμα, τον αγώνα που δίνουν αυτόν τον καιρό τα κορίτσια στο Ιράν για τα δικαιώματά τους αλλά και σε αμέτρητες γωνιές του κόσμου, όπου ακόμη και το να επιτραπεί σε ένα κορίτσι να φοιτήσει στο σχολείο είναι πραγματικός άθλος.

    Η λογοτεχνία μπορεί να είναι μια κοινωνική πράξη;

     Καθετί που κάνουμε στη ζωή μας έχει κοινωνική διάσταση. Πιστεύω ότι οι βαθύτερες αλλαγές μπορούν να γίνουν μόνο μέσα από την παιδεία και τη διαμόρφωση της κριτικής σκέψης. Η λογοτεχνία έχει ουσιαστικό ρόλο σε αυτή την διαδικασία.

     Μπορεί η λογοτεχνία να δρομολογήσει αλλαγές σε κοινωνικό επίπεδο;

     Η λογοτεχνία δρομολογεί υπόγειες, αφανείς αλλαγές. Διαμορφώνει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο σε βάθος χρόνου. Μπορεί να αλλάξει σε ατομικό επίπεδο τη ζωή ενός ανθρώπου, μπορεί να τον στηρίξει, να τον βοηθήσει να βρει τον προσωπικό του δρόμο. Κάποτε η λογοτεχνία σώζει ζωές. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν πιαστεί από τη γραφή ή την ανάγνωση σε δύσκολες στιγμές και έχουν καταφέρει χάρη στη μαγική της ύπαρξη να ισορροπήσουν ξανά. Η ατομική αλλαγή είναι ένα μικρό λιθαράκι στη συλλογική. Μικρό, αλλά όχι αμελητέο.

     Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γίνετε συγγραφέας;

     Το ήθελα πάντα, η γραφή ήταν και είναι η μόνη τέχνη στην οποία αφιερώνω σημαντικό μέρος του χρόνου μου.

     Ποια ήταν τα συναισθήματα που νοιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το πρώτο σας έργο;

     Δεν ένιωσα κάτι ιδιαίτερο. Ήταν μια δοκιμή τότε εκείνη η κίνηση για εμένα, ένα πείραμα. Τα συναισθήματα είναι για εμένα έντονα μέχρι και την ολοκλήρωση της πρώτης γραφής του κάθε έργου. Αν δεν ολοκληρωθεί ένα έργο, πάντα υπάρχει η ανασφάλεια και η αγωνία πως όλα μπορεί να αποδειχθούν χαμένος κόπος, μια προσπάθεια που δεν έφτασε σε πέρας.

     Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή; Έχετε βιώσει συναισθήματα παρόμοια με αυτά των ηρώων σας; Σας μοιάζει κάποιος από τους ήρωες σας;

     Όταν η συγγραφή τελειώνει, οι ήρωες με έναν τρόπο δεν παύουν να κατοικούν μέσα μου ούτε σταματώ να τους φέρνω στον νου μου. Όλοι τους, εξάλλου, έχουν κάτι από εμένα. Παρ’ όλα αυτά, εκείνοι ζουν σε άλλες εποχές και έχουν άλλα βιώματα. Για παράδειγμα, δεν έχω υπάρξει ποτέ σκλάβα, δεν έχω μια βιωμένη εμπειρία της σκλαβιάς, αλλά καθώς έγραφα και μελετούσα για τους σκλάβους, καθώς λίγο λίγο διαμορφώνονταν οι ήρωες και οι ηρωίδες μου (γιατί εκτός από τη Γαρυφαλλιά που είχε την τύχη να ελευθερωθεί, μέσα στο βιβλίο υπάρχει και η Ζοζεφίν, η μαύρη σκλάβα που θα καθορίσει τη δράση του βιβλίου και θα φέρει μια πραγματική χιονοστιβάδα στην πλοκή), με έναν παράξενο τρόπο αισθάνθηκα μέσα μου όλη εκείνη τη φρικτή πραγματικότητα. Κάποιες φορές έχω την αίσθηση πως οι ήρωες είναι υπαρκτά πρόσωπα, μπαίνουν μέσα μου και μου μιλούν θαρραλέα και καθαρά, ακόμη και για όσα δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ. Κάποτε έχουν έρθει και στα όνειρά μου και με έχουν διορθώσει σε κάτι που έγραψα άστοχα για εκείνους. Φαντάζομαι ότι αυτή η αίσθηση είναι που σε άλλες εποχές ωραιότατα περιγραφόταν ως επενέργεια των Μουσών...

     Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;

     Πρώτοι αναγνώστες είναι ο σύζυγός μου και η μεγάλη μου κόρη. Όταν ολοκληρώνω ένα βιβλίο, το διαβάζουμε σε συνέχειες κάθε βράδυ. Είναι σημαντικό για εμένα, εκτός από το να το διαβάσω, να το ακούσω ολόκληρο και να το κάνω αυτό με παρέα, μιας και μόνη μου και σιωπηλά συνήθως το έχω κάνει πολλές φορές προηγουμένως.

     Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης για σας;

     Εκείνος που στη λογοτεχνία αναζητά όσα δρουν επωφελώς για την ανθρώπινη ψυχή, καθώς έλεγε και ο Καντίνσκι για την τέχνη.

     Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;

     Έχω ανακαλύψει πως τελικά, όσα σφάλματα και αγριότητες κι αν έχει     κάνει ο άνθρωπος στην ιστορία του, δεν μπορώ να πάψω να πιστεύω σε αυτόν. Πάντα έχω μια ελπίδα πως μπορεί να γίνουμε πιο σοφοί, πιο συνετοί στο μέλλον…

     Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;

     Γράφοντας την Ελληνίδα σκλάβα δεν θα έλεγα ότι ανατράπηκε κάποια πεποίθησή μου, αλλά σίγουρα εμπλουτίστηκε απροσδόκητα ο τρόπος που βλέπω τα πράγματα. Για παράδειγμα, κατάλαβα πόσο διαφορετικό είναι να βιώνει τη σκλαβιά κάποιος που είχε ζήσει και ως ελεύθερος και κάποιος που όχι μόνο γεννήθηκε σκλάβος, αλλά φέρει μέσα του αμέτρητες ιστορίες από τη σκλαβιά των προηγούμενων γενεών, μια συσσωρευμένη, θα λέγαμε, και μεσολαβημένη εμπειρία που τροφοδοτεί συγκεκριμένες στάσεις απέναντι στη ζωή. Επίσης, κατάλαβα (και προσπαθώ να καταγράψω στο βιβλίο) την ιδιόμορφη σχέση του σκλαβωμένου ανθρώπου με το σώμα του. Μιλάμε για ένα βασανισμένο σώμα που γίνεται υποχείριο των αφεντικών και που με κάποιο τρόπο πρέπει να αμυνθεί, για να επιβιώσει. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε ιδιάζοντα ψυχικά βιώματα, ιδιαιτέρως όταν πρόκειται για τις γυναίκες, για τις οποίες η σωματική κακοποίηση ήταν και είναι συνδεδεμένη με τη σεξουαλική κακοποίηση και με τη γέννηση νέων σκλάβων, των «παιδιών της βίας», καθώς αναφέρω και στο βιβλίο.

     Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;

     Μου αρέσει πολύ και συμβαίνει συχνά, στις λέσχες ανάγνωσης, στα βιβλιοπωλεία, ακόμη και σε σχολεία, όπου οι εκπαιδευτικοί οργανώσουν δράσεις με αφορμή τα βιβλία μου. Η λογοτεχνία είναι μοναχική κατά τη δημιουργία της, αλλά μπορεί να γίνει πολύ κοινωνική κατά τη διάδοσή της.

     Σε συζητήσεις με αναγνώστες, έτυχε να σας «υποδείξουν» πτυχές του έργου σας, που εσείς δεν είχατε φανταστεί ότι υπάρχουν;

     Πάντοτε συμβαίνει αυτό. Έχω ακούσει πολύ εύστοχες ερμηνείες και προεκτάσεις από τους αναγνώστες. Για εμένα αυτό το γεγονός είναι μια απόδειξη της αυτονομίας που αποκτά το έργο όταν φεύγει από τα χέρια του συγγραφέα. Είναι πολύ θετικό για ένα έργο το να μην υποβάλλει συγκεκριμένες ερμηνείες και όρια: σημαίνει ότι έχει αποφύγει τον διδακτισμό, ότι δίνει ελευθερία στοχασμού στον αναγνώστη. Πάντοτε η λογοτεχνία έθετε ερωτήματα παρά έδινε βέβαιες και μη αμφισβητήσιμες απαντήσεις.

     Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;

     Αυτή είναι πάντοτε μια δύσκολη ερώτηση, καθώς οι επιδράσεις που δεχόμαστε στη γραφή μας δεν είναι πάντοτε συνειδητές, θα έλεγα ότι είναι κυρίως υποσυνείδητες και μη προγραμματισμένες. Επιπλέον, μια επίδραση μπορεί να ενεργοποιηθεί πολλά χρόνια μετά την ανάγνωση ενός βιβλίου. Πάντοτε οι εσωτερικές διαδικασίες είναι αργές και δρομολογούν συνειδητοποιήσεις, οραματισμούς, εμπνεύσεις σε χρόνους που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει. Για παράδειγμα, γράφοντας την Ελληνίδα σκλάβα είδα να περνά ξανά από μπροστά μου όλη η λογοτεχνία του 19^ου αι. που έχω διαβάσει. Οι ήρωες μου έχουν αναγκαστικά κάτι από την αύρα των ηρώων που έχω αγαπήσει μέσα στα μυθιστορήματα της Έμιλυ Μπροντέ, του Λέοντος Τολστόι, του Αλεσάντρο Μαντσόνι. Οι ήρωες του 19^ου αι. έχουν πάντοτε κάτι το τραγικό στη μοίρα τους, η ιστορία περνά από πάνω τους κι εκείνοι προσπαθούν να αντισταθούν με όλα τα όνειρα και τις επιθυμίες τους. Το ίδιο γίνεται και στις όπερες εκείνης της εποχής. Δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς από μια τέτοια στιβαρή καλλιτεχνική παράδοση, μπορεί όμως να πατήσει πάνω της με έναν νέο τρόπο.

     Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;

     Η διαδικασία της συγγραφής με δυσκολεύει όταν αρχίζω ένα βιβλίο. Ορθώς λέγεται πως η αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Η συνέχεια συνήθως κυλάει ευκολότερα. Ακολουθώ τους ήρωές μου που με έναν μαγικό τρόπο αποκτούν πρωτοβουλίες και ενεργούν από μόνοι τους. Καθώς ανέφερα, το γράψιμο για εμένα ένα σημαντικό μέρος της ζωής μου που με τροφοδοτεί τελικά με γνώση.

     Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο; Έχετε «υλικό» έτοιμο στο συρτάρι σας;

     Υπάρχει ένα μυθιστόρημα στο οποίο εργάζομαι που μας μεταφέρει στη Σικελία των αρχών του 17^ου αι., βασισμένο κι αυτό σε πραγματικά γεγονότα. Παρ’ όλα αυτά το επόμενο βιβλίο μου θα είναι ποιητικό.

Σας ευχαριστώ πολύ!

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΛΜΠΕΡΙΧ

VOLKER KUTSCHER
Μετάφραση: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ
Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ
Σελ. 863, Φεβρουάριος 2023

      Την πέμπτη υπόθεση που αναλαμβάνει ο Γκέρεον Ρατ, αστυνόμος του τμήματος Ανθρωποκτονιών της βερολινέζικης αστυνομίας, περιλαμβάνει το μυθιστόρημα «Επιχείρηση Άλμπεριχ» του γερμανού συγγραφέα V. Kutscher.

     Τις τελευταίες μέρες του Φεβρουαρίου του 1933, λίγο πριν από τις εκλογές της βίας (χιλιάδες κομμουνιστές συνελήφθησαν εκείνο το σαββατοκύριακο για να μην μπορέσουν να ψηφίσουν) που έφεραν κι «επίσημα» τους ναζί στην εξουσία, ένα πτώμα εντοπίζεται στην Νόλεντορφ Πλατς, στο σταθμό του σιδηροδρόμου. «Ο άντρας ήταν καθιστός, με την πλάτη στηριγμένη σε μια ατσάλινη κολόνα του υπερυψωμένου σιδηροδρόμου και το πηγούνι ακουμπισμένο στο στήθος, σαν να έπαιρνε έναν σύντομο υπνάκο. Έμοιαζε με μεθυσμένο που είχε αποκοιμηθεί στον δρόμο, έτσι όπως ήταν κουλουριασμένος εκεί, με το παλιό, μπαλωμένο στρατιωτικό του αμπέχονο, τις γκέτες, τα τρύπια γάντια και τον χοντρό μάλλινο σκούφο τραβηγμένο χαμηλά στο μέτωπό του».

     Οι αστυνομικοί που έφτασαν στο σημείο, βρήκαν στις τσέπες του βρώμικου, ταλαιπωρημένου αμπέχονου μια παλιά στρατιωτική ταυτότητα στο όνομα Χάινριχ Βόσνιακ. «Πάρα πολλοί επαίτες στο Βερολίνο φορούσαν στρατιωτική ενδυμασία. Αυτοί οι άντρες, που πολύ συχνά ήταν φρικτά σακατεμένοι, δεν είχαν βγάλει ποτέ τα στρατιωτικά τους ρούχα μετά την επιστροφή τους από τον πόλεμο. Είχαν θυσιάσει την υγεία τους για την πατρίδα, αλλά κανείς δεν έμοιαζε να νοιάζεται γι’ αυτό». Κατά τα φαινόμενα, ο νεκρός ήταν ένας από αυτούς. Ακόμη, μια μικρή παγωμένη πια, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών που επικρατούσαν στο Βερολίνο, λίμνη αίματος, έδειχνε ότι ο άστεγος επαίτης και πρώην στρατιώτης είχε πέσει θύμα δολοφονίας, πριν από μερικές μέρες.   

     Την εποχή που εκτυλίσσεται η ιστορία, οι μεταβολές στο πολιτικό σκηνικό της Γερμανίας είναι ραγδαίες. Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης αργοπεθαίνει. Η οικονομική δυσπραγία, η ανέχεια, η ανεργία, οι τεράστιες πολεμικές αποζημιώσεις και η ασυνεννοησία των κομμάτων, δημιουργούν ένα ασφυκτικό περιβάλλον που ευνοεί την άνοδο του εθνικισμού.  Η Άνω Βουλή της Γερμανίας, ψηφίζει τον «εξουσιοδοτικό νόμο» ισχύος τεσσάρων(!!) ετών, «Διάταγμα για την προστασία του Λαού και του Κράτους», ο οποίος καταλύει πολλά άρθρα του συντάγματος. Σύμφωνα με τον νόμο αυτό, στη θέση του καγκελάριου διορίζεται ο ηγέτης του κόμματος που έχει την πλειοψηφία που εκείνο τον καιρό είναι ο Αδόλφος Χίτλερ. Αυτή η ιδιαιτερότητα του νόμου, του επιτρέπει να χτίσει το ναζιστικό καθεστώς και να εδραιώσει τη μονοκρατορία του. Όπως είναι φυσικό, οι ναζί που ήδη είχαν αρχίσει τις επιθέσεις με τη χρήση ωμής βίας εναντίον κάθε «εχθρού» του καθεστώτος «ξεσαλώνουν». Η άνοδός τους στην εξουσία, φέρνει σαρωτικές αλλαγές σε κάθε πτυχή του δημόσιου βίου, άρα και στην ηγεσία της αστυνομίας. Αξιόλογα και έμπειρα στελέχη παραγκωνίζονται για να αναλάβουν τη θέση τους φανατικοί ναζί. Ένα από τα θύματα των «εκκαθαρίσεων» είναι ο Βίλχελμ Μπεμ, ο αρχηγός της αστυνομίας, ο οποίος είχε αναθέσει την υπόθεση Βόσνιακ στον Ρατ. Όσα πρόλαβε να μάθει ο αστυνόμος, δείχνουν ότι η δολοφονία του, έχει στενή σχέση με τη θητεία του στο Δυτικό μέτωπο και πιο συγκεκριμένα με όσα συνέβησαν τον Μάρτιο του 1917, στη διάρκεια της Επιχείρησης Άλμπεριχ, που σηματοδότησε την σχεδόν άτακτη υποχώρηση και την ήττα του γερμανικού στρατού στον Α! παγκόσμιο πόλεμο. «Ο εν λόγω άστεγος ήταν κάποτε στρατιώτης. Πάω στοίχημα ότι κάπου εκεί θα βρούμε το κίνητρο. Πρέπει να πρόκειται για κάποιον ανοιχτό λογαριασμό απ’ τα παλιά».

     Ο Ρατ ερευνά την υπόθεση, αλλά τα αποτελέσματα είναι πενιχρά, όπως και το προσωπικό που μπορεί να χρησιμοποιήσει, αφού ο κύριος όγκος των αστυνομικών, με διαταγή άνωθεν, έχουν αποδυθεί στο κυνήγι των κομμουνιστών και των άλλων δημοκρατικών πολιτών. Ο νέος ναζιστής διευθυντής της Αστυνομίας που είναι πεπεισμένος ότι ο δολοφόνος είναι ένας εβραίος πρώην αξιωματικός, του αφαιρεί την υπόθεση και την αναθέτει σε άτομα που υποστηρίζουν την θεωρία του. Παρ’ όλα αυτά, ο Ρατ, (γνωστός για την ξεροκεφαλιά του), θα συνεχίσει ανεπίσημα τις έρευνες και παρά τα εμπόδια θα βρει την άκρη του μίτου…

     Το μυθιστόρημα έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που κρατούν αδιάπτωτο το ενδιαφέρον. Το μεγάλο του ατού όμως είναι ότι όπως και στα προηγούμενα, έτσι και σε αυτό, αποδίδεται με μοναδικό τρόπο η «ατμόσφαιρα» και το κλίμα που επικρατεί στην γερμανική κοινωνία αυτήν την ταραγμένη «άρρωστη» εποχή, που έφερε στην εξουσία τους ναζί, με επακόλουθο τα ολέθρια αποτελέσματα, τις εκατόμβες των νεκρών και τις τεράστιες καταστροφές του Β! παγκοσμίου πολέμου. 

ΙΣΤΟΡΙΑ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΩΝ

PETER STRAUB
Μετάφραση ΣΟΦΙΑ ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΥ
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ
Σελ. 646, Σεπτέμβριος 2022

      Ο Π. Στράουμπ, ήταν ένας από τους πιο γνωστούς συγγραφείς ιστοριών τρόμου και φαντασίας. Το εμβληματικό για το είδος του βιβλίο που παρουσιάζω σήμερα, γράφτηκε το 1979 και χάρισε στον συγγραφέα του διεθνή αποδοχή και αναγνώριση. Στα ελληνικά κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2001 κι από τότε ήταν εξαντλημένο. Η τωρινή κυκλοφορία, συνέπεσε με τον θάνατο του συγγραφέα, στις 4 Σεπτεμβρίου 2022.

     Η ιστορία εκτυλίσσεται σε μια ήσυχη πόλη του New Jersey, το Millburn «είναι ένα από κείνα τα μέρη που μοιάζουν να δημιουργούν τη δική τους πραγματικότητα και μετά να φωλιάζουν σ’ αυτή. Ούτε κανονική πόλη, ούτε κανονική εξοχή-υπερβολικά απασχολημένη από το στάτους της. (Η τοπική εφημερίδα λέγεται «Ο αστός». Το Μίλμπερν μοιάζει περήφανο ακόμα και για την κακόφημη γειτονιά του, τους λίγους δρόμους που λέγονται Χόλοου, μοιάζει να τους δείχνει και να λέει: Βλέπετε, έχουμε κι εμείς μέρη στα οποία πρέπει να είναι κανείς προσεκτικός το βράδυ, έχουμε κι εμείς εγκληματικότητα)».

     Σ’ αυτή την ήσυχη πόλη, όπου σχεδόν τίποτα δεν φαίνεται να αλλάζει και όποιες μικρές αλλαγές γίνονται υπερβολικά αργά, τέσσερις ηλικιωμένοι άνδρες έχουν «ιδρύσει» το Σωματείο Τσάουντερ. Ο δικηγόρος Φρέντερικ (Ρίκι) Χόθορν, ο επίσης δικηγόρος και συνέταιρός του Σίαρ Τζέημς, ο γιατρός Τζον Τζέφρι και ο καθηγητής Λιούις Μπένεντικτ, συναντιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα, κάθε φορά και σε διαφορετικό σπίτι των «μελών» του και αφηγούνται ιστορίες. Άλλες πραγματικές και άλλες φανταστικές κι επινοημένες, όλες όμως τρομακτικές. «Η συντροφιά η επονομαζόμενη Σωματείο Τσάουντερ είχε ελάχιστους κανόνες: φορούσαν βραδινό ένδυμα (γιατί πριν από τριάντα χρόνια στον Σίαρς άρεσε η ιδέα), δεν έπιναν ποτέ πολύ (και τώρα ήταν πολύ, μεγάλοι για να αρχίσουν), δε ρωτούσαν ποτέ αν οι ιστορίες ήταν αληθινές (αφού ακόμα και τα παραμύθια κατά μία έννοια ήταν αλήθεια) και παρ’ όλο που μιλούσαν όλοι με τη σειρά, δεν πίεζαν ποτέ κάποιον που προσωρινά είχε ξεμείνει από ιδέες». Είναι ένας τρόπος να διασκεδάζουν την ανία τους.

     Τα μέλη του «Σωματείου» κρύβουν ένοχα μυστικά στο παρελθόν τους. Όμως κανείς, ποτέ δεν έχει ξεφύγει από το παρελθόν, που στη συγκεκριμένη περίπτωση επιστρέφει με τη μορφή μιας νεαρής, όμορφης και μυστηριώδους γυναίκας που εγκαθίσταται στο Μίλμπερν. Κι ο εφιάλτης ξεκινά…

     Θέλω από την αρχή να δηλώσω ότι δεν είμαι φανατικός του είδους της λογοτεχνίας του φανταστικού. Διαβάζω μεν επιλεγμένα έργα, αλλά δεν τρελαίνομαι κιόλας. Το συγκεκριμένο όμως με συνεπήρε. Η εξαιρετική πλοκή, η γραφή, η ευφυής δομή, οι με μοναδική μαεστρία πλασμένοι χαρακτήρες, είναι στοιχεία που σε κρατούν δέσμιο της ανάγνωσης και σε εισάγουν, είτε το θέλεις, είτε όχι σε μια σκοτεινή ατμόσφαιρα, στην οποία κινείται και δρα ένα κακόβουλο όν. Βιβλίο μοναδικό, που αποδεικνύει περίτρανα γιατί ο P. Straub θεωρείται από τους κορυφαίους συγγραφείς στο είδος του.     

ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΕΝΟΣ ΓΑΜΟΥ

MAGGIE O’ FARRELL
Μετάφραση ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΟΡΤΩ
Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Σελ. 440, Φεβρουάριος 2023

      Η συγγραφέας του ιστορικού μυθιστορήματος «Το Πορτρέτο Ενός Γάμου», «γνωρίστηκε» για πρώτη φορά με την ηρωίδα του βιβλίου της Λουκρητία των Μεδίκων την άνοιξη του 2020, όταν πρωτοείδε το πορτρέτο της. Μια μικρού μεγέθους προσωπογραφία, που φιλοτέχνησε ο Αλεσάντρο Αλλόρι το 1560 και ανήκει στη συλλογή του Museum Of Art της Βόρειας Καρολίνας. «Μια μικρή ελαιογραφία, όπου σε σκούρο φόντο αποτυπώνεται η κοπέλα με ένα περίτεχνο φόρεμα να υψώνει το ένα της χέρι. Το πιο εντυπωσιακό όμως στοιχείο πάνω της είναι η έκφρασή της: δείχνει αγχωμένη, τα μάτια της είναι γεμάτα ανησυχία. Απεικονίζεται σαν να θέλει να πει κάτι. […] Ήξερα μόλις την είδα ότι ήθελα να γράψω ένα μυθιστόρημα γι’ αυτήν».

     Η Λουκρητία γεννήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 1545. Ήταν η τρίτη κόρη του Κόζιμο Α!, μεγάλου δούκα της Τοσκάνης και της ισπανίδας Ελεονώρα δε Τολέδο. Παντρεύτηκε σε ηλικία δεκαπέντε ετών, το 1560, τον Αλφόνσο Β! των Έστε, δούκα της Φεράρα. Αρχικά υποψήφια για σύζυγος του Αλφόνσο ήταν η μεγαλύτερη αδελφή της Μαρία. Όμως λίγο πριν από το γάμο αρρώστησε και πέθανε. Ο Κόζιμο και ο πατέρας του Αλφόνσο, Έρκολε Β!, δεν ήθελαν να χαλάσουν την συμμαχία Τοσκάνης-Φεράρα που θα προέκυπτε από αυτόν τον γάμο, ούτε να χάσουν τα επακόλουθα οφέλη. Γι’ αυτό, αποφάσισαν να «αντικαταστήσουν» την Μαρία με την δωδεκάχρονη τότε Λουκρητία! Η οποία βέβαια δεν ήθελε να παντρευτεί, αλλά ήταν υποχρεωμένη να υπακούσει την επιθυμία του πατέρα της. Επειδή όμως ήταν μικρή, οι δύο οικογένειες αποφάσισαν να περιμένουν μερικά χρόνια μέχρι να ωριμάσει βιολογικά ώστε να μπορέσει να τεκνοποιήσει, αφού στο δουκάτο της Φεράρα έπρεπε να υπάρχει διάδοχος του Αλφόνσο. «Το ότι μπορεί να περίμεναν από εκείνην να πάρει τη θέση της νεκρής της αδελφής την τάραζε με μια τρομερή παραλυτική δυσφορία. Ο νους της άρχισε να καταγίνεται με όλες τις διαφορές ανάμεσα σ’ αυτή και στη Μαρία: η Λουκρητία ήταν πιο μικροκαμωμένη, δεν ήταν επ’ ουδενί τόσο ικανή στη μουσική και στον χορό, δεν ήξερε ποτέ τι να πει σε επισκέπτες και αυλικούς, είχε την τάση να ονειροπολεί και να αφαιρείται, αντί να προσέχει τη συζήτηση στο χώρο, δεν ήταν ούτε κατά διάνοια τόσο όμορφη, δεν ήταν διόλου επιδέξια στο ντύσιμο και το στόλισμα».

     Λίγο καιρό μετά το γάμο, ο πατέρας του Αλφόνσο πεθαίνει κι αναλαμβάνει αυτός τη ηνία του δουκάτου. Από το σημείο αυτό, η επιθυμία του να αποκτήσει διάδοχο γινόταν όλο και πιο έντονη. Όσο η Λουκρητία δεν έμεινε έγκυος, τόσο η αδημονία κι εκνευρισμός του (που επιτείνονταν από τα προβλήματα που είχε με τη μητέρα του), γινόταν πιο έντονος. Ερχόταν στην επιφάνεια μια βίαιη πλευρά του χαρακτήρα του, που η Λουκρητία δεν είχε αντιληφθεί μέχρι τότε. Άρχισε να φοβάται και για την ίδια της τη ζωή. «Ο άντρας της σκοπεύει να τη σκοτώσει, είτε με τα ίδια του τα χέρια, είτε δίνοντας σε άλλον την εντολή […] Όπως οι αδελφοί της, όπως όλοι οι ηγεμόνες, ο Αλφόνσο θα ξέρει που εδράζεται η αδυναμία του ανθρώπινου κορμιού, που να πιέσει τα δάχτυλα ή ποιο σημείο να σφίξει δυνατά, ανάμεσα σε ποια πλευρά πρέπει να βυθίσει το μαχαίρι, ποιο σημείο του λαιμού ή της ραχοκοκαλιάς είναι το πιο εύθρυπτο, ποιες φλέβες αν ανοίξουν θα αιμορραγήσουν πιο αθρόα».

     Πριν περάσει ένας χρόνος από το γάμο της, ήταν νεκρή. Η «επίσημη» αιτία θανάτου ήταν «ελώδης πυρετός». Κανείς όμως δεν ξέρει τι πραγματικά έγινε, αφού οι φήμες για τα αίτια του θανάτου οργίαζαν στο παλάτι…

     Ένα εξαιρετικά γραμμένο μυθιστόρημα που παρακολουθεί την πορεία της ατίθασης κι ευφυούς Λουκρητίας από την παιδική ηλικία στα παλάτια της Φλωρεντίας, μέχρι τον γάμο, την συνειδητοποίηση της μοίρας της και τις προσπάθειες που έκανε για να την αποφύγει.

     Σαν υστερόγραφο να αναφέρω ότι η για πολλούς αιώνες επικρατούσα θεωρία ότι ο Αλφόνσο δολοφόνησε την νεαρή σύζυγό του, κατέρρευσε πριν από λίγα χρόνια, όταν νεώτερες έρευνες απέδειξαν ότι αιτία θανάτου ήταν η φυματίωση. Αυτό όμως δεν μειώνει ούτε στο ελάχιστο την αξία του βιβλίου!    

19η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

     Ανοίγει αύριο Πέμπτη 4 Μαΐου 2023, για 19^η φορά τις πύλες της, η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης.

     Σε μια έκταση 14.000 τ.μ., 600 εκθέτες από 40 χώρες, θα παρουσιάσουν στο αναγνωστικό κοινό νέες και παλαιότερες εκδόσεις. Θα γίνουν 580 εκδηλώσεις, στις οποίες θα συμμετάσχουν εκτός των άλλων (εκδότες, μεταφραστές, κριτικοί κλπ), χίλιοι περίπου Έλληνες και ξένοι συγγραφείς.

     Φέτος δεν τιμάται κάποια συγκεκριμένη χώρα, αλλά η Αμερικανική Λογοτεχνία.

     Ακόμη, στο χώρο της έκθεσης θα υπάρχουν φωτογραφικές εκθέσεις, ημερίδες, συνέδρια και φεστιβάλ, ενώ στην παιδική γωνιά, θα υπάρχουν εκδηλώσεις ειδικά σχεδιασμένες για παιδιά, έφηβους και εκπαιδευτικούς. Παράλληλες εκδηλώσεις θα γίνουν και σε διάφορα σημεία σε όλη την πόλη.

     Την έκθεση διοργανώνει το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού σε συνεργασία με τους Έλληνες εκδότες, τη ΔΕΘ-HELEXPO, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, το Δήμο Θεσσαλονίκης, με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Τελεί υπό την αιγίδα της ΑΕ της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

     Η 19^η ΔΕΘΒ, θα διαρκέσει μέχρι την Κυριακή 7 Μαΐου 2023.

     Οι ώρες λειτουργίας: Πέμπτη 4/5 15.00-21.00, Παρασκευή 5/5 και Σάββατο 6/5 10.00-22.00, Κυριακή 7/5 10.00-21.00