ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΜΥΣΤΙΚΑ

CAMILLA LACKBERG
Μετάφραση ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ
Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
Σελ. 630, Φεβρουάριος 2012

     Το τρίτο βιβλίο της Κ. Λέκμπεργκ που μεταφράστηκε στα ελληνικά παρουσιάζουμε σήμερα. Η Λέκμπεργκ, ανήκει στη νέα γενιά των σκανδιναβών συγγραφέων, που δραστηριοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια και κατάφεραν να εξελίξουν και να ανανεώσουν το ευρωπαϊκό αστυνομικό μυθιστόρημα.

     Η Φιελμπάκα, είναι ένα γραφικό ψαροχώρι, κοντά στο Γέτεμποργ της Σουηδίας. «Η Ερίκα δεν μπορούσε να μη σκεφτεί με κάποιον θαυμασμό πώς η παρουσία του ήλιου άλλαξε τόσο πολύ το περιβάλλον. Όταν φυσούσε και έβρεχε η Φιελμπάκα φάνταζε γυμνή, δυσάρεστη και γκρίζα, τώρα όμως έλαμπε σφηνωμένη στο βραχώδη λόφο». Παρά την τουριστική ανάπτυξη των τελευταίων χρόνων, μεγάλο μέρος των κατοίκων εξακολουθεί να εξασκεί τα παραδοσιακά επαγγέλματα, όπως αυτό του ψαρά αστακών. Ένας από αυτούς, θα δοκιμάσει μια πολύ δυσάρεστη έκπληξη, όταν θα πάει να ανασύρει τις αστακοπαγίδες του. «Διατηρούσε ακόμη την παλιά του δύναμη, που του φάνηκε οπωσδήποτε χρήσιμη, αφού αναγκάστηκε να τη χρησιμοποιήσει στο έπακρο για να καταφέρει να τραβήξει τη μακάβρια ψαριά του πάνω από την κουπαστή. Μόνο όταν το χλωμό, άψυχο σώμα έπεσε με έναν βαρύ γδούπο στο κατάστρωμα, έχασε την αυτοκυριαρχία του. Το πτώμα που είχε ανασύρει από τον πυθμένα, ανήκε σε ένα παιδί».

      Η αστυνομία της περιοχής κινητοποιείται αμέσως. Οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ατύχημα: το 9χρονο κορίτσι βρέθηκε στην προκυμαία και παρασύρθηκε από τα κύματα. Την έρευνα αναλαμβάνει ο επιθεωρητής Πάτρικ Χέντστρεμ με την ομάδα του. Κι ενώ η προσοχή τους επικεντρώνεται στο να ανακαλύψουν πως η Σάρα βρέθηκε στην προκυμαία, η έκθεση του ιατροδικαστή, έρχεται να ανατρέψει όλες τους τις βεβαιότητες. «…το παιδί πέθανε από πνιγμό, αλλά όχι στη θάλασσα. Βρήκαν μόνο γλυκό νερό στα πνευμόνια του και από τη στιγμή που εντόπισαν και υπολείμματα σαπουνιού, ο ιατροδικαστής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται μάλλον για νερό μπανιέρας. Με άλλα λόγια το κορίτσι, πνίγηκε μέσα σε σπίτι, σε μπανιέρα, και έπειτα μεταφέρθηκε και πετάχτηκε στη θάλασσα, για να φανεί ο θάνατός της, σαν δυστύχημα». Τα νέα δεδομένα, αλλάζουν τον προσανατολισμό της έρευνας. Ο επιθεωρητής Χέντστρεμ και οι συνεργάτες του, για να βρουν το δολοφόνο, θα αναγκαστούν να ψάξουν στο σκοτεινό πυρήνα του παρελθόντος της Φιελμπάκα, κάτι που θα προκαλέσει ρωγμές στην ειδυλλιακή της όψη.

     Στην παρουσίαση αστυνομικών μυθιστορημάτων, προσπαθώ να δίνω όσο το δυνατό λιγότερα στοιχεία, ώστε να διατηρείται αναλλοίωτο το σασπένς. Γι’ αυτό και τώρα, δεν θέλω να προσθέσω οτιδήποτε άλλο σχετικό με το «μύθο» του βιβλίου. Να πω μόνο, πως πρόκειται για ένα πολύ καλά δομημένο μυθιστόρημα, πολυπρόσωπο, όπου τα κάθε πρόσωπο φέρει πίσω του πτυχές της ζωής του που είναι καλύτερο να παραμείνουν κρυφές (κατά τα πρότυπα της Άγκαθα Κρίστι), με πολλές ανατροπές και αμείωτο ενδιαφέρον ως τις τελευταίες σελίδες. Από τα καλύτερα δείγματα της σύγχρονης ευρωπαϊκής αστυνομικής λογοτεχνίας.

     Η Καμίλα Λέκμπεργκ, γεννήθηκε στις 30 Αυγούστου 1974 και μεγάλωσε στο Φιελμπάκα, όπου και εκτυλίσσονται όλες οι ιστορίες των βιβλίων της. Σπούδασε οικονομικά και εργάστηκε ως οικονομολόγος για μερικά χρόνια στη Στοκχόλμη. Ένα σεμινάριο δημιουργικής γραφής που παρακολούθησε έγινε η αφορμή για να αλλάξει καριέρα. Σήμερα το βιβλία της με πρωταγωνιστές τη συγγραφέα Ερίκα-alter ego της Καμίλα- και τον επιθεωρητή Πάτρικ, βρίσκονται στις λίστες των best sellers σε όλη την Ευρώπη. Ζει σε ένα προάστιο της Στοκχόλμης με τον άντρα της και τα τρία τους παιδιά. Στα ελληνικά κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο τα βιβλία της «Η Παγωμένη Πριγκίπισσα» και «Ο Ιεροκήρυκας» και επίκειται η έκδοση των «The Gallows Bird» και «The German Child».



ΕΓΩ Ο ΖΑΧΟΣ ΖΑΧΑΡΗΣ

ΛΕΝΑ ΔΙΒΑΝΗ

Εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

Σελ. 188, Απρίλιος 2012

     Το νέο βιβλίο της Λ. Διβάνη, στο οποίο (από σύμπτωση;) παίζει σημαντικό ρόλο ένα κατοικίδιο-όπως και στο προηγούμενο-σας παρουσιάζω σήμερα. Βιβλίο το οποίο διάβασα κυριολεκτικά μέσα σε ένα βράδυ και το οποίο είναι ιδιαίτερα απολαυστικό.

     Το κατοικίδιο αυτή τη φορά είναι μια γάτα. Ή για να είμαστε πιο ακριβείς Ο Γάτος («εγώ τυγχάνω πανέξυπνος, κούκλος και απίστευτα ταλαντούχος»). Που φέρει το όνομα Ζάχος Ζάχαρης. Ο οποίος αφού ταλαιπωρήθηκε ανά την υφήλιο επί έξη ολόκληρες ζωές, κατάφερε την έβδομη να τρυπώσει στο σπίτι και στη ζωή αρχικά και στο μυαλό στη συνέχεια μιας συγγραφέως, της Δεσποσύνης, όπως την αποκαλεί και να την καταφέρει να γράψει τις σκέψεις και τα ΜΙΑΟ του. Όπου ΜΙΑΟ=Μάθημα Ισχύον Αποδεδειγμένα και Οπωσδήποτε.

     Η συμβίωση δεν είναι εύκολη και ανέφελη. Συχνά ο ένας εκνευρίζει τον άλλο. Όμως αυτός που εμφανίζεται πιο διαλλακτικός και ανεκτικός είναι ο γάτος παρά το ότι υποτίθεται ότι δεν έχει «λογική» και λειτουργεί όπως του υπαγορεύουν τα ένστικτά του.

     Φυσικά η ιστορία λειτουργεί ως αφορμή για να ειπωθούν πράγματα σημαντικά και σχετικά με την αγάπη. Για την οποία ο Ζάχος λέει: «Έτσι γίνεται πάντα. Ζούμε κρατημένοι από την αγάπη των άλλων. Μόλις μας αφήνουν πέφτουμε». Για το ότι πρέπει να είμαστε ανεκτικοί και να δεχόμαστε τον άλλο όπως είναι, με τα προτερήματα και τα ελαττώματά του (κυρίως αυτά) «Έχεις κομματάκια που λατρεύω, έχεις κομματάκια που μου κινούν το ενδιαφέρον, έχεις κομματάκια που με κάνουν να βαριέμαι, έχεις και κομματάκια που σιχαίνομαι σαν το νερό στη γούνα μου. Το σύνολο παρ’ όλα αυτά είσαι εσύ, και εσένα διάλεξα, άρα κι αυτά μαζί. Εσύ γιατί επιμένεις να με βάλεις στον πάγκο του χασάπη και να με χωρίσεις σε φιλέτα και κατιμά; Είμαι εδώ μπροστά σου ολόκληρος και θα σε κάνω εγώ να μάθεις ή να αγαπάς ολόκληρο τον άλλο ή να αποσυρθείς επιτέλους στην ερημιά σαν τον Προφήτη Ηλία, γιατί μόνο αυτοί που φιλοδοξούν να αγιάσουν είναι τόσο εγωιστές!».

     Σε καιρούς χαλεπούς, έχουμε ανάγκη τη σοφία. Ο Ζάχος-αν και γάτος-είναι σοφός κι αν σκύψουμε με προσοχή να αφουγκραστούμε τη σοφία του, σίγουρα θα βγούμε ωφελημένοι.

     Σύμφωνα με το βιογραφικό που παρατίθεται στο βιβλίο, η Λένα γεννήθηκε στο Βόλο το 1955 και μεγάλωσε με διατροφή  βασισμένη στη βιταμίνη C. Όταν έγινε δεκαοκτώ, μετακόμισε στην Αθήνα για να γίνει πρώτα φοιτήτρια και μετά καθηγήτρια στο ίδιο πανεπιστήμιο. Έγραψε μέχρι στιγμής 17 βιβλία σ’ ένα διαμέρισμα στο Μαρούσι παρά τη συστηματική παρενόχληση που δεχόταν από τον κύριο Ζάχο Ζάχαρη. Τελικά παραδόθηκε και του επέτρεψε να γράψει αυτός το 18^ο.

ΟΙ ΑΠΟΚΛΗΡΟΙ

STEVE SEM SANDBERG

Μετάφραση ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ

Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ

Σελ. 725, Νοέμβριος 2011

     Ένα «υβρίδιο» που αποτελείται από ρεπορτάζ, ντοκουμέντο και μυθοπλασία, είναι το βιβλίο που σας παρουσιάζω σήμερα. Επικεντρώνεται στα «έργα και τις ημέρες» του διορισμένου- με πραξικοπηματικό τρόπο- από τους Γερμανούς, εβραίου διοικητή του γκέτο του Γούντζ, ως προέδρου του Συμβουλίου των Πρεσβυτέρων, Μορντεχάι Χάιμ Ρουμκόφσκι, και του εξαιρετικά αμφίσημου ρόλου του, στο Ολοκαύτωμα των εβραίων της Πολωνίας.

     Την 10^η Δεκεμβρίου 1939, εκδίδεται ένα υπόμνημα για τη δημιουργία στην πόλη Γούντζ της Πολωνίας (είναι πιο γνωστή λόγω της διαφορετικής εκφοράς κάποιων γραμμάτων μεταξύ της πολωνικής και αγγλικής γλώσσας ως Λοντζ) ή Λίστμανσταντ (όπως την ονόμαζαν οι Γερμανοί), ενός γκέτο για τον εγκλεισμό των 320.000 Εβραίων που υπολόγιζαν οι Γερμανοί, ότι ζούσαν εκεί. Το γκέτο στη συνέχεια εξελίχτηκε στο δεύτερο μεγαλύτερο της Πολωνίας, μετά εκείνο της πρωτεύουσας Βαρσοβίας. «Βεβαίως, η δημιουργία ενός γκέτο αποτελεί απλώς ένα προσωρινό μέτρο. Επιφυλάσσω για τον εαυτό μου το δικαίωμα να αποφασίζω πότε και πως θα εκκαθαριστεί το Γουντζ από τους Εβραίους. Εν πάση περιπτώσει, τελικός στόχος πρέπει να είναι η ολοκληρωτική παράδοση στην πυρά, μια για πάντα, αυτού του λοιμώδους αποστήματος», γράφει ο εμπνευστής της δημιουργίας του γκέτο, Φρίντριχ Ύμπελερ.

     Οι κάτοικοι του γκέτο, με εντολή των δυνάμεων κατοχής και με την αγαστή συνεργασία του Ρουμκόφσκι, μετατρέπονται σε είλωτες. Εργάζονται εντατικά σε εργαστήρια που παράγουν προϊόντα για το γερμανικό στρατό, με μοναδική τους αμοιβή μια κουτάλα αραιή σούπα. Η απόδραση από αυτή την κόλαση είναι αδύνατη. Και κάθε τόσο μια καινούρια φουρνιά των πιο αδύναμων-παιδιά, άρρωστοι, γέροι-στέλνονται για «μετεγκατάσταση» (όπως κατ’ ευφημισμό ονομάζεται η μεταφορά σε στρατόπεδα εξόντωσης), για ν’ ανοίξει χώρος για εβραίους που μεταφέρονται στο γκέτο από άλλες χώρες, ούτως ώστε να αυξηθεί το εργατικό δυναμικό που πρέπει να καλύπτει τις διαρκώς ογκούμενες ανάγκες του γερμανικού στρατού που δεινοπαθεί στο ανατολικό μέτωπο, αλλά και των αστέγων που δημιουργούν οι συμμαχικοί βομβαρδισμοί των γερμανικών πόλεων.

Μάλιστα το συγκεκριμένο γκέτο έγινε τόσο ζωτικής σημασίας, που ήταν από τα τελευταία που έκλεισαν, αφού φυσικά «μετεγκαταστάθηκαν» οι κάτοικοί του. Ανάμεσά τους, ο Ρουμκόφσκι και η οικογένειά του.

     Έχοντας ως σημαντικότατη πηγή το Χρονικό του γκέτο, ένα καταιγιστικό αρχείο τριών χιλ. σελίδων «που γράφτηκε συλλογικά από μια φούχτα ανθρώπους οι οποίοι δούλευαν στο τμήμα Αρχείων του γκέτο» και εκδόθηκε το Νοέμβριο του 2007, σε μια πεντάτομη έκδοση στη Γερμανία, ο συγγραφέας καταφέρνει να προσφέρει μια πλούσια και ιδιαίτερη γνώση για την πραγματικότητα του Ολοκαυτώματος, σ’ ένα βιβλίο στο οποίο μεταπλάθει λογοτεχνικά με τον πιο επιτυχημένο τρόπο, ένα υλικό εξαιρετικής δύναμης για να αφηγηθεί πέντε χρόνια βαρβαρότητας.

     Ο Στιβ Σεμ Σάντμπεργκ, ένας από τους σημαντικότερους σουηδούς συγγραφείς, γεννήθηκε στις 15 Αυγούστου του 1958 στο Όσλο της Νορβηγίας και κατοικεί στη Στοκχόλμη και τη Βιέννη. Για τους «Απόκληρους», μυθιστόρημα που μεταφράζεται σε τριάντα γλώσσες, απέσπασε το βραβείο August Strindberg, το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο στη Σουηδία. Είναι συγγραφέας άλλων έντεκα μυθιστορημάτων και τεσσάρων βιβλίων με δοκίμια.